Doğal afet nedeni ile süre uzatımı verebilmek için, bu durumun belgelendirilmesi ve usulünce idareden süre uzatımı talebinde bulunulması gerektiği hk.

Karar

Kamu İdaresi Türü          Belediyeler ve Bağlı İdareler     

 

Yılı         2017    

 

Dairesi  7           

 

Dosya No           44827  

 

Tutanak No        47148  

 

Tutanak Tarihi   22.1.2020         

 

Kararın Konusu İhale Mevzuatı ile İlgili Kararlar

 

 

Konu: Gecikme cezasının uygulanmaması.

 

58 sayılı ilamın 1 inci maddesi ile; ... ... Belediyesi tarafından ihale edilen “... Belediyesi Mahalleleri Sanat Yapıları ve Beton Yol Kaplama” işinde; işin sözleşmesinde belirlenen süresinde bitirilmemesine rağmen gecikme cezası uygulanmadığı için, kamu zararına sebebiyet verildiği gerekçesiyle ... TL için tazmin hükmü verilmiştir.

 

Temyiz Dilekçesi

 

İlamda Üst Yönetici sıfatıyla sorumlu tutulan ..., Harcama Yetkilisi sıfatıyla sorumlu tutulan ..., Gerçekleştirme Görevlisi sıfatıyla sorumlu tutulan ... ve Diğer Sorumlu sıfatıyla sorumlu tutulan ...‘nın ortaklaşa vermiş olduğu temyiz dilekçesinde;

 

“Sayıştay 7. Dairesi tarafından yapılan değerlendirme sonucunda ... Ltd. Şti - ... İş Ortaklığı yükleniminde gerçekleştirilen “... Belediyesi Mahalleleri Sanat Yapıları ve Beton Yol Kaplama” işinde; işin süresinde bitirilmemesine rağmen gecikme cezası uygulanmaması gerekçesiyle kamu zararına yol açıldığı iddiasıyla ... TL (... Türk Lirası)‘ nin ödettirilmesine karar verildiği, bu kararın hukuki dayanaktan yoksun olduğu, şöyle ki; Belediye tarafından 15/08/2016 tarihinde ihale edilen “... Belediyesi Mahallelerine Sanat Yapıları ve Beton Yol Kaplaması işi” nin 01.09.2016 tarihinde sözleşmeye bağlandığı ve 02.09.2016 tarihinde yer teslimi yapılarak yapımına başlandığı, İhale Konusu işin ... Belediyesinin 68 mahallesinin yarısını kapsadığı, işin yapımı esnasında bölgelerinde meydana gelen kötü iklim şartları (yağmur, kar, fırtına, heyelan vb. ) nedeniyle işin öngörülen sürede tamamlanamadığı, işin yapıldığı mahallelerin şehir merkezine olan uzaklıklarının 30 km.olduğu, deniz seviyesine yüksekliklerinin ise 300-500 metre arasında değiştiği, ... Meteoroloji Bölge Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, İl Afet Acil Durum Müdürlüğünden alınan mevsimsel iklim koşullarına ait verilerden anlaşılacağı üzere bölgelerinde son yirmi yılın en olumsuz iklim şartlarının yaşandığı, bu kötü iklim şartlarına bağlı olarak yollarda meydana gelen hasarların giderilmesinin genel hayatı etkileyen olumsuzlukların ortadan kaldırılmasının epeyce uzun zaman aldığı, yüklenici firmanın işi zamanında bitirmesi için işin yapılacağı mahallelere ulaşımın sağlanması için belediye iş makinelerinin yoğun bir çalışma yaptığı, bölgenin coğrafi yapısı itibari ile de dağlık ve sarp olmasının ulaşımın sağlanmasını geciktirdiği, bu olumsuzluklardan işin yapılacağı tüm mahallelerin etkilendiği,

 

Bu durumda yüklenici firmanın ihmalinden kaynaklanmayan bu olumsuz durumlardan dolayı süre uzatımı verilmesinin mecburi hale geldiği, bu itibarla yüklenici firmanın 19/12/2016 tarihinde süre uzatımı için talepte bulunduğu, komisyonlarınca 30.12.2016 tarihinde E.2526 sayılı yazı ile 01.01.2017-15.03.2017 tarihleri arasında yapım işleri genel şartnamesinin 30. maddesi ve Yapı İşleri Genel Müdürlüğünün 07.07.1982 tarih ve 10156-B Sayılı yazıları ile ... ve İlçelerinde fen noktasında çalışılamayacak günler olarak belirlendiği ve 15.03.2017 tarihinden itibaren 60 gün süre uzatımı verildiği, 

 

