Eşi çalışan işçiye aile yardımı ödenmesinin kamu zararına yol açacağı hk.

Karar

 

Kamu İdaresi Türü          Belediyeler ve Bağlı İdareler     

 

Yılı         2017    

 

Dairesi  6           

 

Dosya No           46254  

 

Tutanak No        48039  

 

Tutanak Tarihi   8.7.2020            

 

Kararın Konusu Personel Mevzuatı ile İlgili Kararlar        

 

 

KONU: İşçilere aile yardımı ödenmesi

 

2. 205 sayılı İlamın 11 inci maddesiyle; eşleri çalışan veya sosyal güvenlik kuruluşundan aylık alan işçilere aile yardımı ödenmesi sonucu oluşan … TL kamu zararının tahsiline ilişkin hüküm tesis edilmiştir.

 

İlamda gerçekleştirme görevlisi sıfatıyla sorumlu tutulan … (Hukuk İşleri Müdürlüğü, Şef) tarafından gönderilen 46160 no.lu dosya kapsamında yer alan temyiz dilekçesinin 11 inci maddeyle ilgili kısmında özetle:

 

İlamda: Toplu İş Sözleşmesinde yer alan “1-657 sayılı Yasaya tabi devlet memurlarına ödenen çocuk ve aile yardımı sözleşme kapsamına giren işçilere de uygulanır. Devlet memurlarına yapılan çocuk ve aile yardımı artarsa, bu yardım işçilere de uygulanır.” Denildiği, Bu hükmüne istinaden eşi çalışan işçilerin aile yardımından faydalanması nedeniyle kamu zararı oluştuğunun belirtildiği,

 

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Aile Yardımı Ödeneği” başlıklı 202 nci maddesinde “Madde 202 - Evli bulunan Devlet memurlarına aile yardımı ödeneği verilir. (Değişik: 27/6/1989 - KHK - 375/10 md.) Bu yardım, memurun her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmayan veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almayan eşi için 1500, çocuklarından her biri için de 250 gösterge rakamının (72 nci ay dahil olmak üzere 0-6 yaş grubunda yer alan çocuklar için bir kat artırımlı) aylık katsayısı ile çarpılması sonucu elde edilecek miktar üzerinden ödenir. (Mülga ikinci cümle: 13/2/2011 - 6111/117 md.) Eşlerden birine iş akdi veya toplu sözleşme gereği çocukları için yapılan aile yardımı ödeneği daha düşük ise, yalnız aradaki fark ödenir. (Ek: 9/4/1990 - KHK-418/7 md.; İptal: Anayasa Mahkemesinin 5/2/1992 tarihli ve E. 1990/22, K. 1992/6 sayılı Kararı İle, Yeniden düzenleme: 18/5/1994 - KHK-527/9 md.) Bu fıkrada yer alan gösterge rakamlarım 3 katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir" ifadesinin yer aldığı, İlamda aile yardımından eşi çalışan işçilerin faydalanmasının mümkün olmadığının belirtildiği,

 

Diğer taraftan, 2016-2018 TİS’in 53. maddesinde Aile ve Çocuk Yardımları ile ilgili olarak 657 sayılı Yasanın Usul ve Esaslarının uygulanacağının belirtilmediği, sadece 657 sayılı yasaya tabi Devlet Memurlarına ödenen Aile ve Çocuk Yardımı tutarının toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçilere ödenmesi iradesinin belirtildiği, Bu nedenle toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçilere eşleri çalışsa dahi bu yardımların ödenmesi bağıtlanan toplu iş sözleşmesinin gereği olduğu,

 

Nitekim, Sayıştay 6 ncı Dairesinin aile yardımının eşi çalışan işçiye ödenmesine ilişkin kararında 2012 hesap dönemine ilişkin 28 karar nolu ve 13 ilam nolu kararında “657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamına dahil olmayan, ücret ve sosyal haklan 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu îş Sözleşmesi Kanunu’ nun ve 4875 sayılı İş Kanunu’nun verdiği yetki ile taraflar arasında akdedilen sözleşme hükümleri ile düzenlenen işçilere, bu sözleşme hükümlerine istinaden sözleşmenin dayanağı kanunlara aykırı olmayan düzenlemeler ile sosyal yardımların ödenmesine ilişkin engel bulunmamaktadır.” Denildiği,

 

Bu çerçevede, söz konusu ödemeler 657 sayılı Kanun Kapsamında bulunmadığından toplu iş sözleşmesinde sadece ödeme tutarı için 657 sayılı mevzuata atıfta bulunulduğundan herhangi bir kamu zararına neden olunmadığı,

 

İfade edilerek 205 sayılı İlamın 11 inci maddesi hükmünün kaldırılması arz edilmektedir.

