İhale ile memurlara yemek verilmesi halinde, ihale bedelinin yarısının memurdan alınması gerektiği, daha az bedel alınmasının kamu zararına yol açacağı hk.

Karar

 

Yılı         2015    

Dairesi  7           

Dosya No           47301  

Tutanak No        50653  

Tutanak Tarihi   22.12.2021       

Kararın Konusu              

 

 

Konu: Yemek yardımı

 

99 sayılı İlamın 1 inci maddesiyle; tazminine hükmolunan ... TL, 30.05.2018 tarih ve 44590 tutanak sayılı Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı ile tasdik edilmiştir. Bu defa, sorumluların yapmış olduğu karar düzeltme başvurusu üzerine 03.07.2019 tarih ve 46525 tutanak numaralı Temyiz Kurulu Kararı ile;

 

“…yemek yardımından yararlananlardan yemek maliyetinin yarısının kesilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Kamu zararı tutarı, yemek maliyetinin yarısı ile personelden kesilen bütçe uygulama talimatındaki rakamlar arasındaki farkın olması gerekmektedir.

 

Bu itibarla, karar düzeltme talebinin kabul edilerek, 30.05.2018 tarih ve 44590 sayılı Temyiz Kurulu Kararında; KARAR DÜZELTİLMESİNE MAHAL OLDUĞUNA, yukarıda belirtilen hususlar doğrultusunda kamu zararı tutarı ile ilgili konunun yeniden değerlendirilmesini teminen 99 sayılı ilamın 1. maddesi ile verilen tazmin hükmünün BOZULARAK dairesine gönderilmesine” karar verilmesi üzerine, Dairesince

 

367 sayılı EK İlam ile, Kurum personeline para ile temsil edilen araçlar (ticket) verilerek nakdi olarak yapılan yemek yardımında, Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin 4’üncü maddesine göre memurlardan yemek maliyetinin yarısı alınması gerekirken yalnızca Bütçe Uygulama Talimatında yer alan asgari tutarların kesilmesi nedeniyle … TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.

 

Dilekçilerden … ile …, 367 sayılı EK İlam ile verilen hükme itiraz etmekte ise de; Sayıştay Dairelerince alınan kararlara karşı Temyiz Kuruluna itirazen başvurabilecekler 6085 sayılı Kanunun 52 nci maddesinde belirtilen daire ve makamlar ile kendilerine tazmin hükmedilen memurlardan ibaret olup, bunlar arasında yer almayan şahısların dilekçesi üzerine Kurulumuzca Yapılacak İşlem Olmadığına, oybirliği ile,

 

İlamda Harcama Yetkilisi sıfatıyla sorumlu tutulan …, Gerçekleştirme Görevlileri …, …, … adına Avukat … tarafından verilen aynı mahiyetteki temyiz dilekçesinde özetle;

 

...Genel Müdürlüğü’nün yapmış olduğu 2015 yılına ilişkin yemek yardımı ihalesi ile ilgili; yarım öğün olarak yaklaşık maliyetin hazırlandığı, buna göre bütçeden ödenek ayrıldığı ve ihale yapılarak sözleşmeye yapıldığı, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan memurlara yemek yardımının bu şeklide ihaleye çıkılarak yapıldığı, özellikle il özel idareleri ile belediyelerin, memurların öğle yemeği yardımının bu şeklide yapıldığı,

 

Genel Müdürlük bünyesinde istihdam edilen memurların, öğle yemeğinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 19‘ uncu maddesine (Açık İhale) göre ihale edildiğini, ihalenin ... ... ŞTİ.’nin uhdesinde kaldığını,

 

İhalenin gerçekleşmesi ve kesinleşmesi bağlamında herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığını, iş bu ihalenin yapılması kapsamında “böyle bir ihalenin yapılamayacağına dair” her hangi bir mevzuat engeli olmadığı gibi, Kamu İhale Kurumu ve bu konuya ilişkin sistemde bu noktada bir “engel” olmadan açık ihale prosedürünün işletildiğini, hal böyle olunca, bu yönde bir sorumluluk doğmasından “objektif’ bir sorumluluk atfedilemeyeceğini,

 

657 sayılı Kanun’un 212. Maddesine dayanılarak çıkarılan 86/11220 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğinin 2. Maddesinde; "Bu yönetmelik, 657 sayılı devlet memurları kanununa tabi memurlar hakkında uygulanır.'’ ; 3. Maddesinde; "Yiyecek yardımı yemek verme şeklinde yapılır. Bu yardım karşılığında nakden ödemede bulunulmaz.” 4. Maddesinde; “Yiyecek yardımının gerektirdiği giderler, yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere, bu yönetmelik kapsamına dahil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanır. Ödenek dağıtımı yemek servisi kurulacak kurumdaki memur sayısı dikkate alınmak suretiyle yapılır. Yemek bedelinin bütçeden karşılanamayan kısım yemek yiyenlerden alınır. 2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayin Bedeli Verilmesi Hakkında Kanun’a göre tayin bedeli verilen personel ile sözleşmeli olarak çalıştırılanların, bu Yönetmeliğe göre yiyecek yardımı yapılan yemek servislerinde yemek yemeleri halinde, yemek bedelinin tamamı kendilerinden alınır.” 9. Maddesinde; “Bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin uygulanmasında, kurum kadrolarında olup, yemek servisinde görevlendirilen personel giderleri, kira, amortisman, su, elektrik ve havagazı giderleri yemek maliyetine dahil edilmez. ’’ denilmek suretiyle yemek yardımının nasıl yapılacağının belirlendiğini; aynı yönetmeliğin “Yardımın Şartları” başlıklı 5'nci maddesinde, "Kurum bütçelerine yiyecek yardımı karşılığı olarak konulan ödenek, memurlara yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluşa ödenir. Yemek servisi, yiyecek yardımından faydalanabilecek personel sayısının asgari 50 olması ve yemekhane için elverişli bulunması şartıyla alamaya yetkili amirin onayı ile kurulabilir. Yemek servisi için gerekli bina, tesis ve demirbaş eşya kurumlarca sağlanır. Bunlara karşılık memurlardan ücret alınmaz. " hükümlerine yer verildiğini,