Bu kez bölgede yağan yağmur ve kar erimesinden dolayı istinat duvarı yapılacak mahalle yollarında meydana gelen heyelanların belediye tarafından temizlenerek ulaşıma açılmasından dolayı 15.05.2017 tarihinde yüklenici firmanın dilekçesine istinaden 60 gün ilave süre uzatımı verildiği, sözleşmesinde belirtilen mücbir sebepler veya idarenin sebep olduğu hallerden dolayı, işte sorumluluğun yükleniciye ait olmayan gecikmelerin meydana gelmesi halinde durumun idarece incelenerek işi engelleyici sebeplere ve yapılacak işin niteliğine göre işin bir kısmına veya tamamına ait süre uzatımı verilebileceği, ayrıca süre uzatılmasında yapılacak işin özelliğine göre çalışılmayacak günlerde dikkate alınarak verilecek süre belirlenir denildiği, kötü iklim şartlarından dolayı verilen süre uzatımının yüklenicinin üstlendiği işin yerine getirilmesine engel olduğu bu nedenle hava koşullarının çok kötü olmasının mücbir sebep olarak değerlendirildiği, ayrıca hava koşullarına bağlı olarak meydana gelen heyelanlardan dolayı yolların açılması ve heyelan temizleme çalışmalarının zaman almasının verilen süre uzatımında öngörülemezlik ve önlenemezlik gibi iki şartı oluşturduğunun aşıkar olduğu,

 

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 30. Maddesine göre yukarıda oluşan mücbir sebeplerden dolayı yükleniciye süre uzatımı verildiği, taahhüt konusu iş normal bir şantiye çalışması olmadığından ayrı ayrı 33 adet mahalleye duvar yapılması ve beton yol yapılması şeklinde olduğundan ilgili firmanın bu mahallelerdeki duvarları yapma çalışmalarına yöneldiği, heyelandan dolayı tıkanan bir mahalle yolunun açılmasının zaman aldığı ve olağan dışı bir durumun oluştuğu,

 

Ayrıca; sözleşme konusu iş kapsamındaki beton yolla ilgili olan soğuk havanın betona etkisi de göz önünde bulundurulduğu, beton yol yapımı sırasında ortalama hava sıcaklığının +5C° altına düşmesi TS1248 standardında soğuk hava olarak tanımlandığı, betonun döküldüğü ortamın sıcaklığı düşünce priz süresinin uzayacağı, hidratasyonun yavaşlayacağı ve dayanım kazanma hızının azalacağı, bu durumda da dayanımın azalacağı,

 

Hava sıcaklığının 10C° nin üstünde olmaması durumunun beton için soğuk hava durumu olduğu, beton yol yapım işinin don olayının olma ihtimalinin yüksek olması nedeniyle ve don olayının gerçekleşmesi halinde %50 oranında beton dayanımı azalacağından beton dayanımı olumsuz etkileneceğinden, olumsuz hava koşullarından dolayı süre uzatımı verildiği, söz konusu ihale tarihinin kış aylarına denk gelmesi ve ağır kış koşullarında beton mukavemeti noktasında da sıkıntı yaşanmaması bakımından süre uzatımı verme gereğinin hasıl olduğu,

 

Tüm bu koşullar birlikte değerlendirildiğinde yükleniciye verilen süre uzatımlarına mücbir sebeplerin yol açtığının anlaşılacağı, bir keyfiyet sonucu olmayan ve mücbir sebebe dayalı süre uzatımlarının gecikme cezasını gerektirmemesi nedeniyle uygulanmayan gecikme cezalarından dolayı ödeme çıkarılmasının yasaya açıkça aykırı olduğu, bu yönüyle verilen ödeme kararının bozulmasını/kaldırılmasını talep ettiklerini” ifade etmişlerdir.

 

Savcı Mütalaası

 

“... ... Belediyesi 2017 yılı hesabının 7. Dairece yargılanması sonucu çıkarılan 31.01.2019 tarih ve 58 sayılı ilamın 1. maddesiyle verilen tazmin hükmüne karşı itirazda bulunan Belediye Başkanı Üst Yönetici ...’ nun ilgi yazınız ekinde gönderilen temyiz dilekçesi incelenmiştir.

 

Dilekçede, “... Belediyesi Mahalleleri Sanat Yapıları ve Beton Yol Kaplama İşi”ne ait sözleşmeye göre işin bitirilmesi gereken tarihte bitirilmemesine rağmen gecikme cezasının uygulanmaması nedeniyle, sebep olunan kamu zararının sorumlularına ödettirilmesi yönünde verilen tazmin hükmüne itiraz edilerek, kamu zararına sebebiyet verilmediği savunularak, tazmin kararının bozulması/kaldırılması talep edilmektedir. Sorumlu tarafından, Daire yargılaması aşamasında da ileri sürülen gerekçeler ve itiraz konusu hususların, Daire Kararının kaldırılmasını ya da bozulmasını gerektirecek mahiyette olmadığı görülmüştür.

