Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarında, karsız yaklaşık maliyetin altında kalan tekliflere aşırı düşük sorgulaması yapılmalı mıdır?

İhaleyi Yapan Daire:  

Başvuru Tarih ve Sayısı:  

Başvuruya Konu İhale:  

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:  

Bitlis İli Kamu Hastane Birliği Genel Sekreterliğitarafından 23.09.2013tarihinde açık ihale usulüile yapılan "Bitlis İli Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliğine Bağlı Sağlık Tesislerinin İhtiyacı Olan 2014-2015-2016 Yılları İçin 3 Yıllık Taşımalı Yemek Hizmet Alımı İşi"� ihalesine ilişkin olarak Harput İaşe İnş. Tur. Gıda San. ve Tic. Ltd. ş�ti. – Medsan Yapı İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. ş�ti. – Ne-Va Yemekçilik Gıda Temz. ve Güv. Hiz. Medikal San. ve Tic. Ltd. ş�ti. Ortak Girişimi'nin 05.10.2013tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 21.10.2013tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 30.10.2013tarih ve 32994sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 30.10.2013tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

                      Başvuruya ilişkin olarak 2013/3810sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

Karar:  

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, idarece kâr hariç yaklaşık maliyetin altında teklif veren isteklilere aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan ihalenin sonuçlandırılmasının istikrar kazanmış Kurul kararlarına aykırı olduğu iddia edilmekte iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

                      İdari ş�artname'nin "İhale konusu işe ilişkin bilgiler"� başlıklı 2'nci maddesinde ihale konusu hizmetin adının "Bitlis İli Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliğine Bağlı Sağlık Tesislerinin İhtiyacı Olan 2014-2015-2016 Yılları İçin 3 Yıllık Taşımalı Yemek Hizmet Alımı İşi"� olarak belirlendiği görülmüştür.

                      25.09.2013 tarihli ihale komisyonu kararından, ihaleye 17 istekli tarafından teklif dosyası sunulduğu, bir istekliye ait teklifin birim fiyat teklif cetvelinde aritmetik hata yapılması gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, geçerli teklifler arasından en düşük teklifi veren Seç-San Yemek Hiz. Otom. İlet. Oto. Gıda Hay. San. ve Tic. Ltd. ş�ti. – Derya Yemek Üretim Tem. İnş. Taah. Pet. San. ve Tic. Ltd. ş�ti. İş Ortaklığı'nın ekonomik açıdan en avantajlı birinci teklif olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kanun'un 38'inci maddesinde; ihale komisyonunun verilen teklifleri 37'nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olan teklifleri tespit edeceği; bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği hükme bağlanmıştır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 8'inci maddesinde; idarelerce yaklaşık maliyetin kamu kurum ve kuruluşlarınca işin niteliğine göre belirlenmiş fiyatlar, ihaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar, ilgili odalarca belirlenmiş fiyatlar, ihale konusu işi oluşturan iş kalemlerine veya gruplarına ilişkin olarak piyasadan yapılacak fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması veya uzman bilirkişi ve ekspertizlerden soruşturularak oluşturulan fiyatların biri, birkaçı veya tamamı herhangi birinin öncelik sırası olmaksızın kullanılarak tespit edileceği ve istenen özellikleri taşımayan veya gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmadığı düşünülen fiyat bildirimleri ve proforma faturaların değerlendirmeye alınmayacağı ve fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu veya iş kaleminin ayrıntılı özelliklerine yer verileceği; 9'uncu maddesinde, idarece yaklaşık maliyet hesabında % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı ekleneceği; anılan Yönetmeliğin 59'uncu maddesinde ise, tekliflerin diğer tekliflerle veya yaklaşık maliyetle karşılaştırılarak aşırı düşük olup olmadığının tespit edileceği hüküm altına alınmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği'nin "Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler"� başlıklı 78'inci maddesinde,

"78.1.  Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları; ağırlıklı olarak personel çalıştırılmasına dayanan, çalıştırılacak personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı hizmetlerdir.

78.2.  Malzemeli veya malzemesiz temizlik, malzemesiz yemek, özel güvenlik, sayaç okuma ve kesme-açma, hasta ve ziyaretçi yönlendirme, tıbbi sekreterlik, veri işleme ve otomasyon sisteminin işletimi hizmetleri gibi hizmetler personel çalıştırılmasına dayalı olup, bu tebliğde personel çalıştırılmasına dayalı olan/olmayan hizmetler arasında sayılmayan işlerin personel çalıştırılmasına dayalı olup olmadığı yukarıda yer verilen tanıma göre idarelerce değerlendirilecektir.

78.3.  Malzeme dahil yemek hazırlama hizmeti veya malzeme dahil yemek hazırlama ve dağıtım hizmeti ya da makine ve ekipman ile araçlar ve/veya akaryakıtın yüklenici tarafından sağlanacağı çöp toplama ve nakline ilişkin hizmetler ile personel taşıma gibi hizmetler personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak değerlendirilmeyecektir. Ancak, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir hizmet alımına ilişkin ihale dokümanında haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirecek personel sayısının belirlenmesi hallerde teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilmesi gerekmektedir.."�açıklaması,

Anılan Tebliğ'in "Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi"� başlıklı 79'uncu maddesinde,

"...79.4. İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.

