Kamu görevlisi olan /olmayan jüri üyelerine ödenebilecek ücretler hakkında açıklayıcı Kr.

Karar

 

Kamu İdaresi Türü          Belediyeler ve Bağlı İdareler     

 

Yılı         2015    

 

Dairesi  7           

 

Dosya No           42949  

 

Tutanak No        47157  

 

Tutanak Tarihi   29.1.2020         

 

Kararın Konusu Personel Mevzuatı ile İlgili Kararlar        

 

 

Konu: Proje Yarışması Jüri Üyesi Ücretleri

 

231 sayılı ilamın 2. maddesi ile, ... Büyükşehir Belediyesi Hizmet Binası, Meydan ve Çevresinin Düzenlenmesi Mimari ve Kentsel Tasarım Proje Yarışması'na ait jüri üyesi ödemelerinde 2015 yılı Bütçe Kanunu'na ekli (K) cetveli hükümlerinde öngörülen tutardan fazla ödemede bulunulması neticesinde ...TL’ye verilen tazmin hükmünün 10.10.2018 tarih ve 45169 sayılı Temyiz Kurulu Kararıyla tasdikine karar verilmiştir.

 

İlamda harcama yetkilisi sıfatıyla sorumlu tutulan ...karar düzeltme dilekçesinde özetle;

 

..., … İlçesi, Gündoğdu Mah., tapuda G19a01blc pafta, 2769 ada, 1 parsel ile ilgili, ... Büyükşehir Belediye Meclisinin 10.07.2014 tarih ve 186 nolu Kararında 2769 ada 1 parsel Büyükşehir Belediyesi Hizmet Binası parseli ve Sosyo-Kültürel Tesis alanında kalan 2768 ada, 1 parseller ile ilgili binalarını yapmak, satın alınmalarını, kamulaştırılmaları, projelendirilmeleri ve yapımlarına ilişkin hususların Büyükşehir Belediyesi Yatırım ve Kamulaştırma programına alınması, ayrıca bu işlemler ile ilgili Büyükşehir Belediye Başkanına ve Encümenine yetki verilmesine karar verildiğini,

 

İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı tarafından ... Büyükşehir Belediye Hizmet Binası, Meydan ve Çevresinin Düzenlenmesi Mimari ve Kentsel Tasarım Projesinin "Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir Bölge Planlama Ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları Yönetmeliği" esaslarına uygun olarak yarışma yolu ile elde edilmesi için 27.10.2014 tarihinde Başkanlık Olur’u alındığını,

 

Asıl ve yedek jüri üyeleri görevlendirmelerinin ilgili meslek odalarından talep edildiğini, görevlendirmelerin yapıldığını, Odalardan gelen asıl ve yedek jüri üye listelerine göre 13.11.2014 tarih ve 68457544/50848821/1020 sayılı belge ile Başkanlık Oluru alındığını,

 

“Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir Ve Bölge Planlama Ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları Yönetmeliği" maddeleri doğrultusunda bütçenin oluşturulduğunu, bu bütçeye göre yine aynı Yönetmeliğin 38. Maddesine ve 2015 yılı Bütçe Kanununa ek “K” cetveline göre danışman, asil, yedek jüri üyelerinin ve raportörlerin bedellerinin belirlendiğini,

 

Jüri Üyelerinden Devlet Kurumlarında çalışanların 657 sayılı Kanuna tabi olmadıkları; 2547 sayılı Kanun ve 4857 sayılı İş Kanununa tabi olduklarının bildirildiğini,

 

10.07.2014 tarih ve 186 nolu Kararla belediye hizmet binalarını yapmak, satın alınma, kamulaştırma, projelendirme ve yapımlara ilişkin hususların Büyükşehir Belediyesi Yatırım ve Kamulaştırma programına alınması ile ilgili işlemlerin yapılmasına dair yetkiler Büyükşehir Belediye Başkanına ve Encümenine verildiğinden, 04.05.2015 tarih ve 68457544- 50848821/1392 sayı ile danışman, asil, yedek jüri üyelerinin ve raportörlerin bedelleri hususunda Başkanlık Olur’u alındığını,

 

Raportör bedelleri ve Danışman Jüri Üyeleri ile ilgili alınan Başkanlık Olur’unda bedeller daha yüksek olmasına rağmen 657 sayılı Kanuna tabi olan üyelerin Bütçe Kanununa ek “K” cetveli hükümlerine göre, 657 sayılı Kanuna tabi olmayan üyelere Başkanlık Olur’una istinaden belirlenen bedellerin ödendiğini,

 

Adı geçen yarışmanın özellik arz eden bir proje olduğunu, atanan jüri üyelerinin ilgili Yönetmelikler uyarınca konu ile ilgili uzmanlıkları belgelenmiş öğretim üyesi ve seçkin kişilerden oluştuğunu,

 

Jüri üyelerinin sıfatları dikkate alınarak 657 sayılı Kanun kapsamında olmadıkları, farklı şehirlerden iştirak etmiş olmaları, şartname oluşturma çalışmaları, yarışma ile ilgili soru- cevapların yanıtlanması, yayınlanması, jüri değerlendirme ve kolokyum çalışmalarının hepsi dahil edildiğinde yaklaşık altı aylık yarışma süresi içerisinde mail ortamında yapılan çalışmalar hariç toplam mahalde 12 gün fiilen çalıştıklarını, efor sarf edilerek yapılan jüri çalışmasına daha düşük bedel takdir edilmesinin uygun olmayacağı kanaatine varıldığını,

 

Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasanın Projeleri, Şehir Bölge Planlama Ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları Yönetmeliği’nin 38’ıncı maddesinde; “Yarışmalarda görev alan danışman ve asli jüri üyeleri ile raportörlerin her birine, yarışmacılara verilecek ödüllerin toplam tutarının % 4 ünü geçmemek üzere idarece belirlenecek miktarda ücret ödenir.” Hükmü bulunduğundan; yarışma bütçesine göre yarışmada belirlenen toplam ödülün … TL olduğunu, Yönetmeliğe göre yarışmalarda görev alan danışman ve asli jüri üyeleri ile raportörlerin her birine ödenecek ücretin …*%4=… TL olarak hesaplanmasına rağmen Başkanlık Olur’unda görüldüğü üzere bu bedelin altında bir tutarın belirlendiğini ve yine Başkanlık Olur’una istinaden asli jüri üyelerine … TL ve diğer üyelere ise bu bedel üzerinden Yönetmelikte belirtilen oranlarda ödeme yapıldığını, 657 sayılı Kanuna tabi üyelere ise ( Danışman Jüri üyeleri ve raportörler) 20.11.2015 tarih ve 17942 sayılı yazı ile Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğüne görüş sorulduğunu ve ilgili Genel Müdürlüğün 17.12.2015 tarih ve 10790 sayılı görüş yazılarında “ ... Büyükşehir Belediye Hizmet Binası Meydan ve Çevresinin düzenlenmesi Mimari ve Kentsel Tasarım Proje Yarışması için oluşturulan jüride danışman jüri üyesi olarak görevlendirilenlere ... TL, raportör olarak görevlendirilenlere ... TL ücret ödenmesi 2015 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa ekli K işaretli cetvelin IV. Diğer ödemeler başlıklı bölümünün 4. Maddesi uyarınca uygun görülmüştür.” denildiğinden görüş doğrultusunda Bütçe Kanununa ek “K” cetveli hükümlerine göre ödeme yapıldığını, (Ek-1)

 

11.03.2003 tarih ve 26180 nolu Temyiz Kurulu Kararında benzer yarışma konusu ile ilgili çıkan tazmin hükmünün kaldırılması yönünde karar verilmiş olup, adı geçen kararda ödemelerin “Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir Bölge Planlama Ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları Yönetmeliği’ne istinaden yapıldığı ve harcanan efor, jüri üyelerinin sıfatları ve bu evsafta daha düşük ücretlerle Jüri üyelerinin görevlendirilmesinin mümkün olmamasından dolayı yapılan uygulamayı destekler nitelikte karar verildiğinin görüldüğünü, 2015 yılında Bütçe Kanununda ilgili Yönetmelik uyarınca yapılacak ödemelere limit getirildiğini ve emsal olarak değerlendirilemeyeceğinin Sayın Heyet tarafından belirtildiğini,

 

ANCAK, Bütçe Kanunu külliyatı incelendiğinde;

 

*2003 yılında Bütçe Kanununda K Cetvelinin bulunmadığı,

 

*2004 yılında Bütçe Kanununda K Cetvelinin bulunduğu ANCAK yarışmalarda görev alan danışman ve asli jüri üyeleri ile raportörlere yapılacak ödemelerin “Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir Bölge Planlama Ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları Yönetmeliğine göre ödendiği ve limit bulunmadığı,

 

*2005 yılında Bütçe Kanununda K Cetvelinin bulunduğu, yarışmalarda görev alan danışman ve asli jüri üyeleri ile raportörlere yapılacak ödemelerin “Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir Bölge Planlama Ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları Yönetmeliğine göre ödendiği ve “verilecek miktar bu bölümün birinci fıkrasında belirtilen tutarın iki katından fazla olamaz” limitinin getirildiğinin görüldüğünü,

 

Bu sebepler ile yasal mevzuat uyarınca Sayın Heyet tarafından 2015 yılında Bütçe Kanununa ilgili Yönetmelik uyarınca yapılacak ödemelere limit getirildiği tespitinin yerinde olmadığını,

 

Belediye tarafından yarışma düzenlenirken diğer belediyelerin yaptığı uygulamaların emsal alındığını, bu doğrultuda işlem tesis edildiğini, örneğin Çanakkale Belediyesi’nin 2012 yılında yaptığı “… Belediyesi “Yeşil” Yerel Yönetim ve Kültür Merkezi Binası Yarışması”nın aynı mahiyette olup, Sayıştay Denetimi geçirdiğini ve herhangi bir kamu zararının çıkarılmadığını, yine ... Büyükşehir Belediyesi ... Su ve Kanalizasyon Genel Müdürlüğü’nün yaptığı “… Hizmet Binası Mimari Proje Yarışması” aynı mahiyette olup, Sayıştay Denetimi geçirdiğini ve herhangi bir kamu zararının çıkarılmadığını,

 

Daha evvel sunulan emsaller ve yine Sayıştay denetiminden geçen ve kamu zararının oluşmadığı tespit edilen yukarıda belirtilen projelerin emsal alınarak; değerlendirmenin yeniden yapılması ve aynı mahiyette tesis edilen işlemler sebebi ile kararının düzeltilmesini talep etme zaruretinin hasıl olduğunu,

 

AYRICA karşı oyda da belirtildiği üzere Bütçe Kanununa hükümler konularak mevcut Kanun hükümlerinin açıkça veya dolaylı olarak değiştirilmesi veya bütçe yılı itibari ile zımnen kaldırılması veya sınırlandırılması Bütçe Kanununa bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamayacağı ilkesinin ihlal edildiğini,

 

