Yakın tarihlerde aynı malın farklı fiyatlardan alınması, rayiç bedelin üstünde alım yapıldığı anlamına gelir mi?

Karar

Kamu İdaresi Türü          Yüksek Öğretim Kurumları         

 

Yılı         2017    

 

Dairesi  2           

 

Dosya No           44930  

 

Tutanak No        47240  

 

Tutanak Tarihi   19.2.2020         

 

Kararın Konusu İhale Mevzuatı ile İlgili Kararlar

 

 

Konu: Rayiç bedelin üzerindeki fiyattan mal alımı yapılması..

 

1- 106 sayılı İlamın 4’üncü maddesiyle; Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığınca “HP 26/A Toner”in piyasa rayicinin üzerindeki fiyattan alınması sonucunda ... TL tutarında kamu zararına sebebiyet verildiği gerekçesiyle tazmin hükmü verilmiştir.

 

 

 

İlamda Gerçekleştirme Görevlisi olarak sorumlu tutulan Öğretim Görevlisi ... ile Harcama Yetkilisi olarak sorumlu tutulan Daire Başkan Vekili ...’ün ortak imzalı temyiz dilekçelerinde;

 

“İSTEM: 11.03.2019 tarihli ve 106 sayılı Sayıştay İlamının 4 sıra numaralı kararlarındaki Tazmin hükmünün kaldırılmasına karar verilmesi istemidir.

 

TEMYİZ ÖZETİ:

 

Sayıştay 2. Dairesinin 31.01.2019 tarihli ve 35565 sayılı kararının 4’üncü maddesine konu edilen: ... Üniversitesi Sağlık-Kültür ve Spor Daire Başkanlığında Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlisi iken yapılan denetim sonucu, Başkanlığımızın ihtiyacı olan toplam 13 kalem yazıcı kartuşu için ... tarihinde yaklaşık maliyeti ... TL olan toplam 12 adet alınan “HP 26/A Tonerin" Üniversitemiz Personel Daire Başkanlığınca ... tarihinde (... tarih ve ... no.lu yevmiye) aynı firmadan alındığı fiyatın adet bazında KDV Hariç ... TL (... TL – ... TL) daha ucuz olduğu anlaşıldığı, yapılan işlemlerin 4734 sayılı Kamu ihale Kanunun “Temel ilkeler” 5‘inci ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun 71'inci maddesine aykırılık teşkil edildiği, buna göre yapılan işlemler sonucu olarak işlemler sonucu olarak adet başına ... TL toplamda ... TL fazla bedel ödenmesi hakkındaki tazmin hükmü;

 

Başkanlığımızda mevcut yazıcılarda kullanılmak üzere 7 kalem toner malzemesi alımı için piyasa fiyat araştırması, lisanslı ürünler için yapılmış olup toplam bedel üzerinden yaklaşık maliyet oluşturulmuştur. Buna göre toplam bedel göz önüne alınmış ve ekonomik yönden en ucuz olan firmadan alım yapılmıştır. Söz konusu tonerlerin bu günkü yaklaşık piyasa fiyatları ... TL – ... TL aralığındadır. Buna göre o günkü koşullarda yapılan alımın ekonomik olduğu kanaatimizi beyan eder, hakkındaki tazmin hükmünün kaldırılmasına karar verilmesini saygılarımızla talep ve arz ederiz.”

 

Denilmektedir.

 

 

 

Başsavcılık Mütalaası ise:

 

“... ... Üniversitesi 2017 yılı hesabının 2. Daire tarafından yargılanması sonucu çıkarılan 11.3.2019 tarihli ve 106 sayılı ilamın 4’üncü maddesinde yer alan tazmin hükmüne karşı Harcama Yetkilisi ... ve Gerçekleştirme Görevlisi ... tarafından verilen, tazmin hükmünün kaldırılması talebini ihtiva eden ve ilgideki yazı ile Başsavcılığa intikal ettirilen dilekçe incelendi.

 

Adı geçenlerin müşterek imzala dilekçelerinde ilamın 4’üncü maddesine ilişkin olarak; “Başkanlığımızda mevcut yazıcılarda kullanılmak üzere 7 kalem toner malzemesi alımı için piyasa fiyat araştırması, lisanslı ürünler için yapılmış olup, toplam bedel üzerinden yaklaşık maliyet oluşturulmuştur. Buna göre toplam bedel göz önüne alınmış ve ekonomik yönden en ucuz olan firmadan alım yapılmıştır. Söz konusu tonerlerin bu günkü yaklaşık piyasa fiyatlan ... TL – ... TL aralığındadır. Buna göre o günkü koşullarda yapılan alımın ekonomik olduğu...” ifade edilerek verilen tazmin hükmünün kaldırılmasına karar verilmesi talep edilmektedir.