...

79.4.2.19. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin aşırı düşük teklif sorgulamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 3 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasına cevap verilecek ve teklifler değerlendirilecektir."�  açıklaması yer almaktadır.

Yukarıda da açıklandığı üzere, Kurumun aşırı düşük tekliflerin tespitinde sınır değer ve sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu, şikâyete konu ihalenin malzemeli yemek hizmeti olduğu ve personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı niteliğinde olmadığı görülmekle birlikte, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan ihalelerde de idare tarafından hazırlanan yaklaşık maliyetin kâr hariç tutarının altında kalan tüm teklif sahiplerinden açıklama istenilmesi gerektiği yönünde istikrar kazanmış Kurul kararları bulunmaktadır.

İncelemeye konu ihalede, yaklaşık maliyetin bazı Kamu Hastaneleri'nin sözleşme fiyatları ile piyasadan alınan fiyat tekliflerinin ortalaması esas alınmak suretiyle tespit edildiği ve yaklaşık maliyet hesap cetvelinde kâr oranının belirtilmediği görülmüştür.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 9'uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan "Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir."� hükmü uyarınca yaklaşık maliyetin % 20 oranında kâr içerdiği kabulünden hareketle, başvuruya konu ihalede kâr hariç yaklaşık maliyet tutarının 16.981.350,67 TL (20.377.620,80 / 1,20) olduğu tespit edilmiştir.

İhalede teklif fiyatları idarece tespit edilen yaklaşık maliyetin kâr hariç bedelinin altında olan isteklilerin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması gerektiği, ancak idarece bu yönde işlem tesis edilmeden ihalenin sonuçlandırıldığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu anlaşılmıştır.

Bu itibarla ihale komisyonu tarafından 4734 sayılı Kanun'un 38'inci maddesi uyarınca teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile haftalık örnek yemek menüsü belirtilmek suretiyle;

• Seç-San Yemek Hiz. Otom. İlet. Oto. Gıda Hay. San. ve Tic. Ltd. ş�ti. – Derya Yemek Üretim Tem. İnş. Taah. Pet. San. ve Tic. Ltd. ş�ti. İş Ortaklığı
• Gülaçtı Kardeşler Gıda İnş. Tur. Tek. İth. İhr. San. Tic. Ltd. ş�ti. – Gel-Gör Yemek Tem. İnş. Nak. Tic. Ltd. ş�ti. – Ferhat Hazır Yem. Güv. İnş. ve Tem. Hiz. Tic. Ltd. ş�ti. İş Ortaklığı
• Asil Yemek. Tem. Bilg. Özel Sağ. Hiz. Tem. Tah. San. ve Tic. Ltd. ş�ti. – SFK Tem. Hiz. Bilg. Tur. Yem. Oto. San. ve Tic. Ltd. ş�ti. İş Ortaklığı
• Urfa Damak Gıda Yemek Tem. San. ve Tic. Ltd. ş�ti.
• Mafa Elektrik Tek. Kır. Petrol Isı. İth. İhr. San. Tic. Ltd. ş�ti.
• Hasad Gıda San ve Tic. Ltd. ş�ti. – Günay Yemek Hizm. Gıda Tem. İnş. Hay. Kuyum. San. Dış Tic. Ltd. ş�ti. İş Ortaklığı
• Baytekin İnş. Tem. Gıda Yemek Ür. Nak. Güv. ve Bil. Hiz. San. ve Tic. Ltd. ş�ti.
• Fesleğen Tem. Bil. Yem Gıd. Org. Tur. San. Tic. Ltd. ş�ti.
• Serhat Tabldot Tem. Tek. İnş. Hay. Gıda San. ve Dış Tic. Ltd. ş�ti. – Öndersan İnş. Nak. Elek. Yem. Temz. San. Tic. Ltd. ş�ti. İş Ortaklığı
• Ünisaş Gıda ve Tük. Mad. Med. ve Hiz. İşleri Tic. Ltd. ş�ti. – Özdemir Park Res. Yem. Gıda Tem. Tek. Tur. İnş. Nak. Akar. San. ve Tic. Ltd. ş�ti. İş Ortaklığı
• Eren Tabldot Tic. A.ş�.
• Çelikler Tem. İnş. Tek. Gıda Taah. San. ve Tic. Ltd. ş�ti.
• Nif-Tem Temizlik Malz. Gıda Tur. İnş. ve Özel Sağ. Hiz. San. Tic. Ltd. ş�ti.
• Üstün Yem. Gıda Tem. Tic. ve San. Ltd. ş�ti. – Can Gül Akar. İnş. Taah. Tur. İth. İhr.   San. ve Tic. Ltd. ş�ti. İş Ortaklığı olmak üzere adı geçen isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak ihalede kâr hariç yaklaşık maliyet tutarının altında teklif veren isteklilerin 4734 sayılı Kanun'un 38'inci maddesi uyarınca teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile haftalık örnek yemek menüsü belirtilmek suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun’un 65′inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54′üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oyçokluğu ile karar verildi.