Bir arazinin sit alanı olmadığı nasıl ispatlanabilir ?

1. Hukuk Dairesi 2021/3984 E. , 2021/6704 K.

MAHKEMESİ:ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

DAVA TÜRÜ: TAPU İPTALİ VE TESCİL

Dava tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.

Kadastro sonucu, ... İli  İlçesi ... Köyü çalışma alanında bulunan ... ada ... parsel sayılı 4.561,46 metrekare yüzölçümündeki taşınmazın, üç hisse itibarıyla ... kızları; ..., ... ve ...'un ceddinden intikalen ve taksimen gelme yeri olup 1998 yılında ... hissesini ...'e, ... hissesini ...'a hibe ettiği, ...'un 2002 yılında vefat ettiği mirasçılarının kimler olduğu tam ve kesin olarak bilinememesi nedeniyle; ... mirasçıları, ... ve ...'ın malik sıfatıyla kullanımında bulunduğu, ancak ... tarihi sit alanı içerisinde kaldığı ve bu nedenle zilyetlikle iktisap edilemeyecek yerlerden olduğu belirtilerek, beyanlar hanesine "..., ..., ...'un kullanımında olduğu ve korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olup ... Tarihi Sit Alanı içerisinde kaldığı" şerhi yazılarak tarla vasfıyla Hazine adına tespit ve tescil edilmiştir.

Davacı ... ve ..., çekişmeli taşınmazın anneanneleri ...'dan geldiğini, Hava'nın ölümü ile mirasçılarına kaldığını, mirasçılar ..., ... ve ...'tan satın aldıklarını, çekişmeli taşınmaza eklemeli olarak 100 yıldır zilyet olduklarını ileri sürerek kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak çekişmeli taşınmazın eşit paylarla adlarına tescilini istemişlerdir.

Davalı ... davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece yapılan yargılama sonunda dava konusu taşınmazın 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu gereğince 1. ve 2. Derece arkeolojik sit alanı dışında olduğu ve üzerinde kültür varlığı bulunmadığı, davacılar lehine zilyetlikle mülk edinme şartlarının oluştuğu ancak davacıların, teyzeleri ...' un payını satın veya devir aldıklarını ispatlayamadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, çekişmeli ... ada ... parsel nolu taşınmazın Hazine adına olan tapu kaydının 2/3 oranında iptaliyle iptal edilen bu hissesinin eşit payla davacılar adlarına tapuya tesciline, çekişmeli taşınmazın ... Tarihi Sit Alanı içinde kaldığı ibaresinin tapu kütüğünün beyanlar hanesinde gösterilmesine karar verilmiştir. Karar, davalı ... vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği görüşüldü.

Mahkemece ... Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü'nün dosya içerisine konulan cevap yazılarında, çekişmeli taşınmazın ... tarihi sit alanında kaldığı belirtilmiş olduğu halde arkeolog bilirkişi tarafından sit haritası kadastro paftası ile çakıştırılarak yöntemince uygulanıp değerlendirme yapılmadığı gibi hükme esas alınan arkeoloğ bilirkişisi ... ada ..., ..., ..., ..., ... ve ... parsel sayılı taşınmazlar için rapor hazırlamış ancak dava konusu edilen ... ada ... parsel sayılı taşınmaza ilişkin rapor hazırlamamış ve değerlendirme yapmamıştır. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilemez.

Hal böyle olunca, sağlıklı bir sonuca varılması için öncelikle bölgeye ait sit haritası ... Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünden getirtilerek dosya keşfe hazır hale getirilmeli ve bundan sonra arkeolog bilirkişi hazır olduğu halde mahallinde yeniden keşif yapılmalı ve bu keşifte sit haritası, fen bilirkişisi ve arkeolog bilirkişi kurulu aracılığıyla ölçekleri eşitlenip kadastro paftası ile çakıştırılarak yöntemince uygulanmalı, taşınmazın arkeolojik sit alanı içinde kalıp kalmadığı, kalıyor ise derecesi ve taşınmaz üzerinde 1. grup olarak tescil edilmiş kültür ve tabiat varlıkları bulunup bulunmadığı hususları incelenmeli, bilirkişilere denetime elverişli şekilde rapor ve kroki tanzim ettirilmeli, bundan sonra toplanan ve toplanacak tüm deliller birlikte 5663 sayılı Yasa ile değişik 2863 sayılı Kanun uyarınca değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bu hususlar göz ardı edilerek eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulü ile hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 10/11/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.