Belediye çalışmaları ile ilgili ulusal basında yer alan ilanlar için tören temsil harcama kaleminden ödeme yapılması mümkün müdür?

Karar

 

Kamu İdaresi Türü          Belediyeler ve Bağlı İdareler     

 

Yılı         2017    

 

Dairesi  6           

 

Dosya No           45307  

 

Tutanak No        47837  

 

Tutanak Tarihi   1.7.2020            

 

Kararın Konusu Çeşitli Konuları İlgilendiren Kararlar      

 

Konu: ; Belediye faaliyetleri ile ilgili olarak ulusal ve yerel gazetelerde yer verilen haber niteliğindeki yayınlar için ilan ücreti ödenmesi.

 

1- 172 sayılı ilamın 20’nci maddesiyle; Belediye faaliyetleri ile ilgili olarak ulusal ve yerel gazetelerde yer verilen haber niteliğindeki yayınlar için ilan ücreti ödenmesi sonucu ... TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.

 

TEMYİZ DİLEKÇESİ

 

İlamda Gerçekleştirme Görevlisi sıfatıyla sorumlu tutulan ...tarafından verilen temyiz dilekçesinde özetle;

 

Belediye faaliyetlerinin haber niteliğinde yayınlandığı basılı yayın kuruluşlarına söz konusu haberler karşılığında resmi ilan bedeli adı altında ödeme yapılmasının kamu zararına neden olup olmayacağı konusundaki ilk ve en önemli düzenlemenin 5393 sayılı Belediye Yasasında mevcut olduğunu,

 

Buna göre 5393 sayılı Belediye Yasasının “Hemşehri hukuku” konu başlıklı 13. maddesinin; ”Herkes ikamet ettiği beldenin hemşehrisidir. Hemşehrilerin, belediye karar ve hizmetlerine katılma, belediye faaliyetleri hakkında bilgilenme ve belediye idaresinin yardımlarından yararlanma hakları vardır. Yardımların insan onurunu zedelemeyecek koşullarda sunulması zorunludur. Belediye, hemşehriler arasında sosyal ve kültürel İlişkilerin geliştirilmesi ve kültürel değerlerin korunması konusunda gerekli çalışmaları yapar. Bu çalışmalarda üniversitelerim kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, sendikaların, sivil toplum kuruluşları ve uzman kişilerin katılımını sağlayacak önlemler alınır. Belediye sınırları içinde oturan, bulunan veya ilişiği olan her şahıs, belediyenin kanunlara dayanan kararlarına, emirlerine ve duyurularına uymakla ve belediye vergi, resim, harç, katkı ve katılma paylarını ödemekle yükümlüdür” düzenlemesini getirdiğini,

 

Yine Belediye Yasasının “Belediyenin görev ve sorumlulukları” konu başlıklı 14. maddesinde ise; “Belediye, mahalli müşterek nitelikte olmak şartıyla;

 

a) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı: coğrafi ve kent bilgi sistemleri: çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı alık: zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik: delin ve mezarlıklar: ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar: konul: kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor orta v e yükseköğrenim öğrenci yurtları (Bu Kanunun 75 inci maddesinin son fıkrası, belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler tarafından, orta ve yükseköğrenim öğrenci yurtları ile Devlete ait her derecedeki okul binalarının yapım, bakım ve onanım ile tefrişinde uygulanmaz. ); sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma: ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır. Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 100.000’in üzerindeki belediyeler, kadınlar ve çocuklar için konukevleri açmak zorundadır.

 

Diğer belediyeler de mali durumları ve hizmet önceliklerini değerlendirerek kadınlar ve çocuklar için konukevleri açabilirler. Devlete ait her derecedeki okul binalarının inşaatı ile bakım ve onarımını yapabilir veya yaptırabilir, her türlü araç, gereç ve malzeme ihtiyaçlarını karşılayabilir: sağlıkla ilgili her türlü tesisi açabilir ve işletebilir: mabetlerin yapımı, bakımı, onarımını yapabilir: kültür ve tabiat varlıkları ile tarihî dokunun ve kent tarihi bakımından önem taşıyan mekânların ve işlevlerinin korunmasını sağlayabilir: bu amaçla bakım ve onarım yapabilir, korunması mümkün olmayanları aslına uygun olarak yeniden inşa edebilir. Gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdi yardım yapar ve gerekli desteği sağlar, her türlü amatör spor karşılaşmaları düzenler, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan öğrencilere, sporculara, teknik yöneticilere ve antrenörlere belediye meclisi kararıyla ödül verebilir. Gıda bankacılığı yapabilir.

