Yemek hizmet alımlarına ilişkin ihale dokumanında engelli işçiler için nasıl düzenleme yapılması gerektiği hk.

Toplantı No

: 2020/015

Gündem No

: 27

Karar Tarihi

: 01.04.2020

Karar No

: 2020/UH.II-609

BAŞVURU SAHİBİ:

Halil Çalık / Assos İnşaat,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Muş İl Sağlık Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/13612 İhale Kayıt Numaralı “Muş Devlet Hastanesi 36 Aylık Yemek Hizmetleri Alımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Muş İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 18.02.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Muş Devlet Hastanesi 36 Aylık Yemek Hizmetleri Alımı” ihalesine ilişkin olarak Halil Çalık / Assos İnşaat’ın 12.02.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 17.02.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 25.02.2020 tarih ve 10008 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 25.02.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/384 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) Teknik Şartname’de yer verilen ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayılarına ve ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışacak personel bilgilerine birim fiyat teklif cetvelinde ve İdari Şartname’de yer verilmediği dolayısıyla bu durumun isteklilerin sağlıklı bir şekilde tekliflerini hazırlamasına mani olacağı, aşırı düşük sorgulamasında sorunlara yol açacağı, ayrıca işin yürütümü, hak ediş yapılması, iş artışı veya iş eksilişi, ilave personel alınması veya çıkarılması, izinli ve raporlu personellerin ücret ve yol bedeli hesaplamalarının yapılması aşamalarında sorunlara neden olacağı,

           2) İdari Şartnamenin 25.3.1’inci maddesinde yer alan “….İşçilerin yemek ihtiyaçları yüklenici tarafından karşılanacaktır. (Ancak, yükleniciye Muş Devlet Hastanesinde çalıştırılan personelin yemek ihtiyacının karşılanması noktasında bir bedel ödenmeyecek olup, bu bedelin karşılığı olarak, hizmet alımı kapsamında çalıştırdığı işçilerin yemek ihtiyaçlarını karşılaması için hastanede çıkan yemekten bedelsiz olarak faydalanması imkânı verilecek olup İstekliler de tekliflerinde işçilerin yemek ihtiyaçları için bir bedel öngörmeyeceklerdir.)” düzenlemenin mevzuata aykırı olduğu,

3) İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesinde “Teknik Şartname’de belirtilen sayı, nitelik ve ücret oranları dâhilinde personel giderleri ile diğer ihale dokümanlarında geçen giderler ve detayı Teknik Şartname’de belirtilen diğer tüm giderler kısacası hizmetin yerine getirilmesi için gereken tüm giderler isteklilerce teklif edilecek fiyata dâhil edilecektir.” düzenlemesinin yer aldığı diğer taraftan Sözleşme Tasarısı’nın 21.2.1’inci maddesinde teminat limitleri belirtilen “sigorta giderlerinin”, Teknik Şartname’de belirtilen “6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile ilgili giderlerinin”, “temizlik malzemesi giderlerinin” ve “personel kıyafetlerinin giderlerinin” yüklenici tarafından karşılanmasının istendiği ancak söz konusu gider kalemleri için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir satır açılmadığı bu çerçevede söz konusu kalemlerin herhangi bir maliyet kalemi içine dâhil edilmesinin mümkün bulunmadığı, birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde bu giderlerin diğer kalemlere doğrudan yansıtabilmesinin mümkün olmadığının görüldüğü ayrıca bahse konu iş personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı olmasından hareketle anılan giderlerin, birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir kalem olarak satır açılması gerektiği,

4) İdari Şartnamenin 25.3.1’nci maddesinde yol bedeline ilişkin açıklamalarda engelli personellerin hariç tutulmamasının ve dolaylı olarak engelli personeller için de yol bedeli ödeneceğinin belirtilmesinin mevzuata aykırı olduğu,

5)İhale dokümanında toplam işçi sayısının %3’ü oranında engelli personel çalıştırılmasına ilişkin düzenleme yapılmamasının İş Kanunu’na ve kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu,