 

Bu nedenlerle, ilamın 1. maddesi için ileri sürülen itiraz gerekçelerinin, ilam hükmünün bozulmasını ya da hükmün kaldırılmasını gerektirecek mahiyette olmadığı görüldüğünden, temyiz talebinin reddedilerek, yasa ve yönteme uygun düzenlenmiş Daire Kararının tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir. Arz olunur.”

 

Mütalaa edilmiştir.

 

Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

 

 

 

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ

 

58 sayılı ilamın 1 inci maddesi ile; ... ... Belediyesi tarafından ihale edilen “... Belediyesi Mahalleleri Sanat Yapıları ve Beton Yol Kaplama” işinde; işin sözleşmesinde belirlenen süresinde bitirilmemesine rağmen gecikme cezası uygulanmadığı için, kamu zararına sebebiyet verildiği gerekçesiyle ... TL için tazmin hükmü verilmiştir.

 

... İnş.Ener.Mad. Gıda Tem. ve Tic.Ltd.Şti.-... İş Ortaklığı yükleniminde gerçekleştirilen “... Belediyesi Mahalleleri Sanat Yapıları ve Beton Yol sözleşmesinde belirlenen süresinde bitirilmemesine rağmen gecikme neticesinde kamu zararına sebebiyet verilmesi ile ilgili olarak yapılan Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “İşin süresi ve sürenin uzatılması” başlıklı 29 uncu maddesinde;

 

“(1) İşin, sözleşmesinde belirlenen zamanda tamamlanıp geçici kabule hazır hale getirilmemesi durumunda, gecikilen her gün için sözleşmesinde öngörülen günlük gecikme cezası uygulanır.

 

(2)Mücbir sebepler nedeniyle süre uzatımı verilebilecek haller aşağıda sayılmıştır:

 

a)Doğal afetler.

 

b)Kanuni grev.

 

c)Genel salgın hastalık.

 

ç) Kısmi veya genel seferberlik ilanı.

 

d) Gerektiğinde Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenecek benzeri diğer haller.

 

(3)İkinci fıkrada belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilmesi ve Yükleniciye süre uzatımı verilebilmesi için, mücbir sebep olarak kabul edilecek durumun;

 

a)Yüklenicinin kusurundan kaynaklanmamış olması,

 

b)Taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması,

 

c)Yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemesi,

 

ç) Mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde Yüklenicinin İdareye yazılı olarak bildirimde bulunması,

 

d)Yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi, zorunludur.

 

.....

 

(6) Mücbir sebepler ve/veya idarenin sebep olduğu hallerden dolayı, işte sorumluluğu yükleniciye ait olmayan gecikmelerin meydana gelmesi halinde, durum idarece incelenerek işi engelleyici sebeplere ve yapılacak işin niteliğine göre işin bir kısmına veya tamamına ait süre uzatılır.

 

(7) Yüklenicinin, sürenin uzatılmasını gerektiren hallerin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde, idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından usulüne göre düzenlenmiş belgelerle mücbir sebebin meydana geldiğini tevsik etmesi zorunludur. Yüklenici bildiriminde, iş üzerinde gecikmeye yol açtığını düşündüğü sebeplerin ayrıntılarını, işin süresinin ne kadar uzatılması gerektiğini belirtecektir. Uzatılacak sürenin tespiti o anda mümkün değilse bunun da sebeplerini ayrıca belirtecek, durumun netlik kazanmasından sonra istediği süre uzatımını da ayrı bir yazı ile derhal bildirecektir. Ancak idarenin sebep olduğu süre uzatımını gerektiren gecikmelerde, yüklenicinin yirmi gün içinde yazılı bildirimde bulunma şartı aranmaz.

 

(8) Zamanında yapılmayan yazılı bildirimler dikkate alınmaz ve yüklenici müracaat süresini geçirdikten sonra süre uzatımı talebinde bulunamaz. Mücbir sebeplerin devamı sırasında yapılacak bildirim, yirmi gün öncesinden geçerli olmak üzere dikkate alınabilir... ” denilmektedir.