 

Belediye, kanunlarla başka bir kamu kurum ve kuruluşuna verilmeyen mahalli müşterek nitelikteki diğer görev ve hizmetleri de yapar veya yaptırır.

 

Hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası, belediyenin mali durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınarak belirlenir. Belediye hizmetleri, vatandaşlara en yakın yerlerde ve en uygun yöntemlerle sunulur. Hizmet sunumunda engelli, yaşlı, düşkün ve dar gelirlilerin durumuna uygun yöntemler uygulanır.

 

Belediyenin görev, sorumluluk ve yetki alanı belediye sınırlarını kapsar.

 

Belediye meclisinin kararı ile mücavir alanlara da belediye hizmetleri götürülebilir…..” hükmünün mevcut olduğunu,

 

Temyiz istemine konu ilama ilişkin diğer hükümlerin ise yine 5393 sayılı Belediye Yasasının “Belediyenin giderleri konu başlıklı 60. maddesi ile “Belediye Bütçesi” konu başlıklı 61. maddesinde yer aldığını,

 

Anılan yasanın 60. maddenin (k) bendinde “Temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri” ile ( p) bendinde yer alan “kanunla verilen görevler ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılan diğer giderler” belediyenin giderleri arasında sayılmış, 61. maddesinde ise “Belediye başkanı ve harcama yetkisi verilen diğer görevlilerin bütçe ödeneklerinin verimli, tutumlu ve yerinde harcanmasından sorumlu bulunduğu” hükmünün getirildiğini,

 

Yukarıda açıklanan yasa hükümlerinden açıklıkla anlaşılacağı üzere hemşehrilerin belediye kararı ve hizmetlerine katılma, belediye faaliyetleri hakkında bilgilenme ve belediyenin yapmış olduğu yatırımlardan faydalanma hakları bulunduğunu,

 

Belediye bütçesinden yapılan bir harcamanın belediye gideri olarak kabul edilebilmesi için mahalli ve müşterek nitelikte bir ihtiyacın karşılanmasına yönelik olması, 5393 sayılı yasanın 14. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde açıkça sayılan görev ve sorumluluklar içinde veya aynı yasanın 60. maddesinde tek tek sayılan giderler içinde yer alması gerektiğini,

 

Buna göre belediyece yapılan çalışmaları halka tanıtma amacıyla yerel ve ulusal gazetelerde haber niteliğindeki ilanların bedelinin belediye bütçesinden karşılanması 5393 sayılı Belediye Yasasının 13.. 14. ve 60 k-p maddeleri ile getirilen yasal düzenlemelere uygun olduğundan yapılan ödemeler ve uygulamada mevzuata aykırılık bulunmadığını, bu noktada sorguya konu ilanların incelenmesinde, bunların belediye mevzuatı tarafından verilen ayrıca belediyeciliğin özünde bulunan tanıtım ve temsil yetkisi çerçevesinde olduğunun görüleceğini,

 

Önceki savunmalarda belirtildiği üzere ilama konu olup kamu zararına sebebiyet verildiği belirtilen ilanların belde halkının belediye faaliyetlerinden bilgilenme hakları kapsamında yapılan çalışmalar içinde yer alan resmi ilan niteliğinde haber ilanı olup söz konusu ilanların tümüyle Basın İlan Kurumu aracılığıyla gerçekleştirildiğini,

 

Ayrıca belediye çalışmalarının halka tanıtımı amacıyla gazeteye verilen ilanların bedelinin belediye bütçesinden karşılanmasının mevzuata aykırı olmadığının, bu giderlerin temsil, tören, ağırlama giderleri kapsamında belediye giderlerinden olduğunun Sayıştay Temyiz Kurulu Kararları ile de hükme bağlanmış bulunduğunu,

 

Bu kararlardan Sayıştay Temyiz Kurulunun 08/10/2013 tarihli ve K. 37736 sayılı ilamını daha önce Sayın Başkanlığa iletmiş olduğu savunma ekinde dosya kapsamına sunduğunu,

 

Yine temyiz istemine konu ilamda Sayıştay Savcısının görüşü de tüm savunmalarımı destekler nitelikte olduğunu, Sayıştay Savcılık Makamınca yukarıda arz ve izah olunduğu şekilde yapılan değerlendirmede : "....hemşehrilerin belediye kararı ve hizmetlerine katılma, belediye faaliyetleri hakkında bilgilenme ve belediyenin yapmış olduğu yatırımlardan faydalanma hakları bulunduğunu,

 

