Dekana bina yetkilisi sıfatı ile döner sermaye ek ödemesi yapılması mümkün müdür?

Karar

 

 

Kamu İdaresi Türü          Yüksek Öğretim Kurumları         

 

Yılı         2017    

 

Dairesi  1           

 

Dosya No           45534  

 

Tutanak No        49718  

 

Tutanak Tarihi   16.6.2021         

 

Kararın Konusu Personel Mevzuatı ile İlgili Kararlar        

 

 

Başka bir fakültede görevli olan dekana “bina yetkilisi” olmasının karşılığı olarak döner sermayeden ek ödeme yapılması:

 

161 sayılı İlamın 19. maddesiyle; Eğitim Fakültesi tarafından düzenlenen Pedagojik Formasyon Eğitimleri kapsamında İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı …’a “Bina Yetkilisi” olmasının karşılığı olarak döner sermayeden ek ödeme yapıldığı gerekçesiyle … TL’nin tazminine ilişkin hüküm tesis edilmiştir.

 

Sorumlu [(Yönetim Kurulu Kararı Üzerinde İmzası Bulunan) Yönetim Kurulu Üyesi sıfatıyla temyiz talep eden …], temyiz dilekçesinde özetle; sorgu aşamasındaki savunmalarında da ifade ettikleri gibi … Eğitim Fakültesi’nin …’nın … ilçesinde olduğunu, … merkeze 164 km olup 3 saat uzaklıkta bulunduğunu, “Pedagojik Formasyon Eğitimi” alan öğrencilerin Eğitim Fakültesi haricindeki öğrenciler olması sebebiyle; civar illere yakınlık, ulaşım, barınma, sosyal imkânlar vb. nedenlerle, 2547 sayılı Kanunun 13/b-4 üncü ve 58 inci maddelerine dayanılarak Eğitim Fakültesi Yönetim Kurulu ve Üniversite Yönetim Kurulu Kararına da istinaden; … merkezde ve aynı gerekçelerle bina alt yapısının uygunluğu nedeniyle Pedagojik Formasyon Eğitimi derslerinin İİBF binasında yapılmasına karar verildiğini,

 

• Derslerin akademik anlamda yürütülmesi görevinin Eğitim Fakültesi Dekanına (Yönetici); derslerin yürütüleceği binanın mesai dışı eğitim-öğretime hazır halde tutulması, memur- hizmetli ek mesai programının yapılması, ısıtma, soğutma, aydınlatma, temizlik, teknik destek vb. planlamaların yapılması, denetimi ve takibi görevlerinin ise Bina Yetkilisi (Yöneticisi) sıfatıyla İİBF Dekanına Üniversite Yönetim Kurulu Kararı ile verildiğini,

 

• İki dekan görevlendirilmesinin işin doğasından kaynaklandığını, amacın; hizmetin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesi olduğunu,

 

Bina Sorumlusu ve Bina Yetkilisi (Yöneticisi) görevlerinin, benzer görevlendirmeler yapan …, … Üniversitesi Açıköğretim, … Üniversitesi Açıköğretim ve … Üniversitesi Açıköğretim Sınav Yönetmeliklerinde de mevcut olduğunu, buna göre;

 

Bina Sorumlusu Görevlerinin (Akademik);

 

1. Derslerin görevli olduğu binada ve binanın bütün salonlarında Pedagojik Formasyon Uygulama Yönergesine uygun biçimde yürütülmesinden birinci derecede sorumludur.

 

2. Bina Sorumlusu Yardımcısı ve Bina Yöneticisi ile koordineli bir şekilde görev yürütür.

 

3. Derslerin başlama saatinden en az 2 saat önce sınavın yapılacağı binada hazır bulunur.

 

4. Bina Yöneticisi ve bina güvenlik görevlileri ile derslerden önce, ders güvenliğini zedeleyecek unsurların olup olmadığını tespit etmek amacıyla binasında arama yapmak, varsa güvenli zedeleyecek unsurlar için gerekli önlemleri almak.

 

Bina Yetkilisi (Yöneticisi) Görevlerinin (İdari);

 

1. Ders yapılacak binadaki kurumun yetkili bir yöneticisidir. Bina Sorumlusu ile yakın iş birliği yapar.

 

2. Binadaki salonların ders koşullarına göre hazırlanmasından sorumludur. Derslerin başlama saatinden en az 1 saat önce görevli olduğu binada hazır bulunur.

 

3. Derslerden önce, ders ve sınav güvenliğini zedeleyecek unsurların olup olmadığın tespit etmek amacıyla binasında arama yapmak, varsa güvenliği zedeleyecek unsurlar için gerekli önlemleri almak,

 

4. Kış aylarında yapılan sınavlarda sınav salonlarının yeterli düzeyde ısıtılmasını sağlamak.

 

5. Görevli olduğu binada güvenli ve kurallara uygun olarak derslerin yapılması için gerekli tüm önlemleri almak.

 

Şeklinde belirtildiğini,

 

• Öncelikli olarak, İlamda detaylı bir şekilde belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca döner sermayeden ek ödeme yapılabilmesi için ilgili döner sermaye biriminde kadrolu olma değil, burada çalışma görevli olma şartı aranmakta olduğu konusunda tereddüt bulunmadığını, Üniversite Yönetim Kurulu Kararı ile Pedagojik Formasyon Eğitimi derslerinin verildiği İİBF binalarının yönetiminin en üst amir pozisyonundaki Dekan'ın sorumluluğunda olduğunu; dolayısıyla, Dekanın söz konusu hizmetin fiziki koşullar itibariyle etkin ve verimli bir şekilde yapılmasından sorumlu olduğunu,

 

• Yapılan hizmetin mesai saatleri haricinde, hafta sonları yerine getirildiğini,

 

• 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun “Döner Sermaye” başlıklı 58 inci maddesinin (d) ve (e) bendinde belirtildiği üzere; bu kapsamda bulunan Bina Yetkilisi sıfatıyla İİBF Dekanına yapılan ödemenin, mesai saatleri haricinde verdiği hizmetten ve döner sermaye gelirine dolaylı katkısından dolayı yapıldığını,

 