 

Kamu İhale Genel Tebliğinin Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenen mücbir sebep

 

halleri başlıklı 25 inci maddesin 3’üncü fıkrasının 2’inci bendinde;

 

“4735 sayılı Kanunda düzenlenen haliyle mücbir sebepler, yüklenicinin sözleşme konusu işi sözleşmede belirtilen şartlarda yapmasını engelleyen durumlardır. Maddede sayılan hallerin taahhüdün ifasını engellemesi durumunda yüklenici tarafından süresi içerisinde idareye mücbir sebep başvurusunda bulunulması gerekmektedir. Yüklenicinin talebinin mevzuat çerçevesinde sonuçlandırılması hususundaki yetki ve sorumluluk idarededir. Anılan Kanun maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen şartların varlığı durumunda, idarece yapılan değerlendirme sonucunda mücbir sebep nedeniyle süre uzatımı verilmesi veya sözleşmenin feshi yönünde karar alınabilecektir. Örneğin süre uzatımına ilişkin başvurularda, yüklenicinin mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen 20 gün içinde idareye başvurması, mücbir sebep oluşturan olayları belgelemesi ve idare tarafından, meydana gelen olayın iş üzerinde gecikmeye tesiri olup olmadığı ve bu gecikmenin yüklenici kusurundan kaynaklanıp kaynaklanmadığının incelenmesi ve buna göre karar verilmesi gerekmektedir. ” denilmektedir,

 

4’üncü bendinde ise;

 

“ (...) 4735 Sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin (a), (b), (c), (d) bentlerinde sayılan mücbir sebep hallerine bakıldığında bu durumlarda hem öngörülmezlik, hem de önlenemezlik şartlarının bir arada gerçekleşmesi gerektiği açıktır. Anılan maddenin (e) bendi çerçevesinde Kurumca belirlenecek “benzeri diğer haller” için de bu iki kriterin bir arada sağlanması şartı aranmaktadır. Buna göre idarelerce yapılacak başvurularda mücbir sebep olarak belirlenmesi istenilen durumun öngörülmezlik ve önlenemezlik kriterlerini birlikte taşıması gerekmektedir.

 

(…)” denilmektedir.

 

2016/272880 ihale kayıt numaralı söz konusu işe ait sözleşmenin “İşe Başlama ve Bitirme Tarihi” başlıklı 9 uncu maddesinde ise;

 

“9.1. Sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 3 (üç) gün içinde Yapım İşleri Genel şartnamesi hükümlerine göre yer teslimi yapılarak işe başlanır.

 

9.2. Yüklenici taahhüdün tümünü, işyeri teslim tarihinden itibaren 120 (yü zyirmi) gün içinde tamamlayarak geçici kabule hazır hale getirmek zorundadır. Sürenin hesaplanmasında; havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan dönemi ile resmi tatil günleri dikkate alındığından bu nedenlerle süre uzatımı verilmez.

 

9.4. Bu iş yerinde havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmadığı günler 0-0 tarihleri arasındaki 0 (yok) gündür. Ancak işin bitiminde bu devre dikkate alınmaz ve idare yükleniciden teknik şartları yerine getirerek işin tamamlanması için bu dönemde çalışmasını isteyebilir. Zorunlu nedenlerle ertesi yıla sari hale gelen işlerde çalışmaya uygun olmayan devre ödenek durumuna ve imalatın cinsine göre dikkate alınır. ”denilmektedir.

 

Aynı sözleşmenin "Gecikme Halinde Uygulanacak Cezalar ve Sözleşmenin Feshi" başlıklı 25 inci maddesinde;

 

“…..25.2. Yüklenicinin sözleşmeye uygun olarak işi süresinde bitirmediği takdirde, gecikilen her gün için sözleşme bedelinin °/o0,05 (binde 5) oranında gecikme cezası uygulanır.” denilmektedir.

 

7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun’un 1 inci maddesinde aynen;

 

“Deprem (Yer sarsıntısı), yangın, su baskını, yer kayması, kaya düşmesi, çığ, tasman ve benzeri afetlerde; yapıları ve kamu tesisleri genel hayata etkili olacak derecede zarar gören veya görmesi muhtemel olan yerlerde alınacak tedbirlerle yapılacak yardımlar hakkında bu kanun hükümleri uygulanır.

 

Afete uğrayan meskûn yerlerin büyüklüğü o yerin tamamında veya bir kesiminde yıkılan, oturulmaz hale gelen bina sayısı, zarar gören yapı ve tesislerin genel hayata etki derecesi, mahallin ekonomik ve sosyal özellikleri, zararın kamu oyundaki tepkisi, normal hayat düzenindeki aksamalar ve benzeri hususlar göz önünde tutulmak suretiyle afetlerin genel hayata etkililiğine ilişkin temel kurallar, İçişleri ve Maliye Bakanlıklarının mütalaaları da alınarak İmar ve İskan Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle belirtilir.

 

Yukarda yazılı afetlerin meydana gelmesinde veya muhtemel olması halinde zararın o yerin genel hayatına etkili olup olmadığına, yönetmelik esasları gereğince, İmar ve İskan Bakanlığı tarafından karar verilir.

 

Şu kadar ki, afetin meydana gelmesi halinde bu kanun gereğince alınması lazım gelen acil tedbirlerin ittihazına afetin meydana geldiği bölgenin valisi yetkilidir. ” denilmektedir.

