Dava devam ederken, tutukluluk nedeni ile vasi atanan davacının durumunu, dava açma ehliyeti yönü ile inceleyen örnek Kr.

Karar

 

Danıştay 12. Daire Başkanlığı     2021/6409 E.  ,  2021/5564 K.

 

 

T.C.

 

D A N I Ş T A Y

 

ONİKİNCİ DAİRE

 

Esas No : 2021/6409

 

Karar No : 2021/5564

 

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : Vasi ... (...'a vesayeten)

 

KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Bakanlığı

 

VEKİLİ : Av. ...

 

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

 

YARGILAMA SÜRECİ :

 

Dava konusu istem: Konya Hava Savunma Okulu ve Eğitim Merkez Komutanlığı'nda sözleşmeli subay olarak görev yapmakta iken sözleşmesi feshedilerek kamu görevinden çıkarılan davacı tarafından, emsallerine ödenen yasal tazminatın tarafına ödenmesine, maddi zararlarının giderilmesi için toplam 300.457,95 TL tazminat ödenmesine, Ağustos 2017 emsal yüzbaşı maaşının ve yasal tazminatının yasal faiziyle birlikte ödenmesine, yaşanan hak ihlalleri ile manevi zararlarının giderilmesi için 500.000,00-TL manevi tazminata hükmedilmesine, idare tarafından hazırlanan idari tespit dosyasının istenilmesine ve delillerin tespit edilmesine, talep edilen bütün tazminat, yargılama giderleri ve benzeri kalemlerin AİHM içtihadı ve uygulaması paralelinde her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutularak ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.

 

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararla; uyuşmazlıkta; davacının bir yıldan uzun süreli (7 yıl 6 ay) özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkum olması sebebiyle hükümlü olarak cezaevinde bulunduğu, Sulh Hukuk Mahkemesi kararı ile kısıtlanmasına ve eşi ...'un vasi olarak atanmasına karar verildiği, davanın doğrudan davacı tarafından açıldığı, Mahkemenin14/01/2021 tarihli kararı ile davacı vasisi ...'a "Davacı ...'un vasisi olduğuna ilişkin bilgi ve belgeler ile davacı ... adına dava açmak için vesayet makamı olan Sulh Hukuk Mahkemesi'nden alınan bir izin kararı olup olmadığı sorularak varsa buna ilişkin kararın Mahkemeye gönderilmesinin istenilmesi, vesayet makamından izin alınmadığı takdirde davanın ehliyet yönünden reddedileceğinin" bildirildiği, süresi içerisinde vasi tarafından herhangi bir cevap sunulmadığı görülmekle, bu durumda; kısıtlının kişiye sıkı sıkı bağlı haklarla ilgili davalar dışındaki davaları vesayet makamı olan sulh hukuk mahkemesinin izni, vasinin rızası ve aracılığıyla açabilecekleri, tek başına dava açamayacakları yasal düzenlemesi nedeniyle kısıtlının kendi adına dava açmasında ehliyetsiz olduğu sonuç ve kanaatine varılarak, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 15. maddesinin 1/b bendi hükmü uyarınca davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiştir.

 

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu .... İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

 

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacının bu davayı kısıtlı olmadan ve tarafına vasi atanmadan önce açtığı, ... Sulh Hukuk Mahkemesi'nin E. ... sayılı dosyasında eşinin vasi olarak atandığı, İdare Mahkemesinin davaya vasi olarak kendisi üzerinden devam etmesi gerektiği, ekte kısıtlanmaya ve vasi atanmasına ilişkin kararının ibraz edildiği, MS hastası olması nedeniyle Sulh Hukuk Mahkemesine gidip yasal izni alamadığı, usul ve yasaya aykırı olarak verilmiş olan ... İdare Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun reddine ilişkin ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

 

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davanın ehliyet yönünden reddine ilişkin ... İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi kararına karşı yapılmış olan temyiz talebinin, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nda belirtilen temyiz şartlarını taşımadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

 

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...

