Aşırı düşük sorgulamasına cevap vermediği gerekçesiyle elenen istekli, KİK tarafından verilen karar neticesinde geçerli teklif sayısının değişmesi sonucu yeniden aşırı düşük sorgulamasına tabi tutulabilir mi?

İhaleyi Yapan Daire:  

Başvuru Tarih ve Sayısı:  

Başvuruya Konu İhale:  

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:  

Karar:  

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,idarece Hayma İnş. Tic. Ltd. ş�ti.-Hürel Otom. İnş. San. Tic. Ltd. ş�ti.-Hayati Bozkurt-Gazi Ergün Ortak Girişimi'nden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği ve söz konusu isteklinin süresi içerisinde aşırı düşük savunmasını idareye sunmadığı, 12.11.2013 tarihli ihale komisyonu kararıyla ihalenin şirketleri üzerinde bırakıldığı, sonrasında ihale komisyonu tarafından alınan ikinci bir kararla ve daha öncesinde teklifleri değerlendirme dışı bırakılan   Ata Yapı Tic. A.ş�. ve Servet Alpaslan Müh. İnş. San. Tic. Ltd. ş�ti.nin tekliflerinin tekrar değerlendirmeye alındığı, bu kapsamda aşırı düşük teklif sınır değerinin yeniden hesaplandığı, yeni sınır değere göre de Hayma İnş. Tic. Ltd. ş�ti.- Hürel Otom. İnş. San. Tic. Ltd. ş�ti.- Hayati Bozkurt- Gazi Ergün Ortak Girişimi'nin teklifinin aşırı düşük olduğunun tespit edilerek, anılan istekliden ikinci defa açıklama istenildiği ve sunulan açıklamanın uygun görülerek ihalenin sonuçlandırıldığı, bu durumda söz konusu istekliden ikinci defa aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesinin mevzuata aykırı olduğu, kaldı ki söz konusu isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı şöyle ki;

a) İstekli tarafından tespit edilen miktarlar ile idarece belirlenen miktarlar arasında metraj farklılıklarının olduğu,

b) İşçilik ücretlerinin asgari ücretin altında olduğu ve işçilik miktarlarının eksik belirlendiği,

c) İş kalemlerine dair öngörülen fiyatların 2013 yılı birim fiyatlarının altında olduğu ve hesap cetvellerinde aritmetik hatalar yapıldığı,

d) Proforma faturaların ve eki satış/maliyet tespit tutanaklarının mevzuata uygun olmadığı,

e) Hesap cetvelinde sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemlerine yer verilmemiş olduğuiddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

14.11.2013 tarihli birinci ihale komisyonu kararı ile Servet Alpaslan Müh. İnş. San. Tic. Ltd. ş�ti. ve Ata Yapı Tic. A.ş�.nin tekliflerinin öz kaynak oranının yetersiz olduğu gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakılarak sınır değer hesaplandığı, teklifi sınır değerin altında olan Hayma İnş. Tic. Ltd. ş�ti -Hürel Otom. İnş. San. Tic. Ltd. ş�ti.-Hayati Bozkurt- Gazi Ergün Ortak Girişiminden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, söz konusu isteklinin süresi içerisinde aşırı düşük savunmasını idareye sunmadığı ve teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin Balkent İnş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. ş�ti. üzerinde bırakıldığı, Ata Yapı Tic. A.ş�.nin 20.11.2013 tarihinde idareye değerlendirme dışı bırakılma gerekçesine yönelik şikâyet başvurusunda bulunduğu, söz konusu şikâyet başvurusu üzerine 21.11.2013 tarihinde alınan ikinci ihale komisyonu kararı ile Servet Alpaslan Müh. İnş. San. Tic. Ltd. ş�ti. ve Ata Yapı Tic. A.ş�.nin tekliflerinin tekrar değerlendirmeye alındığı, bu kapsamda aşırı düşük teklif sınır değerinin yeniden hesaplandığı, yeni sınır değere göre de Hayma İnş. Tic. Ltd. ş�ti.- Hürel Otom. İnş. San. Tic. Ltd. ş�ti.-Hayati Bozkurt-Gazi Ergün Ortak Girişimi'nin teklifinin aşırı düşük olduğunun tespit edilerek, anılan istekliden ikinci defa açıklama istenilmesine karar verildiği tespit edilmiştir.

