Düzenleme ortaklık payına konu alanlara, malik tarafından özel tesis yapılabilir mi?

Karar

 

 

 

 

Danıştay 6. Daire Başkanlığı   2022/1810 E.  ,  2022/5659 K.

 

T.C.

 

D A N I Ş T A Y

 

ALTINCI DAİRE

 

Esas No : 2022/1810

 

Karar No : 2022/5659

 

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı

 

VEKİLİ : Av. ...

 

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...

 

VEKİLİ : Av. ...

 

İSTEMİN KONUSU : .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

 

YARGILAMA SÜRECİ:

 

Dava konusu istem: Bursa İli, Gemlik İlçesi, ...Mahallesi, ...ada, ...parsel sayılı taşınmazın imar planında yol ve yeşil alan olarak ayrıldığından bahisle kamulaştırılması talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin ...tarihli, ...sayılı işlemin iptali istenilmiştir.

 

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 11/12/2017 tarih ve E:2015/3694, K:2017/10517 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

 

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davaya konu taşınmazın bulunduğu alanın 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı değişikliği ile ''park alanı ve günübirlik turizm tesisi alanı'' olarak belirlendiği, davaya konu işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek, kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

 

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

 

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ: Davaya konu taşınmazın yürürlükte bulunan 1/1000 ölçekli uygulama imar planındaki son durumu ilgili ilçe belediyesinden sorularak gelecek cevap incelendikten sonra karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

 

TÜRK MİLLETİ ADINA

 

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler, aynı taşınmaza ilişkin aynı davacı tarafından mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlandığından bahisle, taşınmaz bedelinin ödenmesi istemi ile açılan davaya ilişkin temyiz incelemesinin yapıldığı Dairemizin E:2022/1378 sayılı dosyası ile birlikte incelendikten sonra gereği görüşüldü:

 

İNCELEME VE GEREKÇE:

 

MADDİ OLAY :

 

Bursa İli, Gemlik İlçesi, ...Mahallesi, ...ada, ...parsel sayılı taşınmazın maliki olan davacı tarafından, taşınmazın imar planında "yol ve yeşil alan" olarak planlanması nedeniyle mülkiyet hakkının kısıtlandığı ileri sürülerek kamulaştırılması talebiyle başvuru yapıldığı, yapılan başvurunun Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın ...tarihli ve ...sayılı işlemiyle taşınmazın imar programında yer almadığı ileri sürülerek reddedilmesi üzerine anılan işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

 

İLGİLİ MEVZUAT:

 

3194 sayılı İmar Kanununun 10. maddesinde: "Belediyeler; imar planlarının yürürlüğe girmesinden en geç 3 ay içinde, bu planı tatbik etmek üzere 5 yıllık imar programlarını hazırlarlar. Beş yıllık imar programlarının görüşülmesi sırasında ilgili yatırımcı kamu kuruluşlarının temsilcileri görüşleri esas alınmak üzere Meclis toplantısına katılır. Bu programlar, belediye meclisince kabul edildikten sonra kesinleşir. Bu program içinde bulunan kamu kuruluşlarına tahsis edilen alanlar, ilgili kamu kuruluşlarına bildirilir. Beş yıllık imar programları sınırları içinde kalan alanlardaki kamu hizmet tesislerine tahsis edilmiş olan yerleri ilgili kamu kuruluşları, bu program süresi içinde kamulaştırırlar. Bu amaçla gerekli ödenek kamu kuruluşlarının bütçelerine konulur. İmar programlarında, umumi hizmetlere ayrılan yerler ile özel kanunları gereğince kısıtlama konulan gayrimenkuller kamulaştırılıncaya veya umumi hizmetlerle ilgili projeler gerçekleştirilinceye kadar bu yerlerle ilgili olarak diğer kanunlarla verilen haklar devam eder." hükmüne yer verilmek suretiyle, belediyelere, imar planlarını uygulamak üzere belirtilen süre içerisinde imar programını hazırlama; programı uygulamaya koyma, ilgili yatırımcı kamu kuruluşlarına ise imar programlarında kendi görev alanlarındaki kamu hizmeti için ayrılan özel mülkiyete ait arsaları program süresi içinde kamulaştırma zorunluluğu yüklenmiştir.