Anayasa’nın 152 maddesinin birinci fıkrası uyarınca, davaya bakmakta olan mahkemenin anayasaya aykırı bulduğu hükmü Anayasa Mahkemesine taşımasının temel şartının, o kanun veya kanun hükmünde kararnamenin davaya uygulanacak kuralı olduğunu, huzurdaki davada ise tazmin hükmünün gerekçesinin davaya uygulanan Bütçe Kanunun ilgili maddesinin olduğunu, Bütçe Kanunun mahiyeti gereği karşı oy gerekçesinde de belirtildiği üzere öncelik ile Anayasa Mahkemesine başvurularak bu karar doğrultusunda işlem tesis edilmesi gerektiğini,

 

Bu husus nazara alınmaksızın, tarafının kasıt ve kusuru olmaksızın Anayasa aykırı olarak tesis edilen ve emsallerin tarafına uygulanmasını engelleyen bu düzenleme sebebi ile huzurdaki dava ile ödeme yükümlülüğü altında bırakıldığını,

 

Yukarıda detaylı olarak açıklanan ve Sayın Heyet tarafından re’sen tespit edilecek sebepler ile öncelikle Anayasaya aykırı olan bu düzenleme karşısında Anayasa Mahkemesine Sayın Heyet tarafından başvurulmasını, bu başvurunun ve yargılamanın bekletici mesele yapılmasını, bu husus ile birlikte 657 sayılı Kanuna tabii olan üyelere Bütçe Kanununa ek “K” cetveli hükümlerine göre, 657 sayılı Yasa dışında kalan üyelere ise ilgili yarışma yönetmeliği ve Başkanlık Olur’u doğrultusunda ödeme yapılmış olmasının mevzuata aykırı bir uygulama olmadığını ve verilen kararın yapılan projenin özellikli bir proje olması, görevlendirilen kişilerin seçkin ve konularında uzman kişiler olması ve yoğun bir çalışma temposu içermesi sebeplerinin nazara alarak yukarıda belirtilen diğer yarışmaların da emsal alınarak Sayın Heyet tarafından verilen kararın kaldırılmasını talep etmiştir.

 

Başsavcılık mütalaasında;

 

“... Büyükşehir Belediyesi 2015 yılı hesabı ile ilgili Temyiz Kurulunun 45169 tutanak nolu Kararının sorumlusu tarafından düzeltme talebine ilişkin ilgi yazınız ekinde gönderilen dilekçesi ve ekleri incelendi.

 

Karar düzeltilme dilekçesinde özetle:

 

- Belediyelerinin Hizmet Binası Meydan ve Çevresinin Düzenlenmesi Mimari ve Kentsel Tasarım Proje Yarışması ile ilgili jüri üyelerinden 657 sayılı Kanuna tabi olanlara 2015 yılı Bütçe Kanununa ek “K” cetveli hükümlerine göre 657 sayılı Kanuna tabi olmayan jüri üyelerine ise Başkanlık olurunda tespit edilen bedel üzerinden ödeme yapılmasının mevzuata uygun olduğunu,

 

-11.03.2003 tarih ve 26180 nolu Temyiz Kurulu Kararında benzer yarışma konusu ile ilgili çıkan tazmin hükmünün kaldırılması yönünde örnek kararının bulunduğunu,

 

İleri sürerek 45169 tutanak nolu temyiz kurulu kararının düzeltilmesini istemektedir.

 

Belediyelerinin Hizmet Binası Meydan ve Çevresinin Düzenlenmesi Mimari ve Kentsel Tasarım Proje Yarışması ile ilgili başkanlık oluru alınarak görevlendirilen jüri üyelerden;

 

a-657 sayılı Kanunun 87 maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlarda çalışanlara 2015 yılı Bütçe Kanununa ek “K” cetveli hükümlerine uygun ödeme yapıldığı,

 

b-657 sayılı Kanunun 87 maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlarda çalışmayan 2547 ve 2914 sayılı Kanunla ve 4857 sayılı İş Kanununa tabi olan jüri üyelerine Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir Ve Bölge Planlama Ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları Yönetmeliği hükümlerine uygun ücret ödenebileceği belirtilmiş olup bu kişilere verilecek ücret tutarı 2015 yılı Bütçe Kanununa ek “K” cetvelinde belirtilen tutarın iki katında fazla olamayacağı açık olarak belirtilmesine rağmen anılan jüri üyelerine belirtilen limitleri aşmak suretiyle yapılan ödeme yasal değildir.

 

c-Dilekçesinde örnek gösterilen 26180 nolu Temyiz kurulu kararı ile düzeltilmesi istenen kararın olayları arasında benzerlik bulunmadığından emsal alınması mümkün değildir.

 

e-Diğer taraftan düzeltme dilekçesinde iddia edilen hususlar hem Daire kararında hem de Temyiz Kurulu kararında karşılandığı, anlaşıldığından adı geçenin talebi 6085 sayılı Kanunun 57. maddesinde belirtilen düzeltme sebeplerine uygun değildir.

 

Bu itibarla, sorumlunun karar düzeltme talepleri reddine,

 

Hükmedilmesi uygun olur görüşündeyim.

 

Arz olunur.” Denilmiştir.