Bu itibarla, belediyece yapılan çalışmaları halka tanıtma amaçlı olarak ulusal ve yerel gazetelerde yapılan ilanların bedelinin belediye bütçesinden karşılanması, 5393 sayılı Belediye Yasasının 13-14 ve 60/k-p maddelerine uygun olduğundan yapılan uygulama ve ödemede mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçeleriyle konu hakkında ilişilecek husus bulunmadığına karar verilmesi gerektiğinden çoğunluk görüşüne katılınmadığı..” beyan ve ifade olunduğunu,

 

Özetle, gerek Sayıştay Temyiz Kurulunun 08/10/2013 tarihli ve K. 37736 sayılı ilamı ve gerekse Belediye Yasasının ilgili hükümleri ve savunmalarını destekler karşı oy yazıları gereğince Belediye faaliyetleri ile ilgili olarak ulusal gazete ve çeşitli yerel gazetelerde yer verilen haber niteliğindeki yayınlar için resmi ilan bedeli adı altında ödeme yapılmasının kamu zararı oluşturmadığının açıklıkla anlaşıldığını,

 

belirterek verilen tazmin hükmünün bozulmasını talep etmiştir.

 

BAŞSAVCILIK MÜTALAASI

 

Başsavcılık mütalaasında;

 

1- İlamın 20. maddesiyle ilgili olarak;

 

Dairesince, haber niteliğindeki yayınlar için basın yayın kuruluşlarına resmi ilan bedeli adı altında ödeme yapılması sonucu oluşan kamu zararının sorumlulardan tazminine karar verilmiştir.

 

Sorumlu savunmasında, 5393 Sayılı Belediye Kanunu'nun 13, 14, 60 ve 61 madde ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre ödemelerin yapıldığı belirtilerek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmektedir.

 

Belediye bütçesinden yapılan söz konusu harcamanın, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 13, 14, 60 ve 61. maddeleri kapsamında, belediyenin yapmış olduğu faaliyetlerin halka tanıtımı ve bilgilendirmesine yönelik olduğu ve kamu zararının doğmadığı değerlendirilmektedir.

 

Buna göre, sorumluların savunması yeterli görülerek tazmin kararının bozularak dosyanın Dairesine tevdiine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir” denilmektedir.

 

Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

 

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

 

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin (h) bendinde kamu gideri; “Kanunlarına dayanılarak yaptırılan iş, alınan mal ve hizmet bedelleri, sosyal güvenlik katkı payları, iç ve dış borç faizleri, borçlanma genel giderleri, borçlanma araçlarının iskontolu satışından doğan farklar, ekonomik, malî ve sosyal transferler, verilen bağış ve yardımlar ile diğer giderleri” olarak tanımlanmıştır.

 

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Hemşehri hukuku” başlıklı 13’üncü maddesinde; “Herkes ikamet ettiği beldenin hemşehrisidir. Hemşehrilerin, belediye karar ve hizmetlerine katılma, belediye faaliyetleri hakkında bilgilenme ve belediye idaresinin yardımlarından yararlanma hakları vardır. Yardımların insan onurunu zedelemeyecek koşullarda sunulması zorunludur. Belediye, hemşehriler arasında sosyal ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesi ve kültürel değerlerin korunması konusunda gerekli çalışmaları yapar. Bu çalışmalarda üniversitelerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, sendikaların, sivil toplum kuruluşları ve uzman kişilerin katılımını sağlayacak önlemler alınır. Belediye sınırları içinde oturan, bulunan veya ilişiği olan her şahıs, belediyenin kanunlara dayanan kararlarına, emirlerine ve duyurularına uymakla ve belediye vergi, resim, harç, katkı ve katılma paylarını ödemekle yükümlüdür” denilmektedir.

 

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin Görev, Yetki ve Sorumlulukları” başlıklı bölümünde, 14 ve 15’inci maddelerinde mahalli müşterek nitelikte olmak şartıyla belediyelerce yerine getirilmesi öngörülen görevler ve sorumluluklar ile belediyelerin yetkileri sayılmıştır.

 

Aynı Kanun’un 60’ıncı maddesinde ifade edilen belediye giderlerinin Kanun’un 14 ve 15’inci maddelerinde sayılan görevlerin yerine getirilmesi ve yetkilerinin kullanılması ile ilgili olması gerektiği belirtilmiştir.

 

Anılan Kanun’un 60’ıncı maddesinin (k) bendinde Temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri ile (p) bendinde kanunla verilen görevler ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılan diğer giderler, belediyenin giderleri arasında sayılmaktadır.

 

Yukarıda açıklanan Kanun hükümlerinden anlaşılacağı üzere hemşehrilerin belediye karar ve hizmetlerine katılma, belediye faaliyetleri hakkında bilgilenme ve belediyenin yapmış olduğu yatırımlardan faydalanma hakları bulunmaktadır.

