Yaklaşık maliyetin, metrajların yanlış hesaplanması nedeniyle revize edilmesi sonucu oluşan yeni durum ihalenin iptalini gerektirir mi?

İhaleyi Yapan Daire:

Başvuru Tarih ve Sayısı:

Başvuruya Konu İhale:

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

01.11.2011tarih ve B.07.6.KİK.0.06.00.00-101.04-.Y.[3494].(0183)./2011-2E sayılı Esas İnceleme Raporunda;

Afyon Kocatepe Üniversitesi Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı tarafından 19.08.2011 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “A.K.Ü. A.N.S. Kampüsü Antrenman Salonu, Kapalı ve Açık Spor Tesisleri İnşaatıâ€� ihalesine ilişkin olarak Hür-Bil İnşaat ve Tic. Ltd. ş�ti.-Sazak Yapı Mühendislik Proje Elektrik İnş. Taah. Emlak Gaz Isıtma Soğutma Tic. ve San. Ltd. ş�ti. İş Ortaklığı'nın ihalenin idarece iptali işlemine karşı 24.10.2011 tarih ve 46275 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 24.10.2011 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesinden;

1) 4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine,

2) Tekrar yatırıldığı anlaşılan 2.305,00 TL'nin başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iade edilmesine,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

Başvuru sahibinin 24.10.2011 tarihli itirazen şikayet dilekçesinde ve 31.10.2011 tarihli ek dilekçesinde özetle; başvuru konusu ihalenin üzerlerinde bırakıldığı ve buna ilişkin kararın kendilerine tebliğ edildiği, ancak bu aşamadan sonra ihaleye katılan firmalarından birinin yaklaşık maliyetin hesaplanmasına ilişkin olarak idareye faks ve şifahi olarak itirazlarını dile getirdiği, bunun üzerine idarenin yaklaşık maliyeti yeniden hesapladığı ve oluşan bu yaklaşık maliyet esas alınarak değerlendirme yapıldığında sınır değer ve aşırı düşük teklif açıklaması sunması gereken istekliler değiştiğinden hareketle kamu yararı gözetilerek ihaleyi iptal ettiği, bu durumun mevzuata aykırı olduğu, zira yaklaşık maliyetin kesin bir parasal bedeli belirtmediği, yaklaşık maliyeti oluşturan birim fiyatların ve metrajların istekliler tarafından bilinmesinin mümkün olmadığı, ihale kararı açıklandıktan ve tebliğ edildikten sonra herhangi bir isteklinin yönlendirmesi veya baskısı ile ihale onay belgesi düzenlenmeden önce hazırlanmış yaklaşık maliyetin değiştirilemeyeceği, aksi durumun ihalelerde rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, saydamlığı ve gizliliği ortadan kaldıracağı, bu şekilde ihalelerin iptal edilmesinin yolunun açılmasının ihale komisyonlarının çalışmasını zaafiyete uğratacağı, yaklaşık maliyetin bu aşamada güncellenemeyeceği veya değiştirilemeyeceği, aksi durumun idarelerin ihaleleri iptal etme keyfiyetine dönüşeceği iddialarına yer verilmiştir.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

Yapılan incelemede, idare tarafından geçerli teklifler tespit edilerek sınır değerin 7.393.161,76 TL olarak hesaplandığı ve bu sınır değerin altında teklif fiyatı sunan dört istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istendiği, bu isteklilerden ikisi tarafından, daha açık ifadeyle Ekşioğlu Yapı Sanayi A.ş�.-Ekşioğlu Gayrimenkul Yatırım A.ş�. İş Ortaklığı ve Akçim Yapı End. San. Tic. Ltd.ş�ti-Özgü İnş. Taah. San. Tic. Ltd. ş�ti. İş Ortaklığı tarafından açıklama sunulduğu tespit edilmiştir.

İdare anılan isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarını uygun bulmamış olup, bu karara dayanak teşkil eden gerekçeler arasında isteklilerin iş kalemi miktarlarının bir kısmının idarece belirlen miktarlardan fazla olsa da toplamda idarenin miktarlarından düşük olduğu, bunun da önemli bir parasal farka tekabül ettiği de bulunmaktadır. İdare, miktar farklarını ve dolayısıyla oluşan tutar farklarını açıklayıcı mahiyette bir tabloyu da kesinleşen ihale kararının bildirilmesine ilişkin yazı kapsamında anılan isteklilere bildirmiştir.

Bunun üzerine, aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülmeyerek teklifi reddedilen Ekşioğlu Yapı Sanayi A.ş�.-Ekşioğlu Gayrimenkul Yatırım A.ş�. İş Ortaklığı'nın İhalelere Yönelik Başvurular hakkındaki Yönetmelik'in 9/I maddesi uyarınca elden veya posta yoluyla yapılması gereken şikayet başvurusunu faks yoluyla yaptığı, idarenin başvuru süresinin sonuna kadar söz konusu başvurunun elden veya posta yoluyla kayıtlarına ulaştırılmasını beklediği, ancak anılan istekli tarafından idareye belirtilen usule uygun şekilde başvuru yapılmadığı tespit edilmiştir.

Anılan istekli söz konusu yazıda, kesinleşen ihale kararı kapsamında taraflarına gönderilen metraj farklarına ilişkin tablodaki bilgilerden hareketle metrajları tekrar hesapladıklarını, buna göre 23.101, 23.010 ve Ö.İN.14 nolu pozlara ilişkin kendi metrajlarının hatalı olduğu kabul edilmekle birlikte anılan pozlara ilişkin idarenin metrajlarının da yanlış olduğu, metrajların düzeltilmesi durumunda ise yaklaşık maliyetin ve buna bağlı olarak sınır değerin değişeceği, ortaya çıkan yeni durumda ise firmalarının sınır değerin üzerinde olacağı iddia edilmektedir.

