Vakfın yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil ile tüzel kişilik kazanacağı hk.

Karar

YARGITAY

 

8. HUKUK DAİRESİ

 

Esas Numarası: 2021/17919

 

Karar Numarası: 2022/987

 

Karar Tarihi: 09.02.2022

 

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olup hükmün Vakıflar Genel Müdürlüğü vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, dosya incelendi, gereği düşünüldü.

 

K A R A R

 

Dava dilekçesinde, vakıf senedinde yapılan değişikliğin tescili istenmiş; Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.

 

Dava, vakıf senedinde yapılan değişikliğin tescili istemine ilişkindir.

 

1. Bilindiği üzere, yargı harcı, devletin mahkemeler aracılığıyla yaptığı hizmete, ondan yararlananların katkısıdır (YİBK, 16.12.1983 tarihli ve 1983/5 Esas, 1983/6 Karar) Buna göre, bir hizmetin harç konusu olabilmesi için kişilerin bir kamu kurumundan yararlanmaları, kişilere kamu eliyle özel bir yarar sağlanması ve kamu idaresinin kişilerin özel bir işiyle uğraşması gerekmektedir.

 

Bir kamu hizmetinden dolayı harç alınabilmesi, bu hizmetin kanunla belirlenmesine ve bu hususla ilgili harç alınmasına ilişkin düzenlemelerin de kanunda yer almasına bağlıdır.

 

Nitekim T.C. Anayasa'sının 73. maddesinde "vergi, resim, harç vb. mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır" hükmü öngörülmüştür.

 

... Hukuk Genel Kurulunun 12.04.2017 tarihli ve 2017/1-1201 Esas, 2017/716 Karar sayılı içtihatında açıklandığı üzere; Kanunla açıkça yargı harçlarından muaf olduğu ya da işleminin müstesna olduğuna ilişkin düzenleme yapılmamış olan herkes, bu harçları ödemekle yükümlüdür.

 

3294 sayılı Yasa'nın 5263 sayılı Yasa ile değişik 9. maddesinin (c) bendinde, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları yapacakları tüm muameleler dolayısıyla her türlü harçtan muaf tutulmuş olup, bu muafiyet vakfın doğrudan yapacağı işlemleri kapsamaktadır. Vakfın yargı harcından bağışık tutulabilmesi için bunun yasada açıkça belirtilmiş olması gerekir.

 

Dava açılırken alınması gereken başvurma ve maktu peşin harç Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına ilişkin bir iş ve işlemle ilgili olmayıp yargı işiyle ilgilidir ve anılan Kanun maddesinde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfının yargı harcından bağışık ve istisna tutulduğuna ilişkin açık bir hüküm de yer almamaktadır.

 

492 sayılı Harçlar Kanunu’nun “Harcı Ödenmeyen İşlemler” başlığını taşıyan 32. maddesinde, “Yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemler yapılmaz. Ancak ilgilisi tarafından ödenmeyen harçları diğer taraf öderse işleme devam olunmakla beraber bu para muhakeme neticesinde ayrıca bir isteğe hacet kalmaksızın hükümde nazara alınır.” hükmü getirilmiştir.

 

Anılan madde hükmünden de anlaşılacağı üzere, karar ve ilam harcının peşin olarak yatırılması gereken miktarı ile maktu başvuru harcı ödenmedikçe, davaya devam edilmesi olanağı bulunmamaktadır.

 

Dosya içerisindeki bilgi ve belgelerin incelenmesinden; dava açılırken başvurma harcı ile peşin maktu karar harcının yatırılmadığı, mahkemece bu harçların daha sonra ikmal edilmesine ilişkin bir ara kararı da bulunmadığı halde yargılamaya devamla işin esasının incelenmesi,

 

Kabule göre de;

 

2. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 102. maddesinde vakıf kurma iradesinin, resmî senetle veya ölüme bağlı tasarrufla açıklanacağı, vakfın yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil ile tüzel kişilik kazanacağı; vakıf senedinde yapılacak değişikliğinde vakıf senedinde yetkili kılınan organın usulüne uygun karar alması ve bu değişikliklerin noterde re’sen düzenleme şeklinde yapılması gerekmektedir.