 

Daire karar verirken belirtilen hususları dikkate almıştır, nitekim kararda; “Buna göre, daha ileriki bir tarihte aynı malın aynı yükleniciden daha düşük fiyatla alınması sonucu... rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla mal alınması.” denilmek suretiyle kamu zararının tespiti cihetine gidilmiştir. Bu itibarla, adı geçenlerin temyiz taleplerinin reddi ile verilen tazmin hükmünün onanmasına karar verilmesinin uygun olacağı mütalâa olunmaktadır.

 

Arz olunur.”

 

Şeklindedir.

 

 

 

Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

 

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ;

 

Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığınca “HP 26/A Toner”in piyasa rayicinin üzerindeki fiyattan alınması sonucunda ... TL tutarında kamu zararına sebebiyet verildiği gerekçesiyle tazmin hükmü verilmiştir.

 

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’inci maddesinde;

 

“Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.”

 

Hükmü yer almaktadır.

 

Ayrıca 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında idarelerin yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olacağı belirtilmiştir.

 

Buna göre kamu kaynağının kullanılmasında görevli olanlar, kamu kaynağının etkili, ekonomik ve hukuka uygun olarak kullanılmasından ve bunun için gerekli önlemlerin alınmasından, idareler de yapılacak ihalelerle ihtiyaçların uygun şartlarda karşılanmasını sağlarken kaynakların verimli kullanılmasını da sağlamakla sorumludurlar.

 

Yapılan incelemede, ... ... Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığının, yazıcı kartuşu için ... tarihinde yaklaşık maliyetleri ... TL ve ... TL olmak üzere iki ayrı onay belgesi düzenleyerek doğrudan temin yöntemiyle ihtiyacın karşılanmasına karar verdiği, her iki alım için de piyasa fiyat araştırması tutanağı düzenlendiği, en düşük fiyatı veren ... Kitap Kırtasiye Bilgisayar firmasından alımın gerçekleştirildiği ve toplam 12 adet alınan “HP 26/A Toner” için birim başına ... TL (KDV hariç) ödendiği görülmüştür. Bu alımdan dört ay sonra ... tarihinde, Personel Daire Başkanlığınca “HP 26/A Toner” yine doğrudan temin yöntemiyle birim başına ... TL (KDV hariç) ödenerek aynı firmadan daha düşük fiyatla temin edilmiştir. Sonuç olarak Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığınca aynı mal daha fazla fiyat ödenerek aynı firmadan temin edilmiş ise de; Her iki alımın da doğrudan temin yöntemi ile yapıldığı, orijinal toner fiyatlarının dövize bağlı olduğu, söz konusu dönemde ise döviz kurlarının değişken olduğu, firmaların bazen pazar kazanmak için yüksek oranda indirim yapmak durumunda kaldıkları, ayrıca da bir çok kalemden oluşan doğrudan teminlerde/ihalelerde isteklilerin bazı kalemlerde düşük, bazı kalemlerde yüksek fiyat vermek suretiyle teklif bedelini dengelediği, bu durumlarda teklifin bütün üzerinden değerlendirilmesi gerektiği hususları birlikte değerlendirildiğinde ortaya bir kamu zararı çıkmadığı sonucuna varılmaktadır.

 

5018 sayılı Kanunun “Kamu zararı” başlıklı 71'inci maddesinde

 

“Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.

 

Kamu zararının belirlenmesinde;

 

…

 

d) İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması,

 

…,

 

Esas alınır.

 

Hükmü yer almaktadır.

 

Buna göre, daha ileriki bir tarihte aynı malın aynı yükleniciden daha düşük fiyatla alınması hususunun kamu zararı olarak değerlendirilebilmesi için yüksek fiyat ile alımın yapıldığı tarih için piyasa rayicinin belirlenmesi gerekmekte idi. Oysa, böyle bir rayicin belirlenmediği anlaşılmaktadır.