 

DÜŞÜNCESİ: Davanın açıldığı tarihte henüz hakkında vesayet makamınca verilmiş ve kesinleşmiş bir kısıtlılık kararı bulunmayan, dava devam etmekteyken hakkında kısıtlılık kararı verilmiş olan ...'un davayı ikame ettiği 06/07/2020 tarihinde 6100 sayılı Kanun'un 50. maddesi uyarınca medenî haklardan yararlanma ehliyetine ve aynı Kanun'un 51. maddesi uyarınca dava ehliyetine sahip olduğu, bu sebeple davanın ehliyet yönünden reddi yönündeki ... İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan temyiz isteminin kabulü ile usul ve yasaya aykırı olan Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

 

TÜRK MİLLETİ ADINA

 

Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

 

İNCELEME VE GEREKÇE:

 

MADDİ OLAY :

 

Dosyanın incelenmesinden; Konya Hava Savunma Okulu ve Eğitim Merkez Komutanlığı'nda sözleşmeli subay olarak görev yapmakta iken sözleşmesi feshedilerek kamu görevinden çıkarılan davacı tarafından, emsallerine ödenen yasal tazminatın tarafına ödenmesine, maddi zararlarının giderilmesi için toplam 300.457,95 TL tazminat ödenmesine, Ağustos 2017 emsal yüzbaşı maaşının ve yasal tazminatının yasal faiziyle birlikte ödenmesine, yaşanan hak ihlalleri ile manevi zararlarının giderilmesi için 500.000,00-TL manevi tazminata hükmedilmesine, idare tarafından hazırlanan idari tespit dosyasının istenilmesine ve delillerin tespit edilmesine, talep edilen bütün tazminat, yargılama giderleri ve benzeri kalemlerin AİHM içtihadı ve uygulaması paralelinde her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutularak ödenmesine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenen davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

 

İLGİLİ MEVZUAT:

 

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesinde, bu Kanunda hüküm bulunmayan konularda hakimin davaya bakmaktan memnuiyeti ve reddi, ehliyet, üçüncü şahısların davaya katılması, davanın ihbarı, tarafların vekilleri, feragat ve kabul, teminat, mukabil dava, bilirkişi, keşif, delillerin tespiti, yargılama giderleri, adli yardım hallerinde ve duruşma sırasında tarafların mahkemenin sukünunu ve inzibatını bozacak hareketlerine karşı yapılacak işlemlerde Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 447. maddesinin ikinci fıkrasında; mevzuatta, 1086 sayılı Kanun'a yapılan atıfların 6100 sayılı Kanun'a yapılmış sayılacağı, 6100 sayılı Kanun'un "Taraf Ehliyeti" başlıklı 50. maddesinde; "Medenî haklardan yararlanma ehliyetine sahip olan, davada taraf ehliyetine de sahiptir." hükmüne yer verilmiş, "Dava Ehliyeti" başlığını taşıyan 51. maddesinde ise; "Dava ehliyeti, medenî hakları kullanma ehliyetine göre belirlenir." hükmü yer almıştır.

 

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 14. maddesinde, fiil ehliyeti bulunmayan haller arasında ''Kısıtlılık'' hali de belirtilmiş olup; 407. maddesinde, bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkum olan her ergin şahsın kısıtlanacağı; cezayı yerine getirmekle yükümlü makamın, böyle bir hükümlünün cezasını çekmeye başladığını, kendisine vasi atanmak üzere hemen yetkili vesayet makamına bildirmekle yükümlü olduğu, 419. maddesinde, vesayet makamının gecikmesizin vasi atamakla yükümlü olduğu, aynı Kanun'un 448. maddesinde ise, vasinin, vesayet altındaki kişiyi bütün hukuki işlemlerde temsil edeceği, 462. maddesinin sekizinci fıkrasında da; acele hallerde vasinin geçici önlemler alma yetkisi saklı kalmak üzere, dava açma, sulh olma, tahkim ve konkordato yapılmasında vesayet makamının izninin gerekli olduğu kurallarına yer verilmiştir.

