İhalede tek geçerli teklifin yaklaşık maliyete çok yakın olması ihalede rekabetin oluşmadığına işaret eder mi?

İhaleyi Yapan Daire:

Başvuru Tarih ve Sayısı:

Başvuruya Konu İhale:

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

26.01.2010 tarih ve I.H.00.31.G031/2010-03E sayılı Esas İnceleme Raporunda;

Denizli Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü tarafından 25.11.2009 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan "Genel Temizlik Hizmet Alımı İşi"� ihalesine ilişkin olarak Ahmet Kırkboğa-Metropal Temzilik İnşaat Taahhüt Yemek İnsan Kaynakları Sosyal Hizmetler Bilgi İşlem'in 21.12.2009 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 23.12.2009 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 04.01.2010 tarih ve 142 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 30.12.2009 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle;

1) Kesinleşen ihale kararına ilişkin bildirim yazısında, bilançolarının Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 35 inci maddesinin bir, dört ve sekizinci fıkraları ile Kamu İhale Genel Tebliğinin 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına uygun olmaması nedeniyle tekliflerinin değerlendirmeye alınmadığının bildirildiği, oysa ihaleye ait ilanda ve ihale ile ilgili diğer evraklarda bilançoya ilişkin bir hükmün bulunmadığı, dolayısıyla tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılma gerekçesinin mevzuata aykırı olduğu,

2) 21.12.2009 tarihinde idareye şikayette bulundukları, ancak şikayet başvurusuna cevap verilmeden 25.12.2009 tarihinde idare tarafından ihale üzerinde bırakılan Erkaraca firması ile sözleşme imzalandığı,

3) Kesinleşen ihale kararının Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 66 ncı maddesine uygun tebliğ edilmediği, zira 02.12.2009 tarihinde kesinleşen söz konusu karara ilişkin bildirim yazısının 09.12.2009 tarihinde postaya verildiği ve taraflarına 16.12.2009 tarihinde tebliğ edildiği, bildirim yazısında ihalenin kimde kaldığı ve varsa ikinci teklif sahibi isteklinin belirtilmediği,

İddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

1) Başvuru sahibinin 1 inci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin "Bilanço veya eşdeğer belgeler"� başlıklı 35 inci maddesinde;

"(1) Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde;

a) İhalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yıl sonu bilançosunun ve bilançonun gerekli görülen bölümlerinin,

b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin,

her ikisinin de idarelerce istenilmesi zorunludur.

 "..

(4) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli görülen bölümlerini ya da bunlara eşdeğer belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

 "..

(8) Serbest meslek erbabının vereceği, ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve onaylanmış serbest meslek kazanç defteri özetinde gösterilen değerlere göre, son yıla ait toplam gelirin toplam gidere oranının veya son iki yıla ait gelir ve giderlerin parasal tutarlarının ortalaması üzerinden bulunacak oranın en az (1,25) olması şartı aranır. Serbest meslek kazanç defteri özetinin yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması gerekir. Bu durumda, yukarıda bilançolar veya gerekli görülen bölümler üzerinden hesaplanacak oranlar aranmaz. Dördüncü fıkrada yer alan hükümler serbest meslek kazanç defteri özeti için de geçerlidir."� hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliğinin "Bilanço ve eşdeğer belgeler ile iş hacmini gösteren belgeler"� başlıklı 10 maddesinin birinci fıkrasında da; "10.1. Bilanço ve eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yıl sonu bilançosunun veya bilançonun gerekli görülen bölümlerinin yoksa bunlara eşdeğer belgelerin sunulması gereklidir. Bu kapsamda; aday veya isteklilerin ilgili mevzuatı gereğince, bilançolarını yayımlamaları zorunlu ise başvuru veya tekliflerinde bilançolarını veya bilançonun gerekli görülen bölümlerini sunmaları zorunludur. İlgili mevzuatı gereğince bilançolarını yayımlama zorunluluğu bulunmayan aday ve istekliler ise bilançolarını veya bilançonun gerekli görülen bölümlerini sunabilecekleri gibi, bilanço rasyolarına ilişkin kriterleri sağladıklarına dair YMM veya SMMM onaylı belgeleri de başvuru veya teklifleri kapsamında sunabileceklerdir"� açıklamasına yer verilmiştir.

İdare tarafından yukarıdaki mevzuata uygun şekilde hazırlanan ihaleye esas idari şartnamenin "İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri"� başlıklı 7 nci maddesinde; "7.4.2. Bilanço veya eşdeğer belgeler;

İhalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait;

a)Yıl sonu bilançosunun ve bilançonun gerekli görülen bölümleri,

b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgeleri, a ve b bendinde sayılan belgelerden birinin sunulması yeterlidir.

