Elverişsiz hava koşulları gerekçe gösterilerek mücbir sebep kapsamında süre uzatımı verebilmek için, o bölge için aşırı hava olaylarının olması gerektiği hk. (Sayıştay)

Karar

 

Kamu İdaresi Türü          Belediyeler ve Bağlı İdareler     

Yılı         2018    

Dairesi  1           

Dosya No           47093  

Tutanak No        49770  

Tutanak Tarihi   23.6.2021         

Kararın Konusu İhale Mevzuatı ile İlgili Kararlar

 

 

Konu: Gecikme cezası.

 

1-69 sayılı ilamın 2’nci maddesiyle; ... Şti. yükleniminde bulunan ... TL sözleşme bedelli ... İlçesi Cumhuriyet Mahallesi Ziya Gökalp Caddesi 1298 Numaralı Sokak Kesişimi Muhtarlık Evi ve Bayanlar Lokali Yapım İşi’nde, Yapım İşleri Genel Şartnamesi ve Sözleşme hükümlerine aykırı olarak, bazı iş kalemlerinin havanın fen noktasında çalışmaya uygun olmaması nedeniyle yapılamadığı gerekçesiyle süre uzatımı verilmesi ve bu süreler için kesilmesi gereken gecikme cezasının kesilmemesi nedeniyle, ... TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.

 

TEMYİZ DİLEKÇESİ

 

İlamda Diğer Sorumlu sıfatıyla sorumlu tutulan ... (Belediye Başkan Yardımcısı) ile ... (Fen İşleri Md. V.) tarafından verilen ortak mahiyetteki temyiz dilekçesinde özetle;

 

... İlçesi Cumhuriyet Mahallesi Ziya Gökalp Caddesi - 1298 Nolu Sokak Kesişimi Muhtarlık Evi ve Bayanlar Lokali Yapım İşi’ nin yaklaşık maliyetinin, 2017 birim fiyatları ile ... TL olarak hesaplandığını,

 

İlgili işin ihalesinin 06.12.2017 tarihinde, açık ihale usulü ile Anahtar Teslim Götürü Bedel teklifleri alınarak yapıldığını, ihalenin; ... TL’lik teklifi ile ... Şti.’ye kaldığını,

 

İlgili işin sözleşmesinin 04.01.2018 tarihinde yapılmış olduğunu ve sözleşmede fiyat farkı bulunmadığını,

 

İlgili işin yer tesliminin 05.01.2018 tarihinde yapılmış ve yüklenicinin işe başlamış olduğunu,

 

İlgili işin süresinin sözleşmeye göre 180 takvim günü olarak belirlendiğini, 180 günlük sürenin; 05.01.2018 - 15.03.2018 tarihleri arasındaki süre çalışılmayan döneme denk geldiğini ve bu sürenin 70 takvim günü olduğunu, EK:2' de sunulan 2018 yılına ait meteoroloji raporunda; yapım işinin, çalışılmayan döneme denk gelen 70 günlük süresinin 50 gününün yağışlı olduğu ve genel olarak çalışmaya uygun olmadığının görüldüğünü,

 

Yüklenicinin, bu 70 günlük süre zarfında sahada çalışma yapmak istediğini idareye sözlü olarak beyan etmiş ve idarenin görevlendirdiği yapı denetim görevlilerinin izin verdiği ölçüde; temel kazısı ve dolgusu, temel betonarme ve izolasyonu, zemin kat ve 2. kat betonarme imalatlarını ve bu imalatlar içinde bulunan topraklama ve elektrik tesisatı imalatlarını yapmaya çalışmış olduğunu,

 

Yapı denetim görevlileri; bu süre zarfında binanın taşıyıcı sistemine ilişkin bu imalatların yapımının, fen ve sanat kaidelerine uygunluğunu titizlikle takip etmiş ve uygun olmayan hava koşullarında imalat yapılmasına izin vermemiş olduğunu, yüklenicinin; ilk hakedişinin, çalışılmayan dönemin bittiği 15.03.2018 tarihinden hemen 1 gün sonra, 16.03.2018 tarihinde yapmış olduğunu,

 

EK 3‘te, 1 Nolu Hakedişe ilişkin olarak, ‘‘1 Nolu Hakediş Gerçekleşme Yüzdeleri Takip Çizelgesi" sunulduğunu, çizelgeye göre, işin çalışılmayan döneme denk gelen 70 günlük süre zarfında; “Sözleşme Bedeline Göre Nakli Gerçekleşme yüzdesi"’ %20,52 ; “Fiziki Gerçekleşme Yüzdesi “ % 21,10 şeklinde olduğunu,

 

Bu dönemde yapılan imalatlar; Ek:4: "1 Nolu Hakediş Metraj İcmali (Yapılan İşler Listesi)” ve EK:5 "1 Nolu Hakediş Saha Fotoğrafları” nda sunulduğunu, buna göre; yapım işinde, çalışılmayan döneme denk gelen süre zarfında yapılan imalatların, yapının kaba inşaatına ilişkin bir kısmı ile sınırlı kaldığını,

 

Yukarıda ifade edilen duruma göre; yüklenicinin, toplam süresinin %61,1l'i olan kalan 110 günlük süre zarfında, işin yaklaşık %80’lik kalan kısmını tamamlama zorunluluğu ortaya çıktığını, bu durumun; çalışılmayan dönemde hiçbir imalat yapmamış olsaydı dahi, kalan 110 günlük sürede işin %100’ünü tamamlamak zorunda olan yüklenicinin, çalışılan döneme oldukça avantajlı girdiğini gösterdiğini,

 

Bununla birlikte işin: 15.03.2018 - 03.07.2018 tarihleri arasındaki, çalışılan döneme denk gelen 110 günlük kısmının 47 gününün EK:2’ de sunulan 2018 yılına ait meteoroloji raporunda görüleceği üzere yağışlı olması sebebiyle, yüklenici yukarıda bahsedilen avantajını, kısmen kaybettiğini, çünkü geriye kalan imalatlardan; çatı imalatları (ahşap oturtma çatı, çatı izolasyonu, çatı örtüsü kiremit kaplama, çatı yağmur deresi, çatı yağmur inişi), dış duvarların örülmesi, dış cephe imalatları (dış cephe iskele, mantolama, sıva-boya, dekoratif ahşap giydirme), pencereler ve dış kapı imalatları (doğramaların ve camların montajı), çevre düzenleme, tretuvar, baskı beton ve bina girişi imalatları (beton, demir, kalıp), iç duvarlar ve tavanların kaplama imalatları (iç sıva- iç boya ) vb. imalatlar yağışlı hava koşullarından ve nemden doğrudan etkilenen imalatlar olduğunu, bahsi geçen imalatların bir silsile halinde birbiri ile ilişkili imalatlar olduğunu, bununla birlikte bu imalatlardaki gecikmeler, hava koşullarından doğrudan etkilenmeyen imalatları da dolaylı olarak etkilediğini, yapı denetim görevlilerinin, hava koşullarından doğrudan etkilenen imalatların, olumsuz hava koşullarında yapımına müsaade etmediğini,

 

İdarenin, sosyal bir hizmeti vatandaşa sunma amacı ile hayata geçirdiği yapım işinin; fen ve sanat kaidelerine uygun olarak yapılmasının sağlanması, kusurlu imalatlara neden olabilecek durumların öngörülerek, kamunun parasının ve milli servetin korunmasının sağlanmasının yapı denetim görevlilerinin asli sorumlulukları olduğunu, yapı denetim görevlilerinin, bu doğrultuda hareket ettiğini, bununla birlikte gerek yapım işinin yapım sürecinde, gerekse kullanım ömrü boyunca insan sağlığı ve güvenliği dikkate alınmış ve uygunsuz hava koşullarında imalat yapılmasına müsaade edilmemiş olduğunu,

 

Yapı denetim görevlilerinin; hava şartlarının herhangi bir imalata uygun olmaması durumunda, yükleniciye imalatı durdurmasına yönelik talimatlarını sözlü olarak verdiğini, yüklenicinin bu durumlarda imalatı durdurmuş talimatlara uymuş ve o esnada varsa hava koşullarından etkilenmeyen imalatları yapmaya devam etmiş olduğunu, geceki idare tarafından yükleniciye, gerek yüklenici tarafından idareye hava koşulları nedeni ile imalatların durdurulması ile ilgili yazılı bir belge sunulmadığını ve her iki tarafın iyi niyetle işin tamamlanmasına yönelik çalışmasına devam ettiğini,

 

EK:6 'da, yüklenicinin, 08.06.2018 tarihinde yapmış olduğu 2 nolu hakedişe ekli Hakediş Gerçekleşme Yüzdeleri Takip Çizelgesi” sunulduğunu,

 

Çizelgeye göre işin seviyesi; “Sözleşme Bedeline Göre Nakdi Gerçekleşme yüzdesi” % 49,20 : “Fiziki Gerçekleşme Yüzdesi “ % 49,86 şeklinde olduğunu,

 

Bu dönemde yapılan imalatların; EK:7: “2 Nolu Hakediş Metraj İcmali (Yapılan İşler Listesi)” ve EK:8: "2 Nolu Hakediş Saha Fotoğrafları" nda sunulduğunu,

 

16.03.2018 tarihli 1 nolu hakediş ile 08.06.2018 tarihli 2 nolu hakediş arasında 85 günlük süre bulunduğunu, EK:2’ de sunulan 2018 yılına ait meteoroloji raporunda görüleceği üzere bu 85 günlük sürenin 31 gününün yağışlı geçtiğinin görüldüğünü,

 

Yukarıdaki veriler doğrultusunda, bahsi geçen 85 günlük süre zarfında, işin gerçekleşme yüzdesinin; %20 seviyesinden, %50 seviyesine (yaklaşık değerlerle) ancak gelebildiğinin görüldüğünü,

 

Bu gerçekleşme yüzdesine istinaden, çalışılan dönemde olmasına rağmen, bahsi geçen 85 günlük sürede; 31 günün yağışlı geçmesinin ve yapılan imalatların nitelikleri göz önünde bulundurulduğunda, yüklenicinin hava koşullarından oldukça olumsuz bir şekilde etkilendiğini ifade etmenin mümkün olduğunu,

 

2 nolu hakedişin yapıldığı tarih olan 08.06.2018 tarihi ile işin sözleşmeye göre tamamlanma süresi olan 03.07.2018 tarihi arasında 25 gün bulunduğunu, EK:2' de sunulan 2018 yılına ait meteoroloji raporunda görüleceği üzere bu 25 günlük sürenin 16 gününün yağışlı geçtiğinin görüldüğünü,

 

Yukarıda ifade edilen duruma göre; yüklenicinin, toplam süresinin %13,88'i olan kalan 25 günlük süre zarfında, işin yaklaşık %50'lik kalan kısmını tamamlama zorunluluğunun ortaya çıktığını,

 

Bu dönemde tamamlanması gereken imalatların büyük bir kısmı; EK:7 ve EK:8‘den anlaşılabileceği üzere, binanın içinde olan ve hava koşullarından direkt etkilenmeyen imalatlar olduğunu, yapı denetim görevlileri ve yüklenici hava koşullarından etkilenmeyen imalatların tamamlanması adına gayret göstermiş ve bu imalatlar büyük oranda tamamlamış olduğunu,

 

Bununla birlikte, 16 günü yağışlı geçen 25 günlük süreçte; yapı denetim görevlilerinin, hava koşullarından etkilenen imalatların yapımının, uygun hava koşulları oluşuncaya değin durdurulmasına yönelik talimatları nedeni ile yüklenicinin bazı imalatları tamamlamasının mümkün olmadığını,

 

EK:7 ve EK:8den anlaşılacağı üzere bahsi geçen süreçte tamamlanması gereken imalatlardan: dış cephe imalatları (Dış cephe boyası, takiben dekoratif ahşap giydirme, takiben dış cephe ahşap boyası), pencereler ve dış kapı imalatları ( Doğramaların ve camların montajı), çevre düzenleme, tretuvar, baskı beton ve bina girişi imalatları (Beton, demir, kalıp), iç duvarlar ve tavanların boya imalatları vb. imalatların; yağışlı hava koşullarından ve nemden doğrudan etkilenen imalatlar olduğunu, bahsi geçen süreçte bu imalatların tamamlanamamış olduğunu, dolayısı ile bu imalatların gecikmesinden dolaylı olarak etkilenen; ince işlerin tamamlanması ile yapılması mümkün olan elektrik tesisatı imalatları, engelli rampası korkuluğu, klima dış ünitelerinin montajı, vb. imalatların tamamlanmasının da mümkün olmadığını, sözleşmesine göre 180 gün içerisinde tamamlanması gereken işin, yapımı ve ilerleyişi esnasında karşılaşılan olayların, neden sonuç ilişkisi ile açıklanmaya çalışıldığını,

 

Yaşadıkları bu durumun, idarenin ve yüklenicinin işi zamanında tamamlamak için elinden gelen gayreti göstermesine rağmen, özellikle çalışılan dönemde (15.03.2018 tarihinden sonraki dönem) seyreden olumsuz hava koşulları neticesinde, her iki tarafın da elinde olmayan nedenlerden dolayı işin zamanında tamamlanamayacağı kanaatini oluşturduğunu,

 

15.03.2018 tarihinden sonraki dönemde, yapı denetim görevlileri, inşaat sahasında, olumsuz hava koşullarından etkilenen imalatların yapımını durdurmuş ve bu süre yaklaşık 40 gün olmasına rağmen yüklenicinin bu talimatlara koşulsuz uymuş olduğunu,

 

Tüm bu koşullar çerçevesinde; yüklenicinin, sözleşmeye göre işin bitirilmesi gereken tarih olan 03.07.2018 tarihini müteakip cezalı çalıştırılmasının veya sözleşmesinin feshine yönelik işlemlerin başlatılmasının hakkaniyete uygun düşmeyeceği kanaatinin oluştuğunu,

 

Bu gerekçelerle, 22.06.2018 tarihinde yükleniciye, EK:9'da sunulan “Süre Uzatımı Oluru" ile yükleniciye 30 günlük süre uzatımı verildiğini,

 

EK:9'da sunulan “Süre Uzatımı Oluru” yazısında görüleceği üzere. 30 günlük süre uzatımı, çalışılmayan dönemdeki olumsuz hava koşulları gerekçe gösterilerek verilmiştir. Bu durum, bu savunma yazısında ifade edilen, “çalışılan dönemdeki olumsuz hava koşullarından dolayı süre uzatımına ihtiyaç duyulduğu” şeklindeki beyanlar ile çeliştiğini,

 

Süre uzatımı yazısında gerekçenin, “çalışılmayan dönemdeki olumsuz hava koşulları"' olarak sunulmasının nedeninin, "çalışılan dönemde, olumsuz hava koşullarından doğrudan etkilenen imalatların yapımının, yapı denetim görevlilerinin talimatıyla durdurulduğu" yönündeki beyanlarını belgeleyecek bir evrak bulunmaması olduğunu, çünkü bu süreç işlerin yoğunluğundan ve hava koşullarının sıklıkla değişken olmasından dolayı tamamen sözlü talimatlarla işlediğini, işin ilerleyişi esnasında, hava şartlarından etkilenen imalatların yapımının kısıtlandığı günlerin birikerek, işin vaktinde bitirilmesine engel olacağının öngörülemediğini,

 

İşin yapım aşamasının yukarıda arz ettiği şekli ile gerçekleştiğini, tüm gayretlerine rağmen, bahsedilen olumsuz nedenlerden dolayı işin, sözleşmeye göre tamamlanması gereken süre içerisinde tamamlanmasının sağlanamadığını, idareden ve yükleniciden kaynaklanmadığını beyan ettiği bu hususlar nedeni ile 03.07.2018 tarihi ile 02.08.2018 tarihleri arasında 30 gün süre uzatımı verilerek işin fen ve sanat kaidelerine uygun bir halde gerçekleştirilmesi ve hizmete sunulmasının sağlandığını, süre uzatımı verilmesinde tek amacın; işin, fen ve sanat kaidelerine uygun yapılmasını, ekonomik ömrünün uzun olmasını ve ödenen her kamu harcamasının karşılığının sonuna kadar alınmasını sağlamak olduğunu, süre uzatımı ile yükleniciye haksız kazanç sağlanmamış, fiyat farkı verilmemiş olduğunu, süre uzatımında kamunun menfaatleri düşünülmüş ve işin, 2017 birim fiyatları ile ivedilikle tamamlanmasının amaçlanmış olduğunu, aksi takdirde; işin feshinin yapılması ve kalan imalatların ikmal ihalesi ile yükselen 2018 yılı birim fiyatlarıyla tamamlanması durumunda, işin tamamlanma sürecinin daha da gecikeceği ve bu durumun, kamunun zararına olacağının düşünüldüğünü,

 

Yukarıda bahsedilen tüm değerlendirmeler neticesinde, yükleniciye 30 gün süre uzatımı verilmiş ve işin ivedi bir şekilde tamamlanması hedeflenmiş olduğunu,

 

Bu amaç doğrultusunda yapım işi sahasında yoğun bir çalışma yapılmış ve işin 02.08.2018 tarihinde geçici kabule hazır hale gelmiş olduğunu, 15.08.2018 tarihinde işin geçici kabul muayenesinde herhangi bir eksikle karşılaşılmamış ve geçici kabulün onaylanmış olduğunu,

 

İlgili işin tamamlatılması ve kamu hizmetine sunulması için yaptığı tüm çalışmalarda kamu kaynaklarının azami verimlilikle kullanılmasının hesabını yaptığını,

 

Süre uzatımı ile yükleniciye menfaat sağlamak ve kamuyu zarara uğratmak gibi bir niyetinin asla olmadığını,

 

Karadeniz Bölgesindeki düzensiz hava rejiminin ve bir anda başlayan yağmurların, çalışmaya uygun dönemde dahi işin devamına önemli ölçüde engel olabileceğini anladığını ve bundan sonraki işlerinde, işin yapım süresinin belirlenmesi konusunda bu durumu dikkate alacağını beyan ettiğini,

 

Bundan sonraki işlerinde süre uzatımı konusunda, idarenizin yapmış olduğu tenkitleri göz önünde bulundurarak, çok daha dikkatli davranacağını, belirterek,

 

verilen tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmiştir.

 

BAŞSAVCILIK MÜTALAASI

 

Temyiz dilekçelerine ilişkin Başsavcılık Mütalaasında;

 

“1) Adı geçen ilamın 2. maddesi ile ilgili dilekçesinde özetle; Daha önceki savunmalarını da tekrar ederek, ilamda belirtilen ve kendisi aleyhine verilen ... TL tutarındaki tazmin hükmünün kaldırılması talebinde bulunmuştur.

 

İlamda özetle;

 

Süre uzatım kararlarının, Yapım İşleri Genel Şartnamesinin "İşin süresi ve sürenin uzatılması" başlıklı 29'uncu maddesi,

 

Kamu İhale Genel Tebliği'nin 25'inci maddesinin "Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenen mücbir sebep halleri" başlıklı üçüncü fıkrasının ikinci ve dördüncü bentleri,

 

İhale konusu işe ait, ... ihale kayıt numaralı söz konusu işe ait Sözleşmenin; "İşe Başlama ve Bitirme Tarihi" başlıklı 9'uncu maddesi ve "Gecikme Halinde Uygulanacak Cezalar ve Sözleşmenin Feshi" başlıklı 25'inci maddesi,

 

Hükümlerine aykırı olduğu, bu nedenle kamu zararı oluştuğu,

 

Havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan devresi dışındaki doğal hava koşullarının ihale konusu işe etkisinin hem idare, hem de istekliler tarafından bilinmesi gerektiği, sözleşmede belirlenen sürenin yüklenici açısından bağlayıcı olduğu, normal mevsim koşullarının gereği olan yağışların mücbir sebebin unsurları olan kaçınılmazlık ve öngörülemezlik unsurlarının her ikisini de taşımadığı,

 

Bununla birlikte, işin süresi içinde mevsimsel olarak o bölgede gerçekleşen yağışların geçmiş yıl ortalamalarından önemli ölçüde farklılık gösterdiğinin ve öngörülebilme sınırını aştığının yetkili mercilerce (Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü) tespit edilmesi durumunda süre uzatımı söz konusu olabileceği,

 

Savunma ekinde yer alan 2018 yılma ait yağış miktarlarım gösteren meteoroloji raporunda ise mevsim koşullarının üzerinde olağanüstü durum yaratan bir yağışın yer aldığına dair herhangi bir bilgi veya dönemsel karşılaştırma bulunmadığı,

 

Haliyle mücbir sebebin varlığını ispatlayacak kanıtlayıcı vesikalar yüklenici tarafından olayın vuku bulduğu tarihten itibaren 20 gün içerisinde İdareye sunulmadığı gibi, İdare tarafından yapılan savunmada da verilen süre uzatımının haklı çıkaracak yani mücbir sebebin varlığını kanıtlayacak bilgi ve belgeler sunulmadığı,

 

Bu nedenle, savunmalardaki iddianın kabulü mümkün olmadığı,

 

Diğer taraftan; süre uzatımı, 22.06.2018 tarihli Başkanlık Olur'una istinaden verildiğinden, ortaya çıkan kamu zararından söz konusu Olur'da imzası bulunan Belediye Başkan Yardımcısı ... ile Fen İşleri Md. V. ...' un birlikte sorumlu oldukları,

 

Süre uzatımına dahli olmayan gerçekleştirme görevlisi ile hakedişi düzenleyen personelin ise sorumluluklarının bulunmadığı,

 

Bu itibarla, ... TL kamu zararının 22.06.2018 tarihli Başkanlık Olur'unda imzası bulunan Belediye Başkan Yardımcısı ... ile Fen İşleri Md. V. ...' a müştereken ve müteselsilen, ödettirilmesine karar verildiği belirtilmiş ve savunmada iddia edilen hususların ilamda karşılandığı görülmüştür.

 

Bu nedenlerle temyiz talebinin reddi ile ... ... Belediyesi 2018 yılı hesabının 1. Dairede yargılanması sonucu çıkarılan 06.03.2020 tarih ve 69 numaralı ilamın 2. Maddesi ile verilen tazmin hükmünün, tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı mütalâa edilmektedir” denilmektedir.

 

Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

 

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

 

... Şti. yükleniminde bulunan ... TL sözleşme bedelli ... İlçesi Cumhuriyet Mahallesi Ziya Gökalp Caddesi 1298 Numaralı Sokak Kesişimi Muhtarlık Evi ve Bayanlar Lokali Yapım İşi’nde Yapım İşleri Genel Şartnamesi ve Sözleşme hükümlerine aykırı olarak, bazı iş kalemlerinin havanın fen noktasında çalışmaya uygun olmaması nedeniyle yapılamadığı gerekçesiyle süre uzatımı verilmesi ve bu süreler için kesilmesi gereken gecikme cezasının kesilmemesi nedeniyle ... TL kamu zararı oluştuğu görülmektedir.

 

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “İşin süresi ve sürenin uzatılması” başlıklı 29’uncu maddesinde;

 

“(1) İşin, sözleşmesinde belirlenen zamanda tamamlanıp geçici kabule hazır hale getirilmemesi durumunda, gecikilen her gün için sözleşmesinde öngörülen günlük gecikme cezası uygulanır.

 

(2) Mücbir sebepler nedeniyle süre uzatımı verilebilecek haller aşağıda sayılmıştır:

 

a) Doğal afetler.

 

b) Kanuni grev.

 

c) Genel salgın hastalık.

 

ç) Kısmi veya genel seferberlik ilanı.

 

d) Gerektiğinde Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenecek benzeri diğer haller.

 

(3) İkinci fıkrada belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilmesi ve Yükleniciye süre uzatımı verilebilmesi için, mücbir sebep olarak kabul edilecek durumun;

 

a) Yüklenicinin kusurundan kaynaklanmamış olması,

 

b) Taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması,

 

c) Yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemesi,

 

ç) Mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde Yüklenicinin İdareye yazılı olarak bildirimde bulunması,

 

d) Yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi,

 

zorunludur.

 

…

 

(6) Mücbir sebepler ve/veya idarenin sebep olduğu hallerden dolayı, işte sorumluluğu yükleniciye ait olmayan gecikmelerin meydana gelmesi halinde, durum idarece incelenerek işi engelleyici sebeplere ve yapılacak işin niteliğine göre işin bir kısmına veya tamamına ait süre uzatılır.

 

(7) Yüklenicinin, sürenin uzatılmasını gerektiren hallerin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde, idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından usulüne göre düzenlenmiş belgelerle mücbir sebebin meydana geldiğini tevsik etmesi zorunludur. Yüklenici bildiriminde, iş üzerinde gecikmeye yol açtığını düşündüğü sebeplerin ayrıntılarını, işin süresinin ne kadar uzatılması gerektiğini belirtecektir. Uzatılacak sürenin tespiti o anda mümkün değilse bunun da sebeplerini ayrıca belirtecek, durumun netlik kazanmasından sonra istediği süre uzatımını da ayrı bir yazı ile derhal bildirecektir. Ancak idarenin sebep olduğu süre uzatımını gerektiren gecikmelerde, yüklenicinin yirmi gün içinde yazılı bildirimde bulunma şartı aranmaz.

 

(8) Zamanında yapılmayan yazılı bildirimler dikkate alınmaz ve yüklenici müracaat süresini geçirdikten sonra süre uzatımı talebinde bulunamaz. Mücbir sebeplerin devamı sırasında yapılacak bildirim, yirmi gün öncesinden geçerli olmak üzere dikkate alınabilir

 

(9) İşin tamamlanması için sözleşmesinde tespit edilen tarih veya süre haricinde başkaca kayıt bulunmayan işlerde, havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan devresi ile resmi tatil günleri göz önünde tutularak iş bitim tarihi veya süresi belirlenmiş sayılacağından, yüklenici, çalışmadığı bu gibi günleri öne sürerek süre uzatılması isteğinde bulunamaz. Ancak süre uzatımlarında, yapılacak işin özelliğine göre çalışılamayacak günler de dikkate alınarak verilecek süre belirlenir. ”denilmektedir.

 

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 25’inci maddesinin “Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenen mücbir sebep halleri” başlıklı üçüncü fıkrasının ikinci ve dördüncü bentlerinde;

 

“4735 sayılı Kanunda düzenlenen haliyle mücbir sebepler, yüklenicinin sözleşme konusu işi sözleşmede belirtilen şartlarda yapmasını engelleyen durumlardır. Maddede sayılan hallerin taahhüdün ifasını engellemesi durumunda yüklenici tarafından süresi içerisinde idareye mücbir sebep başvurusunda bulunulması gerekmektedir. Yüklenicinin talebinin mevzuat çerçevesinde sonuçlandırılması hususundaki yetki ve sorumluluk idarededir. Anılan Kanun maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen şartların varlığı durumunda, idarece yapılan değerlendirme sonucunda mücbir sebep nedeniyle süre uzatımı verilmesi veya sözleşmenin feshi yönünde karar alınabilecektir. Örneğin süre uzatımına ilişkin başvurularda, yüklenicinin mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen 20 gün içinde idareye başvurması, mücbir sebep oluşturan olayları belgelemesi ve idare tarafından, meydana gelen olayın iş üzerinde gecikmeye tesiri olup olmadığı ve bu gecikmenin yüklenici kusurundan kaynaklanıp kaynaklanmadığının incelenmesi ve buna göre karar verilmesi gerekmektedir.”

 

“ … 4735 Sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin (a), (b), (c), (d) bentlerinde sayılan mücbir sebep hallerine bakıldığında bu durumlarda hem öngörülmezlik, hem de önlenemezlik şartlarının bir arada gerçekleşmesi gerektiği açıktır. Anılan maddenin (e) bendi çerçevesinde Kurumca belirlenecek “benzeri diğer haller” için de bu iki kriterin bir arada sağlanması şartı aranmaktadır. Buna göre idarelerce yapılacak başvurularda mücbir sebep olarak belirlenmesi istenilen durumun öngörülmezlik ve önlenemezlik kriterlerini birlikte taşıması gerekmektedir.”

 

denilmektedir.

 

İhale konusu işe ait, ... ihale kayıt numaralı işe ait Sözleşmenin;

 

“İşe Başlama ve Bitirme Tarihi” başlıklı 9’uncu maddesinde,

 

“9.1.Sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 3 (üç) gün içinde Yapım İşleri Genel şartnamesi hükümlerine göre yer teslimi yapılarak işe başlanır.

 

9.2.Yüklenici taahhüdün tümünü, işyeri teslim tarihinden itibaren 180 (yüz seksen) gün içinde tamamlayarak geçici kabule hazır hale getirmek zorundadır. Sürenin hesaplanmasında; havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan dönemi ile resmi tatil günleri dikkate alındığından bu nedenlerle süre uzatımı verilmez…

 

9.4.Bu iş yerinde havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmadığı günler 01.01-15.03 tarihleri arasındaki 75 (yetmiş beş) gündür. Ancak işin bitiminde bu devre dikkate alınmaz ve İdare Yükleniciden teknik şartları yerine getirerek işin tamamlanması için bu dönemde çalışmasını isteyebilir. Zorunlu nedenlerle ertesi yıla sari hale gelen işlerde çalışmaya uygun olmayan devre ödenek durumuna ve imalatın cinsine göre dikkate alınır.” denilmekte,

 

“Gecikme Halinde Uygulanacak Cezalar ve Sözleşmenin Feshi” başlıklı 25’inci maddesinde ise,

 

“25.2. Yüklenicinin sözleşmeye uygun olarak işi süresinde bitirmediği takdirde, gecikilen her gün için sözleşme bedelinin %0,03 (on binde 3) oranında gecikme cezası uygulanır.”

 

hükmüne yer verilmektedir.

 

Bu hükümlere göre, söz konusu işin süresinin hesaplanmasında, havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan dönem ile resmi tatil günleri de dikkate alındığından, bazı iş kalemlerinin havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmaması nedeniyle yapılamadığı gerekçe gösterilerek süre uzatımı verilmesi mümkün değildir.

 

Söz konusu işte, işin süresi 180 gün olarak belirlenmiş olup yükleniciye 05.01.2018 tarihinde iş yeri teslimi yapıldığı sözleşmeye göre iş bitim tarihinin 03.07.2018 olduğu görülmektedir.

 

Ancak 22.06.2018 tarihli ve 70050337/526 sayılı Başkanlık Olur’unda; “… İdaremizce havanın fen noktasında çalışmaya uygun olmayan döneme denk düşen 05 Ocak 2018-15 Mart 2018 tarihleri arasında yapılması lüzum görülen iş kalemleri havanın fen noktasında çalışmaya uygun olmaması nedeniyle yapılamadığı kontrol teşkilatınca görülmüş, YİGŞ’in süresi ve sürenin uzatılması başlıklı 29 uncu maddesinin dokuzuncu fıkrası gereğince; ‘İşin tamamlanması için sözleşmesinde tespit edilen tarih ve süre haricinde başkaca kayıt bulunmayan işlerde, havanın fen noktasında çalışmaya uygun olmayan devresi ile resmi tatil günleri göz önünde tutularak iş bitim tarihi veya süresi belirlenmiş sayılacağından, yüklenici, çalışmadığı bu gibi günleri öne sürerek süre uzatılması isteğinde bulunamaz; ancak süre uzatımlarında yapılacak işin özelliğine göre çalışılamayacak günlerde dikkate alınarak süre belirlenir.’ ibaresine istinaden verilen sürenin 05 Ocak 2018-15 Mart 2018 tarihine denk düşen 70 günlük süre yerine 30 günlük kısmının 03 Temmuz 2018 tarihinden sonrasına geçerli olacak şekilde, yüklenici firmanın süre uzatımı yazısına istinaden 30 gün ötelenerek iş bitirme tarihinin 02 Ağustos 2018 olacak şekilde belirlenmesi…” denilerek 30 gün süre uzatımı verilmiş ve işin bitirilmesi gereken tarih 02.08.2018 olarak belirlenmiştir.

 

Daire ilamında, süre uzatımı kararının yukarıda yazılı hükümlere aykırı olduğundan, 04.07.2018-02.08.2018 tarihleri arası 30 günlük sürenin işte meydana gelen gecikme olarak kabul edilmesi ve bu süre için gecikme cezası uygulanmaması nedeniyle kamu zararı oluştuğu belirtilmiştir.

 

Savunmalarda, 05.01.2018-15.03.2018 tarihleri arasındaki çalışılmayan döneme denk gelen 70 günlük sürenin 50 gününün yağışlı olduğu ve genel olarak çalışmaya uygun olmadığı, buna rağmen yüklenicinin söz konusu dönemde çalıştığı, 15.03.2018 - 03.07.2018 tarihleri arasındaki çalışılan döneme denk gelen 110 günlük sürenin ise 47 gününün yağışlı olduğu, 15.03.2018 tarihinden sonraki bu dönemde, yapı denetim görevlileri, inşaat sahasında, olumsuz hava koşullarından etkilenen imalatların yapımını durdurduğu ve bu sürenin yaklaşık 40 gün sürdüğü, bu gerekçelerle de 22.06.2018 tarihinde yükleniciye 30 günlük süre uzatımı verildiği, ancak Süre Uzatımı Olur’unda 30 günlük süre uzatımının çalışılmayan dönemdeki olumsuz hava koşulları gerekçe gösterilerek verildiği, bunun nedeninin ise “çalışılan dönemde, olumsuz hava koşullarından doğrudan etkilenen imalatların yapımının, yapı denetim görevlilerinin talimatıyla durdurulduğu” yönündeki beyanlarını belgeleyecek bir evrakın bulunmaması olduğu ifade edilmektedir.

 

Yapılan incelemede, havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan devresi dışındaki yağışların, bölgenin mevsimsel yağış ortalamalarının üzerinde olmadığı, dolayısıyla yağışların mücbir sebebin unsurları olan kaçınılmazlık ve öngörülemezlik unsurlarının her ikisini de taşımadığı, doğal hava koşullarının ihale konusu işe etkisinin hem idare, hem de istekliler tarafından bilinmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

 

Bu nedenle, normal mevsim koşullarının gereği olan yağışların mücbir sebep olarak değerlendirilmesi mümkün görünmemektedir.

 

Ayrıca, mücbir sebebin varlığını ispatlayacak kanıtlayıcı belgelerin yüklenici tarafından olayın vuku bulduğu tarihten itibaren 20 gün içerisinde İdareye sunulmadığı gibi, İdare tarafından yapılan savunmada da verilen süre uzatımını haklı çıkaracak yani mücbir sebebin varlığını kanıtlayacak bilgi ve belgelerin sunulmadığı görülmektedir. Havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan devresi dışındaki sözleşmede belirlenen süre, yüklenici açısından bağlayıcıdır ve işin sözleşmeyle öngörülen sürede bitirilmesi gerekmektedir.

 

Diğer taraftan; süre uzatımı, 22.06.2018 tarihli Başkanlık Olur’una istinaden verildiğinden, ortaya çıkan kamu zararından söz konusu Olur’da imzası bulunanların sorumluluğu bulunmaktadır.

 

Süre uzatım kararlarına dahli olmayan harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi ve hakedişi düzenleyen personelin ise sorumlulukları bulunmamaktadır.

 

Bu itibarla, 69 sayılı ilamın 2’nci maddesiyle; ... TL’ye verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, oybirliğiyle,

 

23.06.2021 tarihinde karar verildi.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bu sayfa 247 kez görüntülendi.