 

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

 

Dava dosyası ile UYAP kayıtlarının incelenmesinden, davacı ...'un, silahlı terör örgütüne üye olma suçundan ... Ağır Ceza Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla, 7 yıl 6 ay hapis cezasıyla cezalandırıldığı ve bu kararın istinaf ve temyiz aşamalarından geçerek 23/01/2020 tarihinde kesinleştiği, bunun üzerine ... Sulh Hukuk Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla kısıtlanmasına karar verilerek, ...'un, vasi olarak tayin edildiği, aynı Mahkemenin ... tarihli Ek kararı ile anılan kararın kaldırılmasına, mahkemelerinin yetkisizliğine, dosyanın ... Sulh Hukuk Mahkemesine gönderilmesine karar verildiği, ... Sulh Hukuk Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla davacının kısıtlanmasına karar verildiği ve ...'un vasi olarak tayin edildiği, kararın vasi ...’a 25/03/2021 tarihinde tebliğ edilerek, 09/04/2021 tarihinde kesinleştiği, görülmekte olan davanın ise davacı tarafından 06/07/2020 tarihinde açılmış olduğu anlaşılmaktadır.

 

6100 sayılı Kanun'un 50. maddesi hükmü, Medeni Hukuka göre hak sahibi olma durumunu, hak ehliyetini (subjektif veya kişisel ehliyet), 51. maddesi hükmü de; fiil ehliyetini medeni hakları kullanma ehliyetini (objektif veya nesnel ehliyet) usul hukukuna taşımıştır. Bu hükümlere göre bir kimsenin yargı mercilerinde bizzat kendisi ya da vekili aracılığı ile dava açabilmesi için; a) bir hukuksal yararının ya da dava yoluyla elde edebileceği bir hakkının olması (subjektif veya kişisel koşul) b) medeni hakları bizzat kullanma yani fiil ehliyetinin bulunması (objektif veya nesnel koşul) gerekmektedir.

 

Burada, vesayet altına alınmış olan kısıtlının medeni hakları bizzat kullanma, yani fiil ehliyetinin ne zaman ortadan kalkacağı önem arz etmektedir. 4721 sayılı Kanun'un kısıtlılara vasi atanmasını öngörmesindeki esas amaç; kısıtlanan kimsenin hukuksal muameleleri yaparken hukuksal yararlarının korunmasının sağlanmasıdır. İdare Mahkemesi kararında olduğu gibi, fiil ehliyetinin ortadan kalkma anının, hakkında henüz vesayet makamınca verilmiş bir kısıtlılık kararı bulunmaksızın, hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkum olma ve/veya bu cezanın kesinleşmesine bağlanması hali, 4721 sayılı Kanun'un vesayete ilişkin hükümlerinin amacı ile bağdaşmayacaktır.

 

Öte yandan, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 14. maddesinde yer alan, kısıtlıların ehliyetinin bulunmamasına ilişkin ''kısıtlılık'' halinin, anılan Kanun'un 407. ve 419. maddeleri uyarınca vesayet makamınca verilecek kısıtlılık ve vasi tayinine ilişkin kararın kesinleşmesi ile başlayacağı tabidir.

 

Davanın açıldığı tarihte henüz hakkında vesayet makamınca verilmiş ve kesinleşmiş bir kısıtlılık kararı bulunmayan, dava devam etmekteyken hakkında kısıtlılık kararı verilmiş olan davacının, davayı ikame ettiği 06/07/2020 tarihinde, 6100 sayılı Kanun'un 50. maddesi uyarınca medenî haklardan yararlanma ehliyetine ve aynı Kanun'un 51. maddesi uyarınca dava ehliyetine sahip olduğu sonucuna ulaşıldığından, temyizen incelenen Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.

 

Bu itibarla, davanın ehliyet yönünden reddi yönündeki ... İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

 

KARAR SONUCU:

 

Açıklanan nedenlerle;

 

1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,

 

2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle ehliyet yönünden reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararının BOZULMASINA,

 

3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, kesin olarak 10/11/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Bu sayfa 173 kez görüntülendi.