Bunun üzerine idare, her ne kadar resmi şekilde yapılmamış olsa da dilekçedeki hususları kamu menfaati bakımından incelemeye değer bulmuş ve bu konuda biri inşaat mühendisi, diğeri inşaat teknikeri olmak üzere iki adet raportör görevlendirmiştir.

Anılan kişiler tarafından hazırlanan müşterek raporda; söz konusu dilekçede bahsi geçen üç adet iş kalemine ilişkin metrajların idare tarafından sehven yanlış hesaplandığı ve bunun da parasal olarak 590.346,13 TL'lik maliyet artışına tekabül ettiği, yaklaşık maliyetteki bu hesaplama hatasının ise sınır değeri değiştirdiği belirtilerek ihalenin iptal edilmesinin uygun olacağı şeklinde görüş bildirilmiştir.

Söz konusu raportörler tarafından yapılan incelemede yanlış hesaplandığı tespit edilen iş kalemleri aşağıdadır:

Yukarıda yer verilen tablodan da görüleceği üzere, idare tarafından yaklaşık maliyete esas olarak kullanılan miktarlar ile idare görevlileri tarafından yeniden hesaplanan miktarlar arasında yüksek oranda fark (sırasıyla yaklaşık %1600, %300, %500) bulunmaktadır. Bu metraj farkları ise, anahtar teslimi götürü bedel yapım işlerindeki kabul edilebilir metraj uyumsuzluklarının üzerindedir.

İhale komisyonu da bu rapora dayanarak yaklaşık maliyetin yeniden hesaplanması neticesinde ortaya çıkan yeni sınır değere göre açıklama talep edilmesi gereken isteklilerin değişmesinden hareketle ortaya çıkan 227.000,00 TL'lik farkı kamu menfaatini göz önünde bulundurarak 19.11.2011 tarihinde ihalenin iptaline
Oybirliği ile karar vermiştir.

4734 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde ihalenin, bu Kanunda yazılı usul ve şartlarla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve ihale yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması ile tamamlanan işlemler olarak tanımlandığı dikkate alındığında, sözleşme imzalanmadan önce sakat olduğu tespit edilen işlemin, ihalenin bulunduğu aşamaya göre düzeltilmesi, geri alınması, kaldırılması, bunlar yapılamıyor ise ihalenin bulunduğu aşamaya göre Kanunun 16, 39, 40 ve 45 inci maddelerine göre ihale kararının ve ihale işlemlerinin iptal edilebileceği ortaya çıkmaktadır.

Yapım işleri ihalelerinde idare tarafından geçerli teklifler tespit edilerek Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.1 inci maddesinde açıklanan formül uyarınca sınır değer hesaplanmakta olup, sınır değer hesabında yaklaşık maliyet tutarı da esas alınmaktadır. Bu çerçevede, ihalenin herhangi bir aşamasında yaklaşık maliyetin metrajlardaki ölçüm hatasına dayalı olarak yanlış hesaplandığının idarece tespiti halinde, bu durum sınır değerin ve dolayısıyla açıklama talep edilecek isteklilerin değişmesine yol açabilecektir. Ancak, bu durumun ihalenin iptal sebebi olabilmesi için doğru ve yanlış metrajlar arasındaki farkın anahtar teslimi götürü bedel yapım ihalelerinde söz konusu olan kabul edilebilir metraj uyumsuzluklarının üzerinde olması gerekmektedir.

Söz konusu ihalede idare, usulüne uygun şekilde yapılmış bir şikayet başvurusu niteliğini taşımamakla birlikte üç iş kalemine ilişkin miktarların idare tarafından hatalı hesaplandığı iddiasıyla başvurulması karşısında iki teknik kişiyi bu konuda görevlendirmiş ve bu kişiler tarafından hazırlanan rapora göre de idare tarafından bu iş kalemlerine ilişkin miktar hesaplamaların yüksek oranda hatalı olduğu tespiti açıkça yapılmış olup, başvuru konusu ihalede ortaya çıkan miktar farkları anahtar teslimi götürü bedel yapım ihalelerindeki kabul edilebilir metraj uyumsuzluklarının üzerindedir. Bu çerçevede, idarenin yaklaşık maliyet hesabına esas teşkil eden metrajların revize edilmesi sonucu ortaya çıkan yeni sınır değere göre aşırı düşük teklif açıklaması talep edilmemesi gereken isteklilerden, hatalı metrajlara göre hesaplanmış yaklaşık maliyete dayalı sınır değere göre açıklama talep edildiğini, açıklama talep edilen bu isteklilerden birinin açıklama sunmadığı, diğerinin ise açıklamasının uygun görülmediğini belirterek kamu zararı oluşmamasını teminen ihaleyi iptal etmesinde 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuata aykırılık bulunmamıştır.

Diğer taraftan, başvuru sahibinin ihalenin idarece iptal edilmesine ilişkin olarak 24.10.2011 tarihinde Kuruma doğrudan başvuru yapmadan önce 21.10.2011 tarihinde idareye şikayet başvurusunda bulunduğu, idarenin bu şikayeti uygun bulmaması üzerine anılan isteklinin Kurumumuza ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı tekrar başvuruda bulunduğu ve bu kapsamda itirazen şikayet başvuru bedeli olan 2.305,00 TL'yi tekrar yatırdığı anlaşılmıştır. Bu nedenle, tekrar yatırıldığı anlaşılan 2.305,00 TL'nin başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iade edilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;

1) Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine,

2) Tekrar yatırıldığı anlaşılan 2.305,00 TL'nin başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iade edilmesine

Oybirliği ile karar verildi.