           6) Sözleşme Tasarısı’nın 11.1.2’nci maddesinde kesin teminat mektubunun süresine ilişkin bilgi verilmemesinin Hizmet Alımlarına ait Tip Sözleşme’nin 18 numaralı dipnotuna aykırı olduğu;

           7) Sözleşme Tasarısı’nın 12.1’nci maddesinde hak ediş tahakkuk ve ödeme sürelerine ilişkin bilgi verilmemesinin Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 42’nci maddesinde yer alan düzenlemelere aykırı olduğu,

8) Sözleşme Tasarısı’nın 16’ncı maddesinde yer alan açıklamaların bir bütün olarak Hizmet Alımlarına ait Tip Sözleşme’nin 26 numaralı dipnotuna aykırı olduğu şöyle ki; 16.1.1’inci maddede sözleşmeye aykırılık hallerinin sırayla belirtilmesinin ardından son paragrafta “….hallerinde, aykırılık bir defa gerçekleşmiş olsa dahi 4735 sayılı Kanunun 20’nci maddesinin bj bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilebilecektir.” düzenlemesine yer verildiği dolayısıyla sözleşmeye aykırılık halleri için sözleşme bedeli üzerinden farklı oranlarda cezalar uygulanacağı belirtildikten ve sözleşme feshi için sözleşmeye aykırılık hallerinin birden fazla tekrar etmesi gerektiği düzenlendikten hemen sonra bu aykırılık hallerinin bir defa gerçekleşmesi halinde dahi sözleşmenin feshedileceğinin belirtilmesinin çelişkili olduğu, diğer taraftan anılan Tasarı’nın 6.1.2’nci maddesinde belirtilen aykırılık hallerinin kaç kez tekrarlanması halinde sözleşmenin feshedileceğine dair bilgi verilmemesinin de mevzuata aykırı olduğu,

9) Teknik Şartname’nin “Tarafların yükümlülükleri” başlıklı “D” maddesinin 38’inci bendinde sözleşme aşamasında yüklenicinin 2018-2020 yılları arasında yaptığı işlerden birine ait numune analiz raporu sunması istenmiş olmasına rağmen bu tarihler arasında yapılmış bir iş olmaması halinde nasıl bir belge sunulacağına veya belge sunulmasının gerekip gerekmediğine ilişkin bilgi verilmemesinin telafisi imkânsız sonuçlara yol açacağı ve mevzuata aykırı olduğu,

10) Teknik Şartname’nin “Hizmetin yürütülmesi için gerekli personel sayısı, niteliği ve ücret tarifesi” başlıklı “G” maddesinin 5’inci alt maddesinde 5 günden uzun süreli raporlarda raporlu personelin yerine aynı vasıflarda personel çalıştırılacağının ifade edilmesi suretiyle eksik personel sayısının tamamlatılmasının istenilmesinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.25’inci maddesine aykırı olduğu,

11) Teknik Şartname’nin “Hizmetin ifa şekli” başlıklı “B” maddesinin 14’üncü alt maddesinde “süzme sayaç’’ kullanılacağı belirtilmiş olup hem elektrik hem su hem de doğalgaz sarfiyatlarına yönelik Kanunlara göre süzme saat kullanımı kaçak kullanım olarak nitelendirilmekte ve suç teşkil etmektedir dolayısıyla bahse konu ifadenin mevzuata aykırı olduğu,

Diğer taraftan araç-gereç ve pos cihazlarının giderlerinin yüklenici tarafından karşılanmasının istendiği ancak söz konusu gider kalemleri için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir satır açılmadığı bu çerçevede söz konusu kalemin herhangi bir maliyet kalemi içine dâhil edilmesi mümkün bulunmadığı ayrıca ıs sağlığı ve güvenliği ile ilgili örneğin sağlık raporu için hangi testlerin ve aşıların yapılacağı, kaç saat eğitim verileceği hususlarının belli olmadığı ve bu giderler için de birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılması gerektiği aksi takdirde teklif fiyatının hazırlanmasında sağlıklı bir değerlendirme yapılmasının mümkün olmadığı,