• Dolayısıyla, İİBF Dekanının döner sermaye geliri ortaya çıkaran kişilerden olduğunu,

 

• Ödemenin fazla çalışma karşılığı olarak, hafta sonları ve saat I7:00'den sonraki mesailer karşılığı yapıldığını,

 

• 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunun “Rektörün Görev ve Yetkileri”ne ilişkin 13 üncü maddesinin (b) fıkrasının 4 üncü bendine göre; rektörün, gerekli gördüğü hallerde üniversiteyi oluşturan kuruluş ve birimlerde görevli öğretim elemanlarının ve diğer personelin görev yerlerini değiştirmek veya bunlara yeni görevler serme yetkisi de bulunduğu göz önüne alınacak olursa; yapılan görevlendirmeler sonucunda döner sermayeden ek ödeme yapılamayacağından bahsetmenin mümkün görünmediğini,

 

• Görevlendirilen personele yapılacak ödemenin nasıl hesaplanacağının da Yönetmelikte açık olarak belirtilmekte olduğunu,

 

• Yükseköğretim Kurulularında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğin Genel İlkeler başlıklı 4 üncü maddesi 6 ncı bendinde belirtilen; “Öğretim elemanlarına gelir getirici katkılarına göre yapılacak ek ödemelerde; yapılan hizmetlerde verimlilik unsurları da dikkate alınarak gelire doğrudan katkıları ile birim veya alt birim gelirine veya karına göre ek ödeme hesaplaması yapılabilir.” hükmü esas alınarak yapıldığını,

 

• Ödemenin İİBF Dekanı olması nedeniyle değil, yapılan ek hizmet nedeniyle olduğunu, İİBF Dekanı olması nedeniyle katkı payından yararlandırılmak maksadıyla bir ödeme yapılmadığını,

 

• Dekanın, her an binasını eğitim öğretime hazır tutmakla mükellef olduğunu, ancak saat 17:00'den sonra ve hafta sonları görevlendirmelerinin karşılığı olarak ödeme yapıldığını,

 

• 08.07.2014 tarihli ve 29054 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan değişiklikle Yükseköğretim kuramlarında Döner Sermaye Gelirlerinden yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğin eki “Ek Görev Cetveli”nde de düzenlemeler yapıldığını, yeni görevler ilave edildiğini; dolayısıyla, tazmin hükmüne konu şahsının yaptığı işlerin de bu görevler kapsamında görmek gerektiğini,

 

• Anayasamız gereği angaryanın suç olduğunu, verilen hizmet ve göreve karşılık ücret ödenmesinin anayasal teminat altında olduğunu, dolayısıyla ilgili personele görevlendirmelerinin karşılığı olarak döner sermaye ek ödenmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığını, ödemeye esas olan işlemin mevzuat hükümleri çerçevesinde Üniversite Yönetim kurulunun Kararına istinaden yapıldığının açık olduğunu,

 

• Yükseköğretim kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin 3 üncü fıkrasındaki; “Birinci ve ikinci fıkralar kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunulması hâlinde: hu katkıları karşılığında yapılacak ek ödemenin hesabında 5 inci maddede belirtilen esaslar dikkate alınır ve ilgililerin yönetici payı olarak aldıkları ek ödemede dahil olmak üzere alabilecekleri toplam ek ödeme tavan tutarı, ilgisine göre Kanunun 58 inci maddesinin (c) ve (d) fıkralarında belirlenen tavan tutarlarını ve her halükarda ek ödeme matrahının yüzde binikiyüzünü geçemez." hükümleri esas alınarak hesaplama yapılıp ödeme gerçekleştirildiğini,

 

• Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek eklemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara ilişkin Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin altıncı fıkrası hükmüne istinaden, Döner Sermaye İşletmesinin yönetim kumlu olan Üniversite Yönetim Kurulunun Pedagojik Formasyon Komisyonuna belirli görev ve yetkiler vermesinde ve bu komisyonca 2547 sayılı Yükseköğretim kanununun 58 inci maddesinin (f) bendinde yazılı sınırlar dâhilinde verilecek ek ödeme belirlemesinde mevzuata aykırılık bulunmadığını, ilama konu olayda; mesai saatleri dışında yapılan çalışmalar karşılığında ücret aldığını, Üniversite Yönetim Kurulunun tarafına vermiş olduğu yetki ve uygulamaya koymuş olduğu ilgili mevzuat çerçevesinde hareket ettiğini,

 

• 5018 sayılı Kanunun 71 inci maddesi göz önüne alındığında yapılan işlemler nedeniyle kamu zararı, mevzuata aykırı karar, işlem, eylem veya ihmal sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmese neden bir durum ortaya çıkmadığını,

 

• Bilakis kamu hizmetinin etkin ve verimli bir şekilde yapılmasına katkı sağlandığını,

 

• Dilekçe ekinde gönderilen ders programı dikkate alındığında (Dilekçe Eki: 1); derslerin hafta sonu 09:00-17:00 arasında yapıldığının görüleceğini, mesai dışında gerçekleştirdiği bu hizmetle bizzat ek hizmet üretildiğini,

 

• Diğer taraftan, Pedagojik Formasyonun Eğitimi Programının etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesi için hizmetli ve memur görevlendirmesi gerektiğini,

 

• Görevlendirilen memur ve hizmetlilerin (hizmetli statüsünde kalorifer sorumlusu, teknik destek elemanı dâhil, evrak hareketlerini takibi, yoklama çizelgelerinin takibi, öğrenci evraklarının tanzim ve takibi vb.) İİBF Dekanlığının görevlileri olduğunu,

 

• Görevlendirilen memur ve hizmetlilerin örgün eğitim kurumlarındaki öğrenci ihtiyaçları ne ise, hemen hemen hepsini karşıladıklarını, bu işlemlerin takibi için İİBF Dekanlık biriminde “Formasyon Bürosu” oluşturulduğunu,

 

• Görevlendirmelerin başka türlü yapılmasının mümkün olmadığının, karlılığın ve hizmetin etkinliği ve verimliliği için bu yöntemin benimsendiğinin ortada olduğunu,

 

• 2’si memur olmak üzere ortalama 10'un üzerinde görevlendirme yapıldığını,

 