 

Memurların öğle yemeği ihtiyacının, yemek ihalesi sonucunda ihaleyi kazanan yemek firmasından karşılandığını, her ay düzenlenen hak edişler ile ay içinde yemek yiyen memurların fiilen çalıştığı iş günü sayısı dikkate alınarak, bu rakam üzerinden adı geçen firmaya ödeme yapıldığını, bunun karşılığında; Merkezi Yönetim Bütçe Uygulama Talimatında yer alan ek göstergelere göre değişen en az yemek bedelleri üzerinden memurlara yapılan maaş ödemelerine esas bordrolardan, yemek adedine göre yemek katkı payı kesildiğini,

 

Öncelikle mevzuata bakılınca, yemek konusunda devlet tarafından karşılanması mümkün olan bir oranın olduğu, bunun toplam maliyetin %50'si olarak ortaya çıktığı, buna göre, yemek yardımının %50’sinin aşmayacak bir tutarda devlet desteği sağlanma iradesinin olduğu yukarda anılı mevzuattan ortaya çıktığını,

 

Gerek Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin yukarıdaki maddeleri gerekse, 2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayin Bedeli Verilmesi Hakkında Kanuna göre; Genel Müdürlüğün bütçesine ödenek konularak yemek verme şeklinde ihale yapılmasının kanun ve yönetmelikteki amaca uygun olduğu düşüncesiyle, Yönetmeliğin 4 maddesinde belirtilen fiyat tespitleri yapılırken günlük yemek ücretinin yarısı ( % 50) üzerinden yapıldığını, (Ek -1) YARIM ÖĞÜN (% 50) üzerinden ihaleye çıkıldığını,

 

Dolaysıyla, Kararda belirtildiği üzere … TL’lik kamu zararının oluşmasının söz konusu olmadığını, halbuki tam öğün üzerinden ihaleye çıkılmış olması durumunda yaklaşık maliyetin ... TL değil, ... TL olacağını, bunun da sözü edilen meblağın çok çok üzerinde olacağını, ayrıca Bütçe uygulama talimatında belirtilen oranların, ilgili personelden kesildiğini, Memurlara verilecek yiyecek yardımının % 50’ sine isabet eden kısmın, 2015 yılı ... Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü bütçesine bu amaçla konulan ... TL ödeneğin ... TL kısmı kullanılarak ödeneğin aşılmadığını,

 

Memurların yemek yardımı ihalesinin yapılabilmesi için ilgili bütçe kaleminde yeterli miktarın olmasının kanuni bir zorunluluk olduğunu, Kurumun 2015 yılı bütçesi yapılırken de memurlara yarım öğün üzerinden bütçeye ödenek konulmuş olup ihaleye çıkıldığını, tam öğün maliyeti ... TL iken yarım öğünün ... TL olarak ihale edildiğini, 7 inci Dairenin vermiş olduğu kararda ise çalışanlara ... TL verilmiş gibi zimmet çıkarılmasının yapılmayan bir eylemin yapılmış gibi işlem tesis edilmesinin evrensel hukuk normları ile Anayasa’ya aykırılık teşkil ettiğini,

 

Bağlı bulundukları ... Büyük Şehir Belediyesi 2015 yılı için, ... Genel Müdürlüğü ile aynı şartlarda yemek ihalesine çıktığını, yemek ihalesi için yarım öğün üzerinden yaklaşık maliyet tespitinde bulunulduğunu ve ihaleyi gerçekleştirdiğini, yine aynı yerde çalışan memurlar olduğu için ihale aşamasında Büyükşehir ile beraber hareket edildiğini, aynı şartlarda ihaleye çıkılmış olup, ihalenin de aynı firmada kalmasına rağmen Sayıştay sorgusu sonucu ... Büyükşehir Belediyesinin tazmin hükmünün Sayıştay Genel Kurulunun 2015 yılı ,7.Daire, Karar 188, İlam No 214, 02.03.2017 Tutanak tarihi ile kaldırdığını, bu şekilde uygulanan kararın aynı kurumlarda farklı iki sonuç çıkarmasının izahının mümkün olmadığını, çalışma barışının sağlanması, aynı yerde çalışan memurlar arasında adaletin sağlanması ve hukuka olan güvenin sarsılmaması amacıyla verilen tazmin hükmünün ... Büyükşehir Belediyesi gibi, ... Genel Müdürlüğüne de uygulanması gerektiğini, EK-2 (Sayıştay Genel Kurul kararı)

 

Diğer emsal kararlarda Sayıştay Genel Kurullarının yine tazmin hükmünün kaldırılmasına karar verildiğini, Sayıştay Genel Kurulunun konu ile ilgili diğer kararlarında ise; nitekim Sayıştay 1. Dairesinin 16.03.1995 gün ve 95/750 sayılı kararında "yemek pişirme ve servise hazır hale getirme işi hizmet tanımı içinde kaldığından 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 51. maddesinin (i) bendine göre ihale edilmesi mümkün olduğunu" açıkladığını, Sayıştay’ın bu ve benzeri kararlarının, yemek pişirme ve servisinin İhale yöntemiyle karşılaşabileceğini öngördüğünü, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun yürürlüğe girmesiyle de, Kanunun 4.maddesindeki tanımlamayla da konusu ve kapsamı aynı olduğu için yemek hazırlama ve dağıtım işinin hizmet alımı olarak değerlendirilmesinde aykırılık söz konusu olmayacağını,

 

Sayıştay 4.Dairesinin 13.04.2000 gün ve 28945 sayılı kararında, Belediye bütçesine yemek yardımının yarısı kadar ödenek konulduğu ve Bütçe Uygulama Talimatı ile belirlenen miktarlara uygun olarak da memurlardan yemek parası alındığı tespit edildiğinden, lokantadan tabldot usulü yemek alınmasında mevzuata aykırı bir husus bulunmadığına, karar verildiğini, Kurul bu kararı ile lokantadan tabldot usulü yemek alımında mevzuata aykırılık bulmadığını, dolayısıyla yemek almaya gitmek ile hizmet alımı yoluyla yemek fişi/ kartı ile anlaşmalı yerlerden yemek almanın aynı olması nedeniyle, yapılan uygulamanın mevzuata uygun olduğunu,