 

Yine aynı Kanun’un 2 nci maddesinde ise aynen;

 

“Su baskınına uğramış veya uğrayabilir bölgeler, İmar ve İskan Bakanlığının teklifi üzerine Devlet Su İşlerinin bağlı bulunduğu Bakanlıkça; yer sarsıntısı, yer kayması, kaya düşmesi ve çığ gibi afetlere uğramış veya uğrayabilir bölgeler ise, İmar ve İskan Bakanlığınca tespit ve bunlardan şehir ve kasabalarda meydana gelen ve gelebileceklerin sınırları imar planına, imar planı bulunmayan kasaba ve köylerde de belli edildikçe harita veya krokilere işlenmek suretiyle, afete maruz bölge olarak Cumhurbaşkanınca kararlaştırılır ve bu suretle tespit olunan sınırlar, ilgili valiliklerce mahallinde ilan olunur.” denilmektedir.

 

Afetlerin Genel Hayata Etkililiğine İlişkin Temel Kurallar Hakkında Yönetmeliğin “Kapsam” başlıklı 1 inci maddesinde aynen;

 

“Olmuş veya olması muhtemel afetlerin o yerin genel hayatına etkili olup olmadığı, 7269 sayılı Afetler Kanununun 1051 sayılı Kanunla değiştirilen 1 nci maddesi uyarınca hazırlanan bu Yönetmelik esaslarına göre tespit olunur. ”denilmekte,

 

“Genel hayata etkililiğin tespitinde göz önünde tutulacak diğer hususlar” başlıklı 5 inci maddesinde;

 

“Aşağıda (a-f) fıkralarında belirtilen hallerde, durum İmar ve İskan Bakanlığınca takdir edilmek suretiyle afet genel hayata etkili sayılabilir.

 

a)Afet sebebiyle ölü veya ağır yaralıların bulunması,

 

b)Tarım ürünlerinden en az 1/3 ünün zarar görmüş olması,

 

c)Büyük ve küçükbaş hayvanın telef olması,

 

d)O yerde kışların çok şiddetli ve inşaat mevsiminin kısa süreli olması,

 

e)O yerdeki kamu tesislerinin (Yol, su, elektrik, kanalizasyon v.s.) kullanılamayacak veya çalışamayacak derecede hasar görmüş olması,

 

f)Ulaşım imkanlarının çok sınırlı olması,

 

“Genel Hayata etkililik kararı” başlıklı 6 ncı maddesinde;

 

“Meydana gelen veya gelmesi muhtemel olan afetlerin genel hayata etkili olup olmadığına, bu Yönetmelikte belirtilen ölçü ve esaslara dayanarak İmar ve İskan Bakanlığınca karar verilir. ”

 

Hükümleri yer almaktadır.

 

Afet ve Acil Durum Harcamaları yönetmeliğinin “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesinde ise afet; “Toplumun tamamı veya belli kesimleri için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal hayatı ve insan faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan doğal, teknolojik veya insan kaynaklı olaylar'” olarak tanımlanmıştır.

 

Yükleniciye 02.09.2016 tarihinde iş yeri teslimi yapılmıştır. Buna göre işin bitmesi gereken tarih 31.12.2016’dır. Yüklenici 19.12.2016 tarih ve 3691 sayılı dilekçesinde; hava şartlarından dolayı işe devam edemediklerini ve süre uzatımı verilmesi hususunu belirterek Belediyeye başvurmuştur. Belediye söz konusu talebi uygun bularak 30.12.2016 tarih 2526 sayılı yazısında “...Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğünün 07.07.1982 tarih ve 10156-B sayılı yazıları ile il ve ilçelerinde günler ... ve İlçeleri için belirtilen 1 Ocak 15 Mart tarihleri arasında çalışılmayacağı kabul edilerek...” şeklinde belirterek 15 Mart 2017 tarihinden geçerli olmak üzere 60 (altmış) gün süre uzatımı vermiştir. Ancak, Yüklenici süre uzatımı neticesinde 15.05.2017 tarihinde bitirmesi gereken işi yine tamamlayamamış ve 15.05.2017 tarih ve 2116 sayılı dilekçeyle idareye bir kez daha başvurarak;

 

“...sanat yapılarının yapılacağı mahallelerdeki yollarda heyelan olması nedeniyle ulaşım sıkıntısı yaşanmıştır. Yolların temizlenerek ulaşıma açılamamasından kaynaklanan gecikmeden ... Mahallelerinde Sanat Yapıları ve Beton Kaplama İşi Yapılması İşi için ikinci bir ek süre verilmesi hususunda...” şeklinde belirterek tekrar süre uzatımı talep etmiştir. Belediye, 29.05.2017 tarih ve 1708 sayılı onay yazısında;

 

“...Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğünün 07.07.1982 tarih ve 10156-B sayılı yazıları ile il ve ilçelerinde günler ... ve İlçeleri için belirtilen 1 Ocak 15 Mart tarihleri arasında çalışılmayacağı kabul edilerek,30.12.2016 tarih ve E. 2526 sayılı yazı ile 15.03.2017 tarihinden itibaren 60 (altmış) gün süre uzatımı verilmiştir.