• Tarafına yatan ödemelerin önemli bir kısmının ek mesai karşılığı olarak hizmet veren görevlilere aktarıldığını (Dilekçe Eki: 4-5, kişilerin ek çalışma karşılıkları olarak kendilerine ödemede bulunulduğunu,

 

• Burada amacın; yapılan hizmetin etkin ve verimli bir şekilde yapılması olduğunu, gelir vergisi matrahı açısından mağdur olmasına rağmen, hizmetin sorunsuz devamı açısından bu fedakârlığın tarafınca yapılmasının takdir edilmesi gerektiğini,

 

• O dönem itibariyle böyle bir çalışma karşılığı kişilere doğrudan ödeme yapılmasının mevzuat açısından mümkün olmadığını, şahsı üzerinden söz konusu ödemeler yapıldığını,

 

• 2547 sayılı Kanunun ve Pedagojik Formasyon Eğitimin Usul ve Esaslarında taşeronlara ücret ödenmesi hususunda herhangi bir madde bulunmamasından dolayı, bu hizmetlilerin ücretlerinin tarafına yatan ek ödemeden karşılandığını, bina yöneticiliği yapıldığı mali yılda binaların temizliği, ısıtılması-soğutulması, bakımı ve güvenliği için hizmet alımı yolu ile hizmetli çalıştırılmakta olup (taşeron), bu hizmetlilerin ücretlerinin Bina Yöneticisine ödenen ek ödemeden yapıldığını, Dilekçe Eki: 4-5’te sunulan kişilere ödenen ücretin ödeme tutanaklarında da belirtildiğini,

 

Sonuç itibariyle, idari gözetim ve denetimin yapılmasında ve bu görevlerin alt birimlere aktarılmasında, takip ve kontrol edilmesinde ve sonuçlarının alınmasında birinci derecede yetkili ve sorumlu olan, Üniversitenin birimleri ve her düzeydeki personeli üzerinde genel gözetim ve denetim görevini sapmakla görevli olan Rektörün yetkisi çerçevesinde, döner sermayeden ek ödeme alınabilecek yerlere görevlendirilen öğretim elemanlarına ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personele, bunların katkılarının olmadığı veya fiilen o yerde olmadığı veya aslen başka birimde görevli olması nedeniyle ek ödeme alamayacakları gerekçesiyle kamu zararı oluştuğunun söylenemeyeceğini, dolayısıyla temyiz talebinin kabul edilerek yapılan ek ödemenin mevzuata uygunluğuna karar verilmesi ve verilen tazmin hükmünün kaldırılması gerektiğini Kurulumuzun bilgisine arz etmiştir.

 

Aynı ilam maddesinde sorumluluğu bulunan ve (Ödeme Emri Belgesi Üzerinde İmzası Bulunan) Gerçekleştirme Görevlisi sıfatıyla temyiz talep eden …, kendi gündem sırasında görüşülen dosyadaki temyiz dilekçesinde özetle; Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’te yer alan Madde 7/A (3) ç bendinde belirtilen kamu zararının sorumlunun kasıt, kusur veya ihmalinden kaynaklandığına ilişkin illiyet bağının kurulması ve bu sonuç üzerinden bir karara varılması gerekirken, Gerçekleştirme Görevlisi olarak kasıt, kusur veya ihmalime ilişkin hiçbir kanıt olmadığı halde bu husus hiç dikkate alınmayarak sadece Gerçekleştirme Görevlisi sıfatı nedeniyle karar verilmesi mevzuata aykırı olduğundan İlamın yeniden düzeltilerek bozulması gerektiğini, dönemin Rektörünün emir ve görüşleri doğrultusunda; haklarında tazmin kararı verilen Üniversite Yönetim Kurulu üveleri tarafından belirlenen, kişi ve oranlara göre hazırlanan ödeme evraklarına gerçekleştirme görevlisi sıfatı nedeniyle imza attığını, Üniversite Yönetim Kurulunda verilmiş bir kararı pratikte uygulamak dışında bir seçeneği olmadığından serilen talimat doğrultusunda işlem yapmak zorunda kaldığını, sonuç olarak kamu zararına neden olan bu uygulamada etkin bir rolünün, kusurunun veya ihmalinin, kasti bir davranışının ya da çıkar sağlama durumunun bulunmadığını, ayrıca ahize ödenen miktar için kişi borcu muhasebe işlem fişinin hazırlandığını ve tahsili yolunda adım atıldığını dile getirmek suretiyle tazmin hükmünün kaldırılması hususunu Kurulumuzun bilgisine arz etmiştir.

 

Aynı ilam maddesinde sorumluluğu bulunan ve (Ödeme Emri Belgesi Üzerinde İmzası Bulunan) Gerçekleştirme Görevlisi sıfatıyla temyiz talep eden …, kendi gündem sırasında görüşülen dosyadaki temyiz dilekçesinde özetle; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumlarının İdari Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (38 inci madde) hükümleri gereğince, ilgili ahize yapılan ödemede herhangi bir sorumluluğunun ve dahlinin bulunmadığını, bununla birlikte mücbir sebeplerle Fakülte Sekreteri Fatma …'in raporlu olması nedeniyle ilgili tarihlerde vekaleten Fakülte Sekreterliği görevinde bulunduğunu, dolayısıyla sözü edilen tarih aralığında vekalet görevi bulunmasaydı söz konusu İlamda şahsının adının yer almayacağını, sonuç olarak kamu zararına neden olan bu uygulamada etkin bir rolü, kasti bir davranışı ya da kusurum bulunmadığını; bu nedenle, tarafına tebliğ edilen İlam maddesinin bozulmasını ve yeniden değerlendirilmesini Kurulumuza arz etmiştir.