 

Temyiz Kurulunun 23.05.2000 Yılı ve ...760 sayılı kararında, yiyecek yardımı, yemek verilerek yapılamamakla birlikte yemek servisi kurulması halinde de söz konusu yemek malzemelerinin alınacağı, ayni olarak yapılan yiyecek yardımı tutarının bütçeye konan ödeneği aşmadığı da dikkate alındığında yönetmelikte aranan maksadın gerçekleşmiş olması nedeniyle tazmin hükmünün kaldırılmasına karar verildiğini, Kurulun bu kararı ile belirli kurallar dâhilinde yemek yardımının yemek malzemeleri olarak verilmesinde de mevzuata aykırılık bulmadığını,

 

Danıştay 13.Dairesinin 19.10.2013 tarih ve 2013/3709 Esas nolu dosyası ile verilen kararda, "Davaya konu Kamu İhale Kurulu Kararında yemek yardımından yararlanmaları için memurlara verilen ve sadece bu amaca yönelik olarak kullanılabilen yemek fişlerinin para emsali / temsili araç olarak nitelendirmiştir. Oysaki 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 557. maddesinde para emsali belgelerin kıymetli evrak özelliğini taşıdığını ve bunların kanunda yer aldığı şekliyle, Kanunun 583. maddesinde düzenlenen Poliçe, 668. maddesinde düzenlenen Bono (emre muharrer senet) ve 692. maddesinde düzenlenen Çek oldukları hükme bağlanmış olup bunların düzenlenme ve kullanışları ile özellikleri açıklanmıştır. Hukukumuzda ismen sayılanlar dışında para emsali olup, para gibi değer yaratan ve değişime söz konusu olabilecek başkaca hukuki bir düzenleme bulunmamaktadır. Hal böyle iken Kurul kararında yemek fişlerinin kıymetli evrak statüsünde değerlendirilerek, para emsali belge olarak nitelendirmesi ve bu nedenle ihalenin iptal edilmesi düşündürücüdür. Davalı Kurumun meriyette olan bir yönetmelik hükmünü yorum yoluyla ve de zorlayarak hukuken kullanılamaz ve işletilemez duruma getirmesi, Yönetmeliğin amaçladığı ve istediği hedefin saptırılmasına yönelik bir davranış olarak değerlendirilmesi gerekir.” şeklinde karar verdiğini, bu karar ile memurlara verilen “ticket” in para emsali olarak değerlendirilemeyeceğinin hüküm altına alındığını ve yüksek mahkeme kararlarının herkesi bağladığını,

 

Sayıştay Temyiz Kurulu’nun 10.11.2015 tarih ve 41026 sayılı Tutanağında “Yönetmeliğin "Yardımın Şartları" başlıklı 5. maddesinde yer alan: "Kurum bütçelerine yiyecek yardımı karşılığı konulan ödenek memurlara yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyette kuruluşa ödenir” hükmü karşısında, özel firmalardan yemek teminine açıkça cevaz verilmediği anlaşılmakta ise de bunun Kanunda öngörülmüş sosyal bir hak oluşu, bu hakkın bir şekilde yerine getirilmesi gerekliliği; aksi halde, yemek yardımından yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluş vasıtasıyla faydalanan memurlara nazaran Kanunda öngörülmüş bir haktan mahrum bırakılma gibi eşitlik ilkesine aykırı bir durumun söz konusu olacağı hususları göz önüne alındığında, bu tür bir uygulamanın memur lehine değerlendirilerek kabul edilmesi gerektiğini,

 

Temyiz Kurulunca farklı kararlar verilmesine sebep olacak derecede yoruma açık söz konusu mevzuat karşısında henüz kamu idarelerini ve sorumluları bağlayıcı bir içtihadı birleştirme kararı da verilmediği göz önünde bulundurulduğunda, bu yorumlardan birini tercih ederek ödeme yapan sorumlular hakkında tazmin hükmü vermenin hakkaniyet ve hukuk kuralları ile bağdaşmayacağını, kaldı ki, mevzuattaki bu müphemliğin 20.11.2017 - 2017/11180 tarih ve sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile giderildiğini, ilgili Yönetmeliğin 3. Maddesi "Yiyecek yardımı sadece yemek verme şeklinde yapılır. Bu yardım, nakten veya kupon, kart, fış, bilet ya da bu mahiyette bir ödeme aracı verilmek suretiyle yapılamaz" şeklinde değiştirildiğini, bu düzenleme ile ihtilaf giderildiğinden, değişiklik öncesi yoruma müsait mevzuat göz önünde bulundurularak değişiklik tarihine kadar yapılan ödemelerin kamu zararı olarak kabul edilmemesi gerektiğini,

 

Bu itibarla, öğle yemeği hizmetinden faydalanan personelden Bütçe Uygulama Talimatı ile belirlenen tutarlar üzerinden günlük yemek bedeli alındığından ilişilecek husus bulunmadığı yönünde karar yerilmesi gerektiğini, sunulan fişlerden de anlaşılacağı üzere, yemeklerin belirlenen fiş yardımı ile yapıldığını, verilen fişin, toplam yemek parasının YARISINA denk geldiğini, kalan yarısının memurca ödendiğini, durum böyle olunca, mevzuata aykırılığın söz konusu olmadığını belirterek verilen tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmişlerdir.