 

Başsavcılık mütalaasında

 

Gerçekleştirme görevlisi …’ın 46160 no.lu dosya kapsamında yer alan temyiz başvurusu üzerine verilen Başsavcılık mütalaasının 11 inci maddeyle ilgili kısmında:

 

Temyiz dilekçesi ve talep özetlendikten sonra,

 

“Dosya münderecatının incelenmesi neticesinde; 11 inci Madde ile ilgili olarak; … Belediyesi ile … Sendikası arasında imzalanan yürürlük tarihi 15.02.2016-14.02.2018 olan toplu iş sözleşmesinin "Çocuk-Öğrenim-Aile Yardımı'' başlıklı 53'üncü maddesinde: "İşçilere, her ay aşağıdaki esaslar dahilinde çocuk-öğrenim-aile yardımı uygulanır:

 

1-657 sayılı Yasaya tabi devlet memurlarına ödenen çocuk ve aile yardımı sözleşme kapsamına giren işçilere de uygulanır. Devlet memurlarına yapılan çocuk ve aile yardımı artarsa, bu yardım işçilere de ek olarak uygulanır. Ayrıca, çalışmayan engelli çocukları olan işçilere yılda bir kez 2.750.00-TL verilir. Engellilik oranı %80 ve üzerinde olan işçilerin çocukları için bu yardım 4.500.00 TL olarak verilir.

 

SGK, Emekli Sandığı veya Bağ-kurdan maaş alan çocukları için bu yardım ödenmez." denilmektedir.

 

Evli bulunan Devlet memurlarının aile yardımı ödeneğinden yararlanabilmesi için eşlerinin ve çocuklarının her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmaması veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almaması gerekmektedir. Aynı şekilde belediye işçilerinin de Toplu İş Sözleşmesinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Aile Yardımı Ödeneği" başlıklı 202'nci maddesine yapılan atıf ile kendilerine tanınan bir hak olan aile ve çocuk yardımı alabilmesi için 657 sayılı Kamımdaki koşulları sağlaması gerektiği değerlendirilmektedir.

 

Açıklanan nedenle temyiz talebinin red edilerek Daire Kararının korunmasının uygun olacağı düşünülmektedir.”

 

Denilmektedir.

 

İlamda harcama yetkilisi sıfatıyla sorumlu tutulan … (Zabıta Müdürü) ile gerçekleştirme görevlisi sıfatıyla sorumlu tutulan … (Zabıta Üst Sorumlusu) ve … (Zabıta Üst Sorumlusu) tarafından ayrı ayrı gönderilen aynı nitelikteki temyiz dilekçesinin 205 sayılı İlamın 11 inci maddesiyle ilgili kısmında özetle:

 

İlamın kamu zararı hesap tablosunda; … ve … adına tespit edilmiş olan kamu zararının muhasebe işlem fişi ile kişi borcu kaydına alındığı ve sonrasında Mali Hizmetler Müdürlüğü tarafından tahsil edildiği,

 

İfade edilerek haklarında verilen tazmin hükmünün kaldırılması ve ilişilecek husus bulunmadığı kararı verilmesi talep edilmektedir.

 

205 sayılı İlamın 11 inci maddesiyle ilgili olarak temyiz başvurusunda bulunmuş olan diğer 11 dilekçinin dilekçeleri de benzer içerikte olup tahsilat bilgisi içermektedir.

 

Başsavcılık mütalaasında;

 

Harcama yetkilisi …’in temyiz başvurusu üzerine verilen Başsavcılık mütalaasının 205 sayılı İlamın 11 inci maddesiyle ilgili kısmında:

 

Temyiz dilekçesinde yer alan talep özetlendikten sonra,

 

“11 inci Madde ile ilgili olarak; gerçekleştirme görevlisi sıfatıyla adına tazmin hükmedilen … TL ve … TL nin ahizlerden tahsil edildiğini ve temyiz dilekçesi ekinde tahsilat belgelerinin yer aldığını belirtmiş ve temyiz dilekçesi ekinde de muhasebe işlem fişleri ile birlikte en son tahsilatın 10.05.2018 tarihli alındı belgesi ile gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır.

 

30.04.2019 tarihinde Karara bağlanan 205 nolu İlamın karar tarihinden önce tahsilatların yapıldığı anlaşıldığından 6085 sayılı Sayıştay Kanununun "Yargılamanın İadesi" başlıklı 56 ncı maddesine göre işlem tesis edilmesi için dosyasının ilgili Daireye gönderilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

 

Arz ederim.” Denilmektedir.

