Yemek pişirme ve dağıtım hizmet alımlarında “Gıda Üretim İzin Belgesi veya İşletme Kayıt Belgeleri” yeterlilik kriteri olarak belirlenebilir mi?

İhaleyi Yapan Daire:  

Başvuru Tarih ve Sayısı:  

Başvuruya Konu İhale:  

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:  

Bolvadin Huzurevi Müdürlüğü tarafından 19.11.2013tarihinde açık ihale usulüile yapılan "Kuruluş Mutfağında Mamul Yemek Pişirme ve Dağıtım"ihalesine ilişkin olarak ş�ahlan Taşımacılık Tabldot Temizlik Turizm Seyahat Gıda İnşaat Medikal Özel Güvenlik Hayvancılık San. Tic. Ltd. ş�ti.nin 27.12.2013tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 02.01.2014tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 08.01.2014tarih ve 781sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 06.01.2014tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

                      Başvuruya ilişkin olarak 2014/161sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

Karar:  

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhale uhdesinde kalan istekliye ait teklifin aşırı düşük olduğu, dolayısıyla herhangi bir aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan ihalenin sonuçlandırılmasının mevzuata aykırı olduğu,

2) Anılan isteklinin İdari ş�artname’nin 7.1′inci maddesinin (h) bendine istinaden sunmuş olduğu işletme kayıt belgesinin kantin işletmesine ait olduğu, halbuki anılan belgenin konusunun hazır yemek-tabldot yemek üretim işletmesine ait olması gerektiği, bu nedenle isteklinin anılan ş�artname maddesindeki katılım ve yeterlik şartını sağlamadığı iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

1 ) Başvuru sahibinin 1'inci iddiasına ilişkin olarak:

İdari ş�artname'nin 2'nci maddesinde ihale konusu işin adının  "Kuruluş Mutfağında Mamul Yemek Pişirme ve Dağıtım" olarak belirtildiği, miktarı ve türüne ise ş�artname ekinde,

                      şeklinde yer verildiği, 25'inci maddesinde "…

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. 12.775 adet sabah kahvaltısı, 17.522 adet öğle yemeği, 12.775 akşam yemeği olmak üzere toplam 43.072 adet/öğün yemek teklif fiyata dahildir.

25.3.2. Yemeklerin kuruluşta pişirildiği ve bu hizmetin sunulması işiyle ilgili olarak aylık (26) gün üzerinden fiilen çalışan personelin tüm mesaisini kuruluşta geçirdiği hallerde, hizmetin sunulmasıyla görevli;

(2) aşçı,

(1) bulaşıkçı personelin,

işçilik giderleri [(işçi ücreti, sigorta prim giderleri, yemek, yol, giyim, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma (14x3=42 gün)] teklif fiyata dâhildir.

Kuruluş mutfağında çalışacak personele 2'şer adet iş elbisesi olan giyecek ayni olarak verilecektir.

-Yılbaşı, bayram, davet, toplu yapılan doğum günleri vs. gibi özel günlerde yılda on iki defa olmak üzere, kuruluşta bakılan sayısının iki katına kadar kişinin yararlanacağı "Özel Gün Menüsü"(en az beş çeşit olmak üzere 1-Kuruyemiş, 2-Kuru pasta 3-Yaş pasta, 4-Meyve, 5-İçecekler vs.) teklif fiyata dâhildir.

-Her öğünde kişiye özel 200 ml kapalı hazır su teklif fiyata dahildir

Kuruluşun elektrik ve suyu   kullanıldığından dolayı bu teklif fiyata dahil olmayıp her ay aylık hakedişinden düşmek üzere 750.00 tl kesilecektir.

 …" düzenlemesinin bulunduğu,

Sözleşme Tasarısı'nın 9'uncu maddesinde, işe başlama tarihinin 01.01.2014, işin bitiş tarihinin 31.12.2014 olarak belirtildiği görülmüştür.

Yapılan incelemede, ihaleye 6 isteklinin katıldığı, 1 isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılarak geriye kalan 5 istekliye ait tekliflerin geçerli teklif olarak belirlendiği ve aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan, ihalenin en düşük teklifi veren Bolvadin Uzman Özel Eğitim Kurumları İnşaat Nakliye Otomotiv Temizlik Gıda Tarım Hayvancılık Sanayi ve Ticaret Limited ş�irketi üzerinde bırakıldığı anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kanun'un "Aşırı düşük teklifler"başlıklı 38'inci maddesinde  "İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,                      

b)   Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,                      

c)Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,                      

Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.â€�hükmü bulunmaktadır.

