Kesin hesaptan sonra tespit edilen fazla (mükerrer) ödemenin iadesi yükleniciden istenebilir mi ? (Yargıtay)

Karar

-KARAR-

 Yargıtay 15.HD.

K. No:1990/5746

E.  No: 1990/1099

T:21.12.1990

Yüklenici tarafından; 1986, 1987 yıllarında iki ayrı sözleşme gereği … Belediyesi muhtelif semtlerinin sıcak karışım asfalt kaplama işlerinin yapılıp teslim edildiği, kesin hakedişlerde de taraflar arasında uygunluk sağlandığı, ancak daha sonra mülki ­ye müfettişlerince yapılan inceleme esas alınarak, bazı varsa ­yımlarla ihale bedellerinden toplam 600.878.128 TL kesildiği ileri sürülerek bu meblağın   işlemiş faiz tutarı 74.239.755 TL. ile birlikte ve dava ‘tarihinden itibaren banka iskonto faiziyle   tahsili dava edilmiştir.

Davalı taraf, müfettişlerin yaptıkları inceleme sonunda raporla ­rında belirttikleri nedenlere ve özellikle fiyat analizlerinde tespit edilen hatalara göre kesintilerin yerinde olduğunu ifadeyle davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, yaptırılan bilirkişi tetkikatı esas alınarak, faiz is ­teminde kısmen ret dışında, davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir.

Toplanan delillerden kesintiler sebebi olarak; sulh hukuk ha ­kimliğinde yaptırılan tespit sonucu bilirkişi raporunda toplam imalat miktarının hak edişlerde gösterilenden az bulunması yanında, fiyat analizlerindeki hatalar ve özellikle keşif özetinde yer alan analizlerde   mükerrer ödemeye esas olacak pozların   bulunması, izmit’ten getirilen bitüm İçin izmit-Ankara dışında Batman-Ankara nakliyesinin de ödenmesi gösterilmiştir.

Hükme esas alınan bilirkişi raporunda ise; fiyat analizlerinde aynı iş için muhtelif pozların bulunması, bunların her birinden ayrı ayrı ödeme yapılmış olması   objektif  iyi niyet kurallarına bağlanarak   izaha kalkışılmış, idarece ara hakedişlerin bu fiyatlara göre ödenmiş olması yüklenici yönünden adeta müktesep hak diye gösterilmiş, fiyat analizlerinin hiç bir zaman değiştirile ­meyeceği kuralına dayanılmıştır. Halbuki hadisede iyi niyetin varlığı, takdir ve tartışması hakime aittir. Ara hakedişler ke ­sinlik göstermez. Keşif özetinde esas olan fiyat analizlerinde mükerrer ödemeye yol açacak nitelikte hata bulunduğunun -kesin hesaptan sonra dahi- tespiti halinde  fazla ödeme ­ye zorlanamaz. Bu haliyle hükme esas alınan rapor inandırıcı ve yeterli değildir. Bu rapora dayanılarak hüküm kurulmasında isabet görülmemiştir.

Mahkemece yapılacak iş; birisi hukukçu olmak üzere, işin ni ­teliği itibariyle ulaştırma ana bilim dalından seçilecek teknik bilirkişilerden müteşekkil üç kişilik bilirkişi kurulundan iddia ve savunma, mübrez deliller, önceki bilirkişi raporları… dikkate alınarak yeniden mütalaa almak ve sonucuna göre hüküm ver ­mekten ibarettir.

Öte yandan, temerrüt faizinin T.C. Merkez Bankası’nın kısa va ­deli krediler için öngördüğü reeskont faizi yerine banka iskon-to faizi oranına göre hesaplanması 3095 sayılı Kanunun 2/3. maddesine aykırı olduğu gibi, kabule göre de dava tarihine değin yüzde elli üzerinden, dava tarihinden sonra ise sebep gösterilmeksizin yüzde 74 oranında faiz tahakkukunda isabet görülmemiş, bu husus dahi bozma sebebi sayılmıştır (Y. HGK., 28.11.1990 T., E: 11-88, K: 591).

SONUÇ

Yukarıdaki nedenlerle hükmün temyiz eden davalı yararına (Bozulmasına) karar verildi.