İrtifak hakkın iptali davası ile taşınmazın teslimine ilişkin davanın birlikte açılamayacağı hk.
Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2022/2228 E. , 2022/1953 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2022/2228
Karar No : 2022/1953
DAVACI : … Derneği
VEKİLİ : Av. …
DAVALILAR : 1) … Bakanlığı
2) … Müdürlüğü'ne izafeten … Valiliği
DAVANIN KONUSU :
1) 21/05/2021 tarih ve 4009 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınan mülkiyeti Hazine'ye ait İstanbul ili, Kadıköy ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parselde kayıtlı taşınmaz üzerinde Tarım ve Orman Bakanlığı lehine 467,61 m2'lik daimi geçit (irtifak) hakkı tesisine yönelik işlemin,
2) Teslime ilişkin … tarih ve … sayılı İstanbul Valiliği İl Tarım ve Orman Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'UN DÜŞÜNCESİ : 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 5. maddesine uygun bulunmayan dava dilekçesinin reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dava dilekçesi 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca incelendikten sonra gereği görüşüldü:
MADDİ OLAY VE HUKUKÎ SÜREÇ :
… tarih ve … sayılı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Olur'u ile, diğer hususların yanı sıra İstanbul ili, Kadıköy ilçesi, … Mahallesinde bulunan, 1.947,95 m2'lik kara alanı, 3.058,17 m2'si denizalanı olmak üzere toplam 5.006,12 m2'lik Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki alanın, 1 No'lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 101. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi ile 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 47. maddesi gereğince balıkçı barınağı olarak kullanılmak üzere Tarım ve Orman Bakanlığı (Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü) adına tahsis edilmesine, … ada, … parselde kayıtlı 3.311,80 m2 yüzölçümlü taşınmazın 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamında özelleştirme kapsam ve programına alınması için Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'na devredilmesine karar verilmiş;
… tarih ve … sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile mülkiyeti Hazine'ye ait İstanbul ili, Kadıköy ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parselde kayıtlı taşınmaz özelleştirme kapsam ve programına alınmış, özelleştirme işlemlerinin 31/12/2025 tarihine kadar tamamlanmasına karar verilmiştir.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Gayrimenkul İşlemleri Proje Grup Başkanlığı'nca … ada, … parselde kayıtlı bulunan taşınmaz üzerinde Tarım ve Orman Bakanlığı lehine 467,61 m2'lik daimi geçit (irtifak) hakkı kurulmasına ilişkin irtifak hakkı tesisi işlemi ile işleme ilişkin teknik dosyanın 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun'un 17/B maddesi gereğince onaya sunulan karar, … tarih ve … sayılı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Başkan Vekili Olur'u ile onaylanmıştır.
İstanbul Valiliği İl Tarım ve Orman Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işlemi ile, balıkçı barınağı olarak kullanılmak üzere Bakanlık adına tahsisi uygun görülen Kadıköy ilçesi, … Mahallesinde bulunan toplam 5.006,12 m2 Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki alanın ve … ada, … parsele ilişkin daimi geçit hakkı verilen 467m2'lik alanın teslim alınabilmesi için söz konusu 5.006,12 m2 yüzölçümlü alanda yapılan incelemeler sonucunda İstanbul Yelken Kulübü'nün sporcu lokali olarak kullandığı bir yapının ve deniz kısmında 14 adet, kara kısmında 11 adet sahibi belli olmayan teknelerin bulunduğu tespit edildiğinden teslim alınacak alanın kiralama işlemlerinin sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için söz konusu işgallerin ivedilikle kaldırılması hususunda gereği Kadıköy Emlak Müdürlüğü ile Kadıköy Kaymakamlığı'ndan istenilmiştir.
… Kaymakamlığı'nca … tarih ve … sayılı "2886 sayıl Kanun'a göre tahliye" konulu yazı ilgili yerlere gönderilmiştir.
Bunun üzerine davacı tarafından Tarım ve Orman Bakanlığı'nın daimi geçit hakkı tesisi işleminin ve … Kaymakamlığı'nın 30/09/2021 tarihli tahliye işleminin iptali istemiyle açılan davada, ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla "... davacı tarafından, İstanbul ili, Kadıköy ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın 2286 sayılı Kanun'un 75. maddesine göre tahliyesinin yapılacağına ilişkin Kadıköy Kaymakamlığı'nın 30/09/2021 tarihli işleminin ve bu taşınmaz üzerinde tesis edilen Tarım ve Orman Bakanlığı'nın daimi geçit hakkı işleminin iptalinin istenildiği, dava dilekçesine 30/09/2021 tarihli tahliye işleminin bir suretinin eklendiği, dava konusu edilen daimi geçit hakkı tesisi işleminin bir suretinin ise dava dilekçesine eklenmediği görülmüş olup, davacı tarafından iptali talep edilen daimi geçit hakkı tesisi işleminin tarih ve sayısı belirtilmemekle birlikte bu işlemin bir suretinin dava dilekçesine eklenmemesi nedeniyle hangi tarih ve sayılı daimi geçit hakkı tesisi işleminin iptalinin istenildiği hususunda tereddüt hasıl olduğundan bu hâliyle dava dilekçesinin, 2577 sayılı Kanun'un 3. maddesi hükmüne uygun olmadığı, diğer taraftan; dava konusu edilen Kadıköy Kaymakamlığı'nın 30/09/2021 tarihli tahliye işlemi ile Tarım ve Orman Bakanlığı'nın daimi geçit hakkı tesisi işlemi arasında maddi veya hukuki yönden bağlılık yada sebep - sonuç ilişkisi bulunmadığından da dava dilekçesinin 2577 sayılı Kanun'un 5. maddesi hükmüne de uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda; idari yargı yerlerinde açılan davalarda taleple bağlı olma ilkesi geçerli olduğundan, dava dilekçesinde talebin ne olduğunun hiçbir tereddüte mahal bırakmayacak şekilde açıkça belirtilmesi gerektiğinden, hangi işlem/işlemlere karşı dava açılıyor ise dava dilekçesinde o işlemin/işlemlerin tarih ve sayısının dava dilekçesinin her yerinde (konu, içerik, talep vs.) aynı olacak şekilde gösterilmesi, işlemin/işlemlerin bir örneğinin dava dilekçesine eklenmesi ve dava dilekçesinde dava konusu edilmek istenen idari işlem/işlemlerin açıkça iptalinin talep edildiğinin yazılması suretiyle menfaati ihlâl edilenler tarafından yeniden dava açılmak üzere dava dilekçesinin reddi gerekmektedir.