 

Bu itibarla; 106 sayılı İlamın 4’üncü maddesiyle; Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığınca “HP 26/A Toner”in piyasa rayicinin üzerindeki fiyattan alınması sonucunda ... TL’ye ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün BOZULMASINA ve (tazmin hükmünün kaldırılması gerektiğine yönelik) yukarıda belirtilen hususların tekrar değerlendirilmesini teminen yeni hüküm tesisi için dosyanın hükmü veren DAİREYE GÖNDERİLMESİNE,

 

(Üye ... ve Üye ...’in “Bozularak Dairesine gönderilmesine karar verilmesi gerekir.”, Üye ... ve Üye ...’ın “Tazmine ilişkin hükmün Tasdikine karar verilmesi gerekir.” yönündeki aşağıda yazılı azınlık görüşlerine karşı)

 

Oy çokluğu ile,

 

Karar verildiği 19.02.2020 tarih ve 47240 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.

 

 

 

KARŞI OY GEREKÇESİ/AZINLIK GÖRÜŞÜ

 

Üye ... ve Üye ...’in karşı oy gerekçesi;

 

Konu ile ilgili olarak yapılan değerlendirmede, ... ... Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığının, yazıcı kartuşu için ... tarihinde yaklaşık maliyetleri ... TL ve ... TL olmak üzere iki ayrı onay belgesi düzenleyerek doğrudan temin yöntemiyle ihtiyacın karşılanmasına karar verdiği, her iki alım için de piyasa fiyat araştırması tutanağı düzenlendiği, en düşük fiyatı veren ... Kitap Kırtasiye Bilgisayar firmasından alımın gerçekleştirildiği ve toplam 12 adet alınan “HP 26/A Toner” için birim başına ... TL (KDV hariç) ödendiği görülmüştür. Bu alımdan dört ay sonra ... tarihinde, Personel Daire Başkanlığınca “HP 26/A Toner” yine doğrudan temin yöntemiyle birim başına ... TL (KDV hariç) ödenerek aynı firmadan daha düşük fiyatla temin edilmiştir. Sonuç olarak Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığınca aynı mal daha fazla fiyat ödenerek aynı firmadan temin edilmiş ise de; Her iki alımın da doğrudan temin yöntemi ile yapıldığı, orijinal toner fiyatlarının dövize bağlı olduğu, söz konusu dönemde ise döviz kurlarının değişken olduğu, firmaların bazen pazar kazanmak için yüksek oranda indirim yapmak durumunda kaldıkları, ayrıca da bir çok kalemden oluşan doğrudan teminlerde/ihalelerde isteklilerin bazı kalemlerde düşük, bazı kalemlerde yüksek fiyat vermek suretiyle teklif bedelini dengelediği, bu durumlarda teklifin bütün üzerinden değerlendirilmesi gerektiği hususları birlikte değerlendirildiğinde ortaya bir kamu zararı çıkıp çıkmadığını anlamak için piyasa rayicinin belirlenmesinin gerektiği açıktır.

 

5018 sayılı Kanunun “Kamu zararı” başlıklı 71'inci maddesinde

 

“Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.

 

Kamu zararının belirlenmesinde;

 

…

 

d) İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması,

 

…,

 

Esas alınır.

 

Hükmü yer almaktadır.

 

Buna göre, daha ileriki bir tarihte aynı malın aynı yükleniciden daha düşük fiyatla alınması hususunun kamu zararı olarak değerlendirilebilmesi için yüksek fiyat ile alımın yapıldığı tarih için piyasa rayicinin Ticaret Odasından sorulmak suretiyle belirlenmesi gerekmekte idi. Oysa, böyle bir rayicin belirlenmediği, sonraki alımın piyasa rayici olarak kabul edilip ilk alımdaki fiyat yüksek olarak değerlendirilmiştir. Oysa tam tersi, ilk alım piyasa rayici ise, ikinci alımın ucuza yapıldığı da değerlendirilebilirdi.

 

Ayrıca, konu ile ilgili bir soruşturma yapılmaksızın karar verilmesi imkanı bulunmamaktadır.

 

Bu itibarla; 106 sayılı İlamın 4’üncü maddesiyle; Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığınca “HP 26/A Toner”in piyasa rayicinin üzerindeki fiyattan alınması sonucunda ... TL’ye ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün BOZULMASINA ve yukarıda belirtilen hususların tekrar değerlendirilmesini teminen yeni hüküm tesisi için dosyanın hükmü veren DAİREYE GÖNDERİLMESİNE karar verilmesi gerekir.

 

 

 

Üye ... ve Üye ...’ın karşı oy gerekçesi;

 

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’inci maddesinde;

 

“Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.”

 

Hükmü yer almaktadır.

