Belediyece bir yazara ait kitaplardan yüksek miktarda satın alınması mümkün müdür?

Kamu İdaresi Türü          Belediyeler ve Bağlı İdareler     

 

Yılı         2017    

 

Dairesi  6           

 

Dosya No           45044  

 

Tutanak No        48030  

 

Tutanak Tarihi   8.7.2020            

 

Kararın Konusu İhale Mevzuatı ile İlgili Kararlar

 

 

77 sayılı İlamın 5 inci maddesiyle; Belediyenin görev, yetki ve sorumlulukları kapsamında olmadığı halde bin adet … isimli kitap satın alınarak bedelinin Belediye bütçesinden ödenmesi suretiyle … TL’lik kamu zararına sebep olunduğu ve bu zararın tazminine ilişkin hüküm tesis edilmiştir.

 

İlamda harcama yetkilisi sıfatıyla sorumlu tutulan … (… Müdürü), gerçekleştirme görevlisi sıfatıyla sorumlu tutulan … (… Şefi) ve diğer sorumlular … (…) ve … (…) tarafından gönderilen ortak temyiz dilekçesinde özetle:

 

…-… 2017 tarihleri arasında düzenlenen … Festivali kapsamında; … vb. Festivale bir çok kişi ve sanat grupların katılım göstermiş olduğu, …’nin de bu festivale katıldığı,

 

…’nin …’ye bağlı … Köyünde dünyaya gelmiş olduğu, …Bölümünden mezun olan Yazarın; …lerde değişik görevlerde bulunmuş olduğu, Halen gazetecilik mesleğini sürdürdüğü, Belediye Kanununun “Hemşehri Hukuku” başlıklı 13. Maddesinin 2. bendinde “Belediye, hemşehrileri arasında sosyal ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesi ve kültürel değerlerin korunması konusunda gerekli çalışmaları yapar. Bu çalışmalarda üniversitelerin. kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının. sendikaların, sivil toplum kuruluşları ve uzman kişilerin katılımını sağlayacak önlemler alınır" denildiği,

 

Bu anlamda …’nin bölge halkı tarafından sevilen sayılan ve takip edilen bir isim olduğu, dolayısıyla alınan kitabın değil, kendi alanında uzman bir kişiliğe sahip olan …ın …’nin tanıtımına katkısı olduğu, Bu organizasyondan kendisi ücret almadığı, Belediye tarafından katkı amaçlı yayımlanmış bir kitabından alım yapıldığı,

 

“…” sloganı ile gerçekleştirilen etkinlikler kapsamında ilin (bölgenin) kültürel, siyasi ve sosyal yaşamına uygun etkinlikler yapıldığı, Bu nedenle bahse konu etkinliğin kamu yararı kapsamında olduğu,

 

İfade edilerek 77 sayılı ilamın 5 inci maddesiyle verilen kamu zararının tazmini hükmünün kaldırılması arz edilmiştir.

 

Başsavcılık mütalaasında;

 

“… Belediyesinin 2017 yılı hesabının 6 ncı Dairede yapılan yargılaması sonucu çıkarılan 21/02/2019 tarihli ve 603 Karar Nolu İlamın 5 inci Maddesine ilişkin …, …, … ve …’ın ilgi yazı ile Savcılığımıza intikal ettirilen duruşma talepli Temyiz dilekçesi incelendi.

 

Dilekçede özetle; 5393 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan hemşehri hukuku çerçevesinde ilgili yazarın hemşehri olduğu ve organizasyona katılımı ile ilgili herhangi bir ücret talep etmemesi nedeniyle katkı amaçlı yayımlanmış bir kitabından alım yapıldığı belirtilerek kamu zararına neden olunduğuna ilişkin kararın kaldırılması ya da bozulmasını talep etmektedir.

 

Dosya üzerinde yapılan inceleme neticesinde; … Belediyesinin görev, yetki ve sorumluluğunda olmamasına rağmen 1000 adet “…” adlı kitap alarak … TL bedelin bütçeden karşılanması nedeniyle kamu zararına sebep olunmasıyla ilgili olarak;

 

Düzenlenen festivale katılan yazarların imzalayacakları kitapların belediye tarafından piyasa perakende fiyatı ile satın alınarak ücretsiz dağıtılmasının kanunen kabul edilebilecek gider niteliği taşımadığı açıktır. 5393 sayılı Belediye Kanununun “Belediye Giderleri” başlıklı 60 ıncı maddesinin bu kadar geniş yorumlanması Kanunun hem ruhuna ve hem de lafzına aykırı olduğu değerlendirilmektedir.