 

(Temyiz talebinde bulunan her üç sorumlunun dilekçesi için de geçerli) Başsavcılık mütalaasında özetle; adı geçenin (…) dilekçesinde özetle daha önceki savunmalar da tekrarlanarak;

 

- 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner Sermaye” başlıklı 58 inci maddesinin (d) ve (e) fıkralarında belirtildiği üzere; bu kapsamda bulunan Bina Yetkilisi sıfatıyla İİBF Dekanına yapılan ödemenin, mesai saatleri haricinde verdiği hizmetten ve döner sermaye gelirine dolaylı katkısından dolayı yapıldı,

 

- İİBF Dekanının döner sermaye gelirini ortaya çıkaran kişilerden olduğu,

 

- Ödemenin fazla çalışma karşılığı olarak, hafa sonları ve saat 17:00'den sonraki mesailer karşılığı yapıldığı,

 

- 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunun “Rektörün Görev ve Yetkileri”ne ilişkin 13 üncü maddesinin (b) fıkrasının 4 üncü bendine göre; rektörün, gerekli gördüğü hallerde üniversiteyi oluşturan kuruluş ve birimlerde görevli öğretim elemanlarının ve diğer personelin görev yerlerini değiştirmek veya bunlara yeni görevler verme yetkisinin de bulunduğu göz önüne alınacak olursa; yapılan görevlendirmeler sonucunda döner sermayeden ek ödeme yapılamayacağından bahsetmenin mümkün görünmediği,

 

- Yükseköğretim Kurulularında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğin, Genel İlkeler başlıklı 4 üncü maddesinin 6 ncı fıkrasında belirtilen; “Öğretim elemanlarına gelir getirici katkılarına göre yapılacak ek ödemelerde: yapılan hizmetlerde verimlilik unsurları da dikkate alınarak gelire doğrudan katkıları ile birim veya alt birim gelirine veya karma göre ek ödeme hesaplaması yapılabilir.” hükmü esas alınarak ödemenin yapıldığı.

 

- 08/07/2014 tarihli ve 29054 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan değişiklikle yukarıda belirtilen Yönetmeliğin eki “Ek Görev Cetveli"nde de düzenlemeler yapıldığı, yeni görevler ilave edildiği,

 

- Dolayısıyla, tazmin hükmüne konu şahsının yaptığı işlerin de bu görevler kapsamında görmek gerektiği,

 

- Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin 3 üncü fıkrasındaki; “Birinci ve ikinci fıkralar kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunulması hâlinde; bu katkıları karşılığında yapılacak ek ödemenin hesabında 5 inci maddede belirtilen esaslar dikkate alınır ve ilgililerin yönetici payı olarak aldıkları ek ödemede dâhil olmak üzere alabilecekleri toplam ek ödeme tavan tutarı, ilgisine göre Kanunun 58 inci maddesinin (c) ve (d) fıkralarında belirlenen tavan tutarlarını ve her halükarda ek ödeme matrahının yüzde binikiyüzünü geçemez.” hükmü esas alınarak ödemenin gerçekleştirildiği,

 

- Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin altıncı fıkrası hükmüne istinaden, Döner Sermaye İşletmesinin yönetim kurulu olan Üniversite Yönetim Kurulunun Pedagojik Formasyon Komisyonuna belirli görev ve yetkiler vermesinde ve bu komisyonca 2547 sayılı Yükseköğretim kanununun 58 inci maddesinin (f) bendinde yazılı sınırlar dâhilinde verilecek ek ödeme belirlemesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı,

 

- İlama konu olayda; mesai saatleri dışında yapılan çalışmalar karşılığında ücret aldığını. Üniversite Yönetim kurulunun tarafına vermiş olduğu yetki, uygulamaya koymuş olduğu ilgili mevzuat çerçevesinde hareket edildiği

 

Adı geçenin (…) dilekçesinde özetle daha önceki savunmalar da tekrarlanarak;

 

- Gerçekleştirme Görevlisi olarak, belirtilen kamu zararında kasıt, kusur veya ihmalinin bulunmadığı,

 

- Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 7 inci maddesi gereğince sorumlu tutulması gerektiği,

 

- Ödemelerin Eğitim Fakültesi Fakülte Yönetim Kurulunun 03/01/2017 tarihli ve 01 sayılı toplantısında alınan Karar ve Üniversite Yönetim Kurulu Kararları uyarınca yapıldığı,

 

- İdari görevi nedeniyle ödeme işlemleri sırasındaki imza dışında ödeme ile ilgili hiçbir dahli veya söz hakkı bulunmadığı, ödemelerde tam yetkinin Dekana ait olduğu, ödeme evraklarına Dekan imzasından sonra imza attığı,

 

Adı geçenin (…) dilekçesinde özetle daha önceki savunmalar da tekrarlanarak;

 

- 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumlarının İdari Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümleri gereğince, ilgili ahize yapılan ödemede herhangi bir sorumluluğunun ve dahlinin bulunmadığı,

 

- Fakülte Sekreteri …'in raporlu olması nedeniyle Fakülte Sekreterliğine vekâlet ettiği, bu nedenle İlamda adının yer aldığı,

 

- Kamu zararına neden olan bu uygulamada etkin bir rolünün, kasti bir davranışının ya da kusurunun bulunmadığı

 

Hususlarının ileri sürüldüğü ve bu meyanda tazmin hükmünün kaldırılması talebinde bulunulduğu ifade edildikten sonra; mütalaaya ilgili kısımları alınan 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesi uyarınca döner sermayeden ek ödemenin, elde edilen döner sermaye gelirine katkısı bulunan öğretim üyelerine veya gelir getirici katkılarına bakılmaksızın (f) fıkrasında sayılan yöneticilere ödenmesi gerektiğini, bunun yanı sıra yine ilgili kısımları mütalaaya alınan Pedagojik Formasyon Sertifika Programına İlişkin Çerçeve Usul ve Esasların 9 uncu maddesinde de söz konusu eğitimin akademik, idari ve mali işlerinin yürütüleceği, Pedagojik Formasyon Biriminin kimlerden oluşacağı ve bu birinim görevlerinin neler olduğu Hususlarının belirtildiği, burada sayılanlar ve eğitimi vererek döner sermaye gelirlerine katkı sağlayan öğretim üyelerine yapılan ödemeler dışında Pedagojik Formasyon Eğitimi gelirlerinden ek ödeme yapılmasının mümkün olmadığı; bu nedenlerle, temyiz talebinin reddi ile tazmin hükmünün tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı belirtilmiştir.

