Tüzel kişilerin, kira borçlarını ödeyememesi nedeni ile iflası istenebilir mi?

Karar

6. Hukuk Dairesi  2021/1654 E.  ,  2021/1911 K.

​

MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesi

İLK DERECE MAHKEMESİ : Manisa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi(Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla)
 

Taraflar arasındaki iflas davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın esastan reddine yönelik verilen hüküm süresi içinde davalı vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmiştir. Temyize konu karar niteliği gereği duruşmaya tâbi olmadığından duruşma isteminin reddiyle incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten ve temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

-KARAR-

Davacı vekili; davalı ... Motorlu Araçlar İmal ve Satış A.Ş. tarafından müvekkili aleyhine açılan dava sonucu iflas kararı verildiğini, daha sonra müvekkili tarafından .... Motorlu Araçla A.Ş. aleyhine açılmış olan menfi tespit davasını tazminata dönüşmesi sonucunda Yargıtay kararı uyarınca davaya konu edilen taşınmaz bedelinin tahsili ile birlikte kira paraları için yapılan icra takiplerinden dolayı müvekkilinin borçlu bulunmadığına karar verildiğini, onanarak kesinleştiğini, buna göre müvekkilinin iflasına karar verilmesine neden olan davalı .... Motorlu Araçlar A.Ş. gerçekte borcunun bulunmadığının sabit olduğunu, iflastan sonra da alacak yazdıran kurumlara olan tüm borçların ödenerek müvekkilinin hiçbir borcun kalmadığını ileri sürerek, iflasın tüm sonuçları ile birlikte kaldırılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, borçlunun borcunun ortadan kalkmadığını, taşınmazın bedelinin borçluya ödenmesi ile birlikte ana borcun ödenmesi gerektiğini, halen 4.235.158,00 TL borcunun olduğunu ve bu alacağın tahsili için dava açıldığını, bu dava sonucunun beklenilmesi gerektiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, davanın kabulüne dair verilen karar, karşı davalı tarafça istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesi tarafından masaya alacak kaydeden alacaklıların hiçbir alacağı kalmadığı, davalının ise alacağının iflas davasında belirtilen dışında daha sonra müflis şirket ile devam eden ilişki ticari ilişkiden kaynaklanan alacak veya kayıt kabul davasının iflasın kaldırılmasına ilişkin davada etkisinin olmadığı, davacının iflasına ilişkin kararda belirtilen alacak miktarına ilişkin açılan menfi tespit davasının davacı lehine sonuçlanarak kesinleştiği, diğer alacaklara ilişkin açılan menfi tespit davalarının da kabul edildiği ancak kesinleşmediği, bunlara ilişkin olarak da davacı tarafça teminat gösterildiği gerekçesi ile istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.

Karar, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.Dava, iflasın kaldırılması istemine ilişkindir.

İflas masasının bu safi (net) mevcudu (masaya giren mal, alacak ve haklar), "alacakların ödenmesine tahsis olunur" (İİK m.184,I,c.1). Buradaki "alacaklar" teriminden maksat, aslında yalnız "iflas alacaklarıdır." İflas alacağı, iflas açıldığı anda müflise karşı hukuken mevcut olan alacaklar yani müflisin iflasın açıldığı andaki borçları olup, iflas masasından istenebilirken (masaya yazdırılabilirken), müflisin iflas açılmasından sonra doğan alacakları, iflas alacağı olmadığından, iflas masasından talep edilemez.

Bu nedenle, iflas masasından istenen bir alacağın, iflas alacağı mı, yoksa masa alacağı mı olduğunu belirlemenin büyük önemi vardır. Kayıt kabul davaları, iflasından önce müflisten alacaklı olanların, bir diğer ifade ile iflas alacaklılarının alacaklarını iflas masasına kaydettirmek için açtıkları ve dayanağını İİK’nın 235. maddesinden alan davalardır.

Somut olayda, taraflar arasında önceki yıllara dayalı ticari ilişkinin varlığı sabit olup, 06.07.1999 tarihinde davalı .... Motorlu Araçlar İmal ve Satış A.Ş. iddiasına göre davacının borcun karşılık olarak taşınmazını davalıya devrettiği, bu devirden sonra da davalının davacı .... Oto Petrol Deniz Araçları A.Ş.’den olan kira alacağı nedeni ile takip başlattığı ve iflası istemi ile açtığı dava sonucunda kira alacağına dayalı takip borcu ödenmediğinden davacının iflasına karar verildiği anlaşılmaktadır. İflas kararı sonrasında davacı .... Oto Petrol Deniz Araçları A.Ş.’nin, davalı ..... Motorlu Araçlar İmal ve Satış A.Ş.’ye kira alacağından dolayı menfi tespit davası ile taşınmazın tapu iptal ve adına tesciline ilişkin açtığı dava sonucunda kira alacağı yönünden menfi tespit kararı verilmiş, taşınmazın ...... A.Ş. tarafından 3. kişiye satılmış olması nedeni ile taşınmaz bedelinin ........ A.Ş.den tazminine karar verilmiş ve bu karar kesinleşmiştir. Davacı ..... Oto...AŞ. iflasına neden olan borcun mahkeme kararı ile ortadan kalktığından bahisle iflasın kaldırılmasını talep etmiş, davalı .... Oto.. A.Ş. ise taşınmaz bedelinin davacı ... Oto.. A.Ş.'ye ödenmesi ile birlike asıl borcun hala devam ettiğini ve bunun için dava açıldığını, bu bedel ödenmeden iflasın kaldırılmasına karar verilemeyeceğini savunmuştur.

Uyuşmazlık ... Oto.. A.Ş.'nin, iflasın kaldırılmasını isteyen ... Oto .. A.Ş.’den talep ettiği alacağın iflas alacağı mı yoksa masa alacağı mı olduğuna ilişkindir. İlk derece mahkmesince ... Oto.. A.Ş.’nin alacak talebinin sebepsiz zenginleşmeye dayandığı, bu durumda alacağın doğum tarihinin sebepsiz zenginleşmenin doğduğu tarih olduğu, bu tarihin ise menfi tespit davasının kesinleşme tarihi olduğunun kabulü ile bu alacağın iflas tarihinden sonra doğan bir alacak olduğu, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesi de iflastan sonra devam eden davaların iflasın kaldırılması davasına etkisi olmayacağı kabul edilmiş ise de, ... Oto.. A.Ş.’nin alacak iddiasının dayanağı iflas öncesi ticari ilişkiye ve 06.07.1999 tarihli taşınmaz devrine dayanmakta olup, ... Oto... A.Ş. tarafından açılan dava kayıt kabul davasıdır. Bu durumda derdest olan kayıt kabul davasının sonucu beklenilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile iflasın kaldırılmasına karar verilmesi doğru görülmemiştir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesinin 12.12.2019 tarih ve 2019/2703 Esas, 2019/2297 Karar sayılı kararın kaldırılarak ilk derece mahkemesi kararının davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, HMK 373/1 maddesi gereğince dosyanın ilk derece mahkemesine karardan bir örneğin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,30.11.2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.