Kira alacağının usulsüz mahsup edilmesinden, belediye başkanı sorumlu tutulabilir mi?

Karar

 

 

 

Kamu İdaresi Türü          Belediyeler ve Bağlı İdareler   

Yılı         2017    

Dairesi  6           

Dosya No           46388  

Tutanak No        49936  

Tutanak Tarihi   8.9.2021            

Kararın Konusu Çeşitli Konuları İlgilendiren Kararlar      

 

 

Konu: Büyükşehir Belediyesi ile spor Kulübü Derneği arasında imzalanan sözleşme gereği Kulüp tarafından kira borçlarının ödenmemesi nedeniyle muaccel hale gelmesi gereken alacağın tahakkuk ve tahsilatının yapılmaması

 

219 sayılı ilamın 3/A maddesi ile; ... Büyükşehir Belediyesi ile ...spor Kulübü Derneği arasında imzalanan sözleşme gereği Kulüp tarafından kira borçlarının ödenmemesi nedeniyle muaccel hale gelmesi gereken alacağın tahakkuk ve tahsilatının yapılmaması suretiyle sebep olunan toplam ... TL’nin sorumlulardan tazminine hükmedilmiştir.

 

Temyiz Dilekçesi

 

Sorumluluğuna hükmedilen ... tarafından sunulan temyiz dilekçesinde;

 

Ödenmeyen kira bedellerinin tahakkuklandırılmadığı hususunun gerçeği yansıtmadığı, 2018 yılı sonuna kadar olan tüm kira borçlarına karşılık olarak Stadyumda bulunan 4026 numaralı 30 kişilik locanın 86 ay süre ile KDV dâhil ... TL bedel ile Belediye kullanımına verilmesine ait bir sözleşme düzenlendiği ve locaların sosyal amaçlı Belediye tarafından kullanıldığını belirterek kanuna aykırılık gerekçesiyle tazmin hükmünün kaldırılması talep edilmiştir.

 

Başsavcılık Mütalaası

 

“... Büyükşehir Belediyesinin yaptırmış olduğu stadyumu Belediyespor Kulubü Derneğine kiraladığı ve ... tarihinden itibaren kira ödenmesi gerektiği kira sözleşmesinin Kulüp ve Belediye arasında imzalanan sözleşmenin "Protokol Tribünü ve Tahsis Yükümlülüğü " başlıklı 5 'inci maddesinde; "Kulüp; Stadyum localarının bulunduğu 3.kat basın tribünün güneyinde kalan ek-1 planda gösterilen 3-149 mahal nolu kurumsal loca ve önündeki 32 adet loca koltukları ile Stadyum protokol tribünün bulunduğu l. kat tribünün güneyinde kalan ek-2 planda gösterilen 1-08 mahal nolu mekan ve önündeki tribünde yer alan 128 adet koltuk ile güney bitişiğindeki tribünden 140 adet koltuk olmak üzere toplam 300 adet koltuk ile 2 (iki) adet mekan ücretsiz olarak idareye bırakılacaktır. Bu madde uyarınca tahsis edilen koltuklar ve localar hiçbir gerekçe ile bedelli/bedelsiz başkaca bir kullanıma konu edilmeyecektir." denildiğini, dolayısı ile zaten idarenin kullanımına bırakılan bir loca olduğu, Belediye ye ait olan söz konusu stadyumda 30 kişilik loca karşılığı söz konusu kira gelirlerinin mahsuplaştırıldığına ilişkin savunmanın kabul edilebilir olmadığı ve söz konusu Spor Kulübüne 5393 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde belirtilen kısıtları aşmak amacıyla muvazaalı olarak kaynak transferi yapıldığı değerlendirildiğinden Daire Kararının korunması gerektiği düşünülmektedir.

 

Açıklanan nedenlerle temyiz talebinin ret edilerek Daire Kararının korunması gerektiği değerlendirilmektedir.”

 

Denilmiştir.

 

Duruşma talep eden sorumlulardan ... ve ...’nın, duruşma gününe ilişkin tebligat yapılmasına rağmen duruşmada hazır bulunmadığı, duruşmada hazır bulunmama sebeplerini kabul edilebilir bir belge ile tevsik etmediği anlaşılmıştır.

 

Duruşma talep eden sorumlulardan Üst Yönetici ... adına AV. ... ile Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

 

 

 

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

 

Temyize konu daire kararı ile; ... Büyükşehir Belediyesi ile ...spor Kulübü Derneği arasında ... tarihinden itibaren geçerli olan 29 yıl süre ile “Büyükşehir Stadyumu Ürün Kiralaması” işine ait ... tarihinde imzalanan ana sözleşme ve bu sözleşmeye dayalı ... tarihinde imzalanan ek sözleşmede yer alan kira bedeline ilişkin olarak herhangi bir tahsilat yapılmaması sonucunda sebep olunan kamu zararının tazminine,

 

Sorumlu olarak da kira dönemi içerisinde Belediye Başkanlığı yapmış üst yöneticiler ile mali hizmetler dairesi başkanı belirlenmiştir.