 

Duruşmaya katılan Sayıştay Savcısı 2547 ve 2914 sayılı Kanun kapsamında çalışan öğretim üyelerinin de esasen 657 sayılı Kanun kapsamında olduğunu, dolayısıyla öğretim üyesi olan jüri üyelerine Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir Ve Bölge Planlama Ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları Yönetmeliği hükümleri yerine Bütçe Kanunu’nun K cetveline göre 657 sayılı Kanun kapsamındaki jüri üyelerine ödenen miktar kadar ücret ödenmesi gerektiğini, kamu zararının eksik hesaplandığını bu sebeple karar düzeltme talebinin kabul edilerek, verilen tazmin hükmünün bozulması gerektiğini ifade etmiştir.

 

 

 

Duruşma talebinde bulunan harcama yetkilisi ...ile Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

 

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ

 

231 sayılı ilamın 2. maddesi ile, ... Büyükşehir Belediyesi Hizmet Binası, Meydan ve Çevresinin Düzenlenmesi Mimari ve Kentsel Tasarım Proje Yarışması'na ait jüri üyesi ödemelerinde 2015 yılı Bütçe Kanunu'na ekli (K) cetveli hükümlerinde öngörülen tutardan fazla ödemede bulunulması neticesinde ...TL’ye verilen tazmin hükmünün 10.10.2018 tarih ve 45169 sayılı Temyiz Kurulu Kararıyla tasdikine karar verilmiştir.

 

2015 yılı Bütçe Kanunu'na ekli (K) Cetvelinin “IV. Diğer Ödemeler'” başlıklı bölümünün dördüncü fıkrasında;

 

"Genel yönetim kapsamında bulunan kamu idareleri ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar ve özel kanunlarla kurulmuş fonlar tarafından yapılacak her türlü etüt, plan, proje, güzel sanatlara ilişkin yarışmalarda jüri üyesi veya raportör olarak görevlendirilen 657 sayılı Kanunun 87 nci maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlarda çalışan personele, her bir asli jüri üyeliği veya raportörlüğü için 1.410 Türk Lirasını geçmemek üzere Maliye Bakanlığının görüşü alınarak kurumlarınca belirlenecek tutarda ücret ödenir. Bu personelden,

 

- Danışman jüri üyeliği görevi yapanlara aynı koşullarla, yukarıda belirtildiği şekilde tespit edilen tutarın 1/2 'si,

 

- Yedek jüri üyelerine ön ve soru-cevap toplantılarına katılmaları halinde yedeği oldukları danışman jüri veya asli jüri üyelerine ödenen tutarın 1/4 'ü,

 

- Asli jüri üyesinin zorunlu bir nedenle çalışmalara devam edememesi halinde kendisine yedek jüri üyesi ücreti, asli jüri üyesinin yerini alacak yedek jüri üyesine de asli jüri üyesi ücreti,

 

- Raportör yardımcılarına raportörlere ödenen tutarın 1/5 'i,

 

ödenir. Anılan jürilerde üye veya raportör olarak görev yapan ve yukarıda belirtilen kapsama girmeyen 657 sayılı Kanunun 87 nci maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlarda çalışan personel dışındaki kişilere ise, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 23 ve 53 üncü maddeleri uyarınca yayımlanmış olan Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir ve Bölge Planlama ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları Yönetmeliği hükümlerine göre ücret ödenir. Ancak verilecek tutar, bu maddenin birinci cümlesinde belirtilen tutarın iki katından fazla olamaz.'';

 

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 87’nci maddesinde;

 

"Memurlara;

 

a) Bu Kanuna tabi kurumlarda,

 

b) Sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan iktisadi kurumlar ile sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait bankalarda,

 

c) Özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlarda,

 

ç) Yukarıdaki bentlerde yazılı idare, kuruluş ve bankalar tarafından sermayelerinin yarısından fazlasına katılmak suretiyle kurulan kuruluşlarla bunların aynı oranda katılmaları ile vücut bulan kurumlarda,

 

İkinci görev verilemez; bu kurumlardan her ne ad ile olursa olsun para ödenemez ve yarar sağlanamaz.

 

Ancak, bu Kanunun memurlara ikinci görev verilmesini öngören hükümleri ile hakem, tasfiye memuru ve bilirkişilere takdir olunan İl Genel Meclisi ve İl Daimi Encümeni başkanları, özel kanunlarla kurulan ve asli görevlerinin devamı niteliğinde olmayan çeşitli kurul, komisyon, heyet ve jüri çalışmalarına, Üniversiteler, Akademiler, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü ve Özel Kanunlarla kurulan araştırma kurumları tarafından idareyle ilgili olarak yapılan inceleme ve araştırma çalışmalarına katılanlar için özel kanunlarınca gösterilen veya bu kanunlara dayanılarak tespit edilen ücretlerin ödenmesine ilişkin hükümler saklıdır.";

 

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idarelerin, mimarlık, peyzaj mimarlığı, mühendislik, kentsel tasarım projeleri, şehir ve bölge planlama ve güzel sanat eserleri ile ilgili bir plan veya tasarım projesi elde edilmesine yönelik olarak yaptıracakları yarışmalara ilişkin esas ve usulleri düzenlemek amacıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 23 ve 53 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanan ve 24.12.2002 tarih 24973 sayılı Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir Ve Bölge Planlama Ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları Yönetmeliği”nin Jüri üyelerinin tespiti başlıklı 38’inci maddesinde ise;

 

“Yarışmalarda görev alan danışman ve asli jüri üyeleri ile raportörlerin her birine, yarışmacılara verilecek ödüllerin toplam tutarının % 4 ünü geçmemek üzere idarece belirlenecek miktarda ücret ödenir.