 

Başsavcılık mütalaasında;

 

“Dilekçede özetle;

 

-Anlaşmazlığa konu ilamdan anlaşıldığı üzere yarım öğün olarak yaklaşık maliyetin hazırlandığı, buna göre bütçeden ödenek ayrıldığı ve ihale yapılarak sözleşmeye bağlandığı, Ülkemizde kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan memurlara yemek yardımının bu şeklide ihaleye çıkılarak yapıldığı, özellikle İl Özel İdareleri ile Belediyelerin memurların öğle yemeği yardımın bu şeklide yaptıkları,

 

-Memurların öğle yemeği ihtiyacının, yemek ihalesi sonucunda ihaleyi kazanan yemek firmasından karşılandığı, her ay düzenlenen hakedişler ile ay içinde yemek yiyen memurların fiilen çalıştığı iş günü sayısı dikkate alınarak, bu rakam üzerinden adı geçen firmaya ödeme yapıldığı, bunun karşılığında Merkezi Yönetim Bütçe Uygulama Talimatında yer alan ek göstergelere göre değişen en az yemek bedelleri üzerinden memurlara yapılan maaş ödemelerine esas bordrolardan yemek adedine göre yemek katkı payı kesildiği,

 

-Genel Müdürlükleri bütçesine ödenek konarak yemek verme şeklinde ihale yapılmasının kanun ve yönetmelikteki amaca uygun olduğu düşüncesiyle, Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde belirtilen fiyat tespitleri yapılırken günlük yemek ücretinin yarısı ( % 50) üzerinden yapıldığı, YARIM ÖĞÜN (% 50) üzerinden ihaleye çıkıldığı,

 

-2015 yılı bütçesi yapılırken memurlara yarım öğün üzerinden bütçeye ödenek konularak ihaleye çıkıldığı, tam öğün maliyeti ... TL iken yarım öğün ... TL olarak ihale edildiği, 7 nci Dairenin vermiş olduğu kararda ise çalışanlara ... TL verilmiş gibi tazmin çıkarılmasının, yapılmayan bir eylemin yapılmış gibi işlem tesis edilmesinin evrensel hukuk normları ile Anayasamıza aykırılık teşkil ettiği,

 

-Bağlı bulundukları ... Büyükşehir Belediyesinin, 2015 yılı için aynı şekilde aynı şartlarda ihalesine çıktığı yemek ihalesi için yarım öğün üzerinden yaklaşık maliyet tespitinde bulunduğu ve ihaleyi gerçekleştirdiği, yine aynı yerde çalışan memurlar olduğu için ihale aşamasında Büyükşehir ile beraber hareket edildiği, aynı şartlarda ihaleye çıkıldığı, ihale de aynı firmada kalmasına rağmen Sayıştay sorgusu sonucu ... Büyükşehir Belediyesi için tazmin isteminin 7. Dairenin 31.05.2017 tarihli ve 214 numaralı İlamıyla uygun görülmediği, çalışma barışının ve aynı yerde çalışan memurlar arasında adaletin sağlanması ve hukuka olan güvenin sarsılmaması amacıyla verilen tazmin hükmünün, ... Büyükşehir Belediyesi gibi, ... Genel Müdürlüğüne de uygulanması gerektiğine olan inançlarının devam etmekte olduğu,

 

-Emsal kararlarda tazmin hükmünün kaldırılmasına hükmedildiği,

 

-Mevzuattaki müphemliğin 20.11.2017 tarihli ve 2017/11180 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile giderilerek ilgili Yönetmeliğin 3. maddesinin "Yiyecek yardımı sadece yemek verme şeklinde yapılır. Bu yardım, nakten veya kupon, kart, fiş, bilet ya da bu mahiyette bir ödeme aracı verilmek suretiyle yapılamaz" şeklinde değiştirildiği, bu düzenleme ile ihtilaf giderildiğinden, değişiklik öncesi yoruma müsait mevzuat göz önünde bulundurularak değişiklik tarihine kadar yapılan ödemelerin kamu zararı olarak kabul edilmemesi gerektiği, ifade edilerek İlam hükmünün bozulmasına karar verilmesi talep edilmiştir.

 

Temyize konu Ek İlamda; "...Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği hükümlerine göre, yiyecek yardımının yemek verme şeklinde yapılması gerekmekte olup, bu yardım karşısında nakden bir ödemede bulunulması mümkün değildir. Ayrıca özel firmalardan yemek teminine de mevzuatta açıkça cevaz verilmediği de anlaşılmaktadır. Ancak yemek yardımı 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda öngörülmüş bir sosyal haktır ve bu hakkın bir şekilde yerine getirilmesi gerekmektedir. Aksi halde yemek yardımından yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluş vasıtasıyla faydalanan memurlara nazaran Kanun'da öngörülmüş bir haktan mahrum bırakılma gibi eşitlik ilkesine aykırı bir durumun söz konusu olacağı hususları göz önüne alındığında, bu tür bir uygulamanın memur lehine değerlendirilerek kabul edilmesi gerekmektedir..." denilerek yemek yardımından yararlananlardan yemek maliyetinin (ihale kapsamında ödenen toplam tutar) yarısının kesilmesi gerektiğinden bahisle, memurlardan Bütçe Uygulama Talimatında belirlenen asgari miktarlar kadar kesinti yapıldığının anlaşıldığı belirtilerek, kamu zararı tutarının, yemek maliyetinin (ihale bedelinin) yarısından, personelden kesilen tutarlar düşüldükten sonra kalan tutar kadar olması gerektiğine hükmedilmiştir.

 

İlamdan da anlaşılacağı üzere, tazmin hükmünün bilet, fiş veya bilet verilmesi uygulaması nedeniyle verildiğine ilişkin iddia gerçeği yansıtmamaktadır.

 

Yemek yardımına dair mevzuatta bu yardımın "yarım öğün" olarak verileceğine dair bir düzenleme bulunmamaktadır. Yarım öğün olarak ihaleye çıkılmasının, yemek hizmet bedelinin tamamının idare bütçesinden karşılanmasına yönelik bir uygulama olduğu değerlendirilmektedir.

 

Diğer taraftan; 6085 sayılı Sayıştay Kanununda kanun yolları; "Temyiz", "Yargılamanın İadesi" ve "Karar Düzeltilmesi" olarak sayılmıştır. Aynı Kanunun 52 nci maddesinin birinci fıkrasında sayılan ilgililerce bu yollara başvurulabilir. Dilekçede bahse konu ... Büyük Şehir Belediyesi 2015 yılı hesabına ilişkin 7. Dairenin 214 numaralı İlamının 30 uncu maddesi hükmü temyiz edilmediğinden kesinleşmiştir. Buna karşılık aynı Dairenin somut olaya ilişkin 99 numaralı İlamı temyiz edilmiş; verilen tasdik kararı üzerine karar düzeltilmesine gidilmiş; Temyiz Kurulunun bozma kararı üzerine de Daire bu karara uyarak temyize konu 367 sayılı Ek İlam hükmünü tesis etmiştir. 