 

205 sayılı İlamın 11 inci maddesiyle ilgili olarak temyiz başvurusunda bulunmuş olan diğer 8 dilekçinin temyiz başvurularıyla ilgili olarak verilen Başsavcılık mütalaaları, Harcama Yetkilisi …’in temyiz başvurusu üzerine verilen Başsavcılık Mütalaası ile benzer içeriktedir.

 

46169, 46173, 46170, 46172, 46171 no.lu dosyalarla ilgili olarak sorumlular temyiz dilekçelerinde, sorumlu tutuldukları kamu zararının tahsil edildiğini ifade etmiş ve taraflarına verilen tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmişlerdir.

 

Belirtilen beş dosyada yer alan dilekçeler üzerine verilen Başsavcılık mütalaalarında: Harcama yetkilisi veya gerçekleştirme görevlisi olarak adlarına hükmedilen tutarların tamamının ahizlerden tahsil edildiğini ve temyiz dilekçesi ekinde tahsilat belgelerinin yer aldığı ifade edilmesine rağmen dilekçe ekinde hazırlanmış bir tablonun olduğu ve vezne alındısı ya da tahsilat makbuzu ya da banka dekontu gibi tahsilatın ibrazına ilişkin herhangi bir belgenin eklenmediğinin görüldüğü, Dolayısıyla sorumluların 11 inci maddeye ilişkin temyiz talebinin ret edilerek Daire kararının korunması gerektiği ifade edilmiştir.

 

Başsavcılığın yukarıda yer verilen mütalaası üzerine sorumlular tarafından gönderilen yanıt dilekçelerinde özetle: tahsilatları gösterir muhasebe işlem fişi, … Belediye Başkanlığı Saymanlık Vezne alındısı veya kişi borçları veznesi makbuzlarının dilekçe ekinde gönderildiği ifade edilmiştir.

 

Yanıt dilekçeleri üzerine verilen Başsavcılık ikinci mütalaalarında ise: İlamın 11 inci maddesine ilişkin harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi olarak sorumluluklarına hükmedilen tutarın ahizlerden tahsil edildiği belirtilerek vezne alındılarını dilekçe ekinde gönderildiği, dilekçe eki belge ve bilgilerden temyizi gerektiren bir husus olmadığı, tahsilata ilişkin gönderilen belge ve bilgilerin tetkiki açısından Dairesine tevdiinin uygun olacağı değerlendirildiği ifade edilmiştir.

 

 

 

Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

 

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

 

İlamda tazmin hükmü, eşleri çalışan veya sosyal güvenlik kuruluşundan aylık alan işçilere aile yardımı ödenmesi sonucu … TL kamu zararı oluştuğu gerekçesiyle verilmiştir.

 

Belediye ile … Sendikası arasında imzalanan ve yürürlük tarihi 15.02.2016-14.02.2018 olan toplu iş sözleşmesinin "Çocuk-Öğrenim-Aile Yardımı'' başlıklı 53'üncü maddesinde:

 

"İşçilere, her ay aşağıdaki esaslar dahilinde çocuk-öğrenim-aile yardımı uygulanır:

 

1-657 sayılı Yasaya tabi devlet memurlarına ödenen çocuk ve aile yardımı sözleşme kapsamına giren işçilere de uygulanır. Devlet memurlarına yapılan çocuk ve aile yardımı artarsa, bu yardım işçilere de ek olarak uygulanır. …"

 

Denilmektedir.

 

657 sayılı Kanununun “Aile Yardımı Ödeneği” başlıklı 202 nci maddesine göre, evli bulunan Devlet memurlarına aile yardımı ödeneği verilir. Bu yardım, memurun her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmayan veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almayan eşi ve çocuklarından her biri için belirtilen gösterge rakamının aylık katsayısı ile çarpılması sonucu elde edilecek miktar üzerinden ödenir.

 

Sözleşmenin 53 üncü maddesi hükmü aile yardımının ödenmesinde 657 sayılı Kanuna atıf yapmakla, bu yardımın tutarı ve ödenme koşulları konusunda 657 sayılı Kanunda belirtilen hususların geçerli olacağını belirtmektedir.

 

Aksi durumun geçerli olması için, yani ilama konu uygulamada görüldüğü üzere, koşulları aranmadan her durumda işçilere aile yardımı adıyla ödeme yapılabilmesi için, bu durumun Sözleşmede açıkça hüküm altına alınmış olması gerekirdi.