 

İşbu dosyayla duruşma talebinde bulunan sorumlu …’a 09.06.2021 tarihinde duruşma günü bildirilmiş olmasına karşın duruşmaya katılmadığından, Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 uncu maddesi hükmü uyarınca dosya üzerinde ve gıyabında,

 

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

 

Konunun Esası Yönünden İnceleme:

 

2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun “Döner sermaye” başlıklı 58 inci maddesinde:

 

“c) Tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin hesabında toplanan döner sermaye gelirleri bakiyesinden, bu yerlerde;

 

1) Gelir getiren görevlerde çalışan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine aylık (ek gösterge dahil), yan ödeme, ödenek (geliştirme ödeneği hariç) ve her türlü tazminat (28/3/1983 tarihli ve 2809 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesinin beşinci fıkrası uyarınca ödenen tazminat dahil, makam, temsil ve görev tazminatı ile yabancı dil tazminatı hariç) toplamından oluşan ek ödeme matrahının yüzde 800'ünü, araştırma görevlilerine ise yüzde 500'ünü; bu yerlerde görevli olmakla birlikte gelire katkısı olmayan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine yüzde 600'ünü, araştırma görevlilerine ise yüzde 300'ünü,

 

2) Diğer öğretim elemanlarına ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personel (…) ile aynı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) bendine göre sözleşmeli olarak çalışan personele ek ödeme matrahının; uzman tabipler için yüzde 600’ünü, hastaneler başmüdürü ve eczacılar için yüzde 250'sini, başhemşireler için yüzde 200'ünü, diğer öğretim elemanları ile diğer personel için yüzde 150'sini, … geçmeyecek şekilde aylık ek ödeme yapılır…

 

Nöbet hizmetleri hariç olmak üzere mesai saatleri dışında gelir getirici çalışmalarından doğan katkılarına karşılık olarak (1) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 50’sini, (2) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 20’sini geçmeyecek şekilde ayrıca aylık ek ödeme yapılır.

 

…

 

d) Ziraat ve veteriner fakülteleri, sivil havacılık yüksekokulu ve bünyesinde atölye veya laboratuvar bulunan yükseköğretim kurumları ile sürekli eğitim merkezleri, açık öğretim hizmeti veren yükseköğretim kurumları ile düzenli döner sermaye geliri olan yükseköğretim kurumlarında üretilen mal ve hizmetlerden elde edilen döner sermaye gelirlerine katkısı bulunan öğretim elemanlarına yapılacak ek ödemeler hakkında da (c) fıkrası hükümleri uygulanır.

 

e) Yükseköğretim kurumlarının (c) ve (d) fıkraları kapsamına girenler haricindeki diğer birimlerinde döner sermaye işletmesi hesabına yapılan iş veya hizmetler karşılığında tahsil edilen gelirlerden kanuni kesintiler ile varsa yapılan iş veya hizmetle bağlantılı giderler düşüldükten sonra geri kalan tutar, hizmet karşılığı olarak gelir tahsilatının yapıldığı tarihi izleyen bir ay içinde veya hizmet bedelinin peşin tahsil edilmesi halinde hizmetin gerçekleşme oranına bağlı olarak aylara bölünerek hizmeti veren öğretim elemanına ödenir.

 

…

 

f) Rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı ek ödeme matrahının, rektörler için yüzde 600’ünü, rektör yardımcıları için yüzde 300’ünü, genel sekreterler için yüzde 200’ünü geçemez.

 

Döner sermaye gelirinin elde edildiği birimlerin dekan, başhekim ve enstitü ve yüksekokul müdürleri ile bunların yardımcılarına, gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı, ek ödeme matrahının, dekan, enstitü ve yüksekokul müdürü için yüzde 250’sini, bunların yardımcıları için yüzde 100’ünü, tıp ve diş hekimliği fakülteleri dekanları ile sağlık uygulama ve araştırma merkezleri başhekimleri için yüzde 500’ünü, bunların yardımcıları için yüzde 300’ünü geçemez.

 

Bu fıkra kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde alabilecekleri toplam ek ödeme tutarı, hiçbir şekilde yönetici payı dahil ilgisine göre (c) ve (d) fıkralarında belirtilen esaslara göre hesaplanacak tutarı geçemez.”

 

Denilmektedir.

 

Bu maddede ek ödeme yapılacak gruplar;

 

Birincisi, (c) fıkrasında tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinde çalışanlar,

 

İkinci grupta (d) fıkrasında sayılanlardan ziraat ve veteriner fakülteleri, sivil havacılık yüksekokulu ve bünyesinde atölye veya laboratuvar bulunan yükseköğretim kurumları ile sürekli eğitim merkezleri, açık öğretim hizmeti veren yükseköğretim kurumları ile düzenli döner sermaye geliri olan yükseköğretim kurumlarında üretilen mal ve hizmetlerden elde edilen döner sermaye gelirlerine katkısı bulunanlar,

 

Üçüncü grupta ise (e) fıkrasında Yükseköğretim kurumlarının (c) ve (d) fıkraları kapsamına girenler haricindeki diğer birimlerinde katkısı bulunanlar,

 

Olarak sayılmıştır.

 

Görüleceği üzere 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinde pedagojik formasyon programlarının ismi hiçbir şekilde zikredilmemiş, bu anlamda uygulamada (d) veya (e) fıkrasında değerlendirilmesi konusunda ciddi tereddütler hasıl olmuştur.

 

Mezkûr Kanunun 58 inci maddesinin (e) fıkrası, (c) ve (d) fıkraları kapsamında değerlendirilemeyecek olan, diğer bir ifade ile geçici ve arızi faaliyetlerden elde edilen döner sermaye gelirlerinin dağıtımını konu edinmiştir. Bu tip faaliyetlerden elde edilen gelirlerin, kanuni kesintiler ve diğer giderler düşüldükten sonra kalan tutarının, herhangi bir limit sınırlaması olmaksızın, hizmeti veren öğretim görevlilerine dağıtılması öngörülmüştür.

