4734 sayılı Kanun hükümleri uyarınca, ihale sürecinde isteklilerin mevzuata aykırılık oluşturan fiillerine karşı güvence olarak irat kaydedilmek üzere isteklilerden geçici teminat istenileceği; taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla da sözleşmenin imzalanmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanan kesin teminat alınacağı anlaşılmaktadır. Mevzuatta öngörülen bu iki teminat türü farklı amaçlara hizmet etmekte olup, teminat altına aldıkları hususlar ile irat kaydedilme şartlarının da birbirinden farklı olduğu hususunda tereddüt bulunmamaktadır. Dolayısıyla birinin diğeri yerine ikame edilmesi mümkün değildir. Bakılan uyuşmazlığın esasını, kesin teminatın geçici teminat yerine geçip geçmeyeceği değil, teklif geçerlik süresi uzatılmakla birlikte geçici teminat süresinin buna uygun şekilde uzatılıp uzatılmayacağı hususu oluşturduğundan, davacıların durumlarının teklif geçerlik süresine uygun geçici teminat mektubu verilmemesi kapsamında değerlendirilerek, tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının hukuka uygun olup olmadığının ortaya konulması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, 23/01/2019 tarihinde gerçekleştirilen ihalenin ilk aşamasında teklif değerlendirme süreçleri sonucunda ihale üzerinde kalan ve kesin teminat vermek suretiyle sözleşme imzalanarak geçici teminatı iade edilen davacıların oluşturduğu iş ortaklığının daha sonraki süreçler sonucunda tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılıp sözleşme feshedildikten sonra yeniden avantajlı teklif konumuna gelmesi dolayısıyla teklif geçerlik süresini uzatarak bu süreye uygun geçici teminat mektubu vermesinin istenildiği, bu konuda 01/11/2021 tarihli yazı ile verilen beş iş günü dolmadan iki iş günü içerisinde teklif geçerlik süresinin uzatıldığının ve idare uhdesinde 15/08/2026 tarihine kadar geçerli kesin teminat mektuplarının bulunduğunun bildirildiği, bunun üzerine 10 gün içinde gerekli belgeler ile kesin teminatı vererek sözleşme imzalanmasına yönelik 04/11/2021 tarihli sözleşmeye davet yazısının gönderildiği, davacılar ile sözleşme imzalanmadan 10/11/2021 tarihinde gönderilen diğer bir yazı ile, 09/11/2021 tarihinde beşinci komisyon kararı alındığından bahisle daha önce gönderilen sözleşme davetinin dikkate alınmamasının istenildiği görülmekte olup, davacılar tarafından teklif geçerlik süresi uzatılmakla birlikte geçici teminata ilişkin evrakın tamamlanması için henüz süre varken, ihaleyi yapan idarenin uhdesinde bulunan kesin teminatları yeterli kabul etmesi dolayısıyla geçici teminatın verilmediği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacılara teklif ve teminat geçerlik süresinin uzatılması için beş iş günü süre verildiği, daha bu süre dolmadan ihaleyi yapan idarece kesin teminatın geçici teminat olarak sayılmasının mümkün olmadığı veya geçici teminata ilişkin eksikliğin verilen süre sonuna kadar giderilmesi gerektiği hususunda bir bildirim yapılmaksızın davacıların talebi zımnen kabul edilerek sözleşme davetinin gönderildiği, öte yandan, dava konusu ihalede teklif değerlendirme süreçlerinin ve ihaledeki ilk aşamanın geçtiği, daha önce iki ayrı istekli ile sözleşme imzalandığı, gelinen aşamanın tekliflerin değerlendirilmesi safhasına ilişkin olmadığı, somut olayın bu özellikleri dikkate alındığında, davacıların teklif geçerlik süresine uygun geçici teminatı vermediklerinden bahisle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması yönünde düzeltici işlem belirlenmesine yönelik dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmamıştır.
Bu itibarla, dava konusu Kurul kararının iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.
Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2022/2379 E. , 2022/3196 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/2379
Karar No:2022/3196
TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVALI) … Kurumu
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVALI YANINDA MÜDAHİLLER) I- …
İnşaat Nakliye Sanayi ve Ticaret A.Ş.
