Resmi yolla yapılmayan satış vaadi sözleşmesine dayanılarak tapu tescili yapılamayacağı, ancak sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde yapılan ödemenin geri istenebileceği hk.

Karar

YARGITAY

 

7. HUKUK DAİRESİ

 

Esas Numarası: 2021/5466

 

Karar Numarası: 2022/5720

 

Karar Tarihi: 03.10.2022

 

İLK DERECE

 

Davacılar vekili tarafından, davalı aleyhine 14.12.2017 tarihinde verilen dilekçeyle satış vaadi sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil, terditli olarak tazminat talep edilmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 08.07.2019 tarihli hükmün istinaf yoluyla incelenmesi davalı vekili tarafından talep edilmiştir. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesince istinaf talebinin esastan reddine dair verilen kararın davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içeriğindeki tüm kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü.

 

KARAR

 

Dava, taşınmaz satış vaadi sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil, ikinci kademede tazminat istemine ilişkindir.

 

Davacı vekili, müvekkillerinin murisi ... ... ile davalı arasında imzalanan satış vaadi sözleşmesi ile İstanbul ili, Büyükçekmece ilçesi 1716 ada 2 parsel sayılı taşınmazda yapılacak A Blok 4 numaralı bağımsız bölümü 80.000 TL ödeyerek satın alındığını, davalının bedelini aldığı daireyi devretmediğini belirterek, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile müvekkilleri adına tesciline, bu talebin kabul edilmemesi halinde 80.000 TL'nin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

 

Davalı yargılama aşamasındaki beyanlarında, belgenin üstündeki yazıların kendisine ait olmadığını, annesi ile dava dışı müteahit arasında yapılan kat karşılığı inşaat sözleşmesinin belgeleri zannedilerek sözleşmenin imzalatılmış olabileceğini belirterek, davanın reddini savunmuştur.

 

Mahkemece, davanın kabulü ile bilirkişi raporunda tespit edilen ve ıslah edilen tutar olan 123.366,22 TL'nin dava tarihi olan 14/12/2017 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacılara verilmesine karar verilmiştir.

 

Mahkemece, davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı vekilinin istinaf isteminde bulunması üzerine İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

 

Hükmü, davalı vekili temyiz etmiştir.

 

Tapulu bir taşınmazın mülkiyetinin devrini öngören her türlü sözleşmelerin resmi şekilde yapılması geçerlilik koşuludur (743 Sayılı Kanunun 634. ; 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu m. 706; Borçlar Kanunu m. 213; Tapu Kanunu m. 26; 1512 sayılı Noterlik Kanunu m. 60). Tapuda kayıtlı bir taşınmazın mülkiyetini devir borcu doğuran ve ancak Kanunun öngördüğü biçim koşullarına uygun olarak yapılmadığından geçersiz bulunan sözleşmeye dayanılarak açılan bir cebri tescil davası kural olarak kabul edilemez. Yasa hükümlerinin öngördüğü biçimde yapılmayan sözleşmeler hukuken geçersizdir; burada öngörülen şekil, sözleşmenin geçerlilik koşulu olup, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle doğrudan göz önünde tutulur.

 

Islah müessesi, 6100 sayılı HMK'nın 176 ila 182. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Islah, taraflardan birisinin yapmış olduğu bir usul işleminin tamamen veya kısmen düzeltilmesine denir (HMK 176/1). Dava, davacı tarafından HMK'nın 180. maddesi uyarınca tamamen ıslah edilebileceği gibi, taraflarca HMK'nın 181. maddesi uyarınca kısmen de ıslah edilebilir. Davanın tamamen ıslah yoluna dava dilekçesinden itibaren bütün usul işlemlerinin yapılmamış sayılması için başvurulur. Davadaki talep kısmının değiştirilmesi de davanın tamamen ıslahı mahiyetindedir. Kısmi ıslahta ise, taraf belli bir usul işlemini ıslah etmektedir. Davadaki talep kısmının artırılması ise davanın kısmen ıslahı mahiyetindedir. Gerek davanın tümden ıslahı gerekse kısmi olarak ıslahı tahkikatın sona ermesine kadar (HMK 177/1) ve bir defa yapılabilir (HMK 176/2).

