Sözleşmesi haksız olarak fesih edilen askeri personele, mahrum kaldığı parasal haklarının ödenebileceği hk.

Karar

 

 

Danıştay 12. Daire Başkanlığı         2021/7412 E.  ,  2021/6596 K.

 

 

T.C.

 

D A N I Ş T A Y

 

ONİKİNCİ DAİRE

 

Esas No : 2021/7412

 

Karar No : 2021/6596

 

TEMYİZ İSTEMİNDE BULUNANLAR :

 

1- DAVACI : ...

 

VEKİLİ : Av. ...

 

2- DAVALI : ... Bakanlığı

 

VEKİLİ : Av. ...

 

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının taraflarca aleyhe olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

 

YARGILAMA SÜRECİ :

 

Dava konusu istem: ... Eğitim Merkezi Komutanlığında uzman erbaş olarak görev yapan davacının, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz sonuçlandığından bahisle sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin ... tarihli işlemin iptali ile işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.

 

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararla; uzman erbaş adayı olarak eğitime devam eden davacı hakkında yapılan güvenlik soruşturması neticesinde, davacının abisi hakkında tespit edilen hususlar nedeniyle olumsuz değerlendirilerek ilişiğinin kesildiği; davacının abisinin, .... Ağır Ceza Mahkemesinde terör örgütü üyeliği suçu isnadı ile ... Esas sayılı dosyası üzerinden yargılandığı ve yargılama sonucunda, hakkında beraat kararı verildiği yönündeki davacı vekili beyanları doğrultusunda UYAP kayıtlarında yapılan incelemede, davacının abisi ... Ağır Ceza Mahkemesi'nde yapılan yargılaması sonrasında hakkında beraat kararı verildiği ve bu kararın 03/05/2019 tarihinde istinaf yoluna başvurulmaksızın kesinleştiği anlaşılmış olup, bunun dışında davacı hakkında Devletin ve kurumun güvenliğini tehlikeye düşürebilecek ideolojik veya yasa dışı faaliyetlerde ya da aynı amaçlarla olumsuz tutum ve davranışlar içerisinde bulunduğunu ortaya koyan hukuken kabul edilebilir somut bir tespite yer verilmediği gibi hakkında herhangi bir adli işlem ve soruşturma bulunmadığı da gözönüne alındığında, güvenlik soruşturması olumsuz olarak değerlendirilmek suretiyle uzman erbaş sözleşmesinin feshedilerek uzman erbaş adaylığının sonlandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde mevzuata ve hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali ile işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

 

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesince; dava konusu işlemin dayanağı olan 26/10/1994 tarih ve 4045 sayılı Güvenlik Soruşturması, Bazı Nedenlerle Görevlerine Son Verilen Kamu Personeli ile Kamu Görevine Alınmayanların Haklarının Geri Verilmesine ve 1402 Numaralı Sıkıyönetim Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun'un, 17/04/2021 tarih ve 31457 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu'nun 13. maddesinin 8. fıkrası gereğince yürürlükten kaldırıldığı, bu nedenle, yasal dayanağı kalmayan dava konusu işlem hukuka aykırı olduğundan, ilk derece Mahkemesi kararının sonucu itibarıyla hukuka uygun olduğu, davacı hakkında verilecek iptal kararının uygulanması aşamasında ya da davacı göreve başlatıldıktan sonra, 7315 sayılı Kanun uyarınca davalı idarece, davacının durumunun yeniden değerlendirileceğinde kuşkuya yer bulunmadığı; öte yandan, uyuşmazlıkta, davacı hakkında verilecek iptal kararının uygulanması aşamasında ya da göreve başlatıldıktan sonra, davalı idarece davacının durumu yeniden değerlendirileceğinden, davacının işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının tarafına ödenmesine karar verilmesi istemi hakkında bu aşamada karar verilmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun; İdare Mahkemesi kararının işlemin iptaline yönelik kısmının belirtilen gerekçeyle reddine, istinaf başvurusunun, tazminat istemine yönelik kısmının kabulüne, kararın bu kısmının kaldırılmasına ve davacının işlem işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının ödenmesi talebi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

 

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :

 

Davacı tarafından; Dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu, Bölge İdare Mahkemesince işlemin iptaline karar verildiği, ancak işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal ve özlük haklarının ödenmesi istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolunda verilen kararın hukuka aykırı olduğu belirtilerek Bölge İdare Mahkemesi kararının tazminat istemi yönünden bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

 

Davalı idare tarafından; Ülkenin güvenliği ve savunulmasından sorumlu olan Türk Silahlı Kuvvetlerine alınacak personelin güvenirliğinin her türlü şüpheden uzak olarak ortaya konulmasının ayrıca önem arz ettiği, hal böyle iken idarenin takdir yetkisini davacıyı istihdam etmeme yönünde kullanmasında herhangi bir yanlışlık ve hukuka aykırılık bulunmadığı gibi işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerinin de idarenin takdir yetkisini kullanması hususunda yol gösterici verileri temin etme imkanının sağladığı, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

 

TARAFLARIN SAVUNMASI :

 

Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

 

Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

 

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...