 

Belediyece yapılan çalışmaları halka tanıtma amaçlı olarak ulusal ve yerel gazetelerde yapılan ilanların bedelinin belediye bütçesinden karşılanması, 5393 sayılı Kanunun 13-14 ve 60/k-p maddelerine uygun olduğundan yapılan ödeme, kamu zararı niteliği taşımamaktadır.

 

Söz konusu giderler, Belediye faaliyetlerinin tanıtımı amacını taşıdığı ve “Temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri” niteliğindedir.

 

Tüm bu açıklamalar çerçevesinde, yapılan ödeme kamu zararı oluşturmadığından; 172 sayılı ilamın 20’nci maddesiyle verilen ... TL’nin tazminine ilişkin hükmün 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesinin 7 nci fıkrası uyarınca BOZULMASINA ve yukarıda belirtilen hususların tekrar değerlendirilmesini teminen yeni hüküm tesisi için dosyanın hükmü veren DAİREYE GÖNDERİLMESİNE (... Daire Başkanı ..., Üye ..., Üye ..., Üye ..., Üye ..., Üye ..., Üye ... ve Üye ...’ın aşağıda yazılı ayrışık görüşlerine karşı) oyçokluğuyla

 

Karar verildiği 01.07.2020 tarih ve 47837 sayılı tutanakta yazılı olmakla iş bu ilam tanzim kılındı.

 

Karşı oy gerekçesi

 

Üye ...’ın karşı oy gerekçesi:

 

Sayıştay Yargılamasında ilk derece mahkemesi olarak dairelerce verilen kararlara karşı sorumlular olağan kanun yolu olarak temyiz ve karar düzeltme, olağanüstü kanun yolu olarak ise yargılamanın iadesi yoluna müracaat edebilirler. 6085 Sayılı Kanunun, Temyiz başlıklı 55. Maddesindeki düzenlemeye göre Temyiz Kurulu; temyiz olunan hükmü olduğu gibi veya düzelterek tasdik etmeye, bozma kararı vererek daireye göndermeye ya da Kurul üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu ile daire kararını tümüyle ortadan kaldırmaya karar verebilir. Kaldırma kararı (doğası gereği Sayıştay dairelerince kamu zararının sorumlularına ödettirilmesi ile yönündeki kararlar hakkında verilebilecek bir karar olup) kamu zararının oluşmadığı dolayısıyla da dairece haklarında hüküm tesis edilen sorumlular hakkında hüküm tesis edilmesi gerekmediği sonucuna ulaşan ve sorumluların beratı anlamına gelen bir hükümdür.

 

Bu düzenlemede yer verilen “kurul üye sayısının üçte iki çoğunluğu ile kaldırılması” şeklindeki kısmın klasik anlamdaki temyiz uygulamalarının dışına taşan bir düzenleme olduğu ortadadır. Hukuk sisteminde ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu kararın kaldırılması ve bunun yerine yeni bir karar verilmesi uygulaması istinaf mahkemeleri aşamasında görülebilen bir uygulamadır. İstinaf mahkemelerince verilen kararlar (İlk derece mahkemesinin kararını kaldıran kararlar dahil) hakkında da belli şartlar altında temyiz yoluna gidilebilmektedir. Oysa Sayıştay Temyiz Kurulunca verilen kaldırma kararına karşı karar düzeltme dışında müracaat edilebilecek bir kanun yolu ve mercii bulunmamaktadır. Türk Hukuk Sisteminde Temyiz İncelemesi sürecinde verilebilecek kararlardan farklı ve temyizi kabil olmayan bir yöntem olarak belirlenmiş olması nedeniyle de 6085 Sayılı Kanunda normal karar çoğunluğundan farklı olarak kaldırma kararı için Kurulun üçte ikisinin çoğunluğu aranmıştır.

 

İlk derecede kamu zararını tazminle yükümlü tutulmuş olan sorumluların haklarında verilmiş olan bu kararın, sorumlular lehine sonuçlanması için en kısa ve kesin olan yol dairece verilmiş olan tazmin kararının kaldırılması olup sorumluların temyiz başvuruları da çoğunlukla “kararın kaldırılması veya bozulması” şeklinde bir taleple sonlandırılmaktadır. Bu sebeple temyiz başvurusunda taraflarca kaldırma talep edilmişse öncelikle bu talebin görüşülmesi ve sonuçlandırılması gereklidir.