 

04.07.2019 tarihli yapılan değişiklikle 3194 sayılı İmar Kanununun "İmar planlarında umumi hizmetlere ve kamu hizmetlerine ayrılan yerler" başlıklı 13. maddesinde; "Özel hukuk kişilerinin mülkiyetinde olup uygulama imar planında düzenleme ortaklık payına konu kullanımlarda yer alan taşınmazlar;

 

a) Bu kullanımlardan umumi hizmetlere ayrılan alanlar öncelikle 18 inci maddeye göre arazi ve arsa düzenlemesi yapılarak,

 

b) 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında sırasıyla, ilgisine göre Hazine veya ilgili idarelerin mülkiyetindeki taşınmazlar ile trampa yapılmak veya satın alınmak suretiyle,

 

ilgili kamu kurum ve kuruluşunca kamulaştırılarak kamu mülkiyetine geçirilir.

 

Düzenleme ortaklık payına konu kullanımlardan yol, meydan, ibadet yerleri, park ve çocuk bahçeleri hariç olmak üzere yapı yapılabilecek diğer alanlarda; alanların kamuya geçişi sağlanıncaya kadar maliklerinin talebi hâlinde ilgili kamu kuruluşunun uygun görüşü alınarak plandaki kullanım amacına uygun özel tesis yapılabilir.

 

İlgili mevzuat uyarınca hiçbir şekilde yapı yapılamayacak alanlarda muvakkat da olsa yapı yapılmasına izin verilmez. Mevcut yapılar kamulaştırılıncaya kadar korunabilir. Bu alanlarda beş yıllık imar programı süresi içinde, birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerine göre işlem tesis edilerek parsel, kamu mülkiyetine geçirilmek zorundadır. Bu süre en fazla bir yıl uzatılabilir.

 

Parsel maliklerinin hisselerini idareye hibe etmeleri veya bedelsiz devretmeleri durumunda, idare devir işlemlerini bedel almaksızın gerçekleştirmekle yükümlüdür. Bu işlemler için parsel maliklerinden hiçbir vergi, resim, harç, döner sermaye ücreti ve herhangi bir ad altında bedel alınmaz.

 

Kamu kullanımına ait sosyal, kültürel ve teknik altyapı alanlarının, Hazine veya kamu mülkiyetindeki alanlarla trampa yapılması hâlinde, şahıs veya özel hukuk kişilerinden hiçbir vergi, resim, harç, ücret, döner sermaye ücreti ve herhangi bir ad altında bedel alınmaz.

 

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanan yönetmelikle belirlenir.

 

" düzenlemesi yer almaktadır.

 

2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun Ek 1. maddesinde; "Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle mülkiyet hakkının özüne dokunacak şekilde tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında, uygulama imar planlarının yürürlüğe girmesinden itibaren beş yıllık süre içerisinde imar programları veya imar uygulamaları yapılır ve bütçe imkânları dâhilinde bu taşınmazlar ilgili idarelerce kamulaştırılır veya her hâlde mülkiyet hakkını kullanmasına engel teşkil edecek kısıtlılığı kaldıracak şekilde imar planı değişikliği yapılır/yaptırılır." hükmü yer almaktadır.

 

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

 

Davalı idarenin park alanı ve yol fonksiyonlarına ilişkin temyiz istemi bakımından;

 

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.

 

Temyizen incelenen karar park alanı ve yol fonksiyonları bakımından usul ve hukuka uygun olup, dilekçelerde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısımlarının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

 

Davalı idarenin rekreasyon alanı fonksiyonuna ilişkin temyiz istemi bakımından;

 

Uyuşmazlıkta, rekreasyon alanına ilişkin imar planı notlarında; bu alanlarda ahşap, sökülüp takılabilir cinsten kamping ve konaklama üniteleri içermeyen, gölgelik, wc, açık olarak düzenlenen oturma ve yemek yeme yerlerinin yer alacağı düzenlenmiştir.

