Dernek ve vakıflara yapılacak mali destek için mülki idare amirinden onay alınmaması, kamu zararına yol açar mı?

Karar

 

Kamu İdaresi Türü          Belediyeler ve Bağlı İdareler     

Yılı         2015    

Dairesi  7           

Dosya No           44864  

Tutanak No        50549  

Tutanak Tarihi   1.12.2021         

Kararın Konusu Çeşitli Konuları İlgilendiren Kararlar      

 

 

Konu: Vakfa yardım.

 

214 sayılı ilamın 42 nci maddesi ile tazminine hükmolunan ...TL ile ilgili olarak, 11.04.2018 tarih ve 44295 sayılı Temyiz Kurulu Kararı ile, kamu zararı oluşmadığından 214 sayılı ilamın 42 nci maddesiyle verilen tazmin hükmünün bozularak Dairesine Tevdiine karar verilmesi üzerine Dairesince;

 

304 sayılı EK İlamın 3. Maddesiyle; mahallin en büyük mülki idare amirinin izni olmaksızın ... Vakfı işbirliğiyle gerçekleştirilen ortak hizmet projesi için gider yapılması neticesinde oluşan ...TL kamu zararının tazminine karar verilmiştir.

 

Sorumlular tarafından gönderilen ortak temyiz dilekçesinde özetle,

 

“TEMYİZ ÖZETİ:

 

...Büyükşehir Belediyesinin 2015 yılı hesabı hakkında verilen 304 sayılı EK ilamın 3. maddesinin kaldırılması talebinin olduğu,

 

TEMYİZ NEDENLERİ:

 

...Vakfına yapılan yardımda; 2015 yılı Denetimini yapan Denetçinin Mülki İdare Amirinin onay yazısının sonradan alındığını ve bu sebeple Kamu zararının oluştuğunu yapılan bu yardımının tazmin edilmesi gerektiğine dair görüş bildirdiği,

 

Temyiz Kuruluna yapılan başvuruda mülki idare amiri onay yazısının eksik alınması sonucunda oluşan kamu zararının mülki idare amirinden alınan onay yazısının tamamlanması nedeniyle kaldırılmasının talep edildiği,

 

Bu talep üzerine Temyiz Kurulunun 11.04.2018 tarih ve 44295 tutanak numaralı kararında; " kamu zararı oluşmadığı gerekçesiyle 214 sayılı ilamın 42 nci maddesi ile verilen tazmin hükmü bozularak tekrar 7. daireye tevdiine karar verilmiştir."

 

Sayıştay Başkanlığının Savcı görüşünde de; "mülki idare onayı her ne kadar projenin başlamasında sonra alınmış olsa da Valilik bu onayı verirken herhangi bir tereddüt duymamış yada onayı verirken imtina etmemiştir. Diğer yandan Kanun'un ilgili hükmü de mahallin en büyük mülki idare amirinden alınacağı belirtilerek bu iznin illa da meclis kararından, protokolden ya da harcamadan önce alınacağını belirtmemiştir. Bununla birlikte tesis edilmiş bir idari işlem hukuk kurallarına aykırı olmadığı gibi kanunun açık hükmüne de aykırılık teşkil etmediğini" belirterek, tazmin hükmünün kaldırılması yönünde karar verdiği,

 

Yapılan bir harcamada Kamu zararının oluşması için Belediye Kanunun belirttiği görev alanı dışında bir harcamanın olması gerektiği, Oysa burada yapılan harcamanın 5393 sayılı Belediye Kanunun 75’inci maddesi (c) bendine göre Belediyeye tanınan yetki çerçevesinde yapılan bir harcama olduğu,

 

Ancak bu harcama yapılırken denetçinin belirttiği üzere sehven alınmayan mülki idare amiri onayının bilahare projenin başladığı tarih belirtilerek mülki idare amirinden alındığı,

 

Burada bir kasıt bulunmadığı, Tamamen görevli personellerin ihmali sonucunda sehven alınmamış bir onayın söz konusu olduğu, Burada ihmali bulunan personeller hakkında idare bir soruşturma açabileceği,

 

Yukarıda da belirttiğimiz gibi kamu zararının oluşması için Belediye Yasasında belirtilmeyen bir görevin ifası sonucunda yapılacak bir harcama olması gerektiği, Temyiz Kurulu Raporunda ve Sayıştay Başkanlığı Savcı görüşünde yapılan bu harcamanın kamu zararı oluşturmadığının açıkça belirtildiği,

 

Yukarıda belirttiğimiz nedenlerde göz önüne alınarak 304 sayılı ek ilam ile haklarında verilen tazmin kararının kaldırılması ifade edilmiştir.

 

Başsavcılık mütalaasında;

 

“...Büyükşehir Belediyesinin 2017 yılı hesabının 7 inci Dairede yargılanması sonucu çıkarılan 304 sayılı ek ilamın 3. maddesinde yer alan tazmin hükmünü sorumlular sıfatıyla temyiz eden ..., ... ve ...’IN ilgi yazı ekinde gönderilen temyiz dilekçesi incelendi.

