Ýdare görevlileri ceza davasýndan bereat etmiþ dahi olsa, kendi sorumluluk alanlar ile ilgili olarak hukuki yönden sorumlu olacaklarý hakkýnda.
- K A R A R -
Yargýtay 15.HD.
K.No: 95/479
E. No: 95/404
T: 02.02.1995
Davanýn konusu davalýlardan yükleniciye yapýlan fazla ödemenin yüklenici ile diðer davalý görevlilerden tahsili istemine iliþkindir. Dava, idarece yaptýrýlan 4.12.1989 ve 25.12.1989 tarihli inceleme raporlarýna ve bu raporlara dayanýlarak düzenlenen müfettiþ raporlarýna göre açýlmýþtýr. Sözleþmenin konusu kj 150 adet afet konutu yapým iþidir. Ýþin geçici kabulü 25.11.1989 tarihinde yapýlmýþtýr. Ancak idarece yaptýrýlan inceleme sonucu davalý yükleniciye 1.420.724.652 TL. Fazla ödeme yapýldýðý saptanarak, gerek yükleniciden gerekse gö revlilerden bu fazla ödemeden 205.149.000 TL. irad kayde dilen teminat düþülerek kalan 1.215.575.152 TL.’nin tahsili istenmiþtir. Müfettiþ raporunun dayanaðý olan inceleme ra porlarýnda gözlem kuyularý açýlarak, temelde yapýlmýþ olan dolgularýn metrajý ve malzemelerin niteliði tespit edilerek so nuca varýlmýþtýr. Bu inceleme sonucunda görevlilerle yüklenici tarafýndan düzenlenen ataþmanlar ve yeþil defterlerde met rajlarýn ve dolgularýn gerçeðe aykýrý olarak gösterildiði ve fiyat farkýnýn da yanlýþ uygulandýðý belirtilmiþtir.
1. idarece, davalý yüklenici, sözleþmenin eki olan BÝGþž.’ nin 40. Maddesi gereðince kesin hesap raporunun düzenlenmesi için 10.5.1990 tarihli yazýyla davet edilmiþ ve bu yazý 14.5.1990 tarihinde yükleniciye teblið edildiði halde yüklenici bu davete uymadýðýndan idarece, 40. Maddeye dayanýlarak kesin hesap raporu düzenlenmiþ ve bu kesin hesabý inceleyip varsa itiraz larýný bildirmesi için 6.12.1990 tarihli yazýyla 12.12.1990 ta rihinden itibaren 60 gün içinde yüklenicinin itirazlarýný bildir mesi istenmiþ bu yazý 8.12.1991 tarihinde yükleniciye teblið edildiði halde süresinde herhangi bir itiraz ileri sürmediði için, idarece düzenlenen 13.2.1991 tarihli tutanakla, yüklenicinin inceleme çalýþmalarýna ve kesin hesabý imzalamaya gelmedi ði saptanmýþtýr. Kesin hesap raporu bundan sonra 15.3.1991 tarihinde þube müdürlüðünce onanarak kesinleþmiþtir. Davacý idare, sözleþmenin eki olan BÝGþž.’nin 40. Maddesinde öngö rülen prosedüre uygun olarak kesin hesap raporunu çýkarmýþ ve yüklenici tarafýndan herhangi bir itiraza uðramadýðý için bu madde gereðince kesin hesap raporu yüklenici yönünden kesinleþmiþtir. Bundan sonra yüklenicinin herhangi bir itiraz hakký kalmamýþtýr. Kesinleþen bu kesin hesapta yüklenicinin idareye 1.420.724.652 TL. Borçlu olduðu belirtilmiþ ve bun dan, yüklenicinin idareye irad kaydedilen 205.149.000 TL. Teminat bedeli düþüldüðünden 1.215.575.152 TL.’nin idare nin 9.4.1991 tarihli yazýsýna göre temerrüd tarihinden itibaren faiziyle birlikte yükleniciden tahsiline karar verilmesi gerekir ken bu yön gözetilmeden, yazýlý þekilde davanýn reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykýrý olup bozmayý gerektirir.
2. Diðer davalýlarýn idarede görevli olduklarý anlaþýlmaktadýr. Yukarda açýklandýðý üzere idarece yaptýrýlan müfettiþ tahkika tý ve bunun dayanaðý olan inceleme raporlarýnda açýklanan bulgularýn niteliðine göre mahkemece mahallinde sondaj usu lüyle inceleme yaptýrýlarak, davacý idarenin 27.5.1993 tarihli bilirkiþi raporuna karþý yapmýþ olduðu 13.9.1993 tarihli itiraz dilekçesinde açýkladýðý itirazlarýna da cevap verecek þekil de yeniden oluþturulacak üç kiþilik bilirkiþi heyetinden rapor alýnmasý ve sonucuna uygun karar verilmesi gerekirken, bu itirazlarý somut bir biçimde karþýlamayan 19.10.1993 tarihli ek rapora dayanýlarak görevliler hakkýndaki davanýn reddine karar verilmesi de doðru görülmemiþtir. Görevliler hakkýnda açýlan ceza davalarýnýn beraatle sonuçlandýrýlmasý, BK.nun 53. Maddesi gereðince hukuk hakimini baðlamaz. Çünkü hukuk hakimi, kusurlu olup olmadýðý hakkýnda ceza hukukunun me suliyete ait hükümleriyle baðlý deðildir.
Görevliler hakkýnda kesin hesap raporu kesinleþmiþ sayýlama yacaðýndan, mahkemece yukarda açýklandýðý þekilde bilirkiþi incelemesi yaptýrýlarak sonuca ulaþýlmasý gerekir. Bu inceleme de, görevlilerin, görevlerinin niteliði, görev süreleri ve kon trol yönetmenliði de dikkate alýnmalý, inþaatta tesbit edilecek eksiklik ve kusurlarýn niteliðine göre her birisinin sorumluluk derecelerinin saptanarak hüküm kurulmasý gerekmekledir. Mahkemece bu yönlerden gerekli inceleme ve araþtýrma ya pýlmadan görevliler hakkýndaki davanýn da reddine karar ve rilmesi doðru görülmediðinden, hükmün bu yönden de bozul masý gerekmiþtir.