II- … Temizlik Nakliyat İnşaat Turizm
Sanayi Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- … A.Ş
2- … İnşaat Madencilik Akaryakıt
Nakliyat Turizm Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. İş Ortaklığı
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Genel Müdürlüğü ... Bölge Müdürlüğü'nce 23/01/2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen "Çeşmeli-Mersin-Tarsus ve Tarsus-Pozantı Otoyolu ile Tarsus-Adana-Gaziantep Otoyolunun Tarsus Doğu Kavşağı (Km:46+091)-Adana Kuzey Kavşağı (72+703) Arasında Muhtelif Kesimlerinin ve Bağlantı Yollarının Üstyapı Onarımı Yapım İşi" ihalesine ilişkin itirazen şikâyet başvurusu üzerine, davacı iş ortaklığının tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması yönünde düzeltici işlem belirlenmesine yönelik Kamu İhale Kurulu'nun (Kurul) … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; dava konusu Kurul kararı ile her ne kadar, "Başvuru sahibinin süreye uygun teminat mektubu sunulmadığı yönündeki iddiası kapsamında yapılan incelemede, başvuru sahibi tarafından teklif geçerlik süresinin uzatılmasına yönelik yazıya istinaden belirlenen süreye uygun yeni bir geçici teminat mektubu veya teminat mektubu süre uzatım yazısı sunulmadığı, 01/11/2021 tarihinde EKAP üzerinden anılan iş ortaklığına tebliğ edilen yazıda açıkça geçerlik süresi 31/12/2021 tarihinden önce olmamak üzere geçici teminat mektubu temin edilmesi gerektiğinin ifade edildiği, ilgili yazıya istinaden anılan iş ortaklığı tarafından herhangi bir şikâyet yoluna başvurulmadığı, bu açıdan belirtilen süreye uygun geçici teminat mektubunun sunulması gerektiği, ayrıca geçici teminat mektubunun ve kesin teminat mektubunun mevzuatta öngörülen ve farklı işlevlere sahip olan iki farklı güvence olduğu, bahse konu iki teminatın gelir kaydedilmesine ilişkin koşulların farklı olduğu, ek olarak idarede mevcut bulunan kesin teminat mektubunun anılan iş ortaklığı tarafından yeni bir geçici teminat mektubu sunulmasına engel teşkil etmediği hususları bir arada değerlendirildiğinde, anılan iş ortaklığı tarafından idarece ilgili yazıda belirtilen süreye uygun geçici teminat mektubunun sunulması gerektiği anlaşılmış olup, başvuru sahibinin bahse konu iddiasının yerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır." gerekçeleri ile davacıların tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması yönünde düzeltici işlem kararı alınmış ise de, ilgili mevzuat hükümleri ile dosyada mevcut bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucu, ihaleyi yapan idarece alınan … tarihli ve .. no.lu ihale komisyon kararına karşı yapılan şikâyet ve itirazen şikâyet başvurularının sonuçlanması aşamasında davacı şirketlerden 01/11/2021 tarihinde teklif geçerlik süresinin uzatılması ve geçici teminat mektubunun sunulmasının istenildiği ve 10 günlük süre tanındığı, bu sırada 10 günlük süre dolmadan 4 no.lu ihale komisyonu kararına yönelik olarak itirazen şikâyet başvurularının reddine karar verildiği, ihale süreçlerinin uzamış olması sebebiyle 04/11/2021 tarihinde davacı şirketlere sözleşmeye davet yazısı gönderilerek, kesin teminatın verilmesi ve diğer yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesinin istenildiği, dolayısıyla süre dolmadan sözleşmeye davet yazısının gönderildiği ve geçici teminatın alınması sebebinin (kesin teminatın verilmesi) bu hâliyle sona erdiği;
Ancak bu kez de 3 no.lu ihale komisyonu kararına karşı itirazen şikâyet başvurusu reddedilen müdahil şirketlerin yürüttüğü yargı süreci neticesinde alınan … tarih ve … sayılı karar gereğince yapılan inceleme neticesinde … tarih ve … sayılı Kurul kararıyla 4 no.lu ihale komisyon kararında ikinci avantajlı istekli olan … A.