 

Ayrıca; dilekçi tarafından, emsal kararlarda tazmin hükmünün kaldırılmasına hükmedildiği ifade edilmiş ise de, tazmin hükmünün tasdikine yönelik kararların bulunduğu da izahtan varestedir.

 

Buna göre; Ek İlam hükmünün bozulmasına yönelik dilekçi talebinin reddedilerek, Temyiz Kurulu bozma kararı üzerine ilgili mevzuata uygun olarak verilen 367 sayılı Ek İlam hükmünün tasdik edilmesinin yerinde olacağı düşünülmektedir.

 

Arz ederim.” Denilmiştir.

 

Dosyadaki mevcut belgelerin okunup, incelenmesinden sonra;

 

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ

 

367 sayılı EK İlam ile, Kurum personeline para ile temsil edilen araçlar (ticket) verilerek nakdi olarak yapılan yemek yardımında, Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin 4’üncü maddesine göre memurlardan yemek maliyetinin yarısı alınması gerekirken yalnızca Bütçe Uygulama Talimatında yer alan asgari tutarların kesilmesi nedeniyle … TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.

 

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 212. maddesine dayanılarak çıkarılan Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin “Yemek Servisi Giderleri” başlıklı 4. maddesinde;

 

“Yiyecek yardımının gerektirdiği giderler, yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere, bu Yönetmelik kapsamına dahil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanır.

 

Ödenek dağıtımı yemek servisi kurulacak kurumdaki memur sayısı dikkate alınmak suretiyle yapılır.

 

Yemek bedelinin bütçeden karşılanamayan kısmı yemek yiyenlerden alınır. 2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayın Bedeli Verilmesi Hakkında Kanun'a göre tayın bedeli verilen personel ile sözleşmeli olarak çalıştırılanların, bu Yönetmeliğe göre yiyecek yardımı yapılan yemek servislerinde yemek yemeleri halinde, yemek bedelinin tamamı kendilerinden alınır.” denilmektedir.

 

2015 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu eki Bazı Ödeneklerin Kullanımına ve Harcamalara İlişkin Esasları düzenleyen (E) Cetvelinin 43. maddesine göre; 657 sayılı Kanunun 212. maddesine dayanılarak hazırlanan ve 19/11/1986 tarihli ve 86/11220 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin 4. maddesi uyarınca yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere kurum bütçelerinden yapılan yemek yardımı, Ankara, İstanbul ve İzmir illerinin büyükşehir belediyesi sınırları içinde görev yapan personel için yemek maliyetlerinin azami üçte ikisi olarak uygulanabilmektedir.

 

Buna göre kurum bütçesinden kadrolu memurların her gün yiyebileceği ihtimaline karşılık konulan yiyecek yardımı ödeneğinden yemek maliyetinin yarısını aşmamak üzere harcama yapılabileceğinden, yemek maliyetinin bütçeden karşılanamayacak olan kısmı yemek yiyenlerden karşılanacaktır. Yemek yiyenlerden alınacak yemek ücretleri tarifesi ise her yılbaşında Bütçe Uygulama Talimatı ile asgari rakamlar üzerinden belirlenmekte olup, kurumlar yemek maliyetinin kalan kısmını karşılayacak şekilde bu rakamların daha üstünde fiyatlar tespit edebilecektir.

 

Bu nedenle Bütçe Uygulama Talimatı ile belirlenen miktarlar en az alınması gereken miktarı ifade etmektedir. Eğer Bütçe Uygulama Talimatında belirtilen miktarlar üzerinden kişilerden tahsil edilen bedel, yemeğin maliyetinin kalanını karşılamaya yetmiyorsa, kişilerden tahsil edilen miktarın yemeğin maliyetinin kalan kısmını karşılayacak şekilde artırılması veya yemeğin maliyetinin düşürülmesi gerekmektedir. Aksi takdirde yemek maliyetinin yarısından fazla bir miktarı bütçeden karşılanmış olacaktır ki bu da yukarıda ifade edilen Bütçe Kanunu hükmüne aykırıdır. Kaldı ki devlet memurlarının yiyecek yardımından hangi hallerde, ne şekilde faydalanacaklarını ve bu yardımın uygulanması ile ilgili esasları belirlemek amacıyla hazırlanan Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği'nin "Yardım Şekli" başlıklı 3 üncü maddesinde yiyecek yardımının yemek verme şeklinde yapılacağı ve bu yardım karşılığında nakden bir ödemede bulunulmayacağı açık bir şekilde ifade edilmektedir.

 

Zira, bahsi geçen Yönetmeliğin "Yardımın Şartları" başlıklı 5. maddesinde yer alan: "Kurum bütçelerine yiyecek yardımı karşılığı konulan ödenek memurlara yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyette kuruluşa ödenir” hükmü karşısında, özel firmalardan yemek teminine açıkça cevaz verilmediği anlaşılmakta ise de bunun Kanunda öngörülmüş sosyal bir hak oluşu, bu hakkın bir şekilde yerine getirilmesi gerekliliği; aksi halde, yemek yardımından yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluş vasıtasıyla faydalanan memurlara nazaran Kanunda öngörülmüş bir haktan mahrum bırakılma gibi eşitlik ilkesine aykırı bir durumun söz konusu olacağı hususları göz önüne alındığında, bu tür bir uygulamanın memur lehine değerlendirilerek kabul edilmesi gerekmektedir.

 

Rapor dosyası ve eki belgelerin incelenmesi neticesinde; ... Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü bünyesinde istihdam edilen memurların öğle yemeğinin, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre açık ihale usulü ile ... Şti’ye ihale edildiği ve söz konusu ihale kapsamında bu şirkete Kurum bütçesinden toplam KDV dahil … TL ödemede bulunulduğu ve memurlardan Bütçe Uygulama Talimatında belirlenen asgari miktarlar kadar kesinti yapıldığı görülmüştür. (161 sayılı asıl ilamın 1’inci maddesinde bu tutarın, ödenen faturalardan birinin KDV hariç olarak alınması sebebiyle sehven … TL olarak hesap edildiği görülmüştür.)