 

58 inci maddenin (d) fıkrasında ise [(c) fıkrasına atıfla] bir limit sınırlamasına gidilmiş ve hizmeti veren öğretim görevlilerine ek ödeme matrahının belirlenen limitlerini aşamayacak şekilde bir dağıtımda bulunulması istenmiştir. Diğer bir ifade ile kanun koyucu, (d) fıkrası kapsamında zikrettiği kurumların döner sermaye gelirlerinin dağıtımını, (c) fıkrasında zikrettiği “Tıp fakültelerinde elde edilen döner sermaye gelirlerinin dağıtımındaki limit sınırlamasına” tabi tutmuştur.

 

Bununla yetinmeyen kanun koyucu 2011 yılında yaptığı bir değişiklikle (d) fıkrasının kapsamını genişletmiş, böylece (e) fıkrasını tamamen istisnai bir konuma getirmiştir. Kanun koyucunun 2011 yılında (d) fıkrasına eklediği cümle şu şekildedir:

 

“Sürekli eğitim merkezleri, açık öğretim hizmeti veren yükseköğretim kurumları ile düzenli döner sermaye geliri olan yükseköğretim kurumlarında üretilen mal ve hizmetlerden elde edilen döner sermaye gelirleri”.

 

Dikkat edileceği üzere kanun koyucu 2011 yılındaki bu değişiklikte, “düzenli döner sermaye geliri olan yükseköğretim kurumlarında üretilen mal ve hizmetlerden elde edilen döner sermaye gelirleri” şeklindeki “genel” ifadeyi kanun metnine ekleyerek, bu tip döner sermaye geliri elde eden birimlerin (d) fıkrası kapsamında değerlendirilmesini ve yapılacak dağıtımın limit sınırlamasına tabi tutulmasını amaçlamıştır.

 

2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesi (d) fıkrasında “düzenli döner sermaye geliri”nden ne kastedildiği hususuna gelince;

 

2547-58 inci maddede; “Döner sermaye işletmesinin gelirleri, işletme adına yapılan mal ve hizmet satışları ile diğer gelirlerden oluşur.” ifadesine yer verilmiş olup, gelirin elde edilişindeki sıklık veya aralığa göre, nasıl tanımlanması gerektiği belirtilmemiştir.

 

Aynı şekilde Yükseköğretim Kurulu tarafından 18.02.2011 tarih ve 27850 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 3/g maddesi; “Döner sermaye geliri: İlgili mevzuatı uyarınca mesai saatleri içinde ve mesai saatleri dışında döner sermaye faaliyetleri sonucunda elde edilen geliri ifade eder.” demek suretiyle sadece geliri tanımlamıştır.

 

Bu durumda 2547 sayılı Kanunun 58/d maddesinde belirtilen düzenli döner sermaye gelirinden ne kastedilmekte olduğunun cevabını Kurumlar Vergisi Kanununda aramak gerekmektedir. Söz konusu Kanunun uygulanmasına ilişkin açıklamalar yapmak üzere çıkarılan Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1) 2.4. maddesinde; “Devamlılık unsuru, bir hesap dönemi içinde aynı veya ayrı faaliyet alanlarında ticari mahiyet arz eden işlemlerin birden fazla yapılmasını ifade etmektedir. Aynı hesap döneminde tek işlem nedeniyle ticari faaliyetin devamlılık unsurunun oluştuğunu kabul etmek mümkün olmamakla birlikte, faaliyetin organizasyon gerektirmesi veya amacının ticari olması durumunda devamlılık unsurunun varlığı kabul edilir.” denilmektedir.

 

Buradan hareketle, yıl içinde birden fazla defa tekrarlanan faaliyetler sonucunda elde edilen döner sermaye gelirlerinde devamlılık olması halinde bu gelirleri düzenli döner sermaye geliri olarak adlandırmak gerekecektir.

 

Tüm bu açıklamaların yanı sıra, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğünün (… Üniversitesi Rektörlüğüne hitaben yazdığı) 05.02.2015 tarih ve 45516914-110.04.12-[830.291]/1236 sayılı görüşü aşağıdaki gibidir;

 

“İlgi yazı ile Üniversiteniz Eğitim Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi bünyesinde yürütülen “Pedagojik Formasyon Programı” kapsamında gelire katkısı bulunan öğretim elemanlarına 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58 inci maddesinin hangi bendi kapsamında ödeme yapılacağı hususunda Bakanlığımız görüşü istenilmektedir.

 

Bilindiği üzere, yükseköğretim kurumlarında döner sermayeden yapılacak ek ödemelere ilişkin hususlar 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58 inci maddesi ile bu madde uyarınca hazırlanmış olan ve 18/02/2011 tarihli ve 27850 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kurumlannda Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik” de düzenlenmiş bulunmaktadır.

 

2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinde, yükseköğretim kurumlarında döner sermayeden yapılacak ek ödemelerin personelin görev yaptığı birim, görevi ve tabi olduğu personel kanununa göre farklı kurallara tabi olacağı şeklinde esaslar benimsenmiştir.

 

Bu kapsamda, söz konusu 58 inci maddenin (d) bendinde;

 

“Ziraat ve veteriner fakülteleri, sivil havacılık yüksekokulu ve bünyesinde atölye veya laboratuvar bulunan yükseköğretim kurumlan ile sürekli eğitim merkezleri, açık öğretim hizmeti veren yükseköğretim kurumlan ile düzenli döner sermaye geliri olan yükseköğretim kurumlarında üretilen mal ve hizmetlerden elde edilen döner sermaye gelirlerine katkısıbulunan öğretim elemanlarına yapılacak ek ödemeler hakkında da (c) fıkrası hükümleri uygulanır.”

 

denilmek suretiyle, ismen belirtilmiş olan yükseköğretim kurumlarının yanı sıra sürekli eğitim merkezleri ile düzenli döner sermaye geliri bulunan kuramların elde edilen ' döner sermaye gelirlerine katkısı bulunan öğretim elemanlarına yapılacak ödemeler hakkında da aynı maddenin (c) bendi hükümlerinin uygulanması öngörülmüştür.