Söz konusu ikinci ihale komisyonu kararının, teklif mektubunda faks yoluyla tebligat yapılmasını kabul eden başvuru sahibi istekliye, 21.11.2013 tarihinde faks yoluyla tebliğ edildiği, 23.11.2013 tarihinde ise iade taahhütlü posta yoluyla tebliğ edildiği anlaşılmıştır.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik'in "İtirazen şikayet başvuruları"� başlıklı 14'üncü maddesinde  "1) İdareye yapılan şikayet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararın uygun bulunmaması veya süresi içinde karar alınmaması hallerinde veya şikayet ya da itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan ihalenin iptali kararlarına karşı doğrudan Kuruma   itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir…

3)ş�ikayet başvurusu üzerine idarece alınan kararla bir hak kaybına veya zarara uğradığını ya da zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia edenler bu hususa ilişkin başvuruyu itirazen şikayet başvurusu olarak   doğrudan Kuruma   yaparlar."� hükmü bulunmaktadır.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ'in "ş�ikayetin sonuçlandırılması"� başlıklı 7'nci maddesinin ondördüncü fıkrasında ise  "ş�ikayet başvurusu üzerine idarece alınan kararla bir hak kaybına veya zarara uğradığını ya da zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia edenler bu hususa ilişkin başvuruyu itirazen şikayet başvurusu olarak doğrudan Kuruma yaparlar."�  açıklamasına yer verilmiştir.

Anılan mevzuat hükümleri uyarınca, idarece bir şikâyet başvurusu üzerine alınan karar sebebiyle zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden kişilerin bu karara yönelik olarak durumun farkına varıldığı tarihi izleyen günden itibaren 10 gün içerisinde doğrudan Kamu İhale Kurumuna başvuruda bulunması gerekmektedir.

İlk ihale komisyonu kararıyla teklifi sınır değerin altında görülerek aşırı düşük teklif savunması istenen ve süresinde aşırı düşük teklif açıklamasını idareye sunmadığı gerekçesiyle teklifi değerlendirme dışı bırakılan Hayma İnş. Tic. Ltd. ş�ti.- Hürel Otom. İnş. San. Tic. Ltd. ş�ti.- Hayati Bozkurt-Gazi Ergün Ortak Girişimi'nden ikinci ihale komisyonu kararı ile tekrar aşırı düşük savunması istenmesi işleminin başvuru sahibi istekli tarafından farkına varılma tarihinden itibaren 10 gün içerisinde doğrudan Kamu İhale Kurumuna başvuruda bulunması gerekirken, bu süre geçtikten sonra Kurum'a başvuruda bulunduğu tespit edilmiştir.

Ancak söz konusu isteklinin aşırı düşük teklif açıklamaları incelenmeden önce ilgili isteklinin sorgulamaya tâbi tutulup tutulmaması gerektiği hususunun incelenmesi gerekmektedir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Aşırı düşük teklifler"� başlıklı 38'inci maddesinde"İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

                      b)   Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

                     c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

                      Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir."�  hükmü,

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin "Aşırı düşük teklifler"� başlıklı 60'ıncı maddesinde"(1) İhale komisyonu verilen tekliflerden teklif fiyatı, Kurum tarafından belirlenen hesaplama yöntemine göre yapılan hesaplama sonucunda ortaya çıkan aşırı düşük teklif sınır değerinin altında olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenlere ilişkin;

a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

c) (a) ve (b) bentlerinde belirtilen analizlerin girdi maliyetlerine ilişkin bilgi ve belgeleri,

yazılı olarak ister.

