Teklif mektubundaki tutar ile teklif cetvelinde yer alan toplam tutar arasındaki kuruş farkı aritmetik hata olarak değerlendirilebilir mi?

İhaleyi Yapan Daire:  

Başvuru Tarih ve Sayısı:  

Başvuruya Konu İhale:  

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:  

TCDD 6. Bölge Müdürlüğütarafından 09.09.2013 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Adana’daki 12 Adet Hizmet Evinin Tadilatı ve Çevre Düzenlemesiâ€� ihalesine ilişkin olarak Tabsan İnşaat Taah. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. ş�ti. nin 27.09.2013 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 02.10.2013 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 11.10.2013 tarih ve 31841 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 09.10.2013 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

                      Başvuruya ilişkin olarak 2013/3653 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

Karar:  

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, 09.09.2013 tarihinde yapılan 2013/110510 İKN’li “Adana’daki 12 Adet Hizmetevinin Tadilatı ve Çevre Düzenlemesi” işine verdikleri tekliflerinin, birim fiyat teklif cetvelindeki genel toplam kısmında aritmetik yapıldığı gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakıldıkları, Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yuvarlama ve aritmetik hata” başlıklı 39′uncu maddesinin, birim fiyat teklif cetvelinde, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemi için teklif edilen birim fiyatın çarpımı sonucu bulunan tutarın virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde yazılabilmesine imkan tanıdığı ve toplam teklif tutarının virgülden sonra ancak en yakın iki ondalık sayı olarak yazılacağı,   excel programının da bu mantığa göre çalıştığı, söz konusu ihalede sundukları birim fiyat teklif cetvelinin excel programıyla hesaplandığı, idarenin belirlediği her bir iş kalemi için belirlenen metraj ile firmaları   tarafından belirlenen birim fiyatların çarpılarak yazıldığı, hücreleri biçimlendirme seçeneği ile virgülden sonra 2 hane olarak gözükse de toplama işleminin virgülden sonra 4 haneyi dikkate alarak yapıldığı ve bunun Kamu İhale Kurulunun 2013/UY.I-2170 sayılı kararına uygun olduğu, toplama işlemi sonucunda toplamın 1.756.600,0042 TL olarak çıktığı, virgülden sonra 2 haneye yuvarlanarak 1.756.600,00 TL alındığı ve bunun bir aritmetik hata olmadığı, mevzuata uygun olduğu, her ne kadar birim fiyat teklif cetvelinde yazan tutarlar virgülden sonra 2 ondalık basamaklı sayı şeklinde ise de virgülden sonra 4 ondalık basamaklı sayı şeklinde hesaplandığının açık ve net olduğu, bunun aritmetik hata olmadığı, idarenin bunu virgülden sonra 4 hane hesap yapabilen bir hesap makinası ile yaparak bulabileceği, idarece tekliflerinin aritmetik hatadan dolayı değerlendirme dışı kalmasının Tebliğe aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

İdarece gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde, başvuru konusu ihaleye ilişkin olarak 14 adet teklif verildiği, 1 isteklinin ortaklık durum belgesi uygun olmadığı ve teklif cetvelinde aritmetik hata bulunduğu, 1 isteklinin iş deneyim belgesindeki tutar yeterli olmadığı, 7 isteklinin de teklif cetvelinde aritmetik hata bulunduğu gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakıldığı, geçerli kabul edilen 5 tekliften ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi Ali Alkın Türkmen SNRT Yapı – Soner Türkmen Ortak Girişimi üzerinde ihalenin bırakıldığı ve Akarsu Grup İnş. Mimarlık Mühendislik Turizm Petrol Gıda Üretim Pazarlama İth. İhr. San. ve Tic. A.ş�.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

Başvuru konusu ihaleye ait İdari ş�artname'nin 2'nci maddesinde ihale konusu işin adının  â€œAdana'daki 12 Adet Hizmet Evinin Tadilatı ve Çevre Düzenlemesiâ€�  olarak belirtildiği, 19'uncu maddesinde teklif ve sözleşme türünün birim fiyat teklif ve sözleşme olacağının belirtildiği, miktarına ve türüne ise şartname ekinde;

şeklinde yer verildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun “Tekliflerin değerlendirilmesiâ€� başlıklı 37'nci maddesinde  â€œİhale komisyonunun talebi üzerine idare tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı olarak tekliflerini açıklamalarını isteyebilir. Ancak bu açıklama, hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hale getirilmesi amacıyla istenilmez ve yapılmaz.