Ş.'nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması yönünde düzeltici işlem tesis edildiği ve kararın gereğinin yerine getirilmesini teminen yeni bir ihale komisyonu kararı alınması gerektiğinden 10/11/2021 tarihinde davacılara gönderilen sözleşmeye davet yazısının dikkate alınmaması gerektiği yönünde … tarihli ve … no.lu ihale komisyonu kararının tebliğ edildiği ve tekrar geçici teminat mektubu istenmesi ve yine … no.lu ihale komisyonu kararında ikinci istekli durumuna geçen müdahil şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığından da teklif geçerlik süresinin uzatılması ve geçerlik tarihi uygun geçici teminat mektubu sunulmasının ihaleyi yapan idarece istenilmediği, nitekim 6 no.lu komisyon kararında ihaleyi yapan idarece bu durumun kabul edildiği, davacı şirketlerin ihale süreci içerisinde kendisinden istenilen tüm bilgi ve belgeleri tamamlayarak ihaleye katıldığı ve ihalenin ilk aşamasında 31/12/2019 tarihine kadar geçerli olan geçici teminat mektubunu sunduğu, ihale sürecinin uzaması ve sürenin bitmesi nedeniyle geçici teminat mektubu ile ilgili durumun oluştuğu, bu durumun ihaleyi yapan idarenin davranışları sonucunda gerçekleştiğinin idarece de kabul edildiği görüldüğünden, daha önce hem geçici hem de kesin teminat mektubu veren davacıların bu aşamada ihaleyi aksatma kasıtlarının olmadığı gibi, davacıların teklifi göz önüne alındığında, bu durumun geçici teminat verme yükümlülüğünün amacına ve kamu menfaatlerine de uygun olmadığı anlaşıldığından, süreye uygun geçici teminat mektubunun sunulmadığı gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması yönünde düzeltici işlem belirlenmesine yönelik dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Mahkeme kararının usul ve yasaya aykırı olduğu, davacılar tarafından teklif geçerlik süresinin uzatılmasına ilişkin yazı üzerine geçici teminat mektubunun süresinin uzatılmadığı, 4734 sayılı Kanun'un 35. maddesi uyarınca teklif geçerlik süresinden en az otuz gün fazla süreli olmak üzere geçici teminat mektubu süresinin de uzatılması gerektiği, yazıda açıkça geçici teminat mektubu sunulması istenilmesine rağmen belirtilen süreye uygun geçici teminat mektubunun sunulmadığı, geçici ve kesin teminatın farklı işlevlere sahip olduğu, davacıların idarenin talebi üzerine geçici teminat mektubu sunma niyetlerinin olmadığı, değerlendirme dışı bırakılmalarının hukuka uygun olduğu; davalı yanında müdahiller tarafından, davalı idarenin düzeltici işlem belirleme kararının sunulmayan belgenin sunulması veya geçersiz teklifin geçerli hâle getirilmesine yarayan bir işlem olmadığı, Mahkeme kararının geçersiz hâle gelen teklifi ihya eder nitelikte olduğu, geçici ve kesin teminatın işlevlerinin farklı olduğu, kanunda açıkça teklif geçerlik süresine uygun şekilde geçici teminat mektuplarının süresinin de uzatılacağının belirtildiği, ihale aşamasında davacılar tarafından sunulan geçici teminat mektubunun süresinin dolduğu, isteklinin kusuruyla geçersiz hâle gelen teklifin ihya edilemeyeceği, davacıların teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacılar tarafından, kararın usul ve yasaya uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
… Genel Müdürlüğü ... Bölge Müdürlüğü'nce 23/01/2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen yaklaşık maliyeti 734.458.786,32 TL, sınır değeri ise 460.975.729,33 TL olarak belirlenen ihalede 09/04/2019 tarihli birinci ihale komisyonu kararıyla, davacıların oluşturduğu iş ortaklığının 413.413.413,15 TL'lik teklifi ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmiş ve ihale uhdelerinde kalmıştır. İhale uhdesinde kalan davacı iş ortaklığı tarafından teklif dosyası kapsamında … tarih ve … referans numaralı 31/12/2019 tarihine kadar geçerli olan geçici teminat mektubu sunulmuş, ihale sürecinin itirazlar sonucu uzaması nedeniyle teklif geçerlik süresinin uzatılmasının istenilmesi üzerine teklif geçerlik süresi 29/06/2020 tarihine ve geçici teminat mektubunun süresi ise 14/08/2020 tarihine kadar uzatılmıştır. Öte yandan, ihale kapsamında yapılan şikâyet ve itirazen şikâyet başvurularının karara bağlanması sonucunda 27/01/2020 tarihinde EKAP üzerinden tebliğ edilen "Sözleşmeye davet " konulu yazı ile davacıların oluşturduğu iş ortaklığı sözleşme imzalamaya davet edilmiş, toplamda 66.102.000,00 TL tutarındaki 31/01/2020 tarihli üç adet kesin teminat mektubunu sunan davacılar ile idare arasında 05/02/2020 tarihinde sözleşme imzalandıktan sonra 11/02/2020 tarihli yazı ile davacıların geçici teminatı iade edilmiştir.