 

Ancak kaldırma kararının alınabilmesi için bozma veya tasdik kararlarından farklı bir çoğunluk (Kurulun üçte ikisinin oyu) aranmakta olduğundan bunun altında kalan oylama sonuçlarında kaldırma seçeneği ortadan kalkmaktadır. Bu durumda, diğer temyiz mercilerinde olduğu gibi ilk derece mahkemesince verilmiş olan kararın olduğu gibi veya düzelterek tasdiki veya bozulması seçenekleri arasında sonuca ulaşmak üzere müzakere ve oylamaya devam edilmesi gerekmektedir.

 

Kaldırma talebine yönelik müzakereler sonrasında yapılan oylamada Kurulun üçte iki çoğunluğu ile kaldırma kararı çıkmadığı halde kaldırma yönünde kullanılan oyların karar çoğunluğuna ( 9 ile 13 arasında bir oya) ulaştığı gerekçe gösterilerek müzakerelere devam edilmemiş ve kaldırma gerekçelerine dayalı olarak bozma kararı verildiği sonucuna ulaşılmıştır.

 

Yukarıda açıklanan nedenlerle kaldırma kararının oylandığı ancak bu kararın gerektirdiği üçte iki çoğunluğa ulaşılmadığı halde kurulun çoğunluğunun kaldırma yönünde oy kullandığı gerekçesiyle kaldırma gerekçeli bozma kararı verildiği sonucuna ulaşılamaz. Açıklanan nedenlerle müzakerelere devam edilerek kaldırma kararı dışındaki seçenekler üzerinde görüşme yapılmalı, tasdik veya bozma kararları oylanmalıdır.

 

Karşı oy gerekçesi

 

…. Daire Başkanı ..., Üye ..., Üye ..., Üye ..., Üye ..., Üye ..., Üye ... ve Üye ...’ın karşı oy gerekçesi:

 

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin Görev, Yetki ve Sorumlulukları” başlıklı bölümünde 14 ve 15’inci maddelerinde mahalli müşterek nitelikte olmak şartıyla belediyelerce yerine getirilmesi öngörülen görevler ve sorumluluklar ile belediyelerin yetkileri sayılmıştır.

 

Aynı Kanun’un 60’ıncı maddesinde ifade edilen belediye giderlerinin Kanun’un 14 ve 15’inci maddelerinde sayılan görevlerin yerine getirilmesi ve yetkilerinin kullanılması ile ilgili olması gerektiği belirtilmiştir.

 

05.10.2016 tarih ve 29848 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Resmi İlan ve Reklamlar ile Bunları Yayınlayacak Süreli Yayınlar Yönetmeliğinin “Resmî ilânlar” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında; “Bu Yönetmelik kapsamında;

 

a) Kanun, tüzük veya yönetmelik gereği yayınlanması zorunlu olan ilânlar,

 

b) Merkezî yönetim kapsamındaki idareler, mahallî idareler, sosyal güvenlik kurumları, kamu iktisadî teşebbüsleri, kamu hukuku tüzel kişiliğini haiz teşekküller ile sermayesinin yarısından fazlası bu teşekküllere ait veya bunların yüzde elliden fazla sermaye payı olan iştiraklerinin reklâm niteliği taşımayan ilânları, resmî ilândır.” hükmüne yer verilmiştir.

 

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde, mahalli idarelerin reklam niteliği taşımayan ilanlarının resmi ilan olduğu belirtilmiştir.

 

Ancak, dosya kapsamının tetkikinden, 24.07.2017 tarihli Ege'de Son Söz Gazetesinde yer alan haberin sonunda “Advertorial çalışmadır.” şeklinde; 24.06.2017 tarihli Dobra Gazetesindeki yer alan haberin sonunda ise “Bu bir editoryal çalışmadır.” şeklinde not düşülerek ilan gideri olarak ödemesi yapılan söz konusu yayınların reklam niteliğinde olduklarının belirtildiği görülmüştür

 

Açıklanan gerekçelerle, Belediyenin yasal görevleri dahilinde yapılması gereken ve yapılmış olan rutin işlerine, ulusal gazete ve çeşitli yerel gazetelerde yer verilmesi mahiyeti itibariyle haber niteliğinde olup; söz konusu haberlerin resmi ilan gibi değerlendirilerek karşılığında Belediye Bütçesinden ödeme yapılması mevzuata aykırıdır.

 

Ayrıca Belediye faaliyetlerinin halka tanıtımı mevzuat açısından mümkün olmakla beraber, bunun gazetelerde haber yaptırmak şeklinde değil ihale mevzuatı çerçevesinde ve kanunen düzenlenmiş usullere uygun olarak yapılması gerekmektedir.

 

Bu itibarla 172 sayılı ilamın 20’nci maddesiyle verilen tazmin hükmünün TASDİKİ gerekir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bu sayfa 145 kez görüntülendi.