(Değişik ikinci fıkra: 20/11/2008-5812/11 md.) Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.â€�  hükmüne,

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin “Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasıâ€� başlıklı 57'nci maddesinin yedinci fıkrasında  â€œ(7) Birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunduğu tespit edilen isteklilere ait teklifler değerlendirme dışı bırakılır.â€�  hükmüne,

Kamu İhale Genel Tebliği'nin, “Aritmetik hata ve yuvarlamaâ€� başlıklı 16.5.1'inci maddesinde  â€œBirim fiyat teklif cetvelindeki çarpım ve toplamlarda hata olması durumunda aritmetik hata olduğu kabul edilecek ve teklif doğrudan değerlendirme dışı bırakılacaktır. Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde, isteklinin aritmetik hata yapılan kısma ilişkin teklifi değerlendirme dışı bırakılarak, teklif verdiği diğer kısımlar üzerinden ihale sonuçlandırılacaktır.â€�  açıklamasına, anılan Tebliğ'in “Yuvarlama ve aritmetik hataâ€� başlıklı 39'uncu maddesinde “39.1. (Değişik: 20/4/2011-27911 R.G./ 15. md.)Birim fiyat teklif cetvelinde iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlar ve analizlerdeki rayiç fiyatlar, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde yazılabilecektir.                      

39.2. (Değişik: 20/4/2011-27911 R.G./ 15. md.)Birim fiyat teklif cetvelinde, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemi için teklif edilen birim fiyatın çarpımı sonucu bulunan tutar, analizlerde de her bir girdi miktarı ile rayicinin çarpımı sonucu bulunan tutar, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde yazılabilecektir. Ancak toplam teklif tutarı, virgülden sonra en yakın iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılacaktır. Yuvarlama işleminde yarım kuruş ve üzerindeki değerler bir kuruşa tamamlanacak; yarım kuruşun altındaki değerler ise dikkate alınmayacaktır.        

39.3. Birim fiyat teklif cetvellerinde çarpım ve toplamlarda aritmetik hata yapan istekliler değerlendirme dışı bırakılacaktır. Kısmi teklife açık ihalelerde ise isteklinin aritmetik hata yapılan kısma ilişkin teklifi değerlendirme dışı bırakılacaktır.â€�açıklamasına yer verilmiştir.

Başvuru sahibi Tabsan İnş. Taah. İth. İhr. San. Tic. Ltd. ş�ti.nin idareye sunmuş olduğu birim fiyat teklif mektubu ve eki birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde, 142 iş kalemi üzerinden düzenlenen teklif cetvelinde yer alan miktarların İdari ş�artname'de ve idare tarafından doküman ekinde sunulan standart formda (Standart Form-KİK015.5/Y) düzenlenen miktarlar ile aynı olduğu, her bir iş kalemi için belirtilen miktarla öngörülen birim fiyatlar çarpılarak o iş kalemine ait tutarın hesaplandığı ve bu tutarın virgülden sonra iki haneye yuvarlanarak teklif cetveline yazıldığı, söz konusu bu çarpım işleminde herhangi bir hata bulunmadığı ve 142 iş kalemi için hesaplanan tutarların toplamı 1.756.600,00 TL hesaplanarak birim fiyat teklif mektubunun sunulduğu tespit edilmiştir.

Ancak başvuru sahibinin birim fiyat teklif cetvelindeki miktarlar ve bu miktarların teklif edilen birim fiyatlarla çarpımı sonucu hesaplanan ilgili iş kalemine dair teklif tutarlarında herhangi bir hata olmamakla birlikte anılan cetvelde yazan tutarlar toplandığında başvuru sahibi tarafından hesaplanan 1.756.600,00 TL tutarına değil 1.756.600,04 TL tutarına ulaşıldığı tespit edilmiştir.