 

Bu süre zarfında kalan işin yapılacağı yerlerde heyelan sonucu yollar kapanmış ve zamanında yollar açılmadığından verilen ek sürede işin tamamı bitirilememiştir.

 

Yapılacak olan imalatların tamamlanabilmesi için 15 Mayıs 2017 tarihinden itibaren 60 (altmış) gün ikinci bir ek süre verilmesi uygun görülmüştür. ” şeklinde belirtmiş ve ikinci ek süre talebini de uygun bularak süre uzatımı vermiştir.

 

Hangi durumlarda süre uzatımı verilebileceği Yapım İşleri Genel Şartnamesinde hüküm altına alınmıştır. Doğal afetler de süre uzatımı verilebilecek durumlar arasında sayılmaktadır. Ancak, Yapım İşleri Genel Şartnamesinin yukarıda da değinilen 29 uncu maddesinde de belirtildiği üzere, yüklenicinin, sürenin uzatılmasını gerektiren hallerin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde, idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından usulüne göre düzenlenmiş belgelerle mücbir sebebin meydana geldiğini tevsik etmesi gerekmektedir. Yine aynı madde uyarınca, yüklenici bildiriminde, iş üzerinde gecikmeye yol açtığını düşündüğü sebeplerin ayrıntılarını, işin süresinin ne kadar uzatılması gerektiğini belirtmek zorundadır. Şayet uzatılacak sürenin tespiti o anda mümkün değilse bunun da sebeplerini ayrıca belirtecek, durumun netlik kazanmasından sonra istediği süre uzatımını da ayrı bir yazı ile derhal bildirmesi gerekmektedir. Yine aynı madde de, zamanında yapılmayan yazılı bildirimlerin dikkate alınmayacağı, yüklenicinin müracaat süresini geçirdikten sonra süre uzatımı talebinde bulunamayacağı hüküm altına alınmıştır.

 

Uygulamada ise yüklenici, 30.12.2016 tarihli ilk dilekçesinde, hava şartlarından dolayı işe devam edemediğinden dolayı süre uzatımı talebinde bulunmuştur. 15.05.2017 tarihli ikinci dilekçesin de ise, sanat yapılarının yapılacağı mahallelerdeki yollarda heyelan olması nedeniyle ulaşım sıkıntısının yaşandığı, yolların temizlenerek ulaşıma açılamamasından kaynaklanan gecikmeden dolayı ikinci kez süre uzatımı talebinde bulunmuştur.

 

Öncelikle, yüklenicinin mücbir sebebin meydana geldiği tarihten itibaren 20 gün içerisinde idareye yazılı bildirimde bulunması gerekmektedir. Yüklenici tarafından verilen 19.12.2016 tarihli dilekçede, mücbir sebebin hangi tarihte meydana geldiğine dair bir ifade bulunmamaktadır. Yine yüklenici tarafından verilen dilekçede, yetkili merciler tarafından usulüne göre düzenlenmiş ve mücbir sebebin meydana geldiğini tevsik edici herhangi bir belge de bulunmamaktadır. Yüklenici dilekçesinde, iş üzerinde gecikmeye yol açtığını düşündüğü sebeplerin ayrıntılarına yer vermediği gibi işin süresinin ne kadar uzatılması gerektiğini dair bir tespitte de bulunmamıştır.

 

Görüleceği üzere, her iki süre uzatımı talebinde de yukarıda değinilen mevzuat hükmü uyarınca belirlenen 20 günlük süre dikkate alınmamış, ayrıca bildirimde yer alması zorunlu bulunan bilgi ve belgelere de yer verilmemiştir. Mevzuatına uygun olarak verilmemiş söz konusu süre uzatımı taleplerine dayanarak idarece yükleniciye süre uzatımı verilebilmesine yasal açıdan olanak bulunmamaktadır.

 

Sorumlular tarafından verilen dilekçelerde daha önceki verilen bilgi, ve belgelere ilave olarak herhangi bir belge sunulmadığı, mevcut savunmanın tekrarlandığı, söz konusu savunmalarda ise özetle;

 

2016 yılında bölgelerinde yağan şiddetli yağmurlar sonucu meydana gelen sel ve heyelan sonucu kapanan bir kısım yolların temizlenmesinin ve ulaşıma açılmasının uzun zaman aldığını, bu olumsuz faktörlerin de işin zamanında tamamlanamamasına sebebiyet verdiğini belirtmişlerdir. Ayrıca sorumlular savunma ekinde, İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğünden ve Meteoroloji Genel Müdürlüğü 11. Bölge Müdürlüğünden alınan yazılar ile 112 acil çağrı merkezinden alınan çağrıları gösteren liste sunularak İdarece verilen süre uzatımının mevzuata uygun olduğunu ifade etmiştir.

