Şartları taşımayan kişinin üst göreve atanması nedeni ile oluşan zarardan üst yöneticinin de sorumlu olduğu hk.

Karar

Kamu İdaresi Türü          Belediyeler ve Bağlı İdareler     

Yılı         2018    

Dairesi  2           

Dosya No           47216  

Tutanak No        50226  

Tutanak Tarihi   13.10.2021       

Kararın Konusu Personel Mevzuatı ile İlgili Kararlar        

 

 

Peyzaj Mimarlığı kadrosunda bulunan şahsın mevzuata aykırı olarak 1 inci dereceli Başkan Yardımcılığı kadrosuna atanması.

 

5) 83 sayılı İlamın 6. Maddesi ile 6 ncı dereceli peyzaj mimarlığı kadrosunda bulunan ...’ın mevzuata aykırı olarak 1 inci dereceli başkan yardımcılığı kadrosuna atamasının yapılması sonucunda kendisine 6 ncı dereceli peyzaj mimarlığı kadrosu yerine 1’inci dereceli Başkan Yardımcılığı kadrosuna ait özel hizmet tazminatı ve ek ödeme tutarlarının ödenmesi sonucu oluşan ... TL kamu zararının tazminine ilişkin hüküm tesis edilmiştir.

 

Temyiz talebinde bulunanların temyiz dilekçesi, Başsavcılık Mütalaası işbu İlamın/Tutanağın 1. maddesinde belirtildiği gibidir.

 

Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

 

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

 

83 sayılı İlamın 6. Maddesi ile 6 ncı dereceli peyzaj mimarlığı kadrosunda bulunan ...’ın mevzuata aykırı olarak 1 inci dereceli başkan yardımcılığı kadrosuna atamasının yapılması sonucunda kendisine 6 ncı dereceli peyzaj mimarlığı kadrosu yerine 1’inci dereceli Başkan Yardımcılığı kadrosuna ait özel hizmet tazminatı ve ek ödeme tutarlarının ödenmesi sonucu oluşan ... TL kamu zararının tazminine ilişkin hüküm tesis edilmiştir.

 

Esas yönünden inceleme:

 

22.02.2007 tarih ve 26442 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmeliğin "Kadro kütükleri" başlıklı 15 inci maddesinde;

 

“(1) Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden itibaren mahalli idarelerdeki memur kadroları, Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-4 Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Kadro Kütüklerinden (I) sayılı Belediye ve Belediye Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Memur Kadro Kütüğünde belirtilen unvan kodu, kadro unvanı, sınıflar ile belirlenen en alt ve üst derecelere uygun olarak kullanılır. İptal, ihdas ve kadro değişikliklerinde bu kütükler esas alınır. (…)” hükmüne yer verilmiş olup, anılan maddede belirtilen Kütükte 10000 Unvan Kodlu Belediye Başkan Yardımcılığı görevi Genel İdare Hizmetleri Sınıfında 1 inci dereceli bir görev olarak belirlenmiştir.

 

Öte yandan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68 inci maddesinin (B) fıkrasında;

 

“Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı ile Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı hariç, sınıfların 1, 2, 3 ve 4 üncü derecelerindeki kadrolarına, derece yükselmesindeki süre kaydı aranmaksızın, atanmasındaki usule göre daha aşağıdaki derecelerden atama yapılabilir.

 

Ancak, bu şekilde bir atamanın yapılabilmesi için ilgilinin;

 

…

 

b) 1 inci ve 2 nci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300’den az olanlar için en az 10 yıl,

 

…

 

hizmetinin bulunması ve yükseköğrenim görmüş olması şarttır.

 

…” denilmektedir.

 

Buna göre sınıfların 1, 2, 3 ve 4 üncü derecedeki kadrolarına, derece yükselmesindeki süre kaydı aranmaksızın, belirli çalışma sürelerini doldurmuş olmak ve yükseköğrenim görmüş olmak şartıyla atama yapılabileceği ve ancak kendi derecesinin üstünde bir kadroya bu usulle atanmış olanların, atandıkları kadronun aylık ve diğer haklarından yararlanacağı hükme bağlanmıştır.

 

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden, Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelikte Belediye Başkan Yardımcılığı kadrosunun Genel İdare Hizmetleri sınıfında 1 inci dereceli bir görev olarak belirlendiği, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda sınıfların 1inci dereceli kadrolarından göstergesi 5300 altında olanlar için bu kadroya atanacak olan personelin en az 10 yıl hizmet süresinin bulunması gerektiği anlaşılmaktadır. Buna göre 3000 ek göstergeli 1 inci dereceli Belediye Başkan Yardımcılığı kadrosuna atanabilmek için ilgilinin 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68 inci maddesinin (B) fıkrasındaki hizmet süresi şartını taşıması gerekmektedir.