Başvuru sahibinin teklif mektubunda yazan 1.756.600,00 TL tutarı ile birim fiyat teklif cetvelindeki her bir iş kalemine ait teklif fiyatlarının toplanması sonucu bulunan 1.756.600,04 TL tutar arasındaki 0,04 TL fiyat farkının, her bir iş kaleminin teklif fiyatının virgülden sonra 4 haneli olacak şekilde işlem yapılarak hesaplanmasına ve toplam teklif tutarına ulaşılmasına karşın birim fiyat teklif cetveline virgülden sonra iki haneye yuvarlanarak yazılmasından kaynaklandığı anlaşılmıştır.

Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde de belirtildiği üzere, birim fiyat teklif cetvelini hazırlarken, hesaplamada Microsoft Office Excel programından faydalandığı, anılan programa İdari ş�artname'de yazan miktarları girdiği, daha sonra her bir iş kalemi için ilgili kalemlere ait birim fiyatları yazarak birim fiyatlarla miktarları çarptığı, hücreleri biçimlendirme seçeneği yardımıyla virgülden sonraki hane sayısını iki hane olarak belirlediği ve hesaplanan tutarların toplamını aldığı sonucuna varılmıştır. Fakat anılan program vasıtasıyla birim fiyatlarla miktarların çarpımı yapılırken, yuvarlama formülü yazılmadığı için, programın her bir iş kaleminin tutarını virgülden sonra iki haneli olacak şekilde göstermesine (virgülden sonraki basamağı üç hane olan tutarları üçüncü hanesi 5 ve üzerinde olanları yukarıya altında olanları aşağıya yuvarlamak suretiyle) karşın, toplama işlemi esnasında tutarları virgülden sonra dört haneli olacak şekilde (ekranda gözükmemesine rağmen) topladığı ve bahsi geçen 0,04 TL'lik farkın bu işlemden kaynaklandığı tespit edilmiştir.

Yapılan değerlendirmede, başvuru sahibi Tabsan İnş. Taah. İth. İhr. San. Tic. Ltd. ş�ti. tarafından idareye sunulan birim fiyat teklif cetvelinde iş kalemleri için öngörülen tutarlar toplamı olması gerekenden 0,04 TL eksikse de, bu farkın yukarıda değinildiği üzere bilgisayar programındaki işlem hatasından kaynaklandığı, Kamu İhale Genel Tebliği'nin “Yuvarlama ve aritmetik hataâ€� başlıklı 39'uncu maddesinin, birim fiyat teklif cetvelinde, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemi için teklif edilen birim fiyatın çarpımı sonucu bulunan tutarın virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde yazılabilmesine imkân tanıdığı ve her ne kadar birim fiyat teklif cetvelinde yazan tutarlar virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayı şeklindeyse de virgülden sonra dört ondalık basamaklı sayı şeklinde hesaplandığının aşikâr olduğu ve yapılan incelemede bu durumun tespit edildiği dolayısıyla anılan durumun aritmetik hata olmadığı sonucuna varılmıştır.

B)  İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik'in 18'inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:

16.09.2013 tarihli ihale komisyon kararından, 8 isteklinin sunduğu teklif mektubu eki cetvellerde aritmetik hata bulunduğu gerekçesiyle Kanunun 37'nci maddesinin ikinci fıkrası gereğince tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığının anlaşıldığı, anılan isteklilerden Ardam Mim. Müh. İnş. Eğitim Turz. Mad. San. Tic. Ltd. ş�ti., Yüksel Müh. İnş. Müh. Adnan Yüksel, Mehmet Pirzan Aka İnş. Mühendisi, Özcan Çelik – İnş. Mühendisi tarafından sunulan birim fiyat teklif cetvellerinde birim fiyatlar ile miktarların çarpımından kaynaklanan bir aritmetik hata olmamakla birlikte bu gerekçe ile değerlendirme dışı bırakıldıkları ve anılan isteklilerin birim fiyat teklif cetvellerindeki 81, 83, 85, 87, 89, 91, 93, 95, 97 sıra nolu iş kalemlerine ilişkin satırlarda kalemle yazılmış bazı notların, hesaplamaların bulunduğu görülmüş olup, söz konusu hususlara ilişkin olarak anılan isteklilerin tekliflerinin nasıl değerlendirildiği konusu 05.11.2013 tarihli yazı ile idareden sorulmuştur. İdarenin 13.11.2013 tarihinde kayıtlara alınan 12.11.2013 tarihli ve 40815 sayılı yazısında,

