SMM tarafından hatalı hazırlanan bilanço belgeleri tamamlatılabilir mi?

Toplantı No

: 2017/061

Gündem No

: 21

Karar Tarihi

: 30.11.2017

Karar No

: 2017/UY.II-3187

BAŞVURU SAHİBİ:

Baranoğlu Mühendislik Turizm İnş. San. Tic. Ltd. Şti. - Zeyni Baran İş Ortaklığı

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Samsun Büyükşehir Belediye Başkanlığı Fen İşleri Dairesi Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2017/447494 İhale Kayıt Numaralı “Samsun Bilim Merkezi İnşaatı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Samsun Büyükşehir Belediye Başkanlığı Fen İşleri Dairesi Başkanlığı tarafından 17.10.2017 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Samsun Bilim Merkezi İnşaatı” ihalesine ilişkin olarak Baranoğlu Mühendislik Turizm İnş. San. Tic. Ltd. Şti. - Zeyni Baran İş Ortaklığının 25.10.2017 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 30.10.2017 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 03.11.2017 tarih ve 60370 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 03.11.2017 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2017/2776 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, idarece gönderilen kesinleşen ihale kararında ortak girişimlerine ait teklifin özel ortak Zeyni Baran'ın bilançoya ilişkin kriterleri karşılamadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığının bildirildiği, özel ortak tarafından sunulan 2016 yılına ait bilançonun eksik bilgi içerdiği ancak söz konusu yanlışlığın meslek mensubunun beyanından kaynaklandığı, teklif dosyasında sundukları 2016 yılına ait e-bilançoda banka kredilerinin 955.746,20 TL olduğunun beyan edildiği ancak serbest muhasebeci mali müşavirin bazı ödenen kredileri kısa vadeli banka borçlarından düşürmediğinin anlaşıldığı, düşülmeyen banka kredileri ödeme listesinin ve düzeltilen beyanın idareye şikayet başvurusu ekinde sunulduğu, bu durumda mevcutta düşülmeyen toplam kredi borcu görünen 955.746,20 TL'den düşülmemiş toplam 390.073,93 TL çıkarıldığında 2016 yılı banka kredi bakiyesinin bilanço günü itibariyle 565.672,27 TL olduğunun görülebileceği, bu duruma göre ise son üç yılın ortalamasına göre bilançoya ilişkin kriterlerin sağlandığı, idarece söz konusu hususun bilgi eksikliği kapsamında tamamlatılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde ihale konusu işin adının “Samsun Bilim Merkezi İnşaatı”, miktarı ve türünün “Yaklaşık 5900 m2 taban alanına oturan (otopark ve eklentiler hariç) bilim merkezi inşaatı” olarak belirtildiği,

Anılan Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinin 7.4.2’nci bendinde “… İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yıl sonu bilançosu veya eşdeğer belgeleri.

a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağlandığını gösteren bölümlerini,

b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir tarafından standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi (Standart Form: KİK024.1/Y) sunmaları gerekmektedir.  Sunulan bilanço veya eşdeğer belgelerde;

a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),

b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),

c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50'den küçük olması,

ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.

Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

Bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir…” düzenlemesine yer verildiği görülmüştür.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bilanço veya eşdeğer