 

Rapor dosyası ve eklerinin incelenmesinde, ...’ın 5 yıl hizmet süresi bulunmasına rağmen 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) fıkrasına istinaden 1 inci dereceli Başkan Yardımcılığı görevine asaleten atandığı ve bu kadro için öngörülen özel hizmet tazminatı ve ek ödemeden yararlandığı görülmüştür.

 

Dolayısıyla ...’ın yukarıdaki mevzuatta belirtilen 10 yıl hizmet süresi şartını taşımadan kadro derecesi 1 inci derece olan Belediye Başkan Yardımcılığı kadrosuna atanması mevzuata aykırı olduğundan, ataması nedeniyle yapılan ek ödeme ve özel hizmet tazminat ödemeleri de kamu zararı oluşturmaktadır.

 

Sorumluluk yönünden inceleme:

 

Harcama yetkililerinin ve gerçekleştirme görevlilerinin harcama sürecindeki görev ve sorumlulukları 5018 sayılı Kanunu’nun 32 ve 33’üncü maddelerinde düzenlenmiştir. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun “Harcama Talimatı ve Sorumluluk” başlıklı 32 nci maddesinde;

 

“Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır. Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, Ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.”,

 

“Giderlerin Gerçekleştirilmesi” başlıklı 33 ncü maddesinde;

 

“Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır. Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.” hükümlerine yer verilmiştir.

 

Yine, aynı Kanunun 55 ve devamı maddelerinde kamu idarelerinin iç kontrol sistemlerini oluşturmaları öngörülmüş ve bu çerçevede harcama birimlerinin yapılan mali işlemler üzerinde gerçekleştirecekleri kontroller açıklanmış olup, harcama birimlerinin asgari yapmaları gereken kontroller, malî hizmetler birimi tarafından ön malî kontrole tâbi tutulacak malî karar ve işlemlerin usûl ve esasları ile ön malî kontrole ilişkin standart ve yöntemler Maliye Bakanlığınca belirleneceği hükme bağlanmıştır.

 

Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar'ın 10 uncu maddesinde, ön mali kontrol işleminin harcama birimleri tarafından da yerine getirileceği belirtilerek, gelir, gider, varlık ve yükümlülüklere ilişkin mali karar ve işlemlerin harcama birimi tarafından mali mevzuat hükümlerine uygunluk yönüyle kontrol edileceği,

 

Usul ve Esasların 12 nci maddesinde de, süreç kontrolünün nasıl yapılacağı belirtilerek, mali işlemlerin yürütülmesinde görev alanların yapacakları işlemden önceki işleri de kontrol edecekleri, ödeme emrini düzenlemekle görevlendirilen gerçekleştirme görevlilerinin de ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde ön mali kontrol işlemini yapacakları belirtilmektedir.

 

Yukarıda açıklanan mevzuat hükümlerinden, her bir harcamanın harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi tarafından süreç kontrolü çerçevesinde yapılan işlemlerin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olup olmadıkları ön mali kontrole tabi tutularak kontrol edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

 

Sayıştay Genel Kurulunun 14.06.2007/5189-1 sayılı Kararının “sorumlular” başlıklı 3 üncü bölümünde, harcama yetkililerinin ve gerçekleştirme görevlilerinin sorumlulukları açıklanmış olup; ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirilmiş gerçekleştirme görevlilerinin düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu tutulması gerektiği belirtilmiştir.

 

5018 sayılı Kanun ve yukarıda belirtilen Sayıştay Genel Kurul Kararı uyarınca, harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlileri, giderin gerçekleştirilmesi ve harcamanın yapılması süreçlerinde, mevzuata uygunluk açısından kontrolleri sağlamakla yükümlüdürler. Yapılacak harcama, nitelik itibariyle hukuka aykırı nitelik taşıyorsa, söz konusu işlemleri yapmaktan kaçınmak durumundadırlar.

 

Sorumlular tarafından gönderilen savunmada, Harcama Yetkilileri ve Gerçekleştirme Görevlileri sorumluluğa ilişkin itiraz edip, usulsüz atanan bütün personelin Belediye Başkanları tarafından atandığını, atamaların mevzuata uygun yapılıp yapılmadığı konusunda bilgi sahibi olmadıklarını, belirterek sorumluluklarının kaldırılmasını ifade etmişlerse de;

 

Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliğinde harcamanın çeşidine göre aranacak belgeler belirlenmiş olup, "Aylıklar" başlıklı 8 inci maddesinde; aylık ve aylıkla birlikte ödenen hakedişler için Aylık Bordrosu (Örnek: 9) ve Personel Bildirimi (Örnek: 10) ile duruma göre ödemenin yapıldığı ilk aya ait ödeme belgesine eklenecek belgeler sayılarak; bunlardan birisinin de "İlk atamalarda, atama onayı ve işe başlama yazısı" olduğu ifade edilmiştir. Bu nedenle atamanın yapıldığı tarihte görevli olan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisinin sorumluluğu bulunmaktadır.