 

Dilekçesinde özetle: Dilekçede, ilamın 42. maddesiyle verilen, ...Vakfı işbirliği ile gerçekleştirilen ortak hizmet projesinin mahallin en büyük mülki idare amirinden izin alınmadan, yapılması nedeniyle oluşan ...TL kamu zararının sorumlularına ödettirilmesine yönelik ilam hükmüne itiraz edilmektedir.

 

Belediyelerinin ... Vakfı ile yapılan iş birliği ile gerçekleştirilen ortak hizmet projesi 5393 sayılı Kanunun 14 ve 75. maddelerine uygun olup, bu proje ilişkin daha sonra mahallin en büyük mülki idare amirinden izin alınmamış olması veya geç alınmış olması idari bir noksanlık olarak değerlendirilmektedir. Nitekim daha sonra bu yönde bir olur alınmış ve bu idari eksikliğin giderildiğinden yapılan ödemenin Kamu Zararı olarak değerlendirilmesi mümkün değildir.

 

Diğer taraftan Temyiz Kurulunuzun 44295 sayılı Kararının 2. Maddesi de bu yöndedir.

 

Bu sebeplerle, sorumlunun savunmasının kabul edilerek, tazmin hükmünün kaldırılması yönünde karar verilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.

 

Arz olunur.” Denilmektedir.

 

Duruşma talebinde bulunan ..., ….’ya duruşma gününe ilişkin tebligat yapılmasına rağmen duruşmada hazır bulunmadıkları, kanuni bir vekil göndermedikleri ve duruşmada hazır bulunmama nedenlerini kabul edilebilir bir belge ile tevşik etmedikleri anlaşılmakla,

 

Duruşma talebinde bulunan … ve Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

 

Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

 

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ

 

214 sayılı ilamın 42 nci maddesi ile tazminine hükmolunan ...TL ile ilgili olarak, 11.04.2018 tarih ve 44295 sayılı Temyiz Kurulu Kararı ile, kamu zararı oluşmadığından 214 sayılı ilamın 42 nci maddesiyle verilen tazmin hükmünün bozularak Dairesine Tevdiine karar verilmesi üzerine Dairesince;

 

304 sayılı Ek İlamın 3. Maddesiyle; mahallin en büyük mülki idare amirinin izni olmaksızın ... Vakfı işbirliğiyle gerçekleştirilen ortak hizmet projesi için gider yapılması neticesinde oluşan ...TL kamu zararının tazminine karar verilmiştir.

 

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14 üncü maddesinde:

 

“Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla;

 

a) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları (Bu Kanunun 75 inci maddesinin son fıkrası, belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler tarafından, orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları ile Devlete ait her derecedeki okul binalarının yapım, bakım ve onarımı ile tefrişinde uygulanmaz.); sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır. Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 100.000’in üzerindeki belediyeler, kadınlar ve çocuklar için konukevleri açmak zorundadır. Diğer belediyeler de mali durumları ve hizmet önceliklerini değerlendirerek kadınlar ve çocuklar için konukevleri açabilirler.

 

…”

 

denilmekte olup Kanun’un “Belediyenin giderleri” başlıklı 60 ıncı maddesinin (i) bendinde de “Dar gelirli, yoksul, muhtaç ve kimsesizler ile engellilere yapılacak sosyal hizmet ve yardımlar.” Belediyenin giderleri arasında sayılmıştır.

 

Diğer yandan Kanun’un “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75 inci maddesinde ise:

 

“Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;

 

a) Mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait yapım, bakım, onarım ve taşıma işlerini bedelli veya bedelsiz üstlenebilir veya bu kuruluşlar ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir ve bu amaçla gerekli kaynak aktarımında bulunabilir. Bu takdirde iş, işin yapımını üstlenen kuruluşun tâbi olduğu mevzuat hükümlerine göre sonuçlandırılır.

 

b) Mahallî idareler ile merkezî idareye ait aslî görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla gerekli aynî ihtiyaçları karşılayabilir, geçici olarak araç ve personel temin edebilir.

 

c) (Değişik: 12/11/2012-6360/19 md.) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.

 

…”

 

Hükmü yer almaktadır.

 

Rapor dosyasının incelenmesinden; 11.11.2014 tarih ve 250 sayılı ...Büyükşehir Belediyesi Meclis kararında “...vakfı ...mikrofinans şube müdürlüğü 05.11.2014 tarihli dilekçesi ile gelir getirici faaliyetlerde bulunmak isteyene yoksullara geri dönüşümlü kredi hizmeti sağlamak amacıyla ...mikrofinans şube hizmetleri ...Büyükşehir Belediyesi ile ortaklaşa işbirliği içinde çalışma yapmak için 5393 sayılı Kanunun 60. Maddesi (i) ve 75. Maddesi (a) bentlerine istinaden ...Büyükşehir Belediyesi ve ...Vakfı ile işbirliği protokolü imzalanması için ...Büyükşehir Belediyesi Başkanı ...’e yetki verilmesi oy birliği ile kabul edildi.” denildiği, ancak gerçekleştirilen projelere ilişkin olarak Meclis Kararında atıfta bulunulan ve yukarıda aynen yer 5393 sayılı Kanun’un 75 inci maddesine göre mahallin en büyük mülki amiri olan ...Valisinden onay alınmadığı ve akabinde ise sorgu üzerine söz konusu iznin alındığı görülmüştür.