12) Teknik Şartnamenin “Hizmetin ifa şekli” başlıklı “B” maddesinin 17’nci alt maddesinde yer alan düzenleme gereği idareye ait tesislerin fotoğraf veya kamera kaydı ile belgelendirme yapılmaksızın yükleniciye teslim edilmesi halinde eski ve yıpranmış olanlar da dahil olmak üzere mutfakla ilgili bütün bakım onarımlardan yüklenicinin sorumlu tutulmasının hakkaniyete uygun olmadığı,

13) Teknik Şartname’nin “Hizmetin ifa şekli” başlıklı “B” maddesinin 18’inci alt maddesinde yüklenicinin kendi kusuru dışında mağduriyetine neden olabilecek bir düzenleme olduğundan mevzuata aykırı olduğu, diğer taraftan, “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı “E” maddesinde de yer alan düzenlemenin işçi ücretlerinin en geç hak ediş ödemesini takip eden 2 iş günü içinde yapılacağına dair düzenleme ile çelişmekte olduğu dolayısıyla işin yürütümü aşamasında telafisi imkânsız sorunlara/sonuçlara neden olabileceği,

14) Teknik Şartname’nin “Hizmetin ifa şekli” başlıklı “B” maddesinin 20’nci alt maddesinde yer alan düzenleme gereği,  kokteyl içeriği ile ilgili bilgi verilmemesinin maliyet çalışması yapmayı ve teklif fiyatı oluşturmayı engellediği,

15) Teknik Şartname’nin “Tarafların yükümlülükleri” başlıklı “D” maddesinin 3 üncü paragrafında yer alan yetkili personelin ihale konusu işte çalışacak personel sayısına dahil olmayacağına ve bu personel için idare tarafından ödeme yapılmayacağına ilişkin düzenlemesinin mevzuata aykırı olduğu,

16) Teknik Şartnamenin “Hizmetin yürütülmesi için gerekli personel sayısı, niteliği ve ücret tarifesi” başlıklı “G” maddesinin 12’nci alt maddesinde yer alan düzenlemenin mevzuata aykırı olduğu,

17) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in 7’nci maddesi uyarınca ihale dokümanına yönelik şikayet başvurularının ihale veya son başvuru tarihinden önce sonuçlandırılması esas olmasına rağmen, idare şikayetin reddine ilişkin cevap yazısını ihale tarihinden önceki gün saat: 15:11’de EKAP üzerinden bildirdiği, bu nedenle kendilerince dokümana yönelik idare değerlendirmesi bilinemediğinden ve ihale tarihinden önce öğrenilmiş olmasına rağmen ihaleye hazırlık yapabilmek için (teminat mektubu, ulaşım vs) yeterli zaman kalmadığından ihale tarihinde ihaleye teklif verememelerinin 4734 sayılı Kanun’un “Temel İlkeler” başlıklı 5’ inci maddesine aykırı olduğu ve ihalenin iptal edilmesi gerektiği,

18) Bahse konu ihalede yaklaşık maliyet piyasa rayicinin ve emsal ihalelerin çok üzerinde belirlenmiş olmasına rağmen 10 adet teklifin yaklaşık maliyetin üzerinde 8 adet teklifin ise yaklaşık maliyete çok yakın olduğu, geçerli teklifler arasında en düşük teklif olan ve muhtemelen ihale üzerinde bırakılacak Üstün Yemekçilik firmasının da teklif fiyatının kamu zararına neden olacak şekilde yaklaşık maliyetin hemen altında olduğu dikkate alındığında yaklaşık maliyetin oluşturulması aşamasında idare tarafından izlenen yolun, hangi firmalardan piyasa araştırması adı altında teklif alındığının incelenmesi ortaya çıkan kamu zararının engellenmesi gerektiği, ayrıca EKAP üzerinden e-imza ile indirilen dokuman sayısı ile katılımcı sayısının karşılaştırılması, ilana ve dokümana şikâyet başvurusunda bulunan istekli sayısının ve teklif sayısı, geçerli teklif sayısı ile teklif fiyatlarının incelenmesi halinde başvuru konusu ihalede rekabetin engellendiği diğer taraftan idare tarafından yapılan tüm ihalelerin sürekli aynı, Üstün Yemekçilik firması uhdesinde bırakıldığı ve bahsi gecen firmanın 6 yıldır kesintisiz şekilde ihale konusu iş bakımından sınırlı katılımın ve yaklaşık maliyete yakın veya yaklaşık maliyetin üzerinde fiyatlarla ciddi kamu zararına yol açtığı göz önünde bulundurulduğunda ihalenin iptal edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1, 2 ve 3’üncü iddialarına ilişkin olarak:

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78’nci maddesinde “… ç)Sözleşme Giderleri ve Genel Giderler: İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, ihale konusu işte kullanılacak giyim gideri, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanı ücreti ile çalışanlara verilecek eğitim gideri, silahlı atış eğitim gideri, özel güvenlik mali sorumluluk sigortası gideri, yaka kartı, önemli bir bileşen olarak değerlendirilmeyen ilaçlama gideri, toplu ulaşım kartı bedeli ve bu nitelikteki genel giderleri karşılamak üzere, birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik birim fiyatı üzerinden; işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri için ise çalıştırılacak her bir personelin işçilik maliyeti üzerinden, % 4 oranında hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler teklif bileşeni olarak kabul edilir. …” açıklaması,

Anılan Tebliğ’in “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “… Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır.” açıklaması bulunmaktadır.

İhale konusu işe ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;

a) Adı: Muş Devlet Hastanesi 36 Aylık Yemek Hizmetleri Alımı

b) Miktarı ve türü:

Normal Yemek: 3.500.000 Öğün
Diyet Yemek: 170.000 Öğün
Normal Kahvaltı: 1.400.000 Öğün
Diyet Kahvaltı: 170.000 Öğün
Ara Öğünler: 125.000 Öğün

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: Muş Devlet Hastanesi

ç) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri, isteklilerce teklif edilecek fiyata dahil edilecektir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.Teknik Şartnamede belirtilen sayı, nitelik ve ücret oranları dâhilinde personel giderleri ile diğer ihale dokümanlarında geçen giderler ve detayı teknik şartnamede belirtilen diğer tüm giderler kısacası hizmetin yerine getirilmesi için gereken tüm giderler isteklilerce teklif edilecek fiyata dâhil edilecektir.

İşçilerin yemek ihtiyaçları yüklenici tarafından karşılanacaktır. (Ancak, yükleniciye Muş Devlet Hastanesinde çalıştırılan personelin yemek ihtiyacının karşılanması noktasında bir bedel ödenmeyecek olup, bu bedelin karşılığı olarak, hizmet alımı kapsamında çalıştırdığı işçilerin yemek ihtiyaçlarını karşılaması için hastanede çıkan yemekten bedelsiz olarak faydalanması imkânı verilecek olup İstekliler de tekliflerinde işçilerin yemek ihtiyaçları için bir bedel öngörmeyeceklerdir.)
          Muş Devlet Hastanesinde çalışacak personel için ayda 26 (yirmi altı) gün üzerinden ve işçinin hastanede bulunma durumuna göre hesaplanacak bir günlük gidiş-dönüş brüt yol ücreti 4,75 TL nakdi olarak ödenecek ve ücret bordosunda gösterilecektir. Not: Malzeme dâhil yemek pişirme, dağıtım ve sonrası hizmet ihaleleri personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olmadığı için değerlendirmelerin buna göre yapılması gerekmekte olup öngörülen ücret oranları üzerinde ücret ödenmesi yüklenici sorumluluğundadır.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.

Kısa vadeli sigorta prim oranı %2 (iki) olarak belirlenmiştir.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Hizmetin yürütülmesi için gerekli personel sayısı, niteliği ve ücret tarifesi” başlıklı “G” maddesinin “Çalıştırılacak Personelin Sayısı ve Niteliği” başlıklı 1’inci alt maddesinde “İşçilerin çalışma saatleri personel, hasta ve refakatçilere yemek pişirme ve dağıtım hizmeti aksamayacak şekilde Hastane İdaresi tarafından düzenlenecektir.