 

Hazırlık çalışmalarına katılıp soru-yanıt ve değerlendirme çalışmalarına katılmayan jüri üyelerine ücretin 1/3’ü,

 

Hazırlık ve soru-yanıt toplantılarına katılıp değerlendirme toplantılarına katılmayan veya değerlendirme toplantılarına katılıp önceki toplantılara katılmayan jüri üyelerine ücretin 1/2’si,

 

Yedek jüri üyelerine, danışman ve asli jüri üyelerine ödenen miktarın 1/2’si,

 

Raportör yardımcılarına (Teknik ressam, daktilo ve benzeri) raportör ücretlerinin 1/5’i, hizmetlilere ise 1/10’u,

 

ödenir.” hükümleri yer almaktadır.

 

Yukarıdaki mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; belediyelerin bir plan veya tasarım projesi elde edilmesine yönelik olarak yaptıracakları yarışmalarda görev alan jüri üyelerine yapılacak ödemelerde, görevlendirilen kişinin görevinin niteliği ve 657 sayılı Kanun’un 87’nci maddesinde sayılan kurumlarda çalışıyor olup olmaması kriterlerine göre farklı miktarlarda bir tavan limit getirilmiştir.

 

Bu doğrultuda;

 

657 sayılı Kanunun zikredilen 87’nci maddesinde belirtilen kurumlarda çalışan asli jüri üyeleri ve raportörlere ... TL’yi, danışman jüri üyelerine (.../2=) ... TL’yi, yedek üyelere danışmanlık için (.../2=) ... TL, jüri üyeliği için (.../2=) ... TL’yi, raportör yardımcılarına ise (.../5=) ... TL’yi geçen miktarlarda,

 

657 sayılı Kanunun 87’inci maddesinde belirtilen kurumlarda çalışmayan (örneğin üniversite öğretim görevlisi, özel sektör çalışanı, vb) jüri üyeleri ve raportörlere (...x2=) ... TL’yi, danışman jüri üyelerine [(.../2)x2=] ... TL’yi, yedek üyelere danışmanlık için [(.../2)x2=] ... TL, jüri üyeliği için [(.../2)x2=] ... TL’yi, raportör yardımcılarına ise [(.../5)x2=] ... TL’yi geçen miktarlarda ödeme yapılması mümkün değildir.

 

Rapor dosyası ve eki belgelerin incelenmesi neticesinde; ... Büyükşehir Belediyesi Hizmet Binası, Meydan ve Çevresinin Düzenlenmesi Mimari ve Kentsel Tasarım Proje Yarışması'na ait 'Jüri Üyesi' ödemelerinde; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'na göre kurulan üniversitelerde 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu'na göre sürekli görevlerde çalışan, dolayısıyla 657 sayılı Kanun’un 87’nci maddesinde belirtilen kurumlarda çalışmayan asli jüri üyeleri …, …, … ve …’a tavan sınır olan ... TL yerine ... TL tutarında; yedek jüri üyeleri … ve …’e tavan sınır olan ... TL yerine ... TL tutarında ödemede bulunulduğu, 04.08.1997 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi bağlı kuruluşu … Genel Müdürlüğü, … Büyükşehir Belediyesi'nin diğer iştirakleri … Fabrikaları San ve Tic. A.Ş. … Ulaşım San. ve Tic. A.Ş. ve … Beton Elemanları ve Hazır Beton Fabrikaları San. ve Tic. A.Ş. katılımıyla kurulan … Ağaç Peyzaj, Eğitim Hizmetleri ve Hayvanat Bahçesi İşletmeciliği Sanayi ve Ticaret A.Ş.'de çalışan, dolayısıyla 657 sayılı Kanun’un 87’nci maddesinin ç fıkrasında belirtilen kurumlardan birinde çalışıyor olan yedek jüri üyesi …'a tavan sınır olan ... TL yerine ... TL tutarında ödemede bulunulduğu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu'nun 20’inci maddesi uyarınca Başkan Danışmanı olarak çalışan, dolayısıyla 657 sayılı Kanun’un 87’nci maddesi kapsamındaki kurumda çalışan danışman jüri üyesi Mimar …'a tavan sınır olan ... TL yerine ... TL tutarında ödemede bulunulduğu görülmüştür.

 

Sorumlu; 657 sayılı kanuna tabi olan üyelere Bütçe Kanununa ek “K” cetveli hükümlerine göre, 657 sayılı Yasa dışında kalan üyelere ise ilgili yarışma yönetmeliği ve başkanlık oluru doğrultusunda ödeme yapıldığını bu sebeple mevzuata aykırı bir husus bulunmadığını ve verilen kararın yapılan projenin özellikli bir proje olması, görevlendirilen kişilerin seçkin ve konularında uzman kişiler olduğunu, yoğun bir çalışma temposu içerdiğini, ayrıca konu ile ilgili olarak 11.03.2003 tarih ve 26180 nolu Temyiz Kurulu Kararında benzer yarışma konusu ile ilgili çıkan tazmin hükmünün kaldırılması yönünde karar verildiğini, adı geçen kararda ödemelerin “Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir Ve Bölge Planlama Ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları Yönetmeliği” ne istinaden yapıldığını ve harcanan efor, jüri üyelerinin sıfatları ve bu evsafta daha düşük ücretlerle jüri üyelerinin görevlendirilmesinin mümkün olmamasından dolayı yapılan uygulamayı destekler nitelikte karar verildiğini belirtmiştir.