 

Dilekçiler, Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde belirtilen fiyat tespitleri yapılırken günlük yemek ücretinin yarısı ( % 50) üzerinden yapıldığı, YARIM ÖĞÜN (% 50) üzerinden ihaleye çıkıldığını bu sebeple kamu zararı doğmadığını iddia etmişlerse de; anılan Yönetmelik hükümlerine göre Belediye tarafından ödenebilecek tutar yaklaşık maliyetin yarısı değil, yemek maliyetinin yani ihale bedelinin yarısıdır. Bu nedenle sorumluların savunmalarının kabulü mümkün değildir.

 

Sonuç olarak, yemek yardımından yararlananlardan yemek maliyetinin yarısının kesilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. İlamda da hesaplandığı şekilde, kamu zararı tutarı, yemek maliyetinin(ihale bedelinin) yarısı ile personelden kesilen bütçe uygulama talimatındaki rakamlar arasındaki farkın olması gerekmektedir.

 

Bu itibarla, 367 sayılı EK İlam ile verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, (Üye …’ın farklı gerekçesi ile Üyeler … ile …’ın aşağıda yazılı karşı oy gerekçelerine karşı) oyçokluğu ile,

 

Karar verildiği 22.12.2021 tarih ve 50653 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.

 

Farklı gerekçe

 

Üye …’ın farklı gerekçesi

 

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 212 nci maddesinde:

 

“Devlet memurlarının hangi hallerde yiyecek yardımından ne şekilde faydalanacakları ve bu yardımın uygulanması ile ilgili esaslar Maliye Bakanlığı ile Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığının birlikte hazırlayacakları bir yönetmelik ile tesbit olunur.” hükmüne yer verilmiş ve bu hüküm uyarınca hazırlanan Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin “Amaç” başlıklı 1 inci maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, Devlet Memurlarının yiyecek yardımından hangi hallerde, ne şekilde faydalanacaklarını ve bu yardımın uygulanması ile ilgili esasları belirlemek olduğu; “Kapsam” başlıklı 2 nci maddesinde, bu Yönetmeliğin 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlar hakkında uygulanacağı; “Yardım Şekli” başlıklı 3 üncü maddesinde, yiyecek yardımının yemek verme şeklinde yapılacağı, bu yardım karşılığında nakden bir ödemede bulunulamayacağı; “Yardımın Şartları” başlıklı 5 inci maddesinde; Kurum bütçelerine yiyecek yardımı karşılığı olarak konulan ödeneğin, memurlara yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluşa ödeneceği, yemek servisi, yiyecek yardımından faydalanabilecek personel sayısının asgari 50 olması ve yemekhane için elverişli yer bulunması şartıyla atamaya yetkili amirin onayı ile kurulabileceği hükümlerine yer verilmiştir.

 

Söz konusu Yönetmelikte yer alan düzenlemeler göz önünde bulundurulduğunda, 657 sayılı Kanuna tabi personele yiyecek yardımının kupon, kart, fiş, ticket gibi para temsili araçlar sağlanarak dışarıdan temin edilmesi şeklinde yapılması mümkün değildir.

 

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 2 nci maddesinde, mal veya hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinin bu Kanun hükümlerine göre yürütüleceği hükme bağlanmıştır. Aynı Kanunun “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesinde de, “Bu Kanunun uygulanmasında Hizmet: Bakım ve onarım, taşıma, haberleşme, sigorta, araştırma ve geliştirme, muhasebe, piyasa araştırması ve anket, danışmanlık, tanıtım, basım ve yayım, temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, toplantı, organizasyon, sergileme, koruma ve güvenlik, meslekî eğitim, fotoğraf, film, fikrî ve güzel sanat, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmetler ile yazılım hizmetlerini, taşınır ve taşınmaz mal ve hakların kiralanmasını ve benzeri diğer hizmetleri, … ifade eder.” şeklinde tanımlanmıştır. Yemek hazırlama ve dağıtım işinin 4734 sayılı kanun kapsamında belirtilmiş “hizmet” tanımı içinde yer alması söz konusu işin ilgili mevzuatına aykırı olarak ihale edilebileceği anlamına gelmemektedir. Zira Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği yemek yardımının yemek verme şeklinde yapılacağını açıkça belirtmiştir.

 

Rapor dosyası ve eki belgelerin incelenmesi neticesinde; yemek yardımının yemek verme yerine ihale yoluyla özel firmadan karşılandığı ve bütçe uygulama talimatındaki asgari rakamların personelden tahsil edildiği anlaşılmıştır.

 

Yukarıdaki açıklamalardan anlaşılacağı üzere, para temsili araçlar ile yemek ihtiyacının dışarıdan karşılanması ile ilgili idare işlemi, Yiyecek Yardımı Yönetmeliği ve Kamu İhale Kanununa aykırı olduğundan, bu işlem neticesi yapılan ödemelerin tamamı, mevzuatta öngörülmeyen bir ödeme mahiyetindedir. Bu nedenle yemek ihalesi için yapılan ödemelerden, yemek yiyen personelden kesilen miktar düşüldükten sonra kalan tutarın tamamı için tazmin hükmü verilmesi gerekmekte ise de;

 

6085 sayılı Sayıştay Kanunun 61’inci maddesinde; “ (1) Bu Kanunda yargılama usulüne ve kanun yollarına ilişkin hüküm bulunmayan hallerde 18/6/1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.” denilmekte olup, söz konusu Kanunu yürürlükten kaldıran 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 447. Maddesinin 2’nci fıkrasında de 18/6/1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa yapılan yollamalar, Hukuk Muhakemeleri Kanununun bu hükümlerin karşılığını oluşturan maddelerine yapılmış sayılır hükmü gereğince yürürlükte olan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun:

 

Taleple bağlılık ilkesi başlıklı 26’ncı maddesindeki “(1) Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir” hükmü uyarınca, kamu zararının yukarıda belirtilen hususlar doğrultusunda yeniden hesaplanması, dilekçinin aleyhine olacağından ilamda belirtilen miktar için verilen tazmin hükmünün tasdikine karar verilmesi gerekir.