 

Bu çerçevede, döner sermaye işletmesi bünyesinde yürütülen "Pedagojik Formasyon Programında anılan maddenin (d) bendinde belirtilen “düzenli döner sermaye geliri bulunan yükseköğretim kurumlannda üretilen hizmetler” kapsamında değerlendirilmesi ve söz konusu hizmetler nedeniyle gelirin elde edilmesine katkısı bulunan öğretim elemanlarına yapılacak ödemeler hususunda da aynı bent hükümlerinin dikkate alınması gerektiği değerlendirilmektedir,

 

…”

 

Sonuç itibariyle, pedagojik formasyon programlarının 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesi (d) fıkrasında anılan “düzenli döner sermaye geliri bulunan yükseköğretim kurumlarında üretilen hizmetler” kapsamında değerlendirilmesi ve aynı maddenin (c) fıkrasında belirlenen limitlere uyulması gerekmektedir.

 

Diğer taraftan, Pedagojik Formasyon Sertifika Programına İlişkin Çerçeve Usul ve Esaslar’ın “Pedagojik Formasyon Birimi” başlıklı 9 uncu maddesinde:

 

“(1) Programa ilişkin akademik, idari ve mali işler, fakülte dekanı tarafından oluşturulan Pedagojik Formasyon Birimince yürütülür. Bu birim; bir dekan yardımcısı başkanlığında eğitim bilimleri bölüm başkanı, doktorası ya da doçentliği eğitim bilimleri ve öğretmen yetiştirme alanından olan bir öğretim üyesinden oluşur. Dekan yardımcısı, programın idari ve mali; eğitim bilimleri bölüm başkanı ise, akademik konularındaki koordinatörüdür. Birimin sekretarya işleri için de yeterli sayıda personel görevlendirilir.

 

Birimin görevleri şunlardır:

 

a) Akademik takvimi ve ders programlarını yapmak, programın uygulama ilkelerini belirlemek, uygulamaları izlemek, stratejiler geliştirmek, programları değerlendirmek.

 

b) Diğer birimlerle işbirliği yaparak dersleri yürütecek öğretim elemanlarının ders programlarını belirlemek.

 

c) İlgili birim ve kişiler arasında işbirliğini sağlayarak programın düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak.

 

(…)

 

g) Dekanlıkça verilecek diğer görevleri yapmak.”

 

Hükümleri yer almaktadır.

 

Bu açıklamalar çerçevesinde, pedagojik formasyon programları eğitim fakülteleri tarafından düzenlendiğinden; bu fakültelerde görevli olanlara düzenledikleri bu programlardan elde edilen gelirlerden 2547/58-d’de yapılan atıfla 2547/58-c’de belirtilen sınırlamalar dahilinde döner sermaye ek ödemesi yapılması gerektiği konusunda tereddüt bulunmamaktadır.

 

Öncelikli olarak, 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrasına göre; herhangi bir kamu görevlisine döner sermaye gelirlerinden ek ödeme yapılabilmesi için, söz konusu personelin, bu fakültede/merkezde görevli olması gerekmektedir. Bu bağlamda, döner sermayeden ek ödeme alınabilmesi için personelin kadrolu olması şartı aranmamış, döner sermaye geliri elde edilen birimlerde usulüne uygun olarak görevlendirilmesi sonucu çalışması yeterli görülmüştür.

 

Bu bağlamda, aynı zamanda parayı alan kişi olarak tazmin hükmünün ahizi konumunda da olan sorumlu, 2547 sayılı Kanunun 13/b-4 maddesi gereğince eğitimlerin yapıldığı fakültenin kendi Fakültesi (İ.İ.B.F.) olması nedeniyle söz konusu programlarda “Bina Yetkilisi” olarak görevlendirildiğini ve bu görevlendirme neticesinde gerçekleştirdiği (ek) hizmet ve faaliyetler nedeniyle döner sermaye ek ödemesine hak kazandığını iddia etmiştir.

 

Usule uygun görevlendirmelerin dayanağı olan 2547 sayılı Kanunun rektörün görevlerini düzenleyen 13 üncü maddesinin (b) fıkrasının 4 üncü bendinde rektörlere verilen “gerekli gördüğü hallerde üniversiteyi oluşturan kuruluş ve birimlerde görevli öğretim elemanlarının ve diğer personelin görev yerlerini değiştirmek veya bunlara yeni görevler verme yetkisi” çerçevesinde İlamda adı geçen personelin durumu değerlendirilecek olursa; bu kişinin görev yeri değiştirilmemiş olup bu kişiye, bu kişi programın sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için sadece kendi fakültesinde gerçekleştirilen hizmetlerin kontrolü noktasında asli görevlerini yerine getirmiştir.

 

Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Dağıtım esasları” başlıklı 5 inci maddesinde; yükseköğretim kurumlarında döner sermaye ek ödemesi dağıtımının puanlama sistemine göre yapılacağının belirtildiği, dağıtım puanlarının da (A), (B), (C), (D) ve (E) olarak kategorilere ayrıldığı görülmektedir. Sorumlu tarafından Yönetmeliğin eki “Ek Görev Cetveli”nde de düzenlemeler yapıldığı, yeni görevler ilave edildiği; dolayısıyla şahsının yaptığı işlerin de bu görevler kapsamında görülmesi gerektiği iddia edilmekte ise de; (E) Diğer faaliyetler puanının hesaplanmasında kullanılan Yönetmelik eki Ek-2 Ek Görev Cetvelinde “bina yetkiliği”ne ilişkin herhangi bir görev de bulunmamaktadır.

 

Öte yandan, aynı sorumlu temyiz dilekçesinde 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (f) fıkrası ve Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin 3 üncü fıkrasındaki “Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunulması hâlinde” ibaresinden hareketle İ.İ.B.F. Dekanı olarak yönetici pozisyonunda bulunan kendisine hafta sonu mesai saatleri dışında gerçekleştirdiği faaliyetler nedeniyle ek ödeme yapıldığı itirazında bulunmakta ise de; ilgili mevzuat maddelerinde bahsi geçen yöneticiler döner sermaye gelirinin elde edildiği birimlerin yöneticileri olup, bunlar da temyize esas olay bazında Eğitim Fakültesi Dekan ve Dekan Yardımcılarıdır ki bunlara yapılan mesai dışı ek ödemeleri ihtilafa konu olmamıştır. Diğer bir deyişle, pedagojik formasyon programlarını akademik anlamda yürüten yöneticiler olarak Eğitim Fakültesi Dekan ve Dekan Yardımcıları, mevzuatın ek ödeme yapılmasına müstehak gördüğü “birim sorumluları”dır.