 

Bu durumda, imar planı notlarına göre; taşınmazın kamu hizmeti alanına ayrılmasından vazgeçilmiş olduğu, söz konusu müdahalenin taşınmazın özel amaçlarla kullanımını engellemediği sonucuna ulaşıldığından, davanın rekreasyon alanı fonksiyonu bakımından reddine karar verilmesi gerekmekte iken aksi yöndeki kararda isabet bulunmamaktadır.

 

KARAR SONUCU :

 

Açıklanan nedenlerle;

 

1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine

 

2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının rekreasyon alanına ilişkin kısmının BOZULMASINA, park ve yol alanına ilişkin kısmının ONANMASINA,

 

3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,

 

4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 16/05/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

 

KARŞI OY (X):

 

Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 5. maddesinin birinci fıkrasınıın (i) bendinde: "Sosyal altyapı alanları: Birey ve toplumun kültürel, sosyal ve rekreatif ihtiyaçlarının karşılanması ve sağlıklı bir çevre ile yaşam kalitelerinin artırılmasına yönelik kamu veya özel sektör tarafından yapılan eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari tesisler, açık ve kapalı spor tesisleri ile park, çocuk bahçesi, oyun alanı, meydan, rekreasyon alanı gibi açık ve yeşil alanlara verilen genel isimdir." denilmektedir.

 

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin "Tanımlar" başılığını taşıyan 4. maddesinde "Yeşilalanlar: Toplumun yararlanması için ayrılan oyun bahçesi, çocuk bahçesi, dinlenme, gezinti, piknik, eğlence, rekreasyon ve rekreaktif alanları toplamını (Metropol ölçekteki fuar, botanik ve hayvan bahçeleri ile bölgesel parklar bu alanlar kapsamındadır.), 19 uncu maddede yer alan işlevleri ve yapılaşma koşullarını içeren yeşilalanlar;

 

1) Çocuk bahçeleri: Çocukların oyun ve dinlenme ihtiyaçlarını karşılayan, bitki örtüsü ile çocukların oyun için gerekli araç gereçleri, toplamda 6 m2’yi geçmeyen büfe ile süs havuzu, pergola ve genel tuvalet dışında başka tesis yapılamayan alanları,

 

2) Parklar: Kentte yaşayanların yeşil bitki örtüsü ile dinlenme ihtiyaçları için ayrılan, 19 uncu maddedeki kullanımlara da yer verilebilen alanları,

 

3) Piknik ve eğlence (rekreasyon) alanları: Kentin açık ve yeşil alan ihtiyacı başta olmak üzere, eğlence, dinlenme, piknik ihtiyaçlarının karşılanabildiği, kent içinde ve çevresinde günübirlik kullanıma yönelik olarak imar planı ile belirlenmiş yerleri" şeklinde tanımlanmıştır.

 

Dosyanın incelenmesinden; dava konusu taşınmazın yürürlükte olan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında rekreasyon alanında kalan kısmında özel mülkiyet sahiplerince imar plan notunda belirtilen yapıların (ahşap, sökülüp takılabilir cinsten kamping ve konaklama ünitelerini içermeyen gölgelik, WC ve açık olarak düzenlenen oturma ve yemek yeme yerleri) yapılabileceği düzenlenmiş ise de, imar planında getirilen rekreasyon alanının yukarıda anılan Mekansal Planlar Yönetmeliği ve Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinde yer alan tanımlamalara göre kente hizmet eden yeşil alan statüsünde sosyal donatı alanı olduğu, plan notunda herhangi bir yapılaşma oranına yer verilmediği hususu dikkate alındığında, davaya konu taşınmazın rekreasyon alanında kalan kısmı yönünden de mülkiyet hakkının kısıtlandığı açık olduğundan, bu yönden de Mahkeme kararının onanması gerektiği oyu ile çoğunluk kararına katılmıyorum.

 

Bu sayfa 235 kez görüntülendi.