Dava konusu ihalede itirazen şikâyet ve dava süreçleri sonucunda alınan 15/10/2020 tarihli üçüncü ihale komisyonu kararı ile davacıların teklifi değerlendirme dışı bırakılarak … A.Ş ekonomik açıdan en avantajlı, … A.Ş.- … Ticaret A.Ş.- … İnşaat Ticaret A.Ş. iş ortaklığı ise en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenmiş, 01/12/2020 tarihinde davacılar ile imzalanan sözleşmenin tasfiyesi işlemlerine başlanılmış ve 06/01/2021 tarihinde en avantajlı teklif sahibi istekli ile sözleşme imzalanmıştır. Devam eden itiraz ve dava süreçleri sonucunda alınan 19/08/2021 tarihli dördüncü ihale komisyonu kararı ile davacı iş ortaklığı yeniden ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi, … A.Ş. ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenmiştir.
Bunun üzerine 01/11/2021 tarihinde EKAP üzerinden tebliğ edilen yazı ile teklif geçerlik süresinin 29/06/2020 tarihinde dolduğu, 4 no.lu ihale komisyonu kararı ile işin yüklenicisinde değişiklik olacağından işlem tesis edilebilmesi için teklif geçerlik süresinin uzatılması gerektiği belirtilerek, teklif geçerlik süresinin 31/11/2021 tarihine kadar uzatılıp uzatılmayacağının bildirilmesi ve uzatım kararı alınması hâlinde geçici teminat mektubunun süresinin de en az 31/12/2021 olacak şekilde temin edilerek bu yazının bildiriminden itibaren beş iş günü içerisinde gönderilmesi istenilmiş, bu yazıya cevaben davacılar tarafından 03/11/2021 tarihinde sunulan yazıda teklif geçerlik süresinin 03/01/2022 tarihine kadar uzatıldığı, ayrıca idarede bulunan kesin teminat mektubunun süresinin 15/08/2026 tarihli olduğu ifade edilmiştir. İdarece 04/11/2021 tarihinde EKAP üzerinden davacılara 10 gün içerisinde gerekli yükümlülükleri yerine getirmek suretiyle sözleşme imzalamaları yönündeki sözleşmeye davet yazısı gönderilmiştir.
Bu arada Mahkeme kararı doğrultusunda ikinci en avantajlı teklif sahibine yönelik iddiaların esasının incelemesi sonucunda … tarih ve … sayılı Kurul kararıyla ... İnşaat A.Ş.'nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması yönünde düzeltici işlem kararı verildiğinden 09/11/2021 tarihinde beşinci ihale komisyonu kararı alınmış, davacı iş ortaklığı en avantajlı teklif sahibi, müdahil şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığı ikinci avantajlı teklif sahibi olarak belirlenmiş, 10/11/2021 tarihinde EKAP üzerinden davacılara gönderilen yazıyla 5 nolu komisyon kararının alındığı, 04/11/2021 tarihinde gönderilen sözleşmeye davet yazısının dikkate alınmaması istenilmiştir.