 

Son olarak ahiz konumundaki sorumlu, temyiz dilekçesinde; 2547 sayılı Kanun ve Pedagojik Formasyon Sertifika Programına İlişkin Çerçeve Usul ve Esaslarda taşeronlara ücret ödenmesi konusunda herhangi bir madde bulunmamasından dolayı binaların temizliği, ısıtılması-soğutulması, bakımı ve güvenliği hizmet alımı yolu çalıştırılmakta olan hizmetlilere (taşeronlara), ek mesai karşılıklarının kendisine yapılan ödeme üzerinden elden verildiğini ifade etmiştir. Ancak, bu durum -sadece parayı veren ve alan kişileri ilgilendirmekle beraber- yapılan ödemeyi yasal hale getirmediği gibi, mali mevzuatımızda personele bu şekilde (dolaylı bir yoldan) ödeme yapılmasına cevaz veren herhangi bir düzenleme de yer almamaktadır.

 

Tüm bu gerekçelerle, tazmin hükmünde konunun esası yönünden herhangi bir hukuki isabetsizlik bulunmamaktadır.

 

Sorumluluk Yönünden İnceleme:

 

Harcama yetkililerinin ve gerçekleştirme görevlilerinin harcama sürecindeki görev ve sorumlulukları 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 32 nci ve 33 üncü maddelerinde düzenlenmiştir. Söz konusu Kanunun “Harcama Talimatı ve Sorumluluk” başlıklı 32 nci maddesinde:

 

“Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.

 

Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.”,

 

“Giderlerin Gerçekleştirilmesi” başlıklı 33 ncü maddesinde;

 

“Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır.

 

Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.”

 

Hükümlerine yer verilmiştir.

 

Yine, aynı Kanunun 55 ve devamı maddelerinde kamu idarelerinin iç kontrol sistemlerini oluşturmaları öngörülmüş ve bu çerçevede harcama birimlerinin yapılan mali işlemler üzerinde gerçekleştirecekleri kontroller açıklanmış olup, harcama birimlerinin asgari yapmaları gereken kontroller, malî hizmetler birimi tarafından ön malî kontrole tâbi tutulacak malî karar ve işlemlerin usul ve esasları ile ön mali kontrole ilişkin standart ve yöntemler Maliye Bakanlığınca belirleneceği hükme bağlanmıştır.

 

Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esasların 10 uncu maddesinde ön mali kontrol İşleminin harcama birimleri tarafından da yerine getirileceği belirtilerek, gelir, gider, varlık ve yükümlülüklere ilişkin mali karar ve işlemlerin harcama birimi tarafından mali mevzuat hükümlerine uygunluk yönüyle kontrol edileceği, aynı Usul ve Esasların 12 nci maddesinde de süreç kontrolünün nasıl yapılacağı belirtilerek, mali işlemlerin yürütülmesinde görev alanların yapacakları işlemden önceki işleri de kontrol edecekleri, ödeme emrini düzenlemekle görevlendirilen gerçekleştirme görevlilerinin de ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde ön mali kontrol işlemini yapacakları belirtilmektedir.

 

Yukarıda açıklanan mevzuat hükümlerinden; her bir harcamanın harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi tarafından süreç kontrolü çerçevesinde yapılan işlemlerin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olup olmadıklarının ön mali kontrole tabi tutularak kontrol edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

 

Sayıştayca yapılan incelemeler sonucunda kamu zararı tespit edildiğinde ve kamu kaynağının verimli, etkin ve ekonomik kullanılmadığı saptandığında, 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu çerçevesinde sorumlu tutulacak görevli ve yetkililerin belirlenmesi hususundaki tereddütleri gidermeye yönelik 14.06.2007 tarih ve 5189/1 karar No’lu Sayıştay Genel Kurul Kararında da; harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının ve buna konu olan harcamaların bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygunluğundan sorumlu olduklarına; asli bir gerçekleştirme belgesi olan ödeme emri belgesini düzenleyen sıfatıyla imzalayan gerçekleştirme görevlisinin, düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu tutulması gerektiğine karar verilmiştir.

 

5018 sayılı Kanun ve Sayıştay Genel Kurul Kararının ilgili hükümleri uyarınca, harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlileri, giderin gerçekleştirilmesi ve harcamanın yapılması süreçlerinde, mevzuata uygunluk açısından kontrolleri sağlamakla yükümlüdürler. Yapılacak harcama, nitelik itibariyle hukuka aykırı nitelik taşıyorsa, söz konusu işlemleri yapmaktan kaçınmak durumundadırlar.

 

Öte yandan, 5018 sayılı Kanunun 31 inci maddesinin 3 üncü fıkrası kanunun verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisi ve bu yetkiden doğan sorumluluğun, kurul, komite veya komisyona ait olacağını düzenlenmektedir.

 

Ayrıca, yukarıda sözü edilen Sayıştay Genel Kurul Kararı’nın “SORUMLULAR” başlıklı 3 üncü Bölümünün “Harcama Yetkilileri” başlıklı 3 üncü maddesinin “Kurul, Komite veya Komisyon Üyelerinin Harcama Yetkisinden Doğan Sorumluluğu” başlıklı (b) fıkrasında da:

 

“Kurul halinde görev yapan karar organlarının genellikle icra yetkileri bulunmamaktadır. Ancak Savunma Sanayi Müsteşarlığında olduğu gibi bazı kuruluşların karar organlarının icra yetkisi bulunmaktadır. Bu nedenle Kanunun 31 'inci maddesinin üçüncü fıkrasında sayılan yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluk belirlenirken; kararın, harcama talimatının unsurlarını taşıyıp taşımadığının ve kurul, komisyon veya komitenin harcama sürecinde rol alıp almadığının belirlenmesi gerekmektedir.

 

Bu durumda;

 

- Kanunların verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, encümen gibi adlarla teşkil edilen yönetim organlarının kararı, harcama talimatının taşıması gereken unsurları taşıyor ve kurul, komisyon, komite harcama sürecinde yer alıyorsa, harcama yetkisinden doğan sorumluluğun yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul, komite veya komisyona ait olacağına,