Kanun'un anılan maddesinden, ihale komisyonunca, yapılan değerlendirme neticesinde geçerli olduğu tespit edilen tekliflerden, ihalede verilen diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olan isteklilerin tespit edileceği ve tespit edilen bu tekliflerin reddedilmeden önce yine madde metninde belirtilen usul doğrultusunda teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlere ilişkin olarak sorgulamaya tâbi tutulacağı, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesi konularında Kurumca hazırlanacak ikincil mevzuatın esas alınması gerektiği anlaşılmaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği'nin 79.4'üncü maddesinde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kâr hâriç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki tekliflerin aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyeceği açıklaması yapılmıştır.

Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerine yönelik olarak aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla Kurum tarafından belirlenmiş bir sınır değer veya sorgulama kriteri bulunmamakla beraber, istikrar kazanmış Kurul kararları gereğince kârsız yaklaşık maliyetin altında teklif sunan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerekmektedir.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin "Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi"başlıklı 9'uncu maddesinin üçüncü fıkrasında"Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir. Bu tutar, kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır. Buna ilişkin hesap cetveli hazırlayanlarca imzalandıktan sonra, ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulur. Yüklenici için öngörülen kar tutarının bu cetvelde gösterilmesi zorunludur." hükmü yer almaktadır.

ş�ikâyete konu ihaleye ilişkin yaklaşık maliyet tutarı hesaplamalarına bakıldığında; yaklaşık maliyetin yapılan piyasa araştırması esas alınarak toplam 212.770,10 TL olarak belirlendiği tespit edilmiştir.

Anılan Yönetmelik hükmüne göre yaklaşık maliyette en fazla %20 oranında yüklenici kârı öngörülebileceğinden hareketle, inceleme konusu ihalenin kârsız yaklaşık maliyet tutarı (212.770,10 / 1,20=) 177.308,42 TL olarak hesaplanmaktadır.

Kârsız yaklaşık maliyet tutarının altında teklif vermiş olan isteklilerin aşırı düşük teklif vermiş oldukları ve sorgulamaya tâbi tutulmaları gerektiği göz önünde bulundurulduğunda, ihale uhdesinde bırakılan Bolvadin Uzman Özel Eğitim Kurumları İnşaat Nakliye Otomotiv Temizlik Gıda Tarım Hayvancılık Sanayi ve Ticaret Limited ş�irketi'nin 175.417,53 TL tutarındaki teklifinin aşırı düşük olduğu anlaşılmıştır. Bu itibarla, anılan isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tâbi tutulması gerektiği sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmuştur.

2 ) Başvuru sahibinin 2'nci iddiasına ilişkin olarak:

                      İdari ş�artname'nin 7.1'inci maddesinin (h) bendinde isteklilerce teklif dosyaları kapsamında Gıda Üretim İzin Belgesi veya İşletme Kayıt Belgesi'nin sunulmasının ihaleye katılım ve yeterlik kriteri olarak belirlendiği görülmüştür.

5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun 30'uncu maddesine dayanılarak yayımlanan Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmeliğin 13'üncü maddesinin üçüncü fıkrasında, gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemelerin üretim izni belgelerinin tüm sonuçlarıyla iptal edildiği düzenlenmiş, aynı Yönetmeliğin 6'ncı maddesinde üreticilerin 5996 sayılı Kanun kapsamında işletme kayıt belgesi kullanmalarının zorunlu olduğu belirtilmiştir. Öte yandan aynı Yönetmeliğin geçici 1'inci maddesinde, bu Yönetmeliğin yayımından önce çalışma izin belgesi, çalışma izni ve gıda sicili belgesi veya bu belgelere eşdeğer belge alarak faaliyet gösteren onaya tabi gıda işletmelerinin, bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren 31.12.2012 tarihine kadar bu Yönetmeliğe göre onay belgesi almak zorunda oldukları, bu Yönetmeliğin yayımından önce çalışma izni ve gıda sicili belgesi, kayıt belgesi veya bu belgelere eşdeğer belge almış ve halen faaliyet gösteren kayıt kapsamındaki gıda işletmelerinin, bu belgelerini en geç 31.12.2013 tarihine kadar bu Yönetmelikteki kayıt belgesi ile değiştirmek zorunda oldukları düzenlenmiştir. Bu süre 07.01.2014 tarihinde 28875 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan değişiklik ile 31.12.2014 tarihine uzatılmıştır.