 

Ayrıca 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında idarelerin yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olacağı belirtilmiştir.

 

Buna göre kamu kaynağının kullanılmasında görevli olanlar, kamu kaynağının etkili, ekonomik ve hukuka uygun olarak kullanılmasından ve bunun için gerekli önlemlerin alınmasından, idareler de yapılacak ihalelerle ihtiyaçların uygun şartlarda karşılanmasını sağlarken kaynakların verimli kullanılmasını da sağlamakla sorumludurlar.

 

Yapılan incelemede, ... ... Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığının, yazıcı kartuşu için ... tarihinde yaklaşık maliyetleri ... TL ve ... TL olmak üzere iki ayrı onay belgesi düzenleyerek doğrudan temin yöntemiyle ihtiyacın karşılanmasına karar verdiği, her iki alım için de piyasa fiyat araştırması tutanağı düzenlendiği, en düşük fiyatı veren ... Kitap Kırtasiye Bilgisayar firmasından alımın gerçekleştirildiği ve toplam 12 adet alınan “HP 26/A Toner” için birim başına ... TL (KDV hariç) ödendiği görülmüştür. Bu alımdan dört ay sonra ... tarihinde, Personel Daire Başkanlığınca “HP 26/A Toner” yine doğrudan temin yöntemiyle birim başına ... TL (KDV hariç) ödenerek aynı firmadan daha düşük fiyatla temin edilmiştir. Sonuç olarak Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığınca aynı mal daha fazla fiyat ödenerek aynı firmadan temin edilmiştir.

 

5018 sayılı Kanunun “Kamu zararı” başlıklı 71'inci maddesinde

 

“Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.

 

Kamu zararının belirlenmesinde;

 

…

 

d) İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması,

 

…,

 

Esas alınır.

 

Hükmü yer almaktadır.

 

Buna göre, daha ileriki bir tarihte aynı malın aynı yükleniciden daha düşük fiyatla alınması sonucu Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığınca rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla mal alınması kamu zararına neden olmaktadır.

 

Sorumluların temyiz dilekçelerinde;

 

“Başkanlığımızda mevcut yazıcılarda kullanılmak üzere 7 kalem toner malzemesi alımı için piyasa fiyat araştırması, lisanslı ürünler için yapılmış olup toplam bedel üzerinden yaklaşık maliyet oluşturulmuştur. Buna göre toplam bedel göz önüne alınmış ve ekonomik yönden en ucuz olan firmadan alım yapılmıştır. Söz konusu tonerlerin bu günkü yaklaşık piyasa fiyatları ... TL – ... TL aralığındadır. Buna göre o günkü koşullarda yapılan alımın ekonomik olduğu kanaatimizi beyan eder, …”

 

İddiasında bulunmuş iseler de,

 

ABD Doları’nın;

 

18/07/2017 tarihli kurunun 3,53 TL/USD,

 

13/12/2017 tarihli kurunun 3,85 TL/USD,

 

10/02/2020 tarihli kurunun 6,00 TL/USD,

 

Olduğu dikkate alınarak internet üzerinden yapılan araştırmada şu an itibariyle aynı ürünün güncel fiyatının … TL’den başlayıp … TL’nin üzerine dahi çıktığı görülmektedir. Dolayısı ile, söz konusu ürün için çok geniş bir fiyat aralığının olduğu anlaşılmaktadır. Bu da, söz konusu ürün için titiz bir fiyat araştırmasının yapılmasının zorunlu olduğunu göstermektedir. Bu nedenle de İlamda belirtildiği üzere, birbirine bu kadar yakın zamanda aynı ürünün fiyatının bu kadar değişmesi imkanı bulunmamaktadır. Kaldı ki, döviz fiyatı arttığı halde ürün daha ucuza alınmıştır. Ayrıca, faturalarda ürün kodu aynı olduğundan birinin orijinal diğerinin piyasa malı ürün olduğunu iddia etme imkanı da bulunmamaktadır. Bu nedenle de söz konusu doğrudan temin dosyası ile ilgili piyasa fiyat araştırmasının yeterli yapılmadığı ve sonucunda da kamu zarara neden olunduğu sonucuna varılmıştır.

 

Bu itibarla; 106 sayılı İlamın 4’üncü maddesiyle; Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığınca “HP 26/A Toner”in piyasa rayicinin üzerindeki fiyattan alınması sonucunda ... TL’ye ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE karar verilmesi gerekir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bu sayfa 173 kez görüntülendi.