 

 

 

 

 

 

 

Karşı oy gerekçesi

 

Dr. …’un karşı oy gerekçesi

 

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 212. maddesine dayanılarak çıkarılan Devlet memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği'nin Yemek Servisi Giderleri başlıklı 4. maddesinde;

 

“Yiyecek yardımının gerektirdiği giderler, yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere, bu yönetmelik kapsamına dahil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konacak ödeneklerle karşılanır.

 

Ödenek dağıtımı yemek servisi kurulacak kurumdaki memur sayısı dikkate alınmak suretiyle yapılır. Yemek bedelinin bütçeden karşılanmayan kısmı yemek yiyenlerden alınır. 2155 sayılı Bazı Kamu personeline Tayın Bedeli verilmesi Hakkındaki Kanuna göre tayın bedeli verilen personel ile sözleşmeli olarak çalıştırılanların, bu yönetmeliğe göre yiyecek yardımı yapılan yemek servislerinde yemeleri halinde yemek bedelinin tamamı kendilerinden alınır.” denilmektedir.

 

Bu madde hükmüne göre, kurum bütçesinden kadrolu memurların her gün yiyebileceği ihtimaline karşılık konulan yiyecek yardımı ödeneğini aşmamak üzere harcama yapılabilecektir.

 

Yemek maliyetinin bütçeden karşılanamayacak olan kısmı yemek yiyenlerden karşılanacaktır. Yemek yiyenlerden alınacak yemek ücretleri tarifesi ise, her yılbaşında Bütçe Uygulama Talimatı ile asgari rakamlar üzerinden belirlenmekte olup, kurumlar yemek maliyetinin kalan yarısını karşılayacak şekilde bu rakamların daha üstünde fiyatlar tespit edebileceklerdir.

 

Bütçeye konulan ödenekler gerçek anlamda bir maliyet olmayıp bütçe hazırlama rehberine göre personel sayısı dikkate alınarak hazırlanan standart maliyeti ifade etmektedir. Dolayısıyla bütçeye ödenek, yemek maliyetinin yarısını aşmayacak şekilde tespit edilip konulmaktadır.

 

Tazmin hükmü, Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin 4. maddesinde yer alan, “Yiyecek yardımının gerektirdiği giderler, yemek maliyetinin yarısını aşmamak üzere bu yönetmelik kapsamına dahil memur adedine göre kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanır. Yemek bedelinin bütçeden karşılanmayan kısmı yemek yiyenlerden alınır.” Hükmüne dayanmaktadır.

 

Yönetmeliğin 5, 6 ve 7. maddelerinden yemek yardımının, memurlara kurumlarca oluşturulacak veya oluşturulmuş yemek servisleri aracılığıyla verilmesine göre düzenlendiği anlaşılmakta; servisler aracılığıyla verilen ve yarısı yemek yiyenlerden alınacağı belirtilen yemek maliyetinin nasıl belirleneceği ise anılan Yönetmeliğin 9. maddesinde açıklanmaktadır. Yönetmeliğin anılan 9. maddesinde ise; “Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin uygulanmasında, kurum kadrolarında olup, yemek servisinde görevlendirilen personel giderleri kira, amortisman, su, elektrik ve havagazı giderleri yemek maliyetine dahil edilmez.” Hükmü yer almakta; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 4. maddesine göre de yemek ihtiyacının ihale yolu ile temini mümkün bulunmaktadır. Bu hükümler birlikte değerlendirildiğinde, yemek yiyenlerden yarısının alınacağı belirtilen yemek bedelinden, Yönetmeliğin 9. maddesi ile yemek maliyetine dahil edilmeyecek unsurların düşülmesi, kalan tutarın yarısının yemek yiyenlerden alınması gerekir. İhale yolu ile yapılan yemek alımlarında ise bu unsurlara tekabül eden payın hesabı mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle yemek maliyetinin büyük kısmını oluşturan bu unsurlara tekabül eden tutardan sonra kalan kısmın yarısına tekabül edeceği düşünülen Maliye Bakanlığı’nca yayımlanan asgari yemek bedellerinin yemek yiyenlerden alınması yeterli bulunmaktadır.

 

Rapor dosyası ve eki belgelerin incelenmesi neticesinde; yemek yardımının yemek verme yerine ihale yoluyla özel firmadan karşılandığı, bütçe uygulama talimatındaki asgari rakamların personelden tahsil edildiği anlaşılmıştır.

 

Söz konusu olayda Yiyecek Yardımı Yönetmeliğindeki amaç, konulan ödeneğin belediyenin yılı bütçesine, belediye bütçe muhasebe usul ve yönetmeliğine uygun olarak ihale yolu ile alım yapılmak suretiyle yerine getirilmiş olup konulmuş ödenek aşılmadığından ve Bütçe Uygulama Talimatında belirtilen tutarlar yemek yiyen memurlardan tahsil edildiğinden, dilekçi iddialarının kabulü ile verilen tazmin hükmünün kaldırılmasına karar verilmesi gerekir.

 

 

 

Üye …’ın karşı oy gerekçesi

 

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Yiyecek yardımı” başlıklı 212 nci maddesinde;

 

“Devlet memurlarının hangi hallerde yiyecek yardımından ne şekilde faydalanacakları ve bu yardımın uygulanması ile ilgili esaslar Maliye Bakanlığı ile Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığının birlikte hazırlıyacakları bir yönetmelik ile tesbit olunur.”