Diğer taraftan; Kadıköy Kaymakamlığı'nın 30/09/2021 tarihli tahliye işleminin iptali için ayrı, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın daimi geçit hakkı tesisi işleminin iptali için ayrı olmak üzere ayrı ayrı dilekçeler ile dava açmakta serbest olmak üzere dava dilekçesinin reddi gerekmektedir." gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi gereğince dava dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
Davacı tarafından yenilen dilekçeyle, İstanbul ili, Kadıköy ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parselde kayıtlı taşınmaz üzerinde Tarım ve Orman Bakanlığı lehine 467,61 m2'lik daimi geçit (irtifak) hakkı tesisine yönelik işlem ile teslime ilişkin … tarih ve … sayılı … Valiliği İl Tarım ve Orman Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, davanın görüm ve çözümünün 4046 sayılı Kanun'un 27. maddesinin (a) bendi uyarınca ilk derece mahkemesi olarak Danıştay'ın görev alanı içinde bulunduğundan, 2577 sayılı Kanun'un 15. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca dava dosyasının Danıştay'a gönderilmesine karar verilmiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE :
USUL YÖNÜNDEN:
2577 sayılı Kanun'un "Aynı dilekçe ile dava açılabilecek hâller" başlığını taşıyan 5. maddesinde, her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılacağı, ancak, aralarında maddi veya hukukî yönden bağlılık ya da sebep - sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile dava açılabileceği, birden fazla şahsın müşterek dilekçe ile dava açabilmesi için davacıların hak veya menfaatlerinde iştirak bulunması ve davaya yol açan maddi olay veya hukukî sebeplerin aynı olması gerektiği; 14. maddesinin 3. fıkrasında, dilekçelerin görev ve yetki, idari merci tecavüzü, ehliyet, idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, süre aşımı, husumet ve aynı Kanun'un 3. ve 5. maddelerine uygun olup olmadıkları yönlerinden sırasıyla inceleneceği; 15. maddesinin 1-d bendinde ise, dilekçelerin 3. ve 5. maddelere uygun olmadıklarının tespiti hâlinde, yeniden dava açılmak üzere dilekçenin reddedileceği kurala bağlanmıştır.
Davacı tarafından, dava konusu edilen İstanbul ili, Kadıköy ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parselde kayıtlı taşınmaz üzerinde Tarım ve Orman Bakanlığı lehine 467,61 m2'lik daimi geçit (irtifak) hakkı tesisine yönelik işlem ile teslime ilişkin … tarih ve … sayılı … Valiliği İl Tarım ve Orman Müdürlüğü işleminin iptali istemi arasında, bir dilekçe ile dava açılabilmesi için gerekli olan maddi veya hukukî bağlılık bulunmadığı gibi sebep-sonuç ilişkisinin de mevcut olmadığı, zira iki ayrı konuya ilişkin olarak iki ayrı idarece tesis edilen işlemlerin söz konusu olduğu, dolayısıyla bu hâliyle dava dilekçesinin 2577 sayılı Kanun'un 5. maddesine uygun düzenlenmediği anlaşılmıştır.
Bu itibarla, İstanbul ili, Kadıköy ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parselde kayıtlı taşınmaz üzerinde Tarım ve Orman Bakanlığı lehine 467,61 m2'lik daimi geçit (irtifak) hakkı tesisine yönelik işlemin iptali istemiyle ilgili kısım yönünden ayrı; teslime ilişkin … tarih ve … sayılı … Valiliği İl Tarım ve Orman Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle ilgili kısım bakımından ayrı dilekçelerle ve geçit (irtifak) hakkı tesisine yönelik işleme karşı dava açılmak isteniyorsa, söz konusu işlemi tesis eden Özelleştirme İdaresi Başkanlığı hasım gösterilmek suretiyle ayrı bir dava açılması gerekmektedir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 15/1-d maddesi uyarınca, bu kararın tebliğinden itibaren 30 gün içinde 5. maddeye uygun şekilde her bir işleme karşı ayrı ayrı dilekçelerle, dilekçe ret kararını veren yargı yeri sıfatıyla Danıştay'da yeniden dava açmakta serbest olmak üzere DİLEKÇENİN REDDİNE,
2. Aynı Kanun'un 15/5. maddesi hükmüne göre dilekçenin reddi üzerine yeniden verilecek dilekçede aynı yanlışlık yapıldığı takdirde davanın reddedileceğinin davacıya tebliğine,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, posta gideri avansından artan tutar ile istemi hâlinde kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının (…. İdare Mahkemesi'nin … sayılı esasına kayıtlı dava dosyasına yatırılan) davacıya iadesine, 09/05/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.