 

657 sayılı Kanunu’nun 87. maddesinde sayılan kurumlarda çalışmasına rağmen bazı jüri üyelerinin İş Kanunu, Belediye Kanunu hükümlerine göre çalıştığı varsayılarak farklı oranlarda ücret belirlenmiş, ancak 87. maddede hangi kurumların kapsam dahilinde olduğu tek tek sayılmıştır, bu sebeple bu kişileri 87. madde kapsamı dışında kabul ederek ödeme yapma olanağı bulunmamaktadır. Bunun yanında, 2015 yılı Bütçe Kanunu’nun “K” cetvelinin dördüncü fıkrasının son bendinde açıkça 657 sayılı Kanunun 87 nci maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlarda çalışan personel dışındaki kişilere, Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir ve Bölge Planlama ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları Yönetmeliği hükümlerine göre ücret ödenebileceği belirtilmiş olup, bu kişilere verilecek tutarın, bu maddenin birinci cümlesinde belirtilen tutarın iki katından fazla olamayacağı ifade edilmiştir. Ancak söz konusu olayda 657 sayılı Kanunun 87 nci maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlarda çalışan personel dışındaki jüri üyelerine Bütçe Kanunu’ndaki limitlere dikkat edilmeden ödeme yapılmıştır.

 

Diğer yandan dilekçi aynı konuda Sayıştay Temyiz Kurulu’nun tazmin hükmün kaldırılması yönünde kararı bulunduğunu belirtmişse de, dilekçede emsal olarak gösterilen Sayıştay Temyiz Kurulu’nun 11.03.2003 tarih ve 26180 sayılı kararının ref gerekçesinde; 657 sayılı Kanunun 87 nci maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlarda çalışan personel dışındaki jüri üyelerine “Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir Ve Bölge Planlama Ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları Yönetmeliği” hükümlerine göre ödeme yapılmasında mevzuata aykırı bir husus bulunmadığından kaldırma kararı verilmiştir; çünkü ilgili yıl Bütçe Kanunu’nda, söz konusu kişilere yapılacak ödemelere limit getirilmemiş, sadece adı geçen Yönetmelik uyarınca ödeme yapılabileceği belirtilmiştir. Halbuki 2015 yılı Bütçe Kanunu’nda ilgili Yönetmelik uyarınca yapılacak ödemelere limit getirildiğinden adı geçen Temyiz Kurulu Kararının emsal alınması mümkün görünmemektedir.

 

Bu itibarla, 10.10.2019 tarih ve 45169 sayılı Temyiz Kurulu Kararında, KARAR DÜZELTİLMESİNE MAHAL OLMADIĞINA, (Üye …’nün aşağıda yazılı karşı oy gerekçesine karşı) oyçokluğu ile,

 

29.01.2020 tarihinde karar verildi.

 

Karşı oy gerekçesi

 

Üye …’nün karşı oy gerekçesi;

 

... Büyükşehir Belediyesi Hizmet Binası, Meydan ve Çevresinin Düzenlenmesi Mimari ve Kentsel Tasarım Proje Yarışması'na ait jüri üyesi ödemelerinde 22.12.2014 tarihli ve 6583 sayılı 2015 yılı Bütçe Kanunu'na ekli (K) cetveli hükümlerinde öngörülen tutardan fazla ödemede bulunulması nedeniyle ilgili Dairece tazmin hükmü verildiği görülmektedir.

 

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 87’nci maddesinde;

 

"Memurlara;

 

….

 

İkinci görev verilemez; bu kurumlardan her ne ad ile olursa olsun para ödenemez ve yarar sağlanamaz.

 

Ancak, bu Kanunun memurlara ikinci görev verilmesini öngören hükümleri ile … özel kanunlarla kurulan ve asli görevlerinin devamı niteliğinde olmayan çeşitli kurul, komisyon, heyet ve jüri çalışmalarına, Üniversiteler, Akademiler, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü ve Özel Kanunlarla kurulan araştırma kurumları tarafından idareyle ilgili olarak yapılan inceleme ve araştırma çalışmalarına katılanlar için özel kanunlarınca gösterilen veya bu kanunlara dayanılarak tespit edilen ücretlerin ödenmesine ilişkin hükümler saklıdır."

 

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 23 üncü maddesinde de;

 

“İdareler gerekli gördükleri mimarlık, peyzaj mimarlığı, mühendislik, kentsel tasarım projeleri, şehir ve bölge plânlama ve güzel sanat eserleri ile ilgili bir plân veya tasarım projesi elde edilmesine yönelik olarak, ilgili mevzuatında belirlenecek usul ve esaslara göre rekabeti sağlayacak şekilde ilân yapılmak suretiyle, jüri tarafından değerlendirme yapılmak üzere ödüllü veya ödülsüz yarışma yaptırabilir” denilmiş, bu kanuna dayanılarak hazırlanan ve 24.12.2002 tarih 24973 sayılı Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir Ve Bölge Planlama Ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları Yönetmeliği”nin Jüri üyelerinin tespiti başlıklı 38’inci maddesinde ise;

 

“Yarışmalarda görev alan danışman ve asli jüri üyeleri ile raportörlerin her birine, yarışmacılara verilecek ödüllerin toplam tutarının % 4 ünü geçmemek üzere idarece belirlenecek miktarda ücret ödenir.