Müdahil şirketlerce beşinci komisyon kararı üzerine davacıların usulünce teklif ve teminat süresini uzatmadığı iddiasıyla 03/12/2021 tarihinde itirazen şikâyet başvurusu yapılmış, dava konusu Kurul kararı ile idarece belirlenen süreye uygun yeni bir geçici teminat mektubu veya teminat mektubu süre uzatım yazısının sunulmadığı gerekçe gösterilerek davacıların teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiğine karar verilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Tekliflerin geçerlik süresi" başlıklı 32. maddesinde, " Tekliflerin geçerlik süresi ihale dokümanında belirtilir. İdarece ihtiyaç duyulması halinde bu süre, teklif ve sözleşme koşulları değiştirilmemek ve isteklinin kabulü kaydıyla, en fazla ihale dokümanında belirtilen teklif geçerlik süresi kadar uzatılabilir.''; "Geçici teminat" başlıklı 33. maddesinde, "İhalelerde, teklif edilen bedelin % 3’ünden az olmamak üzere, istekli tarafından verilecek tutarda geçici teminat alınır..."; "Teminat mektupları" başlıklı 35. maddesinde, " ... 32 nci maddeye göre belirlenen tekliflerin geçerlik süresinden en az otuz gün fazla süreli olmak kaydıyla, geçici teminat mektuplarında süre belirtilir. Teklif geçerlik süresinin uzatılması halinde, geçici teminat mektuplarının süresi de aynı süre ile uzatılır..."; "Kesin teminat" başlıklı 43. maddesinde, "Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oranında kesin teminat alınır..."; "Sözleşme yapılmasında isteklinin görev ve sorumluluğu" başlıklı 44. maddesinde, "İhale üzerinde kalan istekli 42 ve 43 üncü maddelere göre kesin teminatı vererek sözleşmeyi imzalamak zorundadır. Sözleşme imzalandıktan hemen sonra geçici teminat iade edilir..." kuralları yer almıştır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin "Tekliflerin geçerlik süresi " başlıklı 55. maddesinde, " (1) Tekliflerin geçerlik süresi; tekliflerin tahmini değerlendirme süresi, şikayete ilişkin süreler, ihale kararının onaylanması ile sözleşme imzalanmasına kadar geçecek süre ve benzeri hususlar dikkate alınarak belirlenir ve bu süre ihale dokümanında belirtilir.
(2) İdarece ihtiyaç duyulması halinde bu süre, teklif ve sözleşme koşulları değiştirilmemek ve isteklinin kabulü kaydıyla, en fazla ihale dokümanında belirtilen teklif geçerlik süresi kadar uzatılabilir." ; " Teminatlar " başlıklı 56. maddesinde, " (1) İhalelerde, teklif edilen bedelin yüzde üçünden az olmamak üzere, istekli tarafından verilecek tutarda geçici teminat alınır....
(5) Geçici teminat olarak sunulan teminat mektuplarında geçerlik tarihi belirtilmelidir. Bu tarih, ihale dokümanında belirtilen teklif geçerlik süresinin bitiminden itibaren otuz günden az olmamak üzere istekli tarafından belirlenir..." kuralına yer verilmiştir.
İhaleye ait İdari Şartname'nin "Tekliflerin geçerlik süresi" başlıklı 24. maddesinde," 24.1. Tekliflerin geçerlik süresi, ihale tarihinden itibaren 180 (yüz seksen) takvim günüdür. Bu süreden daha kısa süreli teklif mektupları değerlendirmeye alınmayacaktır.
24.2. İhtiyaç duyulması halinde, teklif geçerlik süresinin en fazla yukarıda belirlenen süre kadar uzatılması istekliden talep edilebilir. İstekli, İdarenin bu talebini kabul veya reddedebilir. İdarenin teklif geçerlik süresinin uzatılması talebini reddeden isteklinin geçici teminatı iade edilir.
24.3. Teklifinin geçerlik süresini uzatan istekli, teklif ve sözleşme koşullarını değiştirmeden, geçici teminatını kabul ettiği yeni teklif geçerlik süresi ile geçici teminata ilişkin hükümlere uygun hale getirir.
24.4. Bu konudaki istek ve cevaplar yazılı olarak yapılır."; " Geçici teminat " başlıklı 26. maddesinde, " 26.7. İstekliler, teklif ettikleri bedelin % 3'ünden az olmamak üzere kendi belirleyecekleri tutarda geçici teminat vereceklerdir. Teklif edilen bedelin % 3 'ünden az oranda geçici teminat veren isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılır...
26.2. İsteklinin ortak girişim olması halinde, toplam geçici teminat miktarı ortaklık oranına veya işin uzmanlık gerektiren kısımlarına verilen tekliflere bakılmaksızın ortaklardan biri veya birkaçı tarafından karşılanabilir.