Muş Devlet Hastanesi

….” düzenlemesi,

 Anılan Şartname’nin “Hizmetin yürütülmesi için gerekli personel sayısı, niteliği ve ücret tarifesi” başlıklı “G” maddesinin “Personelin Giyeceği Kıyafet İle İlgili Hükümler” başlıklı 3’üncü alt maddesinde “….Kıyafetin her gün sürekli olarak değiştirilmesi, temizliğin yapılabilmesi için bir kişinin en az 2'şer takım yazlık ve kışlık kıyafeti ve terlik ya da ayakkabı firma tarafından temin edilecektir. Kıyafetin temizliğinden ve yenilenmesinden firma sorumludur…..” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Taraflarin Yükümlülükleri” başlıklı “D” maddesinde “……4) Yüklenici firma kuruma getireceği yemek ve temizlik malzemelerini toplu olarak muayene komisyonunun gözetiminde hafta içi mesai saatleri içerisinde (08:30-15:30) teslim etmekle yükümlüdür. Bu saatten sonra gelen hiçbir malzeme kabul edilemez. Aksaklıktan firma sorumlu olup tutanakla belgelendirilir….” düzenlemesi, ile “Temizlik Hizmetleri” başlıklı “F” maddesinde ise “Yemek sonrası ve yemek pişirme sırasında meydana gelen bulaşıklar, mutfak ve yemekhanelerde bu iş için ayrılmış bölümlerde gerçekleştirilecektir. Temizlikte kullanılan malzemeler Bakanlık onaylı olacaktır. Kullanılacak her türlü temizlik malzemesi Kontrol Komisyonu Teşkilatı tarafından uygun görüldüğü takdirde kabul edilecektir. Hastane idaresi temizlik malzemelerinin depolanmasını ve tüketimini her zaman denetleme yetkisine sahip olacaktır….” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Hastane Idarelerince Işin Kontrol ve Denetimi” başlıklı “C” maddesinde “……23) Yüklenici, sağlık tesislerinin mutfağında meydana gelebilccck yangınlara ve pişirilecek yemeklerde meydana gelebilecek besin zehirlenmeleri nedeni ile kişilerin mağduriyetini giderebilmek ve olası tazminatları karşılayabilmek için üçüncü kişi mali sorumluluk sigortası yaptıracaktır.” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı'nın "İş ve işyerinin korunması ve sigortalanması" başlıklı 21'nci maddesinde “21.1. İş ve işyerlerinin korunması ile işin ve/veya işyerlerinin sigortalattırılmasına ilişkin sorumluluk Genel Şartnamenin 19 uncu maddesinde düzenlenen esaslar dâhilinde yükleniciye aittir.

21.2. Sigorta türleri ile teminat kapsamı ve limitleri:

21.2.1. İşyerlerinin korunması ve sigortalanmasına ilişkin sorumluluk yükleniciye aittir. Yüklenici firma Muş Devlet Hastanesi için Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 19. maddesi hükümleri gereği, iş ve işyerlerinde meydana gelebilecek yangın olaylarına karşı yangın sigortası ile zehirlenme ve kaza olaylarına karşı asgari sözleşme süresince geçerli olan üçüncü şahıs mali mesuliyet sigortası yaptıracaktır. Meydana gelebilecek yangın olaylarına karşı teminat limiti: 200.000,00.-TL yangın sigortası ile zehirlenme ve kaza olaylarına karşı teminat limiti: bedeni zararlarda şahıs başına 100.000,00 -TL, bedeni zararlarda kaza başına 100.000,00 -TL ve maddi zararlarda kaza başına 40.000,00 -TL üçüncü şahıs mali sorumluluk sigortası olacaktır. Sigorta poliçesi ibraz edilmediği takdirde yükleniciye hakediş ödemeleri yapılmayacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Söz konusu ihalenin birim fiyat teklif cetveli ise aşağıda yer almaktadır:

İhale kayıt  numarası :2020/13612

İhale dokümanı kapsamında yapılan incelemede, ihale konusu işin malzemeli yemek hizmet alımı işi olduğu, niteliği gereği personel çalıştırılmasına dayalı olmayan söz konusu hizmet alımı işinde, öğün maliyetleri üzerinden tekliflerin oluşturulacağı, bu çerçevede iddiaya konu edilen personel giderleri, iş sağlığı ve güvenliği giderleri, sigorta giderleri, giyim giderleri ile temizlik malzemesi giderlerinin ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve maliyet unsurlarına ilişkin açıklamalar dikkate alınarak, ihale konusu alanda faaliyet gösteren ve tecrübe sahibi olması beklenen istekliler tarafından hesaplanarak öğün maliyetlerine dâhil edileceği, dolayısıyla anılan maliyet kalemleri için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılmasına da gerek bulunmadığı anlaşılmıştır.

Diğer taraftan, ihale dokümanında personelin yemek maliyetine ilişkin nakdi tutar üzerinden bir belirleme yapılmadığı, personelin hastanede verilen yemeklerden faydalanacağının öngörüldüğü bu bağlamda personel yemek ihtiyacının ayni olarak karşılanacağına ilişkin mezkur düzenlemede de mevzuata aykırılık bulunmadığı değerlendirilmiştir.

Sonuç olarak başvuru sahibinin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 4 ve 5’inci iddialarına ilişkin olarak:

4857 sayılı İş Kanunu’nun “Engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu” başlıklı 30’uncu maddesinde “İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç engelli, kamu işyerlerinde ise yüzde dört engelli ve yüzde iki eski hükümlü işçiyi veya 21/6/1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik Kanunu veya 16/6/1927 tarihli ve 1076 sayılı Yedek Subaylar ve Yedek Askeri Memurlar Kanunu kapsamına giren ve askerlik hizmetini yaparken 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 21 inci maddesinde sayılan terör olaylarının sebep ve tesiri sonucu malul sayılmayacak şekilde yaralananları meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler. Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır…” hükmü,

Aynı Kanun’un “Engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğuna aykırılık” başlıklı 101’inci maddesinde “Bu Kanunun 30 uncu maddesindeki hükümlere aykırı olarak engelli ve eski hükümlü çalıştırmayan işveren veya işveren vekiline çalıştırmadığı her engelli ve eski hükümlü ve çalıştırmadığı her ay için binyediyüz Türk Lirası idari para cezası verilir. Kamu kuruluşları da bu para cezasından hiçbir şekilde muaf tutulamaz.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde “…78.28.İsteklilerin aynı il sınırları içerisinde birden fazla iş yerinin bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, ihale dokümanında aynı il bazında elli veya daha fazla işçi çalıştırılmasının öngörüldüğü ihalelerde 4857 sayılı İş Kanununda belirtilen asgari orana uyulmak kaydıyla idarece tespit edilen engelli işçi sayısı ile bu işçilerin tabi olacağı ücret grubu idari şartnamenin ilgili maddesinde belirtilecek ve bu işçiler için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılacaktır. İdareler tarafından İş Kanununda belirtilen asgari oranının üzerinde engelli işçi çalıştırılmasını öngören düzenleme yapılması da mümkündür. İstekliler tarafından ihale dokümanında öngörülen engelli işçi sayısı ve bu işçiler için Hazinece karşılanacak prim teşvik tutarları dikkate alınarak teklif bedelleri oluşturulacaktır. İlgili mevzuatında engelli işçi çalıştırılmasını kısıtlayan hükümler saklıdır…” açıklaması,

Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’nci maddesinde “….25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.Teknik Şartnamede belirtilen sayı, nitelik ve ücret oranları dâhilinde personel giderleri ile diğer ihale dokümanlarında geçen giderler ve detayı teknik şartnamede belirtilen diğer tüm giderler kısacası hizmetin yerine getirilmesi için gereken tüm giderler isteklilerce teklif edilecek fiyata dâhil edilecektir.