İsteklinin;

a)Cari oranın (dönen varlıklar / kısa vadeli borçlar) en az 0,50 olması

b)Öz kaynak oranının (öz kaynaklar/ toplam aktif) en az 0,10 olması,

c)Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,75′den küçük olması,

yeterlik kriterleridir ve bu üç kriter birlikte aranır.

Bu kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu takdirde son iki yılın parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

Serbest meslek erbabının vereceği, ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve onaylanmış serbest meslek kazanç defteri özetinde gösterilen değerlere göre, son yıla ait toplam gelirin toplam gidere oranının veya son iki yıla ait gelir ve giderlerin parasal tutarlarının ortalaması üzerinden bulunacak oranın (1,25) olması şartı aranır. Serbest meslek kazanç defteri özetinin yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması gerekir. Bu durumda, yukarıda bilançolar veya gerekli görülen bölümler üzerinden hesaplanacak oranlar aranmaz."� düzenlemesine yer verilmiştir.

İdare tarafından yapılan düzenlemelerden idari şartnamenin 7.4.2 nci maddesinde, bilanço ve eşdeğer belgelere ilişkin düzenlemeye yer verilmekle birlikte, bu düzenlemeye ait söz konusu belgelere ihale ilanının 4.2 inci maddesinde yer verilmeden ilan 02.11.2009 tarihinde yayımlanmış ise de, ilanın yapıldığı gün durumun fark edilmesi üzerine 02.11.2009 tarihinde zeyilname düzenlenmiştir. Söz konusu zeyilnamede, ihale ilanında yer verilmeyen 4.2 nci maddeye yer verilmiş olup, tekliflerle birlikte sunulması gereken ve şartnamede yer verilen yeterlik belgeleriyle ilgili olarak 4.2.2 inci madde ile bilanço veya eşdeğer belgelerin 4.2.3 üncü madde ile de iş hacmini gösteren belgelerin hangi belgeler olduğu belirtilerek, bu belgelerin teklif mektubu ile verilmesi gerektiği belirtilmiştir.

02.11.2009 tarihli zeyilnamenin doküman alanlara dokümanla birlikte verildiği, dolayısıyla başvuru sahibinin de doküman aldığı 20.11.2009 tarihinde söz konusu zeyilnameyi dokümanla birlikte idareden aldığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin idareye verdiği şikayet dilekçesinde de zeyilnamenin dokümanla birlikte kendilerine verildiği ifade edilmiştir.

Ahmet Kırkboğa-Metropol Temizlik İnşaat Taahhüt Yemek İnsan Kaynakları Sosyal Hizmetler Bilgi İşlem'in teklif dosyasında idari şartname ve zeyilnamede yapılan düzenleme ile verilmesi gereken bilanço ve eşdeğer belgelerle ilgili olarak, 01.01.2009-30.09.2009 dönemine ait 21.11.2009 tarihli hesap özeti ile 28.05.2009-30.09.2009 dönemine ait gelir tablosunu sunduğu, bunun dışında bilanço ve eşdeğer belgelere ilişkin gerek kamu İhale mevzuatında hüküm altına alınan, gerekse idare tarafından yapılan düzenlemelerde belirtilen belgelerin teklif dosyasında sunulmadığı, ihale komisyonu tarafından da bu nedenle değerlendirme dışı bırakıldığı ve kesinleşen ihale kararının başvuru sahibi istekliye 02.12.2009 tarihli yazı ile bildirildiği anlaşılmıştır.

Gerek Kamu ihale mevzuatında hüküm altına alınan, gerekse idare tarafından hazırlanan şartnamenin 7.4.2 nci maddesinde sunulması gerektiği belirtilen bilanço ve eşdeğer belgelerin Ahmet Kırkboğa-Metropol Temizlik İnşaat Taahhüt Yemek İnsan Kaynakları Sosyal Hizmetler Bilgi İşlem tarafından teklif dosyasında sunulmamasından dolayı, adı geçen isteklinin teklifinin ihale komisyonu tarafından değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata uygun olduğu anlaşılmıştır. Dolayısıyla, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.

2) Başvuru sahibinin 2 nci iddiasına ilişkin olarak:

02.12.2009 tarihli kesinleşen ihale kararının başvuru sahibine 16.12.2009 tarihinde bildirilmesi üzerine şikayetçinin 21.12.2009 tarihinde idareye şikayet başvurusunda bulunduğu, idarenin 23.12.2009 tarihli işlemi ile şikayeti uygun bulmadığı, idarenin kararının 28.12.2009 tarihinde şikayetçiye bildirildiği ve şikayetçinin 04.01.2010 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan dilekçesi ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kanunun 55 inci maddesinde ihale süreci içerisinde idareye yapılacak şikayet başvuruları üzerine on gün içinde idarece bir karar alınmaması veya alınan kararın istekli tarafından uygun bulunmaması halinde, on günlük sürenin bitimini veya kararın bildirim tarihini izleyen on gün içinde, Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet başvurusunda bulunulabileceği ve idarelerce bu süre içerisinde sözleşme imzalanamayacağı hüküm altına alınmıştır.