 

Somut olayda, kamu zararının oluşmasına, mevzuata aykırı olarak yapılan atama işlemi neden olmuştur. Üst yönetici Belediye Başkanı, böyle bir atama işleminin yapılmasına yönelik emir verse bile, onayı hazırlayan memurdan başlamak üzere hiyerarşik kademedeki sıralı amirlerin, mevzuata aykırı olan bu emre ilişkin 657 sayılı Kanunun ilgili hükmü uyarınca gerekli işlemleri yapmaları gerekmektedir.

 

Bu nedenle; atamanın yapıldığı tarihte (2018 yılı) görevli olan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi ile üst yöneticinin sorumluluğu bulunmaktadır.

 

Bu itibarla, 83 sayılı İlamın 6. maddesi ile verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE (7.Daire Başkanı ..., 8. Daire Başkanı ..., Üye ..., Üye ..., Üye ...’un aşağıda yazılı karşı görüşlerine karşı) oy çokluğuyla,

 

Karar verildiği 13.10.2021 tarih ve 50226 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.

 

Karşı oy gerekçesi:

 

7. Daire Başkanı ..., 8. Daire Başkanı ..., Üye ..., Üye ...’un karşı oy gerekçesi:

 

Esas yönünden verilen Kurul kararına katılmakla birlikte sorumluluk yönünden;

 

Söz konusu tazmin hükmünde, atamayı onaylayan Üst Yönetici (Belediye Başkanı), Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlisi müştereken sorumlu tutulmuştur.

 

Harcama Yetkilileri ve Gerçekleştirme Görevlileri sorumluluğa ilişkin itirazlarında, usulsüz atanan bütün personelin Belediye Başkanları tarafından atandığını, atamaların mevzuata uygun yapılıp yapılmadığı konusunda bilgi sahibi olmadıklarını, belirterek sorumluluklarının kaldırılmasını talep etmişlerdir.

 

Harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlilerinin yasal sorumluluk ve yükümlülükleri 5018 sayılı Kanunu’nun 32 ve 33’üncü maddelerinde düzenlenmektedir. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun “Harcama Talimatı ve Sorumluluk” başlıklı 32’nci maddesinde;

 

“Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır. Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, Ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.”,

 

“Giderlerin Gerçekleştirilmesi” başlıklı 33’üncü maddesinde;

 

“Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır. Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.” hükümlerine yer verilmektedir.

 

Bu hükümler bağlamında, somut olayda harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin sorumluluğu, ödeme emrine konu atamaya ilişkin harcama yapmaktır. Asaleten yapılan atamanın içeriğinin düzenlenmesine ilişkin kendilerine sorumluluk yüklenebilecek bir yasal yetki ve görevleri bulunmamaktadır.

 

Netice itibariyle, hukuki uyuşmazlık konusuna esas atama aşamasında herhangi bir yetki ve sorumluluğu bulunmayan harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin, sadece ilişkili ödeme emri belgeleri üzerinde imzası bulunması hasebiyle sorumluluğuna hükmedilmesi mümkün değildir. Çünkü ilgili kamu görevlilerince, 5018 sayılı Kanun’un 32 ve 33’üncü maddeleri çerçevesinde, icra edilen fiiller ile kamu zararına sebebiyet veren atama işlemindeki mevzuat hükümlerine aykırılık arasında uygun illiyet bağı bulunmamaktadır.

 

Bu itibarla, 83 sayılı İlamın 6. maddesi ile verilen tazmin hükmünün esas yönünden mevzuata uygun olduğuna ve sorumluluk yönünden bozulmasına; Harcama Yetkilileri ve Gerçekleştirme Görevlilerinin sorumluluklarının kaldırılmasını teminen yeniden hüküm tesisi için dosyanın ilgili Dairesine Tevdiine karar verilmesi gerekir.

 

 

 

Üye ...’ün karşı oy gerekçesi:

 

Esas yönünden verilen Kurul kararına katılmakla birlikte sorumluluk yönünden;

 

Atamaya ilişkin evrakta eksiklik bulunduğu, atamanın iki imza ile olması gerektiği, atamayı teklif edenlerin tespit edilerek sorumluluğa dahil edilmesi gerekir.

 

Bu itibarla, 83 sayılı İlamın 6. Maddesi ile verilen tazmin hükmünün esas yönünden mevzuata uygun olduğuna ve sorumluluk yönünden bozulmasına kararı verilmesi gerekir.

Bu sayfa 154 kez görüntülendi.