 

Öncelikle, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar doğrultusunda, süresinde yapılmayan ve usulüne uygun olmayan bildiriler sebebiyle yükleniciye süre uzatımı verilebilme olanağı bulunmamaktadır. Başka bir ifadeyle, Denetçi sorgusu üzerine yapılan açıklamaların ve gönderilen belgelerin hukuki bir sonuç meydana getirme olanağı bulunmamaktadır. Kaldı ki, savunmalarda yapılan açıklama ve gönderilen belgelerin herhangi bir hukuki sonuç ortaya çıkarma olanağının bulunmaması yanında, ortada doğal afet bulunduğunu gösterir kanıtlayıcı belge ve bilgi de mevcut değildir,

 

Şöyle ki;

 

“Afet ve Acil Durum Harcamaları yönetmeliğinin yukarıda da değinilen “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesinde afet; “Toplumun tamamı veya belli kesimleri için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal hayatı ve insan faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan doğal, teknolojik veya insan kaynaklı olaylar” olarak tanımlanmıştır.

 

Yine 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun’un 1 inci maddesinde, hangi doğa olayların doğal afet sayılacağı belirlenmiştir. Buna göre; deprem (Yer sarsıntısı), yangın, su baskını, yer kayması, kaya düşmesi, çığ, tasman ve benzeri afetler bu kapsamda belirlenmiştir.

 

Söz konusu madde uyarınca aşırı yağışlar doğal afet olarak sayılmamakla birlikte, Kanun maddesinde “benzeri afetler” ibaresine yer vererek bu listenin genişletilebilmesine olanak sağlanmıştır. Bu ifadeden hareketle, yağmur, kar yağışı, aşırı soğuk gibi mevsimsel olarak beklenen hadiseleri olağan kabul etmekle birlikte, bu hadiselerin boyut ve ağırlığı dahilinde mevsim beklentileri ve geçmiş dönem verilerinin çok üzerinde gerçekleşmesi durumunda bunların da doğal afet kapsamında değerlendirilebileceği açıktır. Ancak söz konusu durumun yetkili mercilerce de onaylanmış belgelerle ortaya konulmuş olması gerekmektedir.

 

Sorumlularca gönderilen belgeler arasında yer alan Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü 11 inci Bölge Müdürlüğü’nden alınan yazıda, 2016 yılı eylül, ekim, kasım ve aralık aylarına ait yağış miktarları bilgisi yer almaktadır. Söz konusu yazıda, mevsim koşullarının üzerinde olağanüstü bir yağışın meydana geldiğine dair bir tespitte bulunulmamasının yanında, yıllar itibariyle bir karşılaştırmaya da yer verilmemiştir. Kaldı ki, oluştuğu iddia edilen afetin, yerin genel hayatına etkili olup olmadığının tespiti hususunda, Afetlerin Genel Hayata Etkililiğine İlişkin Temel Kurallar Hakkında Yönetmelik uyarınca yetkili olan kurumlarca da bir tespit yapılmamıştır.

 

Sorumlularca ikinci süre uzatımına ilişkin olarak gönderilen savunmanın ekinde, İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü raporları sunularak; 2014-2015-2016-2017 yılları içerisinde bölgelerinde yağan şiddetli yağmurların genel hayatı etkileyecek derecede olduğu, yollarda meydana gelen hasarların giderilmesinin uzun zaman aldığı, ayrıca yine 112 acil çağrı merkezinden alınan çağrıları gösteren liste sunularak verilen süre uzatımının mevzuata uygun olduğu belirtilmiştir. ... İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğünün cevabi yazısının ekinde, heyelan nedeniyle meydana gelen afet tarihleri belirtilmiştir. Afet tarihleri dikkate alındığında ise sadece 19.04.2017 tarihinde meydana gelen heyelanın yapım işinin başlangıç ve bitiş tarihleri (02.09.2016-13.07.2017) arasındaki bir tarihe denk geldiği görülmektedir. Söz konusu tarihte vuku bulan olay da yalnızca Tavşanlı mahallesinde meydana gelmiştir. Ayrıca ilgili yazı ekinde sunulan raporlarda, ..., ..., ... ve ... Mahallelerinde vuku bulan heyelan nedeniyle bazı münferit bina hasarlarından ve zemin bilgilerinden bahsedilmektedir.

