Anahtar teslim götürü bede işlerde ödenmeyen iş bedellerinin sözleşme bedelinin % 10 nuna kadarlık kısmı sözleşme fiyatları ile, bu oranı aşan kısmı piyasa rayiçleri göre ödeneceği hk.

Karar

6. Hukuk Dairesi         2021/239 E.  ,  2021/1004 K.

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik verilen hüküm süresi içinde davacı ... vekili ile davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

- K A R A R -

Dava, davacı yüklenicinin gençlik ve spor merkezi inşaatında gerçekleştirdiğini ileri sürdüğü fazla imalatların keşif artışı dahilinde ödenmeyen kısmının tahsili istemiyle açılmış, mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucu davanın kısmen kabulüne dair verilen karar taraf vekillerince temyiz olunmuştur.

1-Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma ilâmı gereğince inceleme yapılıp hüküm verilmiş olmasına, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacı ... vekilinin tüm davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.

2-Hükmüne uyulan Yargıtay kapatılan 15. Hukuk Dairesinin 2018/3412 esas 2019/467 karar sayılı bozma ilamında, daha önce uyulmasına karar verilen 2016/4122 esas 2017/417 karar sayılı 01.02.2017 günlü bozma ilamının gereğinin yerine getirilmediği, anılan ilamda belirtildiği üzere “sözleşme ve eklerine göre davacı yüklenicinin gerçekleştirdiği ilave işler ve ek imalâtların ayrı ayrı nelerden ibaret olduğu, bunlardan hangilerinin sözleşme kapsamında yaptırılan ilave işler olduğu, hangilerinin de sözleşmede bulunmayan işler kapsamında kaldığı tespit ettirildikten sonra, Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 21 ve 22. maddesine göre bedelleri denetime elverişli ve gerekçeli olarak hesaplattırılmalı, bulunan bedelden idarece ilave işler için hakedişe dahil edilerek ödendiği anlaşılan 30.810,49 TL bedel düşülmek suretiyle ulaşılacak sonuca göre fazla imalât talebi hakkında karar verilmesi gereğine...” işaret edilmiştir. Mahkemece bu bozma ilamına da uyulduğu halde usuli kazanılmış hak ilkesi ihlal edilerek ,daha önce bozulan karara esas alınan 22.12.2014 tarihli bilirkişi raporunda yapıldığı gibi, ihtilâf konusu dahi olmayan 18/07/2012 tarihli olur ile taraflarca imzalanmış 05.10.2012 tarihli mukayese tutanağında belirlenen artan imalat bedeli olan 45.094,96TL’den bozma ilamında düşürülmesi gerektiği belirtilen 30.810,49 TL ödemenin mahsubu ile KDV ilave edilerek hesaplanan 16.855,67 TL ‘ye hükmedilmiştir. Oysa Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulu’nun 09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı kararı uyarınca bozmaya uyulmakla bozmada belirtilen hususlar lehine olan taraf için usulü kazanılmış hak oluşturduğundan bozma gereğince inceleme yapılması ve karar verilmesi zorunlu hale gelir. Bu haliyle bozma gereğinin yerine getirildiğinin kabulü mümkün değildir.

Bozma ilamında da belirtildiği üzere, Yargıtay kapatılan 15. Hukuk Dairesi yerleşik içtihatlarına göre Anılan şartnamenin 21. maddesinde sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave iş artışının olması ve a ve b bentlerindeki koşulların varlığı halinde götürü bedelli işlerde sözleşme bedelinin %10, birim fiyatlı sözleşmelerde %20’sine kadar fazlasının süre hariç sözleşme hükümlerine göre aynı yükleniciye yaptırılabileceği belirtildikten sonra 22. maddesinde idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve sözleşme kapsamında olmayan yeni iş kalemlerinin ve sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave iş bedellerinin maddenin 2. fıkrasında belirtilen hükümler çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilen birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödeneceği hükmü getirilmiştir. 22. maddenin 2. fıkrasında yeni birim fiyatının nasıl tespit edileceği sırasıyla gösterilmiştir.

Sözleşme dışı iş bulunması ve bu işlerin sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 21. maddesindeki sözleşme kapsamında kalması halinde götürü bedelli işlerde %10 fazla imalâtın sözleşme fiyatlarıyla, %10’u aşan imalâtın sözleşme ve işin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan 818 Sayılı Borçlar Kanunu’nun 413 ve devamı maddeleri gereğince iş sahibi yararına olması koşuluyla yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçleriyle (Mahalli piyasa rayici içerisinde yüklenici kârı ve KDV bulunduğundan ayrıca eklenmeyecektir.), sözleşmede ve eki belgelerde bulunmayıp idare tarafından talep edilen ihale dökümanı ve teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemleri ve gruplarının bedellerinin de şartnamenin 22. maddesinin 2. fıkrası uyarınca belirlenerek yükleniciye ödenmesi gerekir.

Bu durumda mahkemece yapılacak iş ; oluşturulacak yeni bir bilirkişi heyetinden rapor alınarak , sözleşme ve eklerine göre davacı yüklenicinin gerçekleştirdiği ilave işler ve ek imalâtların ayrı ayrı nelerden ibaret olduğu, bunlardan hangilerinin sözleşme kapsamında yaptırılan ilave işler olduğu, hangilerinin de sözleşmede bulunmayan işler kapsamında kaldığı tespit ettirildikten sonra sözleşme kapsamında yaptırılan ilave işlerin işin götürü bedelli olması sebebiyle %10’una isabet eden kısmının sözleşme fiyatlarıyla bu oranı aşan bölümünün iş sahibi yararına ise yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçlerine göre bedeli, bu aşamada mahalli piyasa rayiçlerine KDV dahil olduğundan KDV ilave edilemeyeceğinin dikkatten kaçırılmaması , sözleşmede bulunmayan yeni iş kalemleri veya gruplar olup da bunların ihale dökümanı ve tebliğ kapsamında fiyatları varsa kararlaştırılan fiyatlara göre yoksa, Yapı İşleri Genel Şartnamesi’nin 22. maddesi’nin 2. fıkrasına göre yeni tespit edilecek fiyata göre bedeli denetime elverişli ve gerekçeli olarak hesaplattırılıp, ödendiği anlaşılan 30.810,49 TL bedel düşülmek suretiyle sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken mukayeseli keşifte artan eksilen imalatlar nazara alınarak belirlenen artan imalaat bedelinden ödemenin mahsup edilerek eksik incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde kısmen kabul kararı verilmesi doğru olmamıştır. .

Bu hususlar gözetilmeden yetersiz bilirkişi raporuna göre eksik inceleme ve değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir.

SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle davacı ... vekilinin tüm, davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, 2. bent uyarınca kabulü ile hükmün davalı yararına BOZULMASINA, aşağıda yazılı harcın temyiz eden davacıdan alınmasına, temyiz peşin harcın talep halinde davalıya iadesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine, 20.10.2021 gününde oy birliğiyle karar verildi.