 

Hazırlık çalışmalarına katılıp soru-yanıt ve değerlendirme çalışmalarına katılmayan jüri üyelerine ücretin 1/3’ü,

 

Hazırlık ve soru-yanıt toplantılarına katılıp değerlendirme toplantılarına katılmayan veya değerlendirme toplantılarına katılıp önceki toplantılara katılmayan jüri üyelerine ücretin 1/2’si,

 

Yedek jüri üyelerine, danışman ve asli jüri üyelerine ödenen miktarın 1/2’si,

 

Raportör yardımcılarına (Teknik ressam, daktilo ve benzeri) raportör ücretlerinin 1/5’i, hizmetlilere ise 1/10’u,

 

ödenir.” hükümlerine yer verilmiştir. İdare de, bu yönetmelikte öngörülen ücretten daha düşük bir bedel ödemiştir. İhtilaf ise ilgili yıl bütçe Kanunundaki bu ödemeye dair sınırlamaya uyulmamış olmasından kaynaklanmıştır. Zira, 2015 yılı Bütçe Kanunu'na ekli (K) Cetvelinin “IV. Diğer Ödemeler'” başlıklı bölümünün dördüncü fıkrasında;

 

"Genel yönetim kapsamında bulunan kamu idareleri ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar ve özel kanunlarla kurulmuş fonlar tarafından yapılacak her türlü etüt, plan, proje, güzel sanatlara ilişkin yarışmalarda jüri üyesi veya raportör olarak görevlendirilen 657 sayılı Kanunun 87 nci maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlarda çalışan personele, her bir asli jüri üyeliği veya raportörlüğü için 1.410 Türk Lirasını geçmemek üzere Maliye Bakanlığının görüşü alınarak kurumlarınca belirlenecek tutarda ücret ödenir. Bu personelden,

 

- Danışman jüri üyeliği görevi yapanlara aynı koşullarla, yukarıda belirtildiği şekilde tespit edilen tutarın 1/2 'si,

 

- Yedek jüri üyelerine ön ve soru-cevap toplantılarına katılmaları halinde yedeği oldukları danışman jüri veya asli jüri üyelerine ödenen tutarın 1/4 'ü,

 

- Asli jüri üyesinin zorunlu bir nedenle çalışmalara devam edememesi halinde kendisine yedek jüri üyesi ücreti, asli jüri üyesinin yerini alacak yedek jüri üyesine de asli jüri üyesi ücreti,

 

- Raportör yardımcılarına raportörlere ödenen tutarın 1/5 'i,

 

ödenir. Anılan jürilerde üye veya raportör olarak görev yapan ve yukarıda belirtilen kapsama girmeyen 657 sayılı Kanunun 87 nci maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlarda çalışan personel dışındaki kişilere ise, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 23 ve 53 üncü maddeleri uyarınca yayımlanmış olan Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir ve Bölge Planlama ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları Yönetmeliği hükümlerine göre ücret ödenir. Ancak verilecek tutar, bu maddenin birinci cümlesinde belirtilen tutarın iki katından fazla olamaz.'' Denilmektedir.

 

Esasen Bütçe Kanunundaki bu sınırlama olmasa, ortada bir kamu zararının varlığından da söz edilemeyecektir. Çünkü 657 sayılı kanunda memurlara ikinci görev verilemeyeceği ifada edildikten sonra, jüri çalışmalarına katılanlar için özel kanunlarınca gösterilen veya bu kanunlara dayanılarak tespit edilen ücretlerin ödenmesine imkan verilmiş, bu çerçevede idare, 4734 sayılı sayılı özel kanuna dayanılarak tespit edilen ücretleri esas alarak ödeme yapabilecekken, bu ücretlerin de altında bir ödemede bulunmuştur. Bu bağlamda bir kamu zararı değil, eksik ödeme bulunmaktadır.

 

“Bütçe genel olarak, belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan belge olup merkezi yönetim bütçesi ise kanun ile düzenlenmektedir. Buna göre devlet, bir mali yıl süresince bütçe kanununda belirtilmesi koşuluyla harcama yapabilmekte ve gelir toplayabilmektedir. Bütçe kanunları yıllık olarak çıkarılmakta, ilgili oldukları yıl boyunca uygulanmakta ve yılı tamamlandıktan sonra hükmünü yitirmektedir.

 

Bütçe kanunları, bir devlette kamu hizmetlerinin yerine getirilebilmesi için öngörülen gelirlerin nasıl toplanacağı, yönetileceği ile planlanan harcama ve yatırımlara ilişkin ilkelerin belirlendiği özel yasama işlemleridir. Bütçe kanunlarının zamanında hazırlanamaması veya kabul edilememesi, kamu düzeninde telafisi güç zararlar doğurabilecek nitelikte olduğundan, Anayasa’da bütçe kanunlarının hazırlanmaları, parlamentoda görüşülmeleri ve yayımlanmaları bakımından diğer kanunlardan farklı özel usuller benimsenmiştir.

 

Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri Anayasa’nın 87. maddesinde, “Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri, kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak; Bakanlar Kurulunu ve bakanları denetlemek; Bakanlar Kuruluna belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermek; bütçe ve kesinhesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek; para basılmasına ve savaş ilânına karar vermek; milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilânına karar vermek ve Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmektir.” şeklinde ifade edilmiştir.

 

Anayasa’nın 87. maddesinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin görev ve yetkileri arasında “kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak” yanında “bütçe kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek” görev ve yetkisine de ayrıca yer verilmiştir. Bütçe kanunlarını öteki kanunlardan ayrı tutan bu kural karşısında, kanun ile düzenlenmesi gereken bir konunun bütçe kanunu ile düzenlenmesi veya herhangi bir kanunda yer alan hükmün bütçe kanunları ile değiştirilmesi ve kaldırılması olanaksızdır.