26.3. Geçici teminat olarak sunulan teminat mektuplarında geçerlik tarihi belirtilmelidir. Bu tarih, 20/08/2019 tarihinden önce olmamak üzere istekli tarafından belirlenir...'' düzenlemeleri yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
4734 sayılı Kanun hükümleri uyarınca, ihale sürecinde isteklilerin mevzuata aykırılık oluşturan fiillerine karşı güvence olarak irat kaydedilmek üzere isteklilerden geçici teminat istenileceği; taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla da sözleşmenin imzalanmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanan kesin teminat alınacağı anlaşılmaktadır. Mevzuatta öngörülen bu iki teminat türü farklı amaçlara hizmet etmekte olup, teminat altına aldıkları hususlar ile irat kaydedilme şartlarının da birbirinden farklı olduğu hususunda tereddüt bulunmamaktadır. Dolayısıyla birinin diğeri yerine ikame edilmesi mümkün değildir. Bakılan uyuşmazlığın esasını, kesin teminatın geçici teminat yerine geçip geçmeyeceği değil, teklif geçerlik süresi uzatılmakla birlikte geçici teminat süresinin buna uygun şekilde uzatılıp uzatılmayacağı hususu oluşturduğundan, davacıların durumlarının teklif geçerlik süresine uygun geçici teminat mektubu verilmemesi kapsamında değerlendirilerek, tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının hukuka uygun olup olmadığının ortaya konulması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, 23/01/2019 tarihinde gerçekleştirilen ihalenin ilk aşamasında teklif değerlendirme süreçleri sonucunda ihale üzerinde kalan ve kesin teminat vermek suretiyle sözleşme imzalanarak geçici teminatı iade edilen davacıların oluşturduğu iş ortaklığının daha sonraki süreçler sonucunda tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılıp sözleşme feshedildikten sonra yeniden avantajlı teklif konumuna gelmesi dolayısıyla teklif geçerlik süresini uzatarak bu süreye uygun geçici teminat mektubu vermesinin istenildiği, bu konuda 01/11/2021 tarihli yazı ile verilen beş iş günü dolmadan iki iş günü içerisinde teklif geçerlik süresinin uzatıldığının ve idare uhdesinde 15/08/2026 tarihine kadar geçerli kesin teminat mektuplarının bulunduğunun bildirildiği, bunun üzerine 10 gün içinde gerekli belgeler ile kesin teminatı vererek sözleşme imzalanmasına yönelik 04/11/2021 tarihli sözleşmeye davet yazısının gönderildiği, davacılar ile sözleşme imzalanmadan 10/11/2021 tarihinde gönderilen diğer bir yazı ile, 09/11/2021 tarihinde beşinci komisyon kararı alındığından bahisle daha önce gönderilen sözleşme davetinin dikkate alınmamasının istenildiği görülmekte olup, davacılar tarafından teklif geçerlik süresi uzatılmakla birlikte geçici teminata ilişkin evrakın tamamlanması için henüz süre varken, ihaleyi yapan idarenin uhdesinde bulunan kesin teminatları yeterli kabul etmesi dolayısıyla geçici teminatın verilmediği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacılara teklif ve teminat geçerlik süresinin uzatılması için beş iş günü süre verildiği, daha bu süre dolmadan ihaleyi yapan idarece kesin teminatın geçici teminat olarak sayılmasının mümkün olmadığı veya geçici teminata ilişkin eksikliğin verilen süre sonuna kadar giderilmesi gerektiği hususunda bir bildirim yapılmaksızın davacıların talebi zımnen kabul edilerek sözleşme davetinin gönderildiği, öte yandan, dava konusu ihalede teklif değerlendirme süreçlerinin ve ihaledeki ilk aşamanın geçtiği, daha önce iki ayrı istekli ile sözleşme imzalandığı, gelinen aşamanın tekliflerin değerlendirilmesi safhasına ilişkin olmadığı, somut olayın bu özellikleri dikkate alındığında, davacıların teklif geçerlik süresine uygun geçici teminatı vermediklerinden bahisle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması yönünde düzeltici işlem belirlenmesine yönelik dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmamıştır.
Bu itibarla, dava konusu Kurul kararının iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin ve müdahillerin temyiz istemlerinin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunanlar üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarların taraflara, istemleri hâlinde kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harçlarının davalı idare ile müdahillere ayrı ayrı iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 19/09/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.