 

Hukuk literatürüne ... ... Paşa'nın hazırladığı Mecelle ile giren “usul esasa mukaddemdir” yani “usul, esastan önce gelir” genel kaidesi gereği senet değişikliklerinde de ilk önce usule dair işlemlerin irdelenmesi, (senet değişikliği için yetkili organca usulüne uygun karar alınıp alınmadığı, değişikliklerin noterde re'sen düzenleme şeklinde yapılıp yapılmadığı gibi hususlar) daha sonra yapılan değişikliklerin esası (değişikliklerin kurucu iradeye aykırı olup olmadıkları, maddelerin değiştirilip değiştirilemeyeceği hususları) irdelenmesi gerekmektedir.

 

3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu'nun 7, 8, 9 ve devamı maddeleri gereğince, vakıf senedinin değiştirilmesi konusunda vakıf mütevelli heyeti yetkili ve görevlidir.

 

Buna göre Mahkemece, senet değişikliği için yetkili ve görevli mütevelli heyetinin yerine geçecek şekilde resen vakıf senedinin 3. maddesinde değişiklik yapılarak tescile karar verilmesi,

 

3. Vakfın kuruluşundan dava tarihine kadar bütün değişiklikleri de gösterecek şekilde, vakfa ait asıl ve değişiklik senetlerinin Vakıflar Genel Müdürlüğünden, ayrıca tesciline karar verilen Pervari Noterliğinin 29.07.2013 tarihli ve 73120 yevmiye numaralı düzenleme şeklindeki vakıf senedi değişikliğine esas olan vakfın yetkili kurullarında alınmış karar ile bu kararın alındığı toplantılara dair toplantıya çağrı, hazırun cetveli ile toplantı tutanaklarının onaylı suretlerinin davacı vakıftan getirtilerek değişikliklerin yürürlükteki vakıf senedine uygunluğu denetlenmeden yazılı olduğu şekilde eksik inceleme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi,

 

4. Anayasa Mahkemesinin 20.01.2016 tarih, 2013/7114 başvuru numaralı kararında da belirtildiği üzere, kararda temyiz süresinin hatalı gösterilerek hukuki belirsizliğe yol açılması, Anayasa'nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkının ihlal edilmesi sonucunu doğurmaktadır. 6100 sayılı HMK’nin 297/1-ç ve Anayasanın 40. maddelerine göre de kararda kanun yolu, süresi, mercii ve şeklinin açıkça gösterilmesi gerekmektedir.

 

Türk Medeni Kanunu'na Göre Kurulan Vakıflar Hakkında Tüzüğün 5. maddesinde mahkemenin, tescile ve tescil isteminin reddine ilişkin olarak verdiği kararı, senetle birlikte Vakıflar Genel Müdürlüğüne re'sen tebliğ edeceği; Türk Medeni Kanunu'nun 103. maddesinde ise, mahkemenin verdiği karar tebliğ tarihinden başlayarak bir ay içinde başvuran veya Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından temyiz edilebileceği hükme bağlanmıştır.

 

Yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri ve Anayasa Mahkemesinin kararı ışığında Mahkemenin kanun yolunu ve süresini taraflara doğru gösterme yükümlülüğü göz önüne alındığında temyiz süresinin kararın tebliğinden itibaren bir ay yerine onbeş gün olarak gösterilmesi, doğru görülmemiştir.

 

Mahkemece yapılacak iş; davacı tarafa öncelikle gerekli harcı yatırması için süre verilip, bu eksiklik giderildikten sonra, davacı vakfın kuruluşundan sonra vakıf senedinde yapılmış değişiklikler varsa bunların dosya arasına alınması, değişikliler için yürürlükteki vakıf senedine göre vakfın yetkili organının vereceği karar doğrultusunda yeniden düzenleme şeklinde noter senedi hazırlatılması ve Türk Medeni Kanunu’nun 112-113 ve Vakıflar Yönetmeliği’nin 14. maddeleri gereğince Vakıflar Genel Müdürlüğünün de görüşü alındıktan sonra oluşacak sonuca göre bir karar vermektir.

 

SONUÇ: Yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince ... ilamının tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 09.02.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

Bu sayfa 147 kez görüntülendi.