 

Yukarıda açıklanan nedenlerle ve temyiz dilekçesinde ileri sürülen hususlar, Daire kararında dikkate alındığından talebin reddedilerek Daire kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

 

Arz ederim.” Denilmektedir.

 

 

 

Duruşma talep eden sorumlular … (…) ve … (…)’a duruşma gününe ilişkin tebligat yapılmasına rağmen duruşmada hazır bulunmadıkları, kanuni bir vekil göndermedikleri ve duruşmada hazır bulunmama nedenlerini kabul edilebilir bir belge ile tevsik etmedikleri anlaşılmıştır.

 

Sorumlu … (…) vekili Avukat …, … (…) ve Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

 

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

 

İlamda tazmin hükmü, Belediyenin görev, yetki ve sorumlulukları kapsamında olmadığı halde festivalde ücretsiz dağıtılmak üzere bin adet … isimli kitap satın alınarak bedelinin Belediye bütçesinden ödenmesi suretiyle … TL’lik kamu zararına sebep olunduğu gerekçesiyle verilmiştir.

 

5393 sayılı Belediye Kanununun “belediyenin görev ve sorumlulukları” kenar başlıklı 14 üncü maddesinde:

 

“Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla;

 

a) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları (Bu Kanunun 75 inci maddesinin son fıkrası, belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler tarafından, orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları ile Devlete ait her derecedeki okul binalarının yapım, bakım ve onarımı ile tefrişinde uygulanmaz.); sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır. …”

 

Hükmü yer almaktadır.

 

5393 sayılı Kanunun “hemşehri hukuku” kenar başlıklı 13 üncü maddesinde:

 

“Herkes ikamet ettiği beldenin hemşehrisidir. …

 

Belediye, hemşehriler arasında sosyal ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesi ve kültürel değerlerin korunması konusunda gerekli çalışmaları yapar. Bu çalışmalarda üniversitelerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, sendikaların, sivil toplum kuruluşları ve uzman kişilerin katılımını sağlayacak önlemler alınır.

 

...”

 

Denilmektedir.

 

Kanunun “belediyenin giderleri” kenar başlıklı 60 ıncı maddesinin n-bendinde sosyo-kültürel etkinlikler için yapılan giderler belediye giderleri arasında sayılmıştır.

 

77 sayılı İlamda; …-… 2017 tarihleri arasında düzenlenen … Festivali etkinlikleri kapsamında dağıtılmak üzere …’nin “…” isimli kitabından bin adet satın alındığı, alınan kitabın konu ve içerik itibariyle Belediyenin görev, yetki ve sorumluluk kapsamına girmediği, kitabın konusunun Festival ile de herhangi bir ilgisinin bulunmadığı, kamu gideri ile bağdaşmayan, mahalli müşterek nitelikte olmayan ve belediyeye ait bir vazifenin ifası maksadıyla yapılmadığı görülen bu giderin, Belediye Kanunu’nun 60 ıncı maddesi kapsamında “belediye gideri” olarak kabul edilmediği ifade edilmektedir.

 

Sorumlular tarafından temyiz dilekçesinde, bu harcamanın 5393 sayılı Kanun kapsamında hemşehri hukukunu geliştirmeye yönelik olduğu, yazarın …li olduğu, …’nin tanıtımına katkısı olduğu, Festival için ayrıca ücret almadığı ifade edilmiştir.

 

İlama konu uygulamada, … Belediyesi tarafından düzenlenen festivalde bir … söyleşisi, kitabının belde sakinlerine ücretsiz dağıtımı ve dağıtılan bu kitapların söyleşinin ardından yazar tarafından imzalanması söz konusudur.