(2) İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları, isteklinin teklifinin hesaplanmasına dayanak teşkil eden bütün bilgi ve belgeleri de dikkate almak suretiyle değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır.

(3) Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde; Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonu bu düzenlemeyi esas alır."�  hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği'nin "Aşırı düşük teklif değerlendirmesi"� başlıklı 45'inci maddesinde""¦45.1.17.  İhale süreci devam ederken çeşitli nedenlerle teklif geçerlik süresinin bitmesi ve 4734 sayılı Kanunun 32 nci maddesi uyarınca teklif geçerlik sürelerinin uzatılması yönündeki idare talebini kabul etmeyen isteklilerin bulunması durumunda; yeniden bir sınır değer tespit edilmeyecek ve idarece aşırı düşük teklif sorgulaması, tespit edilen ilk sınır değer dikkate alınarak gerçekleştirilecektir. Ancak; gerek idarece gerek Kurum veya mahkemeler tarafından alınan kararlar çerçevesinde, ihale tarihi itibari ile geçerli olan teklif sayısında değişiklik olması halinde aşırı düşük teklif sınır değerinin geçerli teklifler dikkate alınarak yeniden belirlenmesi gerekmektedir."�  açıklamaları yer almaktadır.

Yukarıda aktarılan mevzuat çerçevesinde, ihale komisyonu tarafından 4734 sayılı Kanun'un 37'nci maddesine göre teklifler değerlendirildikten sonra aşırı düşük teklif sınır değeri tespit edilecek, bununla birlikte sonraki süreçte gerek idarece gerekse Kamu İhale Kurumu veya mahkemeler tarafından alınan kararlar çerçevesinde, ihale tarihi itibari ile geçerli olan teklif sayısında değişiklik olması halinde sınır değer geçerli teklifler dikkate alınarak yeniden belirlenecektir.

İdare tarafından hesaplanan yeni sınır değer çerçevesinde, teklifi sorgulanması gereken isteklilerde herhangi bir değişiklik olmamış, ilk yapılan değerlendirmeyle aynı şekilde, Hayma İnş. Tic. Ltd. ş�ti.-Hürel Otom. İnş. San. Tic. Ltd. ş�ti.-Hayati Bozkurt-Gazi Ergün Ortak Girişimi'nin teklif bedelinin sınır değerin altında olduğu tespiti yapılmıştır. Bu itibarla, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesine ilişkin ihale komisyonunca yapılan işlemlerin geçerliliğinin devam ettiği, usulüne uygun şekilde önceden kendisinden açıklama istenilmiş ve açıklama sunmamış olan Hayma İnş. Tic. Ltd. ş�ti.-Hürel Otom. İnş. San. Tic. Ltd. ş�ti.-Hayati Bozkurt-Gazi Ergün Ortak Girişimi'nden yeniden açıklama istenilmesi imkânı bulunmadığı anlaşılmıştır.

                      Aynı istekliden tekrar açıklama istenilmesinin 4734 sayılı Kanun'un 5'inci maddesinde sayılan temel ilkelerden eşit muamelenin ve güvenirliğin sağlanması ilkelerine de uygun olmadığı tespit edilmiştir.

Yukarıda yapılan değerlendirmeler çerçevesinde,Hayma İnş. Tic. Ltd. ş�ti.-Hürel Otom. İnş. San. Tic. Ltd. ş�ti.-Hayati Bozkurt-Gazi Ergün Ortak Girişimi'nden ikinci defa aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesinin mevzuata aykırı olduğu anlaşıldığından söz konusu isteklinin teklifinin reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, olan Hayma İnş. Tic. Ltd. ş�ti.-Hürel Otom. İnş. San. Tic. Ltd. ş�ti.-Hayati Bozkurt-Gazi Ergün Ortak Girişiminin teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun’un 65′inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54′üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.