 

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kısmen reddi, kısmen kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının kısmen onanması, kısmen bozulması gerektiği düşünülmektedir.

 

TÜRK MİLLETİ ADINA

 

Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

 

İNCELEME VE GEREKÇE :

 

Davalı idarenin temyiz istemi yönünden;

 

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

 

Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

 

Temyizen incelenen kararın dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, davalı idarenin temyiz dilekçesinde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

 

Davacının temyiz istemi yönünden;

 

MADDİ OLAY:

 

... Eğitim Merkezi Komutanlığında uzman erbaş olarak görev yapan davacının, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz sonuçlandığından bahisle sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin ... tarihli işlemin iptali ile işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının ödenmesine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

 

İLGİLİ MEVZUAT:

 

Anayasanın 125. maddesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır.

 

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İptal ve Tam Yargı Davaları” başlıklı 12. maddesinde; “İlgililer haklarını ihlal eden bir idari işlem dolayısıyla Danıştay'a ve idare ve vergi mahkemelerine doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine, bu husustaki kararın veya kanun yollarına başvurulması halinde verilecek kararın tebliği veya bir işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde tam yargı davası açabilirler. Bu halde de ilgililerin 11'inci madde uyarınca idareye başvurma hakları saklıdır.” hükmü yer almaktadır.

 

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :

 

İdare kural olarak yürüttüğü kamu hizmetiyle nedensellik bağı kurulabilen zararları tazminle yükümlü olup; idari eylem ve işlemlerden doğan zararlar idare hukuku kuralları çerçevesinde, hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk ilkeleri gereği tazmin edilmektedir. İdarenin yürütmekle görevli olduğu bir hizmetin kuruluşunda, düzenlenişinde veya işleyişindeki nesnel nitelikli bozukluk, aksaklık veya eksiklik şeklinde tanımlanabilen hizmet kusuru; hizmetin kötü işlemesi, geç işlemesi veya hiç işlememesi hallerinde gerçekleşmekte ve idarenin tazmin yükümlülüğünün doğmasına yol açmaktadır.

 

2577 sayılı Kanunun yukarıda aktarılan 12. maddesinde, idari işlem nedeniyle haklarının ihlal edildiği iddiasında bulunan ilgililere seçimlik hak tanımış ve bu kişilerin önce iptal davasını açarak sonra tam yargı davası (veya her iki davayı birlikte) açabilecekleri gibi iptal davası açmadan doğrudan tam yargı davası da açabilecekleri belirtilmiştir.

 

Uyuşmazlıkta; davacının dava konusu işlemle birlikte işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının ödenmesine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı, temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararıyla, dava konusu işlemin iptaline, işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının ödenmesi istemi yönünden ise karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği anlaşılmaktadır.

 

Bu durumda, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve dava konusu uyuşmazlık birlikte incelendiğinde, dava konusu işlemin hukuka aykırı bulunarak iptaline karar verilmesi nedeniyle davacının işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının ödenmesine ilişkin isteminin kabulüne karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

 

Bu duruma göre, davacının işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının ödenmesine ilişkin istemi hakkında bir hüküm kurulması gerekirken, bu istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığı yönünde verilen Bölge İdare Mahkemesi kararının bu kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.

 

KARAR SONUCU :

 

Açıklanan nedenlerle;

 

1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine, dava konusu işlemin iptaline, davacının yoksun kaldığı parasal hakların ödenmesine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmı yönünden reddine, davacının yoksun kaldığı parasal hakların ödenmesine ilişkin kısmı yönünden kabulüne, İdare Mahkemesi kararının bu kısmının kaldırılmasına, davacının tazminat istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının dava konusu işlemin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin kısmının ONANMASINA,

 

2. Davacının temyiz isteminin kabulüne, Bölge İdare Mahkemesi kararının davacının yoksun kaldığı parasal haklarının ödenmesi istemi yönünden tazminat istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kısmının BOZULMASINA,

 

3. Dosyanın, bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 13/12/2021 tarihinde, kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.

Bu sayfa 292 kez görüntülendi.