“…Sözü edilen ihalenin Yaklaşık Maliyet Cetveli hazırlanırken Çevre ve ş�ehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanan ‘2013 Yılı İnşaat ve Tesisat Birim Fiyatları' kitabında belirtilen kaideler ışığında ana malzeme olan borular için ayrı, bu ana malzemelerin montajına ilişkin malzeme için ayrı iş kalemi oluşturulmuştur. Anılan birim fiyat sistematiğinde, montaj malzeme bedelinin ana malzemeden bağımsız olarak hesaplanması değil, ana malzemeye bağımlı şekilde ve ana malzemenin oranı (yüzdesi) şeklinde hesaplanması öngörülmüştür.

Buna göre bahse konu isteklilerin teklif cetvellerindeki 81, 83, 85, 87, 89, 91, 93, 95,97 nolu (Boru Montaj Malzemesi Bedeli %….) iş kalemlerinin ‘teklif edilen birim fiyat'hanesine, bu iş kalemlerinden bir önceki 80, 82, 84, 86, 88, 90, 92, 94, 96 nolu iş kalemlerinde belirtilen ve o iş kaleminin miktarı ile teklif edilen birim fiyatın çarpımı ile bulunan tutarların yazılması gerekmektedir. Ancak adı geçen isteklilerin teklif cetvellerine bakıldığında hesaplamaların bu şekilde yapılmadığı görülmektedir. Ayrıca değerlendirme dışı bırakılmayan diğer isteklilerin teklif cetvellerindeki hesaplamaların, yukarıda belirtildiği gibi doğru yapıldığı görülecektir…â€� şeklinde cevap verilmiştir.

Buna göre anılan isteklilerin teklifleri, teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmakla birlikte, aritmetik hata bulunmadığı, ancak teklif cetvellerinin usulüne uygun düzenlenmediği, bu durumun ise eşit muamele çerçevesinde yapılacak inceleme kapsamında bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Öte yandan Korhan İnş. San. ve Tic. Ltd. ş�ti. tarafından teklif mektubunda yazan tutar olan 2.364.378,02 TL ile birim fiyat teklif cetvelindeki her bir iş kalemine dair teklif fiyatlarının toplanması sonucu bulunan tutar olan 2.364.378,03 TL arasındaki 0,01 TL fiyat farkının, her bir iş kaleminin teklif fiyatının virgülden sonra 3 haneli olacak şekilde işlem yapılarak hesaplanmasına ve toplam teklif tutarına ulaşılmasına karşın birim fiyat teklif cetveline virgülden sonra iki haneye yuvarlanarak yazılmasından kaynaklandığı, Kamu İhale Genel Tebliği'nin “Yuvarlama ve aritmetik hataâ€� başlıklı 39'uncu maddesinin, birim fiyat teklif cetvelinde, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemi için teklif edilen birim fiyatın çarpımı sonucu bulunan tutarın virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde yazılabilmesine imkân tanıdığı ve her ne kadar birim fiyat teklif cetvelinde yazan tutarlar virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayı şeklindeyse de virgülden sonra üç ondalık basamaklı sayı şeklinde hesaplandığının aşikâr olduğu dolayısıyla anılan durumun aritmetik hata olmadığı tespit edilmiştir.

                  Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, başvuru sahibi Tabsan İnş. Taah. İth. İhr. San. Tic. Ltd. ş�ti. ve Korhan İnş. San. ve Tic. Ltd. ş�ti.ne ait tekliflerin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun’un 65′inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54′üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oyçokluğu ile karar verildi.