Belediyece tahsis amacına uygun kullanılamayan taşınmaz nedeni ile ortaya çıkan kamu zararından, emlak istimlak daire başkanı sorumlu mudur?

Karar

 

Kamu İdaresi Türü          Belediyeler ve Bağlı İdareler     

 

Yılı         2018    

 

Dairesi  2           

 

Dosya No           48345  

 

Tutanak No        49929  

 

Tutanak Tarihi   8.9.2021            

 

Kararın Konusu Çeşitli Konuları İlgilendiren Kararlar      

 

 

Konu: Mülkiyeti Hazineye ait olan ve Maliye Bakanlığı tarafından herhangi bir kullanım hakkı tesis edilmeyen taşınmazın tamamı üzerinde Büyükşehir Belediyesi tarafından futbol sahası, idari bina ve soyunma odaları yapılmak suretiyle işgali ve söz konusu tesisin mevzuata aykırı olarak bedelsiz olarak özel spor kulüplerine kullandırılması nedeniyle Belediye bütçesinden ecrimisil ödenmek suretiyle sebep olunan kamu zararı

 

2-131 sayılı ilamın 6. Maddesi ile; Mülkiyeti Hazineye ait olan ve Maliye Bakanlığı tarafından herhangi bir kullanım hakkı tesis edilmeyen taşınmazın tamamı üzerinde ... Büyükşehir Belediyesi tarafından 2 adet futbol sahası, idari bina ve soyunma odaları yapılmak suretiyle işgali ve söz konusu tesisin mevzuata aykırı olarak bedelsiz olarak özel spor kulüplerine kullandırılması nedeniyle Belediye bütçesinden ecrimisil bedeli olarak ödenen ... TL kamu zararının sorumlulardan tazminine hükmedilmiştir.

 

Temyiz Dilekçesi

 

Sorumluluğuna hükmedilen üst yönetici ... adına Av. ... tarafınca sunulan temyiz dilekçesinde özetle;

 

... Büyükşehir Belediyesi ve ... Valiliği ile Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü arasında yürütülen görüşmeler sonucunda mülkiyeti Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü'ne ait olan ..., ... Mah. ... Ada ..., ......., ... Parsel sayılı taşınmazlar üzerinde ... Büyükşehir Belediyesince yeni bir stat inşaatı yapılması kararı alındığı,

 

Söz konusu taşınmazlar üzerinde o tarihte adı geçen Genel Müdürlüğün kiracısı konumunda olan ...Spor Kulübü faaliyet gösterdiği,

 

Bu nedenle o tarihte yürürlükte olan 5216 sayılı Yasanın 7/m maddesi, 5393 sayılı Yasanın 14/a maddesi ile ... Büyükşehir Belediye Meclisi'nin ... gün ve ... sayılı kararı ve ... Valiliği Gençlik ve Spor İl Müdürlüğünün ... gün ve ... sayılı talebi de dikkate alınarak ...Spor Kulübü. Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü. ... Büyükşehir Belediyesi ve ... Valiliğinin katılımı ile bir protokol imzalandığı,

 

Bu protokole göre ... Spor Kulübünün Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü ile arasındaki sözleşme ... Büyükşehir Belediyesine devredilmiş ve spor kulübünün faaliyetlerini mülkiyeti Büyükşehir Belediyesine ait ... İlçesi ... Malı. ... Ada I Parsel sayılı taşınmaz üzerinde ... Büyükşehir Belediyesince yapılacak spor tesislerinde sürdürmesine karar verildiği,

 

Üzerinde spor tesisi yapılmış olan ... Mah. ... ada 1 parsel sayılı taşınmaz protokolün imzalandığı (...) ve spor tesisi inşaatlarının başladığı tarihlerde Tapu Sicilinde ... Büyükşehir Belediyesi adına kayıtlı olduğu,

 

...Spor Kulübünün, Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü ile arasındaki kira sözleşmesi, protokol ile ... Büyükşehir Belediyesine devredilmiş olduğu, mevcut kira sözleşmesinin hükümleri uygulanmaya devam edildiği, kira sözleşmesinin sonunda da kulüp tesislerden ayrıldığı,

 

Kira sözleşmesinin bu tarihte sona ereceği bilindiğinden, tesisin bu tarihten sonra boş kalmaması için ... gün ve ... sayılı ... Büyükşehir Belediye Meclis Kararı ile tesisler Büyükşehir Belediyesi Spor Kulübüne tahsis edildiği,

 

Söz konusu spor tesislerinin Büyükşehir Belediyesi Spor Kulübüne tahsis edilmesinden sonra bu kulüp tarafından yapılan kiralamalardan müvekkillerinin bilgisi olmadığını,

 

Sayıştay sorgusu sonrasında tesisleri kullanan ... Spor Kulübü ile ... ... Sportif A.Ş adına söz konusu tesisleri ... Büyükşehir Belediyesinin bilgisi dışında kullanmış olmaları nedeni ile doğan kullanım bedelleri için gerekli tahakkuk işlemlerinin yapıldığı,

 

... ... Ada 1 Parsel sayılı taşınmazın Hazine adına tescil edilmesinden (...) sonra, işgalci konumuna düşmemek için ... tarihinde ... Büyükşehir Belediyesince ... Defterdarlığı ... Milli Emlak Müdürlüğüne müracaat edilerek taşınmaz üzerinde ... Büyükşehir Belediyesi lehine 49 yıl süreli irtifak hakkı tesis edilmesi istendiği ancak tespit edilen irtifak bedelinin çok yüksek olması nedeni ile işlemlerin tamamlanamadığı, bundan sonra da ... tarihli ecrimisil ihbarnamesi düzenlendiğini,

 

Taşınmazın imar planında spor tesisleri alanında kaldığı göz önüne alındığında bu amaçla kullanılmak üzere belediyeye bedelsiz terk edilmesi gerektiği, ... Büyükşehir Belediyesince bu yönde çalışmalar devam etmekte iken müvekkillerinin ... tarihinde istifa sureti ile görevinden ayrıldığını ancak daha sonraki yönetimin bu görüşmeleri sonuçlandırmak yerine tahakkuk eden ecrimisil bedelini ödemeyi tercih ettiğini,

 

Gerek ihtilaf konusu yapıların inşası ve gerekse bu tesislerin ...Spor Kulübüne kiracı sıfatı ile kullandırılması gerekse meclis kararı ile bu tesislerin Büyükşehir Belediyesi Spor Kulübüne tahsis edilmesi sırasında taşınmazın ... Büyükşehir Belediyesinin mülkiyetinde bulunması nedeniyle müvekkillerinin taşınmazın işgali yönünde bir kasıt, kusur ve ihmalinden bahsetmenin mümkün olmadığı belirtilerek kamu zararı ile illiyet bağının kurulmadığı gerekçeleriyle Sayıştay ilamının bozulmasına karar verilmesini talep edilmektedir.

 

Sorumluluğuna hükmedilen ... ve ...’un sunduğu aynı mahiyetteki temyiz dilekçesinde aynen;

 

“Mülkiyeti ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı adına kayıtlı iken sonradan açılan tapu iptali ve tescil davası neticelenerek Yargıtay 14 Hukuk Dairesince ... tarihinde mülkiyeti Maliye Hâzinesi adına geçmiştir. Sözkonusu parsel ... tarihinde ifraz edilerek ... ada 2 ve 3 parsellere ayrılmıştır.

 

... İli ... İlçesi ... Mahallesi ... ada 2 parsel sayılı 37.000 m2 alanlı taşınmaz üzerine imar planlarındaki fonksiyonlarına uygun olarak ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından spor tesisi yapılmıştır.

 

Bilahare bu spor tesisi; ... Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı doğrultusunda ... tarihli protokolle ... tarihine kadar ...Spor Kulübü'ne protokolle verilmiş.(Ek:3) belediye meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile dc Büyükşehir Belediyesi Spor Kulübü'ne tahsis edilmiştir. Kulüp tarafından bahse konu tesis ... Spor Kulübü 'ne kiralamıştır

 

Defterdarlık tarafından mülkiyeti hâzineye ait olan söz konusu taşınmazın fuzulen işgal edildiğinden bahisle ...-... tarihleri arası için ... TL ecrimisil tahakkuk ettirilmiş, belediye tarafından buna yapılan itiraz reddedilmiş ve neticeden faizi ile birlikte ... TL bedel ... tarihinde ödenmiştir.

 

Bunun üzerine söz konusu ödemenin kamu zararı olduğundan bahisle belediye başkanı ve emlak ve istimlak daire başkanları adına temyize konu ilam çıkarılmıştır.

 

Öncelikle söz konusu ecrimisilin doğmasında benim herhangi bir kasıt, kusur ya da ihmalimin olmadığı açıktır. Hazine adına kayıtlı taşınmaza spor tesisi yapılması ve bunun iki spor kulübüne kullandırılmasındaki tasarruf noktasında herhangi bir dahilim olmamıştır. Nitekim ilamın 48.savlasında “... ilgili tahakkuk dairesi olan Emlak ve İstimlak Dairesi tarafından ödenen ecrimisil nedeniyle ilgili spor kulüplerine yönelik herhangi bir tahakkuk işleminin yanılmaması nedeniyle" sorumlu olduğum ifade edilmiştir.

 

Yani ilama göre de. benim sorumluluğum ödenen ecrimisil bedelini bahse konu iki spor kulübüne tahakkuk ettirmememdir. Bu iddia ve tespit şu sebeplerle kesinlikle doğru değildir.

 

Emlak ve İstimlak Daire Başkanlığının ... sayı ve ... tarihinde tahsil dairesi olan Mali Hizmetler Daire Başkanlığına yazı yazılarak söz konusu ecrimisil bedelinin bahse konu iki kulüpten tahsil etmesi istenmiştir. Gelirler Şube Müdürlüğü taralından bu yazımız üzerine gerekli tahakkuk işlemleri tamamlanarak ilgili spor kulüplerine tebligatlar yapılmıştır. Belediyemiz Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Daire Başkanlığının ... tarih ve ... sayılı yazıları ile bahsi geçen ecrimisil ile ilgili iş ve işlemlerin sorumluluğunun Belediye Spor Kulübü Derneğinde olduğu belirtilmiştir ... Büyükşehir Belediyesi Ecrimisile konu olan ... TL bedeli ... tarihinde faizi ile birlikte ilgililerden tahsil etmiştir.

 

Bu durumda ecrimisilin doğmasında Emlak istimlak Daire Başkanı olarak kasıt, kusur yada ihmalim olmadığı hususunun açık olması karşısında oluşan kamu zararının bahse konu spor kulüplerine hem tahakkukları yapılmış, hem de tahsilatları yapıldığından hakkımda hüküm kurulması fiili duruma, hukuka ve hakkaniyete aykırıdır.

 

Açıklanan nedenlerle hakkımda verilen hükmü temyiz ediyorum.”

 

Denilmektedir.

 

Başsavcılık Mütalaası

 

Sorumlularca sunulan temyiz dilekçelerine istinaden verilen mütalaada aynen;

 

1. Söz konusu taşınmazın ilgili tapu müdürlüğünde, ... tarih ve ... yevmiye numarası ile ... ili, ... İlçesi, ... Mahallesi ... Ada 2 parsel sayılı ve 37.000,00 m2 yüzölçümlü olarak Maliye Hâzinesi adına tescil edildiği,

 

2. Taşınmaza ait yeni oluşan tapu kayıtlarında, ifraz neticesi oluşan ... Ada 2 Parsel üzerinde ... Büyükşehir Belediyesi adına 49 yıl süreli irtifak hakkı tesis edilmesi hususunun, ... tarihinde Defterdarlık ... Milli Emlak Müdürlüğüne yazıldığı,

 

3. Defterdarlık ... Milli Emlak Müdürlüğü, Hâzinenin özel mülkiyetindeki 37.000.00 m2'lik taşınmazın sportif tesis olarak kullanılabilmesi için 30 yıl süreli ve ... TL tutarlı ilk yıl tahmini irtifak hakkı bedeli ile ... tarihinde 2886 sayılı Kanuna göre irtifak ihalesi yapılacağını bildirirek ihaleye davet yazısını İdareye gönderdiği, Belediyenin söz konusu taşınmazın onaylı imar planında spor tesisleri alanında kaldığı belirtilerek irtifak hakkı bedeline itiraz edildiği,

 

4. Defterdarlık ... Milli Emlak Müdürlüğünce, ... tarihli ecrimisil ihbarnamesi ile (...-...) 2 yıl 9 ay 25 güne tekabül eden ... TL tutarlı ecrimisil tahakkuk ettirildiği ve bu tutara Belediyenin itiraz ettiği, anlaşılmaktadır.

 

5393 sayılı Belediye Kanununun "Belediyenin yetkileri ve imtiyazları" başlıklı 15'inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde "Mahallî müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesis etmek.", "Meclisin görev ve yetkileri" başlıklı 18'inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde "Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek." (p) bendinde "Yurt içindeki ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının izniyle yurt dışındaki belediyeler ve mahallî idare birlikleriyle karşılıklı iş birliği yapılmasına; kardeş kent ilişkileri kurulmasına; ekonomik ve sosyal ilişkileri geliştirmek amacıyla kültür, sanat ve spor gibi alanlarda faaliyet ve projeler gerçekleştirilmesine; bu çerçevede arsa, bina ve benzeri tesisleri yapma, yaptırma, kiralama veya tahsis etmeye karar vermek." "Encümenin görev ve yetkileri" başlıklı 34 üncü maddesinin (g) bendinde "Taşınmaz mal satımına, trampasına ve tahsisine ilişkin meclis kararlarını uygulamak; süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar vermek." "Belediye başkanının görev ve yetkileri" başlıklı 38 inci maddesinin (c) bendinde "Belediyeyi Devlet dairelerinde ve törenlerde, davacı veya davalı olarak da yargı yerlerinde temsil etmek veya vekil tayin etmek.", (e) bendinde "Belediyenin taşınır ve taşınmaz mallarım idare etmek." (f) bendinde "Belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmek." (g) bendinde "Yetkili organların kararını almak şartıyla sözleşme yapmak."(h) bendinde "Meclis ve encümen kararlarını uygulamak.", (j) bendinde "Belediye personelini atamak." (k) bendinde "Belediye ve bağlı kuruluşları ile işletmelerini denetlemek." "Yetki devri" başlıklı 42 nci maddesinde ise "Belediye başkanı, görev ve yetkilerinden bir kısmını uygun gördüğü takdirde, yöneticilik sıfatı bulunan belediye görevlilerine devredebilir." hükümleri yer almaktadır.

 

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun "Üst yöneticiler" başlıklı 11 inci maddesinin birinci fıkrasında belediyelerde belediye başkanı üst yönetici olarak belirlenmiş ve ikinci ve üçüncü fıkrasında "Üst yöneticiler, idarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma planına, yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve kanunlar ile Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden Bakana; mahallî idarelerde ise meclislerine karşı sorumludurlar.

 

Üst yöneticiler, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, malî hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler.", "Mal yönetiminde etkililik ve sorumluluk" başlıklı 48 inci maddesinin üçüncü fıkrasında "Kamu idarelerine ait malları edinme, kiralama, tahsis, yönetim, kullanma ve elden çıkarma işlemleri, mevzuatında öngörülen kurallar dahilinde hizmetin amacına uygun olarak verimlilik ve tutumluluk ilkesine göre yapılır. Bu ilkeye aykırı eylem ve işlemlerden doğacak zararlardan, malların yönetimi veya kullanılması hususunda yetki verilenler sorumludur.", "Kamu zararı" başlıklı 71 inci maddesinin birinci fıkrasında "Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır." hükümleri yer almaktadır.

 

Dosya içeriğinden ve temyiz dilekçesinden anlaşıldığı üzere ilama konu kamu zararının oluşumunun bir süreç zarfında meydana geldiği, mevzuatta yetki verilen belediye organlarının yetkilerini kullanmadığı, belediye başkanlarının ve çeşitli idari birimlerin süreçte muhtelif işlemlerde rol aldığı, tesislerin inşa edildiği, ...sporun kullanımına gayriresmi olarak tahsis edildiği, ecrimisilin kaldırılması için yargı yoluna gidildiği, sorunun çözümü için merkezi idare ile görüşmelerin ve yazışmaların yürütüldüğü, borca karşı taşınmaz verilmesi suretiyle ecrimisil borcu ve gecikme zammının mahsuben ödendiği anlaşılmaktadır.

 

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri çerçevesinde harcama yetkilileri iş ve işlemlerin mevzuata uygun olarak yürütülmesinden sorumlu olup kendi döneminde ortaya çıkan işgalden kaynaklı ecrimisile ilişkin kamu zararından sorumlu tutulması gerektiğinden Daire kararının tasdik edilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.

 

Dilekçinin Yanıtı

 

Sorumlu ... tarafınca savcılık mütalaasına istinaden sunulan cevap dilekçesinde aynen;

 

“... tarihinde Sayıştay Temyiz Kurulunun bu kararına itirazda bulundum.

 

Sayıştay'ın Temyize konu olan 02.11.2020 tarih ve 131 nolu ilamının 6 ncı maddesine göre;

 

... ilçesi ... mahallesi ... ada 2 parsel sayılı 37 000 m2 alanlı Maliye Hâzinesi adına kayıtlı taşınmazın fuzulen işgal edildiğinden bahisle oluşan ... tl bedelin kamu zararı oluşturduğu belirtilmektedir.

 

Oysaki;

 

1- ... tarihinde Temyiz Kuruluna vermiş olduğum dilekçemde ;... Büyükşehir Belediyesi ecrimisile konu olan ... tl bedeli faizi ile birlikte ilgililerden tahsil etmiştir.

 

2- Sayıştay Başsavcılığının Temyiz Kuruluna yazdığı 01.03.2021 tarih ve 21018326 sayılı yazının sondan ikinci paragrafında " Tesislerin ...spor kullanımına gayriresmi olarak tahsis edildiği, ecrimisilin kaldırılması için yargı yoluna gidildiği, sorunun çözümü için merkezi idare ile görüşmelerin ve yazışmaların yürütüldüğü, borca karşı taşınmaz verilmesi suretiyle ecrimisil borcu ve gecikme zammına mahsuben ödendiği anlaşılmaktadır” denmektedir.

 

Ancak Başsavcılığın yukardaki 2.maddede belirttiği konu 131 sayılı ilamın 5. maddesini ilgilendiren bir konudur. Dolayısıyla şahsımı ilgilendiren madde 131 sayılı ilamın 6 nci maddesidir.

 

02.Kasım 2020 tarih ve 131 sayılı ilamın 5. maddesinde tarafıma atfedilen herhangi bir kamu zararı mevcut değildir.

 

Sözkonusu başsavcılık kararının değerlendirilmesinde yukarıda bahsettiğim hususların dikkate alınarak karar verilmesi hususunu saygılarımla arz ederim.”

 

Denilmektedir.

 

Başsavcılık 2. Mütalaası

 

Sorumlu ... tarafınca savcılık mütalaasına istinaden sunulan cevap dilekçesine istinaden verilen mütalaada aynen;

 

“Dilekçede sorumlu kamu zararı tutarının ilgililerden faizi ile birlikte tahsil edildiğini belirtmektedir. Bu çerçevede sorumlunun temyiz talebinin reddedilerek Daire kararının tasdik edilmesinin öte yandan hükümden sonra yapıldığı belirtilen tahsilat ilamın infazı niteliği taşıdığından tahsilata ilişkin bilgilerin tetkiki için Dairesine intikal ettirilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.”

 

Denilmektedir.

 

Duruşma talep eden sorumlulardan Üst Yönetici ... adına AV. ... ile Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

 

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ

 

Temyize konu daire kararında; ... Büyükşehir Belediyesi tarafından 37.000,00 m2 yüzölçümlü mülkiyeti Hazineye ait taşınmazın tamamı üzerinde 2 adet futbol sahası, idari bina ve soyunma odaları yapılmak suretiyle işgali nedeniyle kamu zararına sebebiyet verildiğinin tespit edildiği ve sorumlulardan bu zararın tazminine karar verildiği anlaşılmaktadır.

 

İlgili Hukuki Düzenlemeler

 

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu

 

“Taşınmaz tahsisi" başlıklı 47’nci maddesinde; “Kamu idareleri, kanunlarında belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri, birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebilirler. Tahsis edilen taşınmaz, amaç dışı kullanılamaz.”

 

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Tahsis ve Devri Hakkında Yönetmelik

 

Madde 9, bent (b);

 

“Taşınmazın tahsis amacı dışında kullanılması veya maliki kamu idaresinin izni olmaksızın üçüncü kişilere kullandırılması durumunda, tahsis yapılan kamu idaresinin görüşü alınmaksızın tahsisi yapan kamu idaresinin merkez veya taşra birimlerince resen kaldırılabilir”

 

Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik

 

Madde 70 fıkra 4;

 

“Tahsisli veya kiralanmış yerlerin yetkili İdarenin bilgisi dışında kullanılması veya kullandırılması, ecrimisil alınmasını gerektirir.”

 

“Ecrimisilin tespit ve takdir edilmesi” başlıklı 85’inci madde birinci fıkra;

 

“Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde "Taşınmaz Tespit Tutanağı"na (Ek-8) dayanılarak, tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere bedel tespit komisyonunca ecrimisil tespit ve takdir edilir.”

 

Hukuki Uyuşmazlık Konusunun Maddi Unsuları Bağlamında Esastan İncelenmesi

 

Somut olaya konu taşınmaz ilgili tapu müdürlüğünde; ... tarih ve ... yevmiye numarası ile ... îli, ... İlçesi, ... Mahallesi ... Ada 2 parsel sayılı ve 37.000,00 m2 yüzölçümlü olarak Maliye Hâzinesi adına tescil edildiği,

 

Taşınmaza ait yeni oluşan tapu kayıtlarında, ifraz neticesi oluşan ... Ada 2 Parsel üzerinde ... Büyükşehir Belediyesi adına 49 yıl süreli irtifak hakkı tesis edilmesi hususu, ... tarihinde Defterdarlık ... Milli Emlak Müdürlüğüne yazıldığı,

 

Defterdarlık ... Milli Emlak Müdürlüğü, İdarenin talepçisi olduğu Hazinenin özel mülkiyetindeki 37.000.00 m2’lik taşınmazın sportif tesisi olarak kullanılabilmesi için 30 yıl süreli ve ... TL tutarlı ilk yıl tahmini irtifak hakkı bedeli ile ... tarihinde 2886 sayılı Devlet ihale Kanununun 51/g maddesine göre irtifak ihalesi yapılacağını bildirir ihaleye davet yazısının idareye gönderildiği,

 

Bunun üzerine idare tarihinde söz konusu taşınmazın onaylı imar planında spor tesisleri alanında kaldığını, bu alandaki tesislerin spor aktiviteleri yapılması amacıyla kurulduğunu ve İdarenin buradan gelir elde amacının bulunmadığı belirterek irtifak hakkı bedelinin çok yüksek olduğuna, kaldı ki söz konusu taşınmazın 2014 yılı rayiç bedelinin iki katından daha fazla hesaplama yapıldığına vurgu yaparak bu fiyatın düşürülmesine ve konunun yeniden görüşülmesi gerektiğini içeren itiraz yazısının yazıldığı anlaşılmaktadır.

 

Şöyle ki; Defterdarlık ... Milli Emlak Müdürlüğü tamamı hazineye ait olan 37.000.00 m2 yüzölçümlü taşınmazın 37.000.00 m2’si üzerinde spor tesisi ( 2 adet futbol sahası – idari bina – soyunma odaları binası) yapılmak suretiyle fuzulen işgalden dolayı 2886 sayılı Devlet ihale Kanununun 75’inci maddesi ve 19/06/... tarih ve 26557 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 85’inci maddesi uyarınca ... tarih e ... sayılı komisyon kararına istinaden ... tarihli göndermiş olduğu ecrimisil ihbarnamesi ile (...-...) 2 yıl 9 ay 25 güne tekabül eden ... TL tutarlı ecrimisil tahakkuk ettirmiştir. İdare ... tarihinde bu ecrimisile itiraz etmiştir.

 

Yapılan itiraza istinaden, Milli Emlak Denetmeni tarafından düzenlenen ... tarih ve ... sayılı Basit Raporda söz konusu taşınmazlarla ilgili olarak; “Söz konusu taşınmazın ... tarihinde mahallinde yapılan tespitte, 2 adet futbol sahası, idari bina ve soyunma odalarının Belediyenizce 2012 yılında yapımına başlandığı ve ... yılında bitirildiği, söz konusu spor tesisinin ... Spor Kulübü kullanımına bırakıldığı, ... Spor Kulübünün faaliyetlerini sonlandırması nedeniyle ... ... Sportif A.Ş. tarafından satın alındığı ve bu tarihten itibaren ... ... Sportif A.Ş. ile ... Spor Kulübü tarafından kullanıldığı, bu kullanım nedeniyle Belediyenize bir bedel ödenip ödenmediğinin bilinmediği.” ifade edilmiş olduğu dosya eki belgelerden anlaşılmaktadır.

 

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Taşınmaz tahsisi" başlıklı 47’nci maddesi, Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Tahsis ve Devri Hakkında Yönetmeliğin 9’uncu maddesinin (b) bendi ve Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 70’inci maddesinin 4’üncü fıkrası hükümleri birlikte değerlendirildiğinde;

 

İdareye tahsis edilen taşınmaz, tahsis amacı dışında kullanılması veya taşınmazın maliki olan kamu idaresinin izni dışında üçüncü kişilere kullandırılması halinde tahsisin kaldırılması ve ecrimisil alınması gerektiği anlaşılmaktadır.

 

Yapılan incelemede, söz konusu taşınmaz üzerine ... Büyükşehir Belediyesince spor tesisleri inşa edildiği ancak bu tesisler, halkın kullanımına kapalı bir şekilde yukarıda bahsedilen spor Kulüplerinin kullanımına herhangi bir ihale, protokol (v.s.) yapılmadan ve bedelsiz olarak verildiği görülmektedir.

 

Netice itibariyle, idarenin tasarrufunda bulunmayan taşınmazların işgal yoluyla ... Büyükşehir Belediyesi tarafından yukarıda yer alan özel spor kulüplerine kullandırılmasından dolayı, idare adına tahakkuk eden ecrimisil bedellerinden ... TL ve söz konusu tutarın gecikme zammı olan ... TL ile birlikte toplam ... TL tutarındaki bedel Maliye Bakanlığı ... Vergi Dairesine ... tarihinde ödenmiştir.

 

Bu itibarla, yukarıda açıklandığı üzere Maliye Bakanlığı tarafından herhangi bir kullanım hakkı tesis edilmeyen taşınmaz üzerinde ... Büyükşehir Belediyesi tarafından spor tesisi inşa edilip, söz konusu tesisin mevzuata aykırı olarak bedelsiz olarak özel spor kulüplerine kullandırılması sonucunda toplam ... TL kamu zararına sebebiyet verildiği, dilekçilerce esasa ilişkin yapılan itirazların daire kararının hukuka uygunluğunu etkiler mahiyette olmadığı anlaşılmaktadır.

 

Sorumluluk Yönünden İnceleme

 

Dilekçi ... (Emlak ve İstimlak Dairesi Bşk.)tarafınca, kamu zararının doğduğu dönemde Emlak İstimlak Daire Başkanı olmadığı dolayısıyla sorumluluğunun kaldırılması gerektiği talep edilmiştir.

 

Ancak, dilekçinin ...-... tarihleri arasında Emlak ve İstimlak Dairesi Başkanı olarak görev yaptığı dönemi de kapsayan ...-... tarihleri arasındaki dönem için, herhangi bir kullanım hakkı tesis edilmeyen hazine taşınmazı üzerinde ... Büyükşehir Belediyesi tarafından spor tesisi inşa edilip, söz konusu tesisin mevzuata aykırı ve bedelsiz olarak özel spor kulüplerine kullandırıldığına yönelik Maliye Bakanlığı tarafından Ecrimisil İhbarnamesi gönderilmiştir. ilam konusu hususla alakalı ilgili dairenin görev alanı içerisindeki tasarruflara ilişkin sorumlunun bilgi sahibi olmaması düşünülemez.

 

İdarenin tasarrufunda bulunmayan taşınmazların işgal yoluyla kullanımı sebebiyle düzenlenen ecrimisil ihbarnamelerinin tebliğ zamanında ilgili daire başkanlığı görevinde bulunmaması sebebiyle bilgisinin olmaması sorumluluğu ortadan kaldırmaz. Çünkü ecrimisil ihbarnameleri, hazineye ait taşınmazların herhangi bir tahsis olmadan mevzuata aykırı olarak işgal suretiyle özel spor kulüplerine kullandırılması nedeniyle oluşan sonuçtur. Sorumlunun görevde olduğu daire başkanlığı süre zarfında hazineye ait taşınmazların işgal suretiyle mevzuata aykırı olarak kullanımı söz konusudur.

 

Sonuç olarak sorguda yer alan hususlar ve sorumlular tarafından gönderilen savunmalar birlikte dikkate alındığında;

 

İlgili mevzuata göre; Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde "Taşınmaz Tespit Tutanağı"na dayanılarak, tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere bedel tespit komisyonunca ecrimisil tespit ve takdir edilir.

 

Sorguda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, Belediyenin taşınmaz mallarının idaresinden ve sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden sorumlu üst yönetici olan belediye başkanı, idareye herhangi bir şekilde tahsisi yapılmayan ve mevzuata aykırı olarak taşınmaz üzerine halka açık olmayan özel spor kulüplerine bedelsiz olarak taşınmazın kullandırılması ödenen ecrimisil bedelinden sorumlu tutulması gerekmektedir. Bu konuda İdarenin mülkiyetindeki, tahsisli yada işgal suretiyle kullandığı taşınmazların mevzuata uygun olarak kullanılması ile ilgili dairesi olan Emlak ve İstimlak Dairesi Başkanlığının da sorumluluğu bulunmaktadır.

 

Üst Yöneticinin sorumluluğuna ilişkin olarak;

 

Sayıştay Genel Kurulunun 2017/1 esas ve 5415/1 nolu İçtihadı Birleştirme Kararında; Belediyelere ait taşınmazların belediye meclisi kararı ile spor kulüplerine tahsis edilmesine imkân bulunmadığına karar verilmiştir. Kaldı ki söz konusu taşınmaz, idareye ait olmayıp ve idare adına herhangi bir tahsis yapılmadan taşınmaz üzerine halka açık olmayan bir tesis yapılan, İdarenin işgalci konumunda olduğu taşınmazdır.

 

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediye başkanının görev ve yetkileri” başlıklı 38’inci maddesinde;

 

“ Belediye başkanının görev ve yetkileri şunlardır:

 

b) Belediye teşkilâtının en üst amiri olarak belediye teşkilâtını sevk ve idare etmek, belediyenin hak ve menfaatlerini korumak.

 

...

 

e) Belediyenin taşınır ve taşınmaz mallarını idare etmek.” hükmü yer almaktadır.

 

5018 sayılı Kanun’un “Üst Yöneticiler” başlıklı 11’inci maddesinde; “Bakanlıklarda müsteşar, diğer kamu idarelerinde en üst yönetici, il özel idarelerinde vali ve belediyelerde belediye başkanı üst yöneticidir. … Üst yöneticiler, …sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve bu Kanunda belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden mahallî idarelerde meclislerine karşı sorumludurlar.” denilmek suretiyle üst yöneticilerin sorumlulukları düzenlenmiştir.

 

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu zararı” başlıklı 71’inci maddesinde ise; “Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.” hükmü yer almaktadır.

 

Netice itibariyle;

 

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, Belediyenin taşınmaz mallarının idaresinden ve sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden sorumlu üst yönetici olan belediye başkanı, idareye herhangi bir şekilde tahsisi yapılmayan ve mevzuata aykırı olarak taşınmaz üzerine halka açık olmayan özel spor kulüplerine bedelsiz olarak taşınmazın kullandırılması ödenen ecrimisil bedelinden sorumlu olacağı açıktır. Dilekçi tarafından mülkiyetin belediyeye ait olduğu iddiası ve istifa etmiş olması hasebiyle sürecin akamete uğradığı iddiası daire kararına esas hukuki uyuşmazlık konusunu etkiler mahiyette değildir.

 

HÜKÜM

 

Özetle; ilama konu kamu zararının oluşumunun bir süreç zarfında meydana geldiği, mevzuatta yetki verilen belediye organlarının yetkilerini kullanmadığı, belediye başkanlarının ve çeşitli idari birimlerin süreçte muhtelif işlemlerde rol aldığı, tesislerin inşa edildiği, ...sporun kullanımına gayriresmi olarak tahsis edildiği, borca karşı taşınmaz verilmesi suretiyle ecrimisil borcu ve gecikme zammının mahsuben ödendiği anlaşılmaktadır.

 

Bu itibarla, 2. Dairece 131 sayılı ilamın 6. Maddesi ile verilen tazmin hükmüne karşı dilekçilerin dilekçelerinde belirttiği iddia ve itirazların reddine, Daire kararının TASDİKİNE, öte yandan hükümden sonra yapıldığı belirtilen tahsilat ilamın infazı niteliği taşıdığından tahsilata ilişkin bilgilerin tetkiki için Dairesine intikal ettirilmesine (... Daire Başkanı ..., .... Daire Başkanı ... ve ...’in ayrışık görüşlerine karşı) oyçokluğuyla,

 

 

 

Karar verildiği 08.09.2021 tarih ve 49929 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.

 

Karşı Oy Gerekçeleri:

 

... Daire Başkanı ...’in karşı oy gerekçesi;

 

Dosya ve eki belgelerin incelenmesi ve dilekçilerin dilekçe ekinde sundukları belgelerin incelenmesi neticesinde;

 

Daire kararında kamu zararı olduğu belirtilen tutarın idarece tahsil edildiği anlaşıldığından Daire kararının kaldırılmasına hükmedilmesi gerekmektedir.

 

….Daire Başkanı … ve Üye ...’in karşı oy gerekçesi;

 

131 sayılı ilamın 6. Maddesiyle ilgili olarak, sorumlular Daire ilamına esastan itiraz etmiş, duruşmada ayrıca söz konusu tutarın tahsil edildiğine ilişkin belge ibraz etmiştir. Tahsilata ilişkin belgelerin Dairesince yargılamanın iadesini gerektirecek bir belge olması durumunda Dairesince incelenmesi gerekmektedir. Temyiz Kurulunun yerleşmiş uygulaması, esastan yapılan itirazların kabul edilmemesi durumunda yapılacak bir işlem olmadığına karar vererek, belgelerin bu açıdan incelenmesini teminen Dairesine gönderilmesine karar vermesidir. Bu görüşün dayanağı, sorumluların beş yıllık yargılamanın iadesi süresini kaçırmamalarını dolayısıyla hak kaybına uğramamalarını sağlamaktır. Yargılamanın iadesi amacıyla Dairesine gönderilen ilam maddesi hakkında tasdik kararı verilmesinin, karışıklıklara ve hak kaybına yol açması ihtimali bulunmaktadır. Bu nedenle yerleşmiş uygulama doğrultusunda yapılacak işlem olmadığına karar verilmesi uygun olacaktır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bu sayfa 204 kez görüntülendi.