İşçilerin yemek ihtiyaçları yüklenici tarafından karşılanacaktır. (Ancak, yükleniciye Muş Devlet Hastanesinde çalıştırılan personelin yemek ihtiyacının karşılanması noktasında bir bedel ödenmeyecek olup, bu bedelin karşılığı olarak, hizmet alımı kapsamında çalıştırdığı işçilerin yemek ihtiyaçlarını karşılaması için hastanede çıkan yemekten bedelsiz olarak faydalanması imkânı verilecek olup İstekliler de tekliflerinde işçilerin yemek ihtiyaçları için bir bedel öngörmeyeceklerdir.)
          Muş Devlet Hastanesinde çalışacak personel için ayda 26 (yirmi altı) gün üzerinden ve işçinin hastanede bulunma durumuna göre hesaplanacak bir günlük gidiş-dönüş brüt yol ücreti 4,75 TL nakdi olarak ödenecek ve ücret bordosunda gösterilecektir. Not: Malzeme dâhil yemek pişirme, dağıtım ve sonrası hizmet ihaleleri personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olmadığı için değerlendirmelerin buna göre yapılması gerekmekte olup öngörülen ücret oranları üzerinde ücret ödenmesi yüklenici sorumluluğundadır.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.

Kısa vadeli sigorta prim oranı %2 (iki) olarak belirlenmiştir.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Hizmetin İfa Yeri” başlıklı “A” maddesinde “Hizmetin ifa yeri Muş Devlet Hastanesi yatan hasta ve refakatçiler ek hizmet birimleri ve personele verilecek normal yemek, diyet yemek, normal kahvaltı, diyet kahvaltı öğünlerinin malzeme dâhil hazırlanması, hizmet verilecek birimlere servis edilmesi ve sonrası hizmetlerini kapsar. Hizmet süresi 36 Aydır….” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Hizmetin yürütülmesi için gerekli personel sayısı, niteliği ve ücret tarifesi” başlıklı “G” maddesinde “Çalıştırılacak Personelin Sayısı ve Niteliği” başlıklı 1’inci alt maddesinde “İşçilerin çalışma saatleri personel, hasta ve refakatçilere yemek pişirme ve dağıtım hizmeti aksamayacak şekilde Hastane İdaresi tarafından düzenlenecektir.

Muş Devlet Hastanesi

….” düzenlemesi yer almaktadır.

Söz konusu ihalenin birim fiyat teklif cetveli ise aşağıda yer almaktadır:

İhale kayıt  numarası :2020/13612

Başvuruya konu ihaleye ait ihale dokümanı incelendiğinde, ihale konusu işin malzeme dâhil yemek alımı olduğu ve işin personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı niteliğinde olduğu, iş kapsamında 57 kişinin çalıştırılmasının öngörüldüğü ve ihale dokümanında engelli işçi çalıştırılıp çalıştırılmayacağına, engelli işçilerin ücretine ve sayısına yönelik herhangi bir düzenlemeye yer verilmediği anlaşılmıştır. 

İdari Şartname ve Teknik Şartname’nin yukarıda aktarılan ilgili maddeleri doğrultusunda ihale konusu işin ifasında çalıştırılması öngörülen personelin meslek gruplarına ve bu kapsamda çalıştırılacak işçi sayılarına yer verildiği ancak gerek ihale dokümanında gerekse birim fiyat teklif cetvelinde engelli işçi sayısına dair herhangi bir belirleme yapılmadığı, ayrıca anılan cetvelde normal yemek, diyet yemek, normal kahvaltı, diyet kahvaltı ve ara öğünler ile bunların miktarlarına yer verildiği görülmüştür.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri ile doküman düzenlemeleri birlikte değerlendirildiğinde, başvuruya konu ihalenin aynı il bazında elli veya daha fazla işçi çalıştırılması öngörülen ihale kapsamında yer aldığı, dolayısıyla söz konusu iş kapsamında asgari %3 oranında engelli işçinin çalıştırılmasının kanuni bir yükümlülük olduğu, ancak ihale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı olmadığı, birim fiyat teklif cetvelinde belirtilen iş kalemlerinin personel maliyetleri esas alınarak değil öğün başı maliyet üzerinden hazırlandığı, dolayısıyla anılan düzenlemenin 4857 sayılı Kanun’da %3 olarak belirlenen asgari orana uyulmak kaydıyla çalıştırılacak engelli işçi sayısının istekliler tarafından dikkate alınarak işçilik maliyetinin hesaplanması ve söz konusu maliyet hesaba katılarak öğün maliyetlerinin oluşturulması hususunda bir engelin bulunmadığı hususu ile ihale dokümanında her ne kadar engelli personele ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmasa da engelli personele ilişkin yol bedeli öngörülmesinin mevzuata aykırı bir yönünün de bulunmadığı hususları birlikte değerlendirildiğinde başvuru sahibi isteklinin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