 

Ancak söz konusu yapım işinin teknik şartnamesinin ekinde yer alan listede hangi mahallelerde yapım işinin yapılacağı belirtilmiştir. Söz konusu listede 47 mahalle bulunmakta olup yukarıda belirtilen 5 mahalle dışında kalan mahallelerde yapım işinin süresi içerisinde herhangi bir heyelan veya benzeri afetin meydana geldiğini ispat edecek bilgi ve belge sunulmamıştır. Dolayısıyla gönderilen belgenin yapım işinin sürdüğü alanların bütününü etkileyecek bir hadise olmadığı açıktır. Yine savunma ekinde yer alan 27.01.2017-06.02.2017 tarihlerini kapsayan 112 çağrı merkezi listesindeki bilgiler tüm vakaları kapsadığından heyelan sonucu zarar görenlerin listesi olarak sunulamayacağı ve dolayısıyla yapım işini etkileyecek tabii afetin varlığını ispat edemeyeceği açıktır.

 

Bu itibarla, yukarıda sayılan gerekçeler ile temyiz dilekçesindeki iddiaların reddedilerek; 58 sayılı İlamın 1’inci maddesiyle; ... TL için verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, (Üyeler ... ve ...’ nun karşı görüşlerine karşı) oy çokluğu ile,

 

Karar verildiği 22.01.2020 tarih ve 47148 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.

 

 

 

 

 

Karşı Oy

 

Üyeler ... ve ...’ nun ayrışık görüşü;

 

Dosya üzerinde yapılan inceleme neticesine; “... Belediyesi Mahallelerine Sanat Yapıları ve Beton Yol Kaplaması işi” nin 01.09.2016 tarihinde sözleşmeye bağlandığı ve 02.09.2016 tarihinde yer teslimi yapılarak yapımına başlandığı, İhale Konusu işin ... Belediyesinin 68 mahallesinin yarısını kapsadığı, işin yapımı esnasında bölgelerinde meydana gelen kötü iklim şartları (yağmur, kar, fırtına, heyelan vb. ) nedeniyle işin öngörülen sürede tamamlanamadığı,

 

Bu durumda yüklenici firmanın ihmalinden kaynaklanmayan bu olumsuz durumlardan dolayı süre uzatımı verilmesinin mecburi hale geldiği, bu itibarla yüklenici firmanın 19/12/2016 tarihinde süre uzatımı için talepte bulunduğu, komisyonlarınca 30.12.2016 tarihinde E.2526 sayılı yazı ile 01.01.2017-15.03.2017 tarihleri arasında yapım işleri genel şartnamesinin 30. maddesi ve Yapı İşleri Genel Müdürlüğünün 07.07.1982 tarih ve 10156-B Sayılı yazıları ile ... ve İlçelerinde fen noktasında çalışılamayacak günler olarak belirlendiği ve 15.03.2017 tarihinden itibaren 60 gün süre uzatımı verildiği,

 

Bu kez bölgede yağan yağmur ve karın erimesinden dolayı istinat duvarı yapılacak mahalle yollarında meydana gelen heyelanların belediye tarafından temizlenerek ulaşıma açılmasının beklenilmesinden dolayı 15.05.2017 tarihinde yüklenici firmanın dilekçesine istinaden 2.kez 60 gün ilave süre uzatımı verildiği,

 

Sonuç itibariyle yükleniciye, 30.12.2016 tarihli ilk dilekçesine istinaden hava şartları sebebiyle ilk süre uzatımının verildiği, 15.05.2017 tarihli ikinci dilekçesine istinaden ise, sanat yapılarının yapılacağı mahallelerdeki yollarda heyelan olması nedeniyle ikinci kez süre uzatımı verildiği anlaşılmıştır.

 

Savunma ekinde, ilk süre uzatımına dayanak olmak üzere Meteoroloji Genel Müdürlüğü 11. Bölge Müdürlüğünden alınan hava durumunu gösterir yazılar ve ikinci süre uzatımına dayanak olmak üzere İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü’nden alınan Afet Hasar Raporu sunulmuştur. Meteoroloji Genel müdürlüğü’ nden alınan yazıda bölgelerinde son yirmi yılın en olumsuz iklim şartlarının yaşandığı görülmektedir. İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü’nden alınan Raporda ise; bunun akabinde, kötü iklim şartlarına bağlı olarak pek çok yerde heyelan meydana geldiği görülmektedir. Sonuç itibariyle sunulan eklerin süre uzatımlarına dayanak oluşturacak ve Daire ilamını karşılayacak nitelikte olduğu kanaati oluşmuştur.

 

Bu itibarla; 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesinin 7 nci fıkrası uyarınca, ... TL kamu zararı için verilen tazmin hükmünün BOZULMASI ve tekrardan hükmü veren daireye gönderilmesi gerekir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bu sayfa 234 kez görüntülendi.