Hava Koşullarının Kötü Olması Gerekçesi İle Süre Uzatımı Verilmesi (D. Selçuk Yetim Sayıştay Başdenetçisi)

4735 sayılı Kamu İhale Kanunun mücbir sebeplere bağlı süre uzatımlarını düzenleyen “Mücbir sebepler” başlıklı 10 uncu maddesinde ;

“ Mücbir sebep olarak kabul edilebilecek haller aşağıda belirtilmiştir:

        A-Doğal afetler.

               …..

            Süre uzatımı verilmesi, sözleşmenin feshi gibi durumlar da dahil olmak üzere, idare tarafından yukarıda belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için; yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması, taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması, yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş bulunması, mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi zorunludur.”  denilmiştir.

İlgili hüküm gereğince, doğal afet niteliğinde kabul edilebilecek hava koşulları mücbir sebep kabul edilip süre uzatımına gerekçe oluşturabilecektir.

Ancak, bu noktada üzerinde hassasiyetle durulması gereken nokta, ihalenin yapıldığı bölge için rutin kabul edilecek sert hava koşulları gerekçe gösterilerek süre uzatımı verilmesinin mümkün olmamasıdır. Bir diğer ifade ile, sözleşmede öngörülen süre, ilgili bölge için çalışılmayan günleri ve bölge için rutin hava koşullarını kapsadığı kabul edilmektedir.

Konuya ilişkin bir diğer önemli hususu ise, doğal afet niteliğindeki olumsuz hava koşullarının olduğu yetkili mercilerce onaylanmış belgelere dayanılarak ispatlanması gerekliliğidir. Bu noktadan hareketle, hava raporu internet çıktısı gibi belgelere dayanılarak süre uzatımı verilmesi mümkün gözükmemektedir. Zira, söz konusu belgenin “yetkili mercilerce onaylanmış belge” niteliğinde değerlendirilmesi olası değildir. Söz konusu durumlarda, valilik, meteoroloji müdürlüğü gibi resmi kurumlarca onaylanmış belgelerin kullanılması yerinde olacaktır.

Son olarak, doğal afet nedeni ile süre uzatımı verebilmek için, yüklenicinin her hangi bir kusuru olmadığı halde afetten etkilenmiş olması ve afetten sonra  20 gün  içinde idareye başvuruda bulunması gerekmektedir. Yüklenici gerekli önlemleri almadığı gerekçesi ile afetten zarar görür veya 20 günlük hak düşürücü sürede başvuruda bulunmaz ise doğal afet nedeni ile süre uzatımı vermenin mümkün olmadığı değerlendirilmektedir.

Sonuç olarak, doğal afet nedeni ile süre uzatımı verebilmek için, öncelikle şekil şartları olan “yetkli merci onayı” ve “afetten sonra 20 gün içinde başvuru” koşullarına uyulmuş olması zorunludur. Ayrıca, doğal afetten işin etkilenip etkilenmediği ve etkilendi ise yüklenicinin bir kusuru bulunup bulunmadığı hususlarının idarece dikkatlice değerlendirilmesi ve bundan sonra süre uzatımı verilmesi gerekmektedir.