 

 

 

Sorumlu … ve diğer 13 kişi tarafından dilekçeleri ekinde sunulan belgelere göre tahsilatlara ait bilgiler aşağıdaki tabloda görülmektedir:

 

Ahiz Muhasebe İşlem Fişi

 

(MİF) Tarihi MİF No. Tahsilat Tutarı Tahsilatın hükümden önce veya sonra olması

 

… 08.02.2018 1099 … Önce

 

… 30.03.2018 2506 … Önce

 

… 14.05.2018 3765 … Önce

 

… 16.08.2019 7628 … Sonra

 

… 24.06.2019 5893 … Sonra

 

… 21.05.2019 4824 … Sonra

 

… 20.03.2019 2676 … Önce

 

… 23.01.2019 656 … Önce

 

… 19.02.2019 1645 … Önce

 

… 29.04.2019 3907 … Önce

 

… 26.07.2018 6769 … Önce

 

… 29.08.2018 7779 … Önce

 

… 28.09.2018 8720 … Önce

 

… 24.10.2018 9588 … Önce

 

… 21.11.2018 10508 … Önce

 

… 17.12.2018 11460 … Önce

 

… 22.06.2018 5289 … Önce

 

… 23.01.2019 653 … Önce

 

… 01.02.2019 1010 … Önce

 

… 24.05.2018 4351 … Önce

 

… 19.02.2019 1643 … Önce

 

… 22.06.2018 5295 … Önce

 

… 20.03.2019 2673 … Önce

 

… 29.04.2019 3914 … Önce

 

… 21.05.2019 4814 … Sonra

 

… 22.07.2019 6891 … Sonra

 

… 25.09.2019 8856 … Sonra

 

… 24.10.2019 9810 … Sonra

 

… 25.07.2018 6673 … Önce

 

… 24.10.2018 9580 … Önce

 

… 21.11.2018 10512 … Önce

 

… 17.12.2018 11457 … Önce

 

… 26.07.2018 6772 … Önce

 

… 29.08.2018 7778 … Önce

 

… 24.07.2018 6629 … Önce

 

… 22.06.2018 5307 … Önce

 

… 26.07.2018 6764 … Önce

 

… 14.05.2018 3764 … Önce

 

… 22.06.2018 5278 … Önce

 

… 22.06.2018 5303 … Önce

 

… 26.08.2018 6761 … Önce

 

… 24.04.2018 3198 … Önce

 

… 28.05.2018 4350 … Önce

 

… 22.06.2018 5294 … Önce

 

… 25.07.2018 6672 … Önce

 

… 14.05.2018 3763 … Önce

 

… 24.10.2018 9582 … Önce

 

… 25.07.2018 6675 … Önce

 

… 22.06.2018 5297 … Önce

 

… 28.05.2018 4353 … Önce

 

… 21.11.2018 10519 … Önce

 

… 24.10.2018 9587 … Önce

 

… 26.07.2018 6768 … Önce

 

… 24.10.2018 9586 … Önce

 

… 26.07.2018 6765 … Önce

 

… 22.06.2018 5309 … Önce

 

… 31.10.2018 9763 … Önce

 

… 25.07.2018 6671 … Önce

 

… 22.06.2018 5293 … Önce

 

… 28.05.2018 4357 … Önce

 

… 28.05.2018 4362 … Önce

 

… 22.06.2018 5317 … Önce

 

… 28.05.2018 4356 … Önce

 

… 22.06.2018 5315 … Önce

 

… 08.05.2018 3612 … Önce

 

… 08.05.2018 3612 … Önce

 

… 22.06.2018 5304 … Önce

 

… 26.07.2018 6762 … Önce

 

 

 

Bu itibarla:

 

46160 no.lu dosya kapsamında Gerçekleştirme Görevlisi … tarafından öne sürülen “toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçilere eşleri çalışsa dahi aile yardımının ödenmesinin bağıtlanan toplu iş sözleşmesinin gereği olduğu” yönündeki iddianın Reddine, oybirliğiyle,

 

Sorumlular … ve diğer 13 kişinin temyiz talepleri karşısında; 205 sayılı ilamın 11 inci maddesiyle tazminine karar verilen toplam … TL ile ilgili olarak:

 

Hüküm tarihinden (30.04.2019) sonra yapılmış olan tahsilatlar ilam hükmünün infazı mahiyetinde olduğu ve ilam hükmüne karşı herhangi bir itiraz söz konusu bulunmadığından bu hususta Kurul tarafından YAPILACAK İŞLEM OLMADIĞINA, oybirliğiyle,

 

Hüküm tarihinden (30.04.2019) önce yapılmış olan tahsilatlar ise temyiz konusu olmayıp yargılamanın iadesiyle ilgili bulunduğundan, bu hususta Kurul tarafından YAPILACAK İŞLEM OLMADIĞINA ve gereğinin ifasını teminen dosyanın hükmü veren DAİREYE GÖNDERİLMESİNE, oybirliğiyle,

 

Karar verildiği 08.07.2020 tarih ve 48039 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bu sayfa 300 kez görüntülendi.