 

Anayasa’nın 88. maddesinde, kanunların Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde teklif, görüşülme usul ve esasları düzenlenirken, bütçe kanunlarının görüşülme usul ve esasları 162. maddede ayrıca belirtilmiştir. Bu maddeyle bütçe kanun tasarılarının görüşülmesinde ayrı bir yöntem kabul edilmiş, Genel Kurulda üyelerin gider arttırıcı veya gelir azaltıcı tekliflerde bulunmaları önlenmiş ve Anayasa’nın 89. maddesiyle de Cumhurbaşkanı’na bütçe kanunlarını bir daha görüşülmek üzere TBMM’ye geri gönderme yetkisi tanınmamıştır. Öte yandan, Anayasa’nın 163. maddesinde bütçede değişiklik yapılabilmesinin esasları da ayrıca düzenlenmiş, Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde kararname ile bütçede değişiklik yapma yetkisi verilemeyeceği belirtilmiştir.

 

Anayasa’nın anılan maddeleri incelendiğinde, bütçe kanunlarına bütçe ile ilgili olmayan kurallar konulmamasının amaçlandığı anlaşılmaktadır. Anayasa’da birbirinden tamamen ayrı ve değişik olarak düzenlenen bu iki kanunlaştırma yönteminin doğal sonucu olarak, olağan kanun ile düzenlenmesi gereken bir konunun, bütçe kanunu ile düzenlenmesi, değiştirilmesi veya kaldırılması olanaksızdır. Bu durum, Anayasa’nın 161. maddesinde “Bütçe kanununa, bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamaz.” denilmek suretiyle ifade edilmiştir. “Bütçe ile ilgili hükümler” kavramı, mali nitelikteki hükümleri değil, kanun konusu olabilecek bir kuralı kapsamaması koşuluyla bütçenin uygulanması ile ilgili, uygulamayı kolaylaştırıcı ve açıklayıcı nitelikte hükümleri ifade etmektedir. Anayasa’nın 161. maddesinin getiriliş amacı, bütçe kanunlarında, yıllık bütçe kavramı dışındaki konulara yer vermemek, böylece bütçe kanunlarını ilgisiz kurallardan uzak tutarak kendi yapısı içinde bütünleştirmektir. Anayasa’nın 161. maddesinin yukarıda yer alan son fıkrasının gerekçesinde de “Bütçe kanunlarına bütçe dışı hüküm konulamaması, mevcut kanunların hükümlerini açıkça veya dolaylı değiştiren veya kaldıran hükümler getirilememesi ilkelerine anayasal kuvvet ve hüküm tanınmıştır.” denilmek suretiyle hükmün getiriliş amacı açıkça ortaya konulmuştur.

 

Bütçe kanunu, hukuki yapısı itibariyle genel, kişilik dışı ve tek yanlı bir işlem değil, içeriği statü olarak daha önceden belli olan şart işlemlere örnektir. Bundan dolayı bütçe kanuna bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamayacaktır.” (Anayasa Mahkemesi Kararı 26.5.2016 E:2015/7, K:2016/47)

 

Dava konusu olayda da 657 ve 4734 sayılı Kanunların cevaz verdiği bir ödeme Bütçe Kanunu ile sınırlandırılmakta, olağan kanun ile düzenlenmesi gereken bir husus bütçe kanunu kapsamında düzenlenmektedir. Diğer bir ifadeyle 657 sayılı Kanunla, özel kanunlara dayanılarak tespit edilen ücretlerin ödenmesi mümkün kılınmış, 4734 sayılı Kanuna dayanılarak hazırlanan Yönetmelikle de, yarışmalarda görev alanların her birine, yarışmacılara verilecek ödüllerin toplam tutarının % 4 ünü geçmemek üzere idarece belirlenecek miktarda ücret ödenebileceği öngörülmüş olmasına karşın, Bütçe Kanunu ile bu ödeme kısmen engellenmiş olmaktadır. Oysa Bütçe kanununa hükümler konularak, mevcut kanun hükümlerinin açıkça veya dolaylı olarak değiştirilmesi veya bütçe yılı itibariyle zımnen kaldırılması veya sınırlandırılması ise bütçe kanununa bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamayacağı ilkesinin ihlali niteliğindedir.

 

Anayasasının 152’nci maddesinin birinci fıkrasında “Bir davaya bakmakta olan mahkeme, uygulanacak bir kanun veya kanun hükmünde kararnamenin hükümlerini Anayasaya aykırı görürse veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanısına varırsa, Anayasa Mahkemesinin bu konuda vereceği karara kadar davayı geri bırakır.” Hükmüne yer verilmiştir.

 

Yukarıdaki hüküm gereğince, davaya bakmakta olan mahkemenin anayasaya aykırı bulduğu bir hükmü Anayasa Mahkemesine taşımasının temel şartı, o kanun veya kanun hükmünde kararnamenin hükmünün davaya uygulanacak kural olmasıdır. Söz konusu davada tazmin hükmünün gerekçesi, davada uygulanan kural niteliğindeki Bütçe Kanununun hükmüdür. Bu nedenle konunun, bütçe kanunlarının özel nitelikli kanunlar olduğu, görüşme ve kanunlaşma süreçlerinin diğer kanunlardan farklı olduğu, bütçe kanununa bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamayacağı, kanun ile düzenlenmesi gereken bir konunun bütçe kanunu ile düzenlenmesi veya yürürlükte bulunan herhangi bir kanunda yer alan hükmün bütçe kanunları ile değiştirilmesi, kaldırılması, uygulanmaması veya aykırı düzenlemeler yapılmasının mümkün olmadığı gerekçesiyle Anayasa Mahkemesine götürülmesi ve Mahkemenin bu konuda vereceği karara kadar davanın geri bırakılması gerekir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bu sayfa 166 kez görüntülendi.