Başvuruya konu ihalede, idarece 23.12.2009 tarihli işlemle şikayetin reddine karar verildikten sonra Kuruma yapılacak itirazen şikayet başvurusu için öngörülen on günlük itirazen şikayet süresi beklenilmeden 25.12.2009 tarihinde 4734 sayılı Kanunun 55 inci maddesine aykırı olarak sözleşmenin imzalandığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla, sözleşme Kanunun anılan hükmüne aykırı olarak imzalandığından hükümsüzdür.

3) Başvuru sahibinin 3 üncü iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun "İhalelere yönelik başvurular"� başlıklı 54 üncü maddesinin birinci fıkrasında; "İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler."� ,

Aynı Kanunun "Kuruma itirazen şikayet başvurusu"� başlıklı 56 ncı maddesinin birinci fıkrasında; "İdareye şikayet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir".."� hükmü yer almaktadır.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin "Başvuruların şekil unsurları"� başlıklı 8 inci maddesinin 10 uncu fıkrasında; " İdarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikayet başvurusuna konu edilemez."�,

Aynı Yönetmeliğin 16 ncı maddesinin ikinci fıkrasında; "Başvuru dilekçesi ve ekinde yukarıda belirtilen ön inceleme konuları bakımından bir aykırılığın bulunmaması durumunda esasın incelenmesine geçilir."�, 17 nci maddesinin birinci fıkrasında ise; "16 ncı maddenin birinci fıkrası bakımından bir aykırılığın tespiti üzerine Kurul tarafından başvurunun reddine karar verilir."� hükmü yer almaktadır.

Başvuru sahibi Ahmet Kırkboğa-Metropol Temizlik İnşaat Taahhüt Yemek İnsan Kaynakları Sosyal Hizmetler Bilgi İşlem, Kuruma yaptığı itirazen şikayet başvurusundaki 3 üncü iddiası ile ilgili olarak idareye herhangi bir şikayette bulunmamıştır. İdareye verdiği şikayet dilekçesinde değinmediği bir iddiaya Kuruma yaptığı itirazen şikayet başvurusunda yer vermiştir. Yukarıda belirtilen mevzuat hükmünce idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikayet başvurusuna konu edilemeyeceğinden üçüncü iddia ile ilgili başvuru reddedilmiştir.

Ancak; Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin "Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi"� başlıklı 9 uncu maddesinin 3 üncü fıkrasında; "Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı ekleneceği"� hükmü yer almaktadır.

İdarenin incelemeye konu ihaleye ilişkin olarak yaklaşık maliyeti oluştururken % 25 kar ve genel giderler oranını dikkate aldığı, bu oranın alınmasının yukarıda belirtilen mevzuat hükmüne aykırı olduğu, karsız yaklaşık maliyetin ise 347.304,25 TL olduğu anlaşılmıştır.

Söz konusu ihalede 4 istekli tarafından teklif zarfı sunulduğu, bir isteklinin geçici teminat mektubu sunmaması, bir başka isteklinin yetersiz geçici teminat mektubu sunması ve başvuru sahibinin de bilanço ve eşdeğer belgelerini teklif dosyasında sunmaması gerekçeleriyle değerlendirme dışı bırakıldıkları, tek geçerli teklifin 416.660,04 TL teklif veren Erkaraca Gıda. İnş. Teks. Day. Tük. Mal. Paz. San. Tic. Ltd. ş�ti.'ne ait olduğu anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde "Temel İlkeler"� başlığı altında; "İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur."� Hükmüne yer verilmiştir.

347.304,25 TL olarak tespit edilen karsız yaklaşık maliyetin, mevzuatta en fazla % 20 oranında öngörülen kar oranının uygulanması durumunda (347.304,25 + 69.460,85=) 416.675,10 TL'ye tekabül edeceği görülmekte olup, ihalede tek geçerli teklif olarak kalan 416.660,04 TL'lik teklifin söz konusu yaklaşık maliyete çok yakın olduğu, dolayısıyla ekonomik açıdan en avantajlı teklifin sağlıklı ve gerçekçi bir fiyat yarışması sonucunda oluşmadığı, dolayısıyla değerlendirmeye esas geçerli tek teklif kaldığı ve teklif tutarının yaklaşık maliyete (%20 kâr içeren) çok yakın olduğu dikkate alındığında, anılan Kanun'un 5 inci maddesinde yer alan "rekabet"� ilkesi uyarınca ihalenin iptal edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,

Oybirliği ile karar verildi.