 

Yargılamanın hukuka uygun ve sağlıklı bir biçimde sürdürülebilmesi, iddia ve savunmanın özgürce ileri sürülebilmesi ve delillerin eksiksiz olarak toplanıp tartışılabilmesi, öncelikle tarafların yargılamadan haberdar edilmeleri ile olanaklıdır. Hasımsız davalar hariç olmak üzere, dava dilekçesi karşı tarafa tebliğ edilmeden ve taraf teşkili sağlanmadan davaya bakılamaz ve yargılama yapılamaz. Aynı şekilde harcı yatırılarak davanın ıslah edilmesi yeni bir dava hükmünde olup ıslah dilekçesinin de karşı tarafa tebliği dava dilekçesinin tebliği gibi zorunludur.

 

1) Yapılan yargılamaya toplanan delillere ve dosya kapsamına göre davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde görülmemiş reddi gerekmiştir.

 

2) Davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarına gelince;

 

Davacılar tapu iptali ve tescil taleplerinin yanında ikinci kademede tazminat isteminde bulunmuşlardır. Mahkemece resmi şekilde yapılmayan geçersiz sözleşmeye dayanılarak tapu iptali ve tescil isteminin reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Ne var ki taraflar verdiklerini sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre geri isteyebileceklerdir. Sözleşme ifa ile sonuçlanmadığından, davacıların murisi tarafından yapılan 80.000 TL tutarındaki ödeme nedeniyle davalı sebepsiz zenginleşmiş bulunmaktadır. Sözleşme tarihi ile dava tarihi arasında geçen sürede, taşınmaz bedeli olarak ödenen para yönüden satın alma gücünde bir azalma olduğu bellidir. O halde denkleştirici adalet ilkesinin uygulanması da doğru görülmüştür.

 

Bilirkişi raporunda denkleştirici adalet ilkesine göre yapılan hesaplama sonucu davacıların talep edebileceği tazminat miktarının 123.366,22 TL olarak hesaplandığı, 05.07.2019 tarihinde ıslah harcının yatırıldığı, ıslah dilekçesinin davacılar vekili tarafından UYAP sistemi üzerinden 08.07.2019 tarihinde gönderilerek müddeabihin 43.366,22 TL tutarında arttırıldığı anlaşılmaktadır. Islah, taraflardan birinin yapmış olduğu bir usul işlemini tamamen veya kısmen düzeltmesi işlemi olup, 6100 sayılı HMK’nın 177. maddesinde "ıslah isteminin tahkikatın sona ermesine kadar sözlü veya yazılı yapılabileceği, karşı taraf duruşmada hazır değilse veya ıslah talebi duruşma dışında yapılıyorsa, bu yazılı talep veya tutanak örneğinin, haber vermek amacıyla karşı tarafa bildirileceği" hükmüne yer verilmiştir. Islah dilekçesinin verilmesinden önceki 24.04.2019 tarihli duruşmada, mahkemece kurulan ara ile tahkikatın tamamlandığı ve sözlü yargılamaya geçileceği belirtilmiş, sözlü yargılama için 08.07.2019 günü tayin edilmiştir. Tahkikatın tamamlanıp sözlü yargılama yapıldığı sırada ıslah suretiyle talep arttırılmasının mümkün olmayacağı gözetilmeksizin yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.

 

SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenle davalı vekilinin temyiz itirazının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile HMK 373/1. maddesi gereğince temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yerel mahkeme hükmünün BOZULMASINA, karardan bir örneğin İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesine, dosyanın İLK DERECE MAHKEMESİNE GÖNDERİLMESİNE, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, 03.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

Bu sayfa 310 kez görüntülendi.