 

5393 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinde: “Belediye, hemşehriler arasında sosyal ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesi … konusunda gerekli çalışmaları yapar. Bu çalışmalarda … uzman kişilerin katılımını sağlayacak önlemler alınır” hükmü yer almaktadır. İlama konu uygulamanın belde sakinlerinin bir yazarın söyleşisine katılması ve yazara kitap imzalatmaları şeklinde hemşehriler arasındaki sosyal ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesine dönük bir faaliyet olması dolayısıyla bu uygulamanın hemşehri hukuku kapsamında olduğu anlaşılmıştır. Bu hükümde geçen uzman kişinin yani gazeteci-yazarın katılımının karşılığının verilmesinde bu kişinin yazarı olduğu kitabın satın alınması, kitapların belde sakinlerine dağıtılması ve yazar tarafından bu kitapların imzalanması yönteminin kullanılmış olması Belediyenin takdiri dahilindedir.

 

Ayrıca Belediye dahilinde düzenlenen festivalde belde halkının bir yazarla söyleşi yapması ve bu yazarın imzalı kitabını edinmesi mahalli ve müşterek nitelikte bir kültürel faaliyet olması dolayısıyla Kanunun 14 üncü maddesinin a-bendi kapsamındadır.

 

Bu faaliyet için yapılan gider de, Kanunun 60 ıncı maddesinde belediye giderleri arasında sayılan sosyo-kültürel etkinlikler için yapılan giderler dahilindedir.

 

Bu itibarla, sorumluların iddialarının kabulü ile 77 sayılı İlamın 5 inci maddesiyle verilen … TL’lik kamu zararının tazminine ilişkin hükmün KALDIRILMASINA, (Üye …’ın aşağıda yazılı karşı oy gerekçesine karşı) oyçokluğuyla,

 

Karar verildiği 08.07.2020 tarih ve 48030 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.

 

 

 

(Karşı oy gerekçesi

 

Üye …’ın karşı oy gerekçesi:

 

İlamda tazmin hükmü, Belediyenin görev, yetki ve sorumlulukları kapsamında olmadığı halde festivalde ücretsiz dağıtılmak üzere bin adet … isimli kitap satın alınarak bedelinin Belediye bütçesinden ödenmesi suretiyle … TL’lik kamu zararına sebep olunduğu gerekçesiyle verilmiştir.

 

5393 sayılı Belediye Kanununun “belediyenin görev ve sorumlulukları” kenar başlıklı 14 üncü maddesinde:

 

“Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla;

 

a) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları (Bu Kanunun 75 inci maddesinin son fıkrası, belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler tarafından, orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları ile Devlete ait her derecedeki okul binalarının yapım, bakım ve onarımı ile tefrişinde uygulanmaz.); sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır. …”

 

Hükmü yer almaktadır. Buna göre belediyeler, belirtilen işleri mahalli ve müşterek olmak şartıyla yapabileceklerdir.

 

İlama konu uygulamada, …-…2017 tarihleri arasında düzenlenen … Festivali etkinlikleri kapsamında dağıtılmak üzere … Belediyesi … tarafından …’nin “…” isimli kitabından 1000 adet alındığı görülmüştür. Ancak bu kitabın konu ve içerik itibariyle Belediyenin görev, yetki ve sorumluluk kapsamına girmediği; mahalli müşterek nitelikte olmadığı, söz konusu Festival ile de ilgisi bulunmadığı değerlendirilmektedir.

 

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun ‘'Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin 1’inci fıkrasının (h) bendinde kamu gideri; "Kanunlarına dayanılarak yaptırılan iş. alınan mal ve hizmet bedelleri, sosyal güvenlik katkı payları, iç ve dış borç, faizleri, borçlanma genel giderleri, borçlanma araçlarının iskontolu satışından doğan farklar, ekonomik, malî, ve sosyal transferler, verilen bağış ve yardımlar ile diğer giderleri ifade eder." şeklinde tanımlanmıştır.

 

Kamu gideri ile bağdaşmayan, mahalli müşterek nitelikte olmayan ve belediyeye ait bir vazifenin ifası maksadıyla yapılmadığı değerlendirilen bu giderin, Belediye Kanunu’nun 60’inci maddesine göre “belediye gideri" kapsamında olmadığı anlaşılmaktadır.

 

Bu itibarla, sorumluların iddialarının reddedilerek 77 sayılı İlamın 5 inci maddesiyle verilen … TL’lik kamu zararının tazminine ilişkin hükmün tasdikine karar verilmesi gerekmektedir.)