                      Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri bir arada değerlendirildiğinde, ihale konusu alanda faaliyet göstermek için İşletme Kayıt Belgesinin gerekli olduğu, ancak geçiş sürecine özel olarak 31.12.2014 tarihine kadar gıda üretim izin belgesi ile işletme kayıt belgelerinin bir arada kullanılmaya devam edeceği anlaşılmıştır.

Neticede, Gıda Üretim İzin Belgesi ile İşletme Kayıt Belgesi gıda üretimi yapan işletmelere Bakanlıkça verilen ve bunların faaliyette bulunmaları için alınması zorunlu olan belgelerdir.

                      Öte yandan, ihalenin "Kuruluş Mutfağında Mamul Yemek Pişirme ve Dağıtım Hizmeti İhalesi"şeklindeki adından, ihale konusu işin idarenin mutfağında gerçekleştirileceği anlaşıldığından, isteklilerden sahip oldukları işletmelere ait Gıda Üretim İzin Belgesi veya İşletme Kayıt Belgelerinin teklifleri ile birlikte sunulmasının istenilmesine gerek olmadığı anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, anılan ş�artname maddesine yönelik herhangi bir şikâyet başvurusunda bulunulmadığından ihale dokümanı bu şekli ile kesinleşmiştir ve ihaleye katılan isteklilerce anılan belgelerin teklif dosyaları kapsamında sunulması, teklif değerlendirme aşamasında da bu belgelerin sunulup sunulmadığının kontrol edilmesi zarureti bulunmaktadır. Buna ek olarak ihale konusu işin malzemeli yemek pişirme ve dağıtım hizmeti olduğu dikkate alındığında, ihaleye katılan isteklilerin ihale konusu işle yani yemek üretimi ile iştigal ediyor olması gerektiğinden, anılan belgelerde yer alan "İşletmenin Faaliyet Konusu"kısmında "gıda üretimi"veya "yemek üretimi"ibaresi yazılı olmalıdır.

                      Yapılan tespit ve açıklamalar göz önünde bulundurularak ihale uhdesinde kalan isteklinin sunmuş olduğu İşletme Kayıt Belgesi incelendiğinde, 01.11.2013 tarihinde Bolvadin İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü'nden alınan belgede işletmenin ticaret unvanının  "Bolvadin Uzman Özel Eğitim Kurumları İnş. Nak. Oto. Tem. Gıda Tarım Hay. San. Tic. Ltd. ş�ti. Kantiniâ€�, işletmenin faaliyet konusunun ise  "Depo, Perakende, Toplu Tüketim İşletmeleri" şeklinde belirtildiği görülmüş olup, belgede yer alan "İşletmenin Faaliyet Konusu"kısmında "gıda üretimi"veya "yemek üretimi"ibaresi bulunmayan anılan belgeyi sunan isteklinin İdari ş�artname'nin 7.1'inci maddesinin (h) bendinde yer alan katılım ve yeterlik şartını sağlamadığı anlaşıldığından, teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmuştur.

B)  İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik'in 18'inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:

Başvuru sahibinin 2'nci iddiasına ilişkin olarak eşit muamele ilkesi bakımından yapılan incelemede, ihaleye katılan ve idarece teklifinin geçerli olduğu belirlenen isteklilerden Ege Royal Gıda Tarım Hayv. San. Tic. Ltd. ş�ti.nin sunmuş olduğu İşletme Kayıt Belgesinde işletmenin faaliyet konusunun"Depo, Perakende, Toplu Tüketim İşletmeleri" şeklinde belirtildiği görülmüş olup, faaliyet konusu kısmında yemek üretimi ibaresi bulunmayan anılan belgeyi sunan isteklinin İdari ş�artname'nin 7.1'inci maddesinin (h) bendinde yer alan katılım ve yeterlik şartını sağlamadığı anlaşıldığından, teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Bolvadin Uzman Özel Eğitim Kurumları İnşaat Nakliye Otomotiv Temizlik Gıda Tarım Hayvancılık Sanayi ve Ticaret Limited ş�irketi ile Ege Royal Gıda Tarım Hayv. San. Tic. Ltd. ş�ti.ne ait tekliflerin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun’un 65′inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54′üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oyçokluğu ile karar verildi.