 

Valilik Makamının geçmişe yönelik olarak iznini içeren Olur’da ise aynen

 

“Meclisimiz 11.11.2014 tarih ve 250 karar nolu meclis kararına göre Büyükşehir Belediyemiz ve ... (...Vakfı) ile aramızda yapılan protokol gereğince, çeşitli projeleri gerçekleştirip yerine getirebilmek için 5393 sayılı Yasanın 75. maddesinin 6360 sayılı yasa ile değiştirilen (c) bendindeki “Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.” denilmektedir.

 

Bu hükme istinaden tarafınızca gerekli olurun verilmesini arz ederim.”

 

denilmektedir.

 

5393 sayılı Kanun’un 75 inci maddesinin (c) bendinde “Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.” denilmekledir. Buna göre aslolan Büyükşehir Belediyesi tarafından, dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek olan ortak hizmet projeleri için önceden mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınmasıdır. Ancak somut olayda Valilik Makamı tarafından verilen Olur, münhasıran ...Büyükşehir Belediye Meclisi’nin sorgu edilip tazmin hükmüne konu olan 11.11.2014 tarih ve 250 numaralı Karar’ı içindir. Ayrıca Valilik Makamı bu Olur’u geriye dönük olarak vermek noktasında her hangi bir tereddüt duymamış ya da Olur vermekten imtina etmemiştir. Diğer yandan Kanun’un ilgili hükmü de mahallin en büyük mülki idare amirinden izin alınacağını belirtmiş olmasına rağmen bu iznin meclis kararından, protokolden ya da harcamadan önce alınacağını belirtmemiştir. Bununla birlikte tesis edilmiş bir idari işlem olan söz konusu Olur, düzenlenmiş olduğu an itibariyle yürürlükte olup emredici hukuk kurallarına aykırı olmadığı gibi kanunun açık hükmüne de aykırılık teşkil etmemektedir.

 

Açıklanan nedenlerle 304 sayılı EK İlamın 3. maddesiyle verilen tazmin hükmünün KALDIRILMASINA, (Üye ...’ın aşağıda yazılı karşı görüşüne karşı) oy çokluğuyla,

 

Karar verildiği 01.12.2021 tarih ve 50549 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.

 

Karşı Oy Gerekçesi

 

Üye ...’ın karşı oy gerekçesi:

 

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediye giderleri” başlıklı 60 ıncı maddesinde, dar gelirli, yoksul, muhtaç ve kimsesizler ile engellilere yapılacak sosyal hizmet ve yardımlar belediyenin giderleri arasında sayılmıştır. Yine Kanunun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75 inci maddesinin “c” fıkrasında aynen; “(Değişik: 12/11/2012-6360/19 md.) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.” Denilmektedir.

 

06.12.2012 gün ve 28489 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 6360 sayılı On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi Ve Yirmi Altı İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 19 uncu maddesinde 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi ile 5253 sayılı Dernekler Kanununun 10 uncu maddesinin belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler için uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır.

 

11.11.2014 tarih ve 250 sayılı ...Büyükşehir Belediyesi Meclis kararında “ ...vakfı ...mikrofinans şube müdürlüğü 05.11.2014 tarihli dilekçesi ile gelir getirici faaliyetlerde bulunmak isteyene yoksullara geri dönüşümlü kredi hizmeti sağlamak amacıyla ...mikrofinans şube hizmetleri ...Büyükşehir Belediyesi ile ortaklaşa işbirliği içinde çalışma yapmak için 5393 sayılı kanunun 60. Maddesi (i) ve 75. Maddesi (a) bentlerine istinaden ...büyükşehir belediyesi ve ...Vakfı ile işbirliği protokolü imzalanması için ...Büyükşehir Belediyesi Başkanı ...’ yetki verilmesi oy birliği ile kabul edildi.” Denilmektedir.

 

Ancak, 5393 sayılı Kanunun 75. madde hükmünden de açıkça anlaşılacağı üzere, projenin yapılabilmesi mahallin en büyük mülki idare amiri olan Valinin iznine tabidir. Belediye tarafından gerçekleştirilen bu projede Valinin onayı alınmamıştır. Projeye başlanılmasının ön şartı Valilik olurunun alınmasıdır. Valilikten geçmişe dönük olarak alınan iznin hukuken bir geçerliliği bulunmamaktadır.

 

Bu nedenle 304 sayılı Ek İlamla verilen tazmin hükmünün tasdikine karar verilmesi gerekir.

Bu sayfa 179 kez görüntülendi.