3) Başvuru sahibinin 6’ncı iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Teminat mektupları” başlıklı 35’inci maddesinde “Bu Kanun kapsamında verilecek teminat mektuplarının kapsam ve şeklini tespite Kamu İhale Kurumu yetkilidir.

32’nci maddeye göre belirlenen tekliflerin geçerlilik süresinden en az otuz gün fazla süreli olmak kaydıyla, geçici teminat mektuplarında süre belirtilir. Teklif geçerlilik süresinin uzatılması halinde, geçici teminat mektuplarının süresi de aynı süre ile uzatılır. Kesin teminat mektuplarının süresi ihale konusu işin bitiş tarihi dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirlenir.

İlgili mevzuatına aykırı olarak düzenlenmiş teminat mektupları kabul edilmez.” hükmü,

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Kesin teminat ve ek kesin teminatların geri verilmesi” başlıklı 13’üncü maddesinde “Taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirildiği ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların;

…..

 b) Yapım işleri dışındaki işlerde Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesinin getirildiği saptandıktan sonra; alınan mal veya yapılan iş için bir garanti süresi öngörülmesi halinde yarısı, garanti süresi dolduktan sonra kalanı, garanti süresi öngörülmeyen hallerde ise tamamı,

Yükleniciye iade edilir.

…...” hükmü,

 Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teminatlar” başlıklı 55’inci maddesinin altıncı fıkrasında “(6) Kesin teminat mektuplarının süresi, ihale konusu işin kabul tarihi, garanti süresi öngörülen işlerde ise garanti süresi dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirlenir.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in eki Ek-7’de yer alan Hizmet Alımlarına Ait Tip Sözleşme’nin “Teminata ilişkin hükümler” başlıklı 11’inci maddesinde  “11.1. Kesin teminat :

11.1.1.Yüklenici bu işe ilişkin olarak ........... (rakam  ve yazıyla) .......................... kesin teminat vermiştir.

11.1.2. Kesin teminat mektubunun süresi …../…/…. tarihine kadardır. Kanunda veya sözleşmede belirtilen haller ile cezalı çalışma nedeniyle kabulün gecikeceğinin anlaşılması durumunda teminat mektubunun süresi de işteki gecikmeyi karşılayacak şekilde uzatılır.” hükmü yer almaktadır.

İncelemeye konu ihaleye ait Sözleşme Tasarısı’nın “Teminata ilişkin hükümler” başlıklı 11’inci maddesinde “ 11.1. Kesin teminat

11.1.1. Yüklenici bu işe ilişkin olarak ..................................................... (rakam ve yazıyla) kesin teminat vermiştir.

11.1.2. Kesin teminat mektubunun süresi ../../.... tarihine kadardır. Kanunda veya sözleşmede belirtilen haller ile cezalı çalışma nedeniyle kabulün gecikeceğinin anlaşılması durumunda teminat mektubunun süresi de işteki gecikmeyi karşılayacak şekilde uzatılır……” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve ihale dokümanı düzenlemeleri uyarınca kesin teminat mektupları süresinin ihale konusu işin bitiş tarihi dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirlenmesi gerektiği, ancak idare tarafından hazırlanan ihale dokümanında sözleşme tasarısı ve kesin teminat standart formunda kesin temina