 

Hükmüne yer verilmiş ve bu maddeye göre yürürlüğe konulan DEVLET MEMURLARI YiYECEK YARDIMI YÖNETMELİĞİ’ nin

 

3 üncü maddesinde yiyecek yardımının sadece yemek verme şeklinde yapılacağı, nakten veya kupon, kart, fiş, bilet ya da bu mahiyette bir ödeme aracı verilmek suretiyle yapılamayacağı, 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında yiyecek yardımının gerektirdiği giderlerin, yemek maliyetlerinin Ankara, İstanbul ve İzmir illeri için üçte ikisini, diğer iller için yarısını aşmamak üzere, bu Yönetmelik kapsamına dahil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanacağı, üçüncü fıkrasında yemek bedelinin bütçeden karşılanamayan kısmının yemek yiyenlerden alınacağı, 5 inci maddesinde, Kurum bütçelerine yiyecek yardımı karşılığı olarak konulan ödeneğin memurlara yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluşa ödeneceği, yiyecek yardımının gerektirdiği giderlerin sadece yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluş tarafından yapılacağı, yemek servisinin, yiyecek yardımından faydalanabilecek personel sayısının asgari 50 olması ve yemekhane için elverişli yer bulunması şartıyla atamaya yetkili amirin onayı ile kurulabileceği, yiyecek yardımının bu şekilde kurulan yemek servislerinde yapılacağı, yemek servisi için gerekli bina, tesis ve demirbaş eşyanın kurumlarca sağlanacağı, bunlara karşılık memurlardan ücret alınmayacağı, 7 nci maddesinde, yemek servisinin yönetiminden kurumun idari ve mali işlerle görevli biriminin sorumlu olduğu, servis hizmetlerinin biri müdür, biri satın alma veya ambar memuru ve biri de muhasebe memuru olmak üzere en az üç kişilik bir komisyonca yürütüleceği, ayrıca hizmetin gerektirdiği diğer personelin kurum içinden sağlanabileceği, 9 uncu maddesinde de, bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin uygulanmasında, kurum kadrolarında olup, yemek servisinde görevlendirilen personel giderleri kira, amortisman, su, elektrik ve havagazı giderlerinin yemek maliyetine dahil edilmeyeceği hüküm altına alınmıştır.

 

Söz konusu hükümler birlikte değerlendirildiğinde yemek yardımının Kurum bütçelerine yiyecek yardımı karşılığı olarak konulan ödeneğin memurlara yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluşa ödeneceği, yiyecek yardımının gerektirdiği giderlerin sadece yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluş tarafından yapılacağı belirtilmiş ancak “yemek servisi” olarak ifade edilen ve “kuruluş” olarak da isimlendirilen birimin sadece yiyecek yardımından faydalanabilecek personel sayısının asgari 50 olması ve yemekhane için elverişli yer bulunması şartıyla atamaya yetkili amirin onayı ile kurulabileceği ve yiyecek yardımının da bu şekilde kurulan yemek servislerinde yapılacağı ifade edilmiştir. (5 inci madde) Şu halde Kurumda yiyecek yardımından faydalanabilecek personel sayısının asgari 50 olmaması veya yemekhane için elverişli yer bulunmaması durumunda yemek servisi kurulamayacaktır. Bu gibi durumlarda Yönetmelik yiyecek yardımının gerektirdiği giderlerin, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluş tarafından yapılabilmesine cevaz vermekte ise de bu halde yemek maliyetlerinin nasıl hesaplanacağının belirtilmesi bir yana, bu amaca hizmet edecek bir dernek, sandık vs. nin kurulmaması halinde yardımın nasıl yapılabileceğine yönelik bir düzenlemeye de yer vermemektedir. Bu durumda personelin yemek yardımından faydalanamayacak olması düşünülebilirse de bu halde de memurun yasanın verdiği bir haktan idarenin eksik bir düzenlemesi nedeniyle yararlanamaması durumu ortaya çıkmaktadır. Zira 657 sayılı Kanunun 212 inci maddesi hangi devlet memurlarının değil, bütün devlet memurlarının hangi durumlarda yemek yardımından yararlanacağını belirleme yetkisini idareye bırakmaktadır. Diğer bir ifade ile Kanun Devlet Memurlarına yiyecek yardımı yapılmasını öngörürken, idari düzenleme bu yardımın ancak; asgari 50 personelin olması şartına bağlı olan yemek servisinin kurulması ya da yemek vermek üzere kurulmuş olan dernek, sandık gibi kuruluşların bulunması şartına bağlamak suretiyle sınırlandırmıştır ki, Kanunun idareye böyle bir sınırlandırma için cevaz vermediği açıktır.

 

Diğer yandan Yönetmelik yiyecek yardımının gerektirdiği giderlerin, yemek maliyetlerinin Ankara, İstanbul ve İzmir illeri için üçte ikisini, diğer iller için yarısını aşmamak üzere, bu Yönetmelik kapsamına dahil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanacağını, yemek bedelinin bütçeden karşılanamayan kısmının ise yemek yiyenlerden alınacağını ifade ettikten sonra (4. Md.) yemek servisi için gerekli bina, tesis ve demirbaş eşyanın kurumlarca sağlanacağını ve bunlara karşılık memurlardan ücret alınmayacağını, Bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin uygulanmasında, kurum kadrolarında olup, yemek servisinde görevlendirilen personel giderleri ile kira, amortisman, su, elektrik ve havagazı giderlerinin yemek maliyetine dahil edilmeyeceğini (9.md.) belirterek yemek maliyetine nelerin dahi edileceğine dair bir düzenlemeye de yer vermiştir. Bu durumda Yönetmeliğin yemek maliyetini, yemek yardımının yemek servisince yapılması durumuna göre ön gördüğü söylenebilir. Bu durumda ihale bedelini yemek maliyeti olarak kabul ederek buna göre bir kamu zararı hesaplamak da esasen Yönetmelik düzenlemesine aykırı olacaktır.

 

Şu halde;

 

Anayasanın 138 inci maddesi gereğince iş ve işlemlerin Kanuna aykırı Yönetmelik hükmü yerine doğrudan Kanuna uygunluğunun denetlenmesi gerekmektedir. Devlet memurlarının yiyecek yardımından yararlandırılması Kanunun idarelere yüklediği bir görev olup idarenin de bu yükümlülüğünü yasaların kendisine verdiği usuller dahilinde yerine getirmiş olması ve yardımın ihale yolu ile yapılması sırasında ihale işlemlerinde bir yasaya aykırılık durumu ve kamu zararı da uyuşmazlık konusu edilmediğinden sorumluların temyiz talebi kabul edilerek verilen tazmin hükmünün kaldırılmasına karar verilmesi gerekir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bu sayfa 295 kez görüntülendi.