Tüzel kişilerin iş sözleşmesini haklı nedenle feshinde hak düşürücü sürenin, olayın şirkette yetkili kişiye veya kurula intikal ettirildiği gün başlayacağı ilişkin Kr.

Karar

9. Hukuk Dairesi         2014/18049 E.  ,  2015/33204 K.

 

"İçtihat Metni"

 

MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

 

DAVA : Davacı, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ile ücret alacağı ve fazla mesai ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

 

Yerel mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

 

Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

 

Y A R G I T A Y K A R A R I

 

A) Davacı İsteminin Özeti:

 

Davacı vekili dava dilekçesinde, davacının davalı şirket bünyesinde 23.08.2006 tarihinde işe başladığını, 30.01.2009 tarihine kadar çalışmaya devam ettiğini, davalının hiçbir haklı neden yokken tek taraflı olarak iş akdini feshettiğini, fesihle birlikte ödenmesi gereken yasal hakların ödenmediğini iddia ederek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, Ocak ayı maaşı ve fazla mesai ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

 

B) Davalı Cevabının Özeti:

 

Davalı vekili cevap dilekçesinde, davacının 23.08.2006 tarihli belirsiz süreli hizmet sözleşmesi ile davalı yanında yaya kurye olarak çalışmaya başladığını, davacının 21.01.2009 günü davalı yanında çalışan diğer işçi Mehmet İnce ile birlikte mesai saatleri içinde alkollü olarak iş yerine geldiklerini, bu hususun şirket çalışanları tarafından tutanak altına alındığını ve tanzim edilen tutanağın 23.01.2009 günü davalı şirket yetkililerine tebliğ edildiğini, bu tarihte olayı öğrenen davalının davacıyı disiplin kuruluna sevk ettiğini ve 30.01.2009 günü disiplin kurulu kararı ile 4857 sayılı İş Yasasının 25/2 maddesi, ilgili bentlerince iş akdinin bildirimsiz feshedildiğini, davacının Ocak 2009 ayı maaşının davacı işçiye ait banka hesabına yatırıldığını, iş yerinde yapılan fazla çalışmaların ücret bordrolarına yansıtılarak banka hesabına ödendiğini, davacının banka hesabına yatırılan işçilik ücretlerine herhangi bir itiraz veya ihtirazi kaydı olmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.

 

C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:

 

Mahkemece, toplanan kanıtlara ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

 

D) Temyiz:

 

Kararı taraf vekilleri temyiz etmiştir.

 

E) Gerekçe:

 

1- Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.

 

2- İş sözleşmesinin hak düşürücü süre içinde feshedilip feshedilmediği hususu taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.

 

İşçi veya işveren bakımından haklı fesih nedenlerinin ortaya çıkması halinde, iş sözleşmesinin diğer tarafının sözleşmeyi haklı nedenle fesih yetkisinin kullanılma süresi sınırsız değildir. Bu bakımdan 4857 İş Kanununun 26 ncı maddesinde, fesih nedeninin öğrenildiği tarih ile olayın gerçekleştiği tarih başlangıç esas alınmak üzere iki ayrı süre öngörülmüştür. Bu süreler içinde fesih yoluna gitmeyen işçi ya da işverenin feshi, haklı bir feshin sonuçlarını doğurmaz. Bu süre, feshe neden olan olayın diğer tarafça öğretilmesinden itibaren altı işgünü ve herhalde fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren bir yıl olarak belirlenmiştir.

 

4857 sayılı İş Kanununda, işçinin maddî çıkar sağlamış olması halinde bir yıllık sürenin işlemeyeceği öngörülmüştür. O halde, haklı feshe neden olan olayda işçinin maddî bir menfaati olmuşsa, altı işgününe riayet etmek koşuluyla olayın üzerinden ne kadar süre geçerse geçsin işverenin haklı fesih imkânı vardır.

 

Altı iş günlük süre işçi ya da işverenin haklı feshe neden olan olayı öğrendiği günden itibaren işlemeye başlar. Olayı öğrenme günü hesaba katılmaksızın, takip eden iş günleri sayılarak altıncı günün bitiminde haklı fesih yetkisi sona erer.

 

İşverenin tüzel kişi olması durumunda altı işgünlük süre feshe yetkili merciin öğrendiği günden başlar. Bu konuda müfettiş soruşturması yapılması, olayın disiplin kurulunca görüşülmesi süreyi başlatmaz. Olayın feshe yetkili kişi ya da kurula intikal ettirildiği gün altı iş günlük sürenin başlangıcını oluşturur. Bir yıllık süre ise her durumda olayın gerçekleştiği günden başlar.

 

Haklı fesih nedeninin devamlı olması durumunda hak düşürücü süre işlemez (Yargıtay 9.HD. 15.2.2010 gün, 2008/16869 E, 2010/3345 K). Örneğin, ücreti ödenmeyen işçi ödeme yapılmadığı sürece her zaman haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebilir. Bu örnekte işçi açısından haklı fesih nedeni her an devam etmektedir. Ancak işçinin daimî olarak bir başka göreve atanması veya iş şartlarının esaslı şekilde ağırlaştırılması halinde, bu değişikliğin sonuçları sürekli gibi görünse de işlem anlıktır. Buna göre sözleşmesini feshetmeyi düşünen işçinin bunu altı işgünü içinde işverene bildirmesi gerekir. Yine işyerinde işi yavaşlatma ve üretimi düşürme eyleminin süreklilik göstermesi durumunda, altı iş günlük süre eylemin bittiği tarihten başlar.

 

İşçinin ücretinin ödenmemesi temadi eden bir durum olmakla birlikte fesih hakkı ödemenin yapıldığı ana kadar kullanılabilir. Aksi halde Yasanın 24/III-e maddesinde öngörülen neden ortadan kalkmış olur. Fesih iradesinin altı iş günü içinde açıklanması yeterli olup, bu süre içinde tebligatın muhatabına ulaşmış olması şart değildir

 

4857 sayılı Yasanın 26 ncı maddesinde öngörülen altı işgünlük ve bir yıllık süreler ayrı ayrı hak düşürücü niteliktedir. Bir başka anlatımla fesih hakkının öğrenmeden itibaren altı iş günü ve olayın gerçekleşmesinden itibaren bir yıl içinde kullanılması şarttır. Sürelerden birinin dahi geçmiş olması haklı fesih imkânını ortadan kaldırır. Hak düşürücü sürenin niteliğinden dolayı taraflar ileri sürmese dahi, hâkim resen dikkate almak zorundadır.

 

Bu maddede belirtilen süreler geçtikten sonra bildirimsiz fesih hakkını kullanan taraf, haksız olarak sözleşmeyi bozmuş sayılacağından ihbar tazminatı ile şartları oluşmuşsa kıdem tazminatından sorumlu olur.

 

Yukarıda değinilen altı iş günlük ve bir yıllık hak düşürücü süreler, işçi açısından 24/II madde, işveren açısından ise 25/II maddede belirtilen sebeplere dayanan fesihler yönünden aranmalıdır. Bu itibarla, geçerli nedene dayanan fesih durumlarında, 26 ncı maddede öngörülen hak düşürücü süreler işlemez. Dairemizin istikrar kazanmış uygulaması bu yönde olup, geçerli nedene dayanılarak yapılan fesihlerde belirtilen hak düşürücü sürelerin yerine “makul süre” içinde sözleşmenin feshedilebileceğini kabul etmektedir (Yargıtay 9. HD. 2.2.2009 gün 2008/9790 E. 2009/1003 K.).

 

Somut uyuşmazlıkta, tüm dosya kapsamından, feshe konu olayın 21.01.2009 tarihinde gerçekleşmiş olduğu, davacının çalıştığı birimin operasyon sorumlusu olarak görev yapan Bülent Göldağ’ın olayı ertesi gün yani 22.01.2009 tarihinde öğrendiği aynı tarihte tutanak tutarak davacının savunmasını aldığı 23.01.2009 tarihinde disiplin kuruluna sevkettiği ve iş akdinin 30.01.2009 tarihinde feshedildiği anlaşılmaktadır.

 

İşverenin tüzel kişi olması durumunda olayın feshe yetkili mercii olan yetkili kişi ya da kurula intikal ettirildiği gün 6 iş günlük süre başlayacağından, somut uyuşmazlıkta, feshe konu olayın disiplin kuruluna sevkedildiği tarihte sürenin başlayacağı, dolayısıyla feshin 6 günlük sürede yapıldığı kabul edilmelidir. Bu durumda mahkemece fesih hakkının hak düşürücü süre içinde yapıldığı kabul edilerek, işin esasına girilmeli ve feshin haklı bir nedene dayanıp dayanmadığı değerlendirilmelidir. Eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.

 

F) Sonuç:

 

Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine 23.11.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Bu sayfa 151 kez görüntülendi.