 

Dilekçilerin İddia ve İtirazları

 

2018 yılı sonuna kadar olan tüm kira borçlarına karşılık olarak Stadyumda bulunan 4026 numaralı 300 kişilik locanın 86 ay süre ile KDV dâhil ... TL bedel ile Belediye kullanımına verilmesine ait bir sözleşme düzenlendiği ve locaların sosyal amaçlı Belediye tarafından kullanıldığı şeklindedir.

 

Hukuki Uyuşmazlık Konusu Hususun Maddi ve Manevi Unsurlarına İlişkin izahat;

 

... Büyükşehir Belediyesi ile ...spor Kulübü Derneği arasında ... tarihinde imzalanan ana sözleşmenin “Bedel Ödeme Yükümlülüğü” başlıklı 3’üncü maddesinde;

 

“Kulüp; işbu sözleşme uyarınca aylık ... TL + KDV kira bedelini her ayın ilk beş günü içinde peşin ve nakden ödeyeceğini kabul, beyan ve taahhüt eder. Kira ödemeleri Türkiye Futbol Federasyonu (T.F.F) tarafından maç oynanma izni verilmesini takip eden ay 01 Şubat 2016 tarihi itibari ile başlatılmıştır.

 

Kira bedeli her yıl (ÜFE+TÜFE)/2 oranlarında arttırılacaktır.

 

Kira bedelleri, ortak yerlere ilişkin tüm giderler ile çevre, çöp ve benzeri belediye vergi ve harçları tamamen hariç olmak üzere, sadece Kiralanan yer’in net kirasını ifade eder.” denilmektedir.

 

Ancak kira başlangıcı olan ... tarihinden ... tarihine kadar olan 23 aylık kira bedelleri ve bunlara ilişkin Katma Değer Vergilerine yönelik olarak herhangi bir tahsilat yapılmadığı ve ödenmeyen kira bedelleri için herhangi bir işlem yapılmadığı tespiti üzerine dilekçilerce itirazlarına esas olarak 2018 yılı sonuna kadar olan tüm kira borçlarına karşılık olarak Stadyumda bulunan 4026 numaralı 30 kişilik locanın 86 ay süre ile KDV dâhil ... TL bedel ile Belediye kullanımına verilmesine ait bir sözleşme imzalandığı ve bu kullanım neticesinde kulübün idareye olan borcunun karşılandığı iddia edilmektedir.

 

Ancak, Kulüp ve Belediye arasında imzalanan sözleşmenin “Protokol Tribünü ve Tahsis Yükümlülüğü” başlıklı 5’inci maddesinde; “Kulüp; Stadyum localarının bulunduğu 3.kat basın tribünün güneyinde kalan ek-1 planda gösterilen 3-149 mahal nolu kurumsal loca ve önündeki 32 adet loca koltukları ile Stadyum protokol tribünün bulunduğu l.kat tribünün güneyinde kalan ek-2 planda gösterilen 1-08 mahal nolu mekan ve önündeki tribünde yer alan 128 adet koltuk ile güney bitişiğindeki tribünden 140 adet koltuk olmak üzere toplam 300 adet koltuk ile 2 (iki) adet mekan ücretsiz olarak idareye bırakılacaktır. Bu madde uyarınca tahsis edilen koltuklar ve localar hiçbir gerekçe ile bedelli/bedelsiz başkaca bir kullanıma konu edilmeyecektir.” denilmektedir. Dolayısıyla İdareye ait olan Büyükşehir Belediye Stadyumunda sözleşmeden kaynaklı idarenin kullanımına bırakılan kurumsal loca bulunmaktadır.

 

Öncelikle iddia edilen husus mahsuplaşma olup olmadığı açısından değerlendirildiğinde; kira alacağına ilişkin olarak mahsuplaşma suretiyle tahsilatın söz konusu olması için, Kulüp tarafından İdareden talep edilebilir muaccel bir alacağın olması gerekmektedir. Ancak İdare tarafından mevzuata uygun olmayan bir loca kiralaması yapılması ve söz konusu locanın ... tarihine kadar kullanılmasının kesin olmaması sonucunda Kulüp tarafından talep edilebilir bir alacağın doğmamasına rağmen İdare tarafından kira alacağına ilişkin mahsuplaşma yapılması mümkün değildir.

 

Dilekçilerce dilekçelerinde kira alacağına karşılık imzalanan sözleşmenin, 6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun ibra başlıklı 132’nci maddesinde yer verilen; “Borcu doğuran işlem kanunen veya taraflarca belli bir şekle bağlı tutulmuş olsa bile borç, tarafların şekle bağlı olmaksızın yapacakları ibra sözleşmesiyle tamamen veya kısmen ortadan kaldırılabilir. ” hükmü bağlamında, ibra mahiyetinde olduğu iddiası değerlendirildiğinde;

 

İbra, borcu sona erdiren, yenilik doğurucu, iki taraflı bir hukuki işlem olarak kabul edilmektedir. İbra, alacaklının aktifinde yer alan bir hakka doğrudan etki yaptığı ve bu hakkı sona erdirdiği için bir tasarruf işlemidir. Bu sebeple, ibra için alacaklının fiil ehliyetine sahip olması yanında tasarruf yetkisini haiz olması da gereklidir. Bir tarafı idare olan idarenin özel hukuk sözleşmesi ile alacaklı hale gelen idarenin alacağını ibra etmesi bir tasarruf işlemi olacağından, konunun kamu kaynağını alakadar etmesi hasebiyle, ancak yasal dayanak olduğunda mümkün olabilecektir.

 

Ayrıca 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesinde, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla sayılan görevleri ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 7’nci maddesinde yer alan görevleri sayılmaktadır. İlgili mevzuat hükümlerine göre idarenin loca kiralaması mümkün değildir. Kaldı ki sözleşme gereği İdareye tahsis edilen loca bulunması ve tamamı Belediye ye ait olan söz konusu stadyumda, ödenmeyen kira bedellerine karşılık yeni bir loca kiralanması söz konusu olamaz.

 

Netice itibariyle, belediye tarafınca, mülkiyeti kendine ait bir taşınmazda, kira alacağına karşılık olarak herhangi bir mahalli müşterek ihtiyaca veya kamu yararına karşılık gelmeyen 30 kişilik locanın kiralanması, gerek şekil ve yetki bakımından gerekse konu ve amaç bakımından mevzu hukuk çerçevesinde yasal dayanaktan yoksundur.

 

 

 

Sorumluluk Yönünden İnceleme

 

Sorumluluk tesis edilen üst yönetici makamına ilişkin olarak;

 

5018 sayılı Kanun’un “Üst Yöneticiler” başlıklı 11’inci maddesinde; “Bakanlıklarda müsteşar, diğer kamu idarelerinde en üst yönetici, il özel idarelerinde vali ve belediyelerde belediye başkanı üst yöneticidir. … Üst yöneticiler, …sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve bu Kanunda belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden mahallî idarelerde meclislerine karşı sorumludurlar. Üst yöneticiler, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, malî hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler.” denilmek suretiyle üst yöneticilerin sorumlulukları düzenlenmiştir. Malî yönetim ve kontrol sisteminin düzgün bir şekilde çalışmaması nedeniyle üst yöneticinin sorumluluğu doğmaktadır. Ayrıca sözleşmeyi imzalayan üst yöneticinin sözleşmeyi takip ve uygulamasından sorumludur.

 

Muhasebe Yetkilisinin Gelir ve Alacakları Tahsil Görevi 5018 sayılı Kanunun 61’inci maddesinin birinci fıkrasında yer almaktadır. Kanun’da muhasebe hizmeti; “gelirlerin ve alacakların tahsili, giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm malî işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemleridir.” şeklinde tanımlanmış olup, bu işlemleri yürütenlerin muhasebe yetkilisi olduğu belirtilmiştir.

 

Yukarıda açıklandığı üzere kira dönemi başından ... tarihine kadar 23 aylık dönem için tahsilat yapılmaması ve tahsilat yapılması için herhangi bir işlemde bulunulmaması sonucu sebep olunan kamu zararının tazmininden sorumluluğun üst yönetici ve muhasebe yetkilisinde olduğu anlaşılmaktadır.

 

HÜKÜM

 

Yukarıda yer verilen hukuki düzenlemeler ve açıklamalar çerçevesinde 6. Dairece 219 sayılı ilamın 3/A maddesi ile verilen tazmin hükmüne karşı sorumluluk ve esas yönünden yapılan itirazların REDDİNE ve ilgili Daire kararının TASDİKİNE (…. Daire Başkanı …’in Daire kararının kaldırılması gerekir şeklindeki ayrışık görüşüne karşı) oyçokluğuyla,

 

 

 

Karar verildiği 08.09.2021 tarih ve 49936 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.

 

 

 

Karşı Oy Gerekçeleri

 

…. Daire Başkanı …’in karşı oy gerekçesi;

 

2018 yılı sonuna kadar olan tüm kira borçlarına karşılık olarak Stadyumda bulunan 4026 numaralı 300 kişilik locanın 86 ay süre ile KDV dâhil ... TL bedel ile Belediye kullanımına verilmesine ait bir sözleşme düzenlendiği ve locaların sosyal amaçlı Belediye tarafından kullanıldığı anlaşılmıştır. Hukuken geçerli ve taraflar için bağlayıcılığı açık olan bu sözleşme çerçevesinde kamu zararından bahsedilemeyecektir. Bu sebeplerle tazmin hükmünün kaldırılmasına karar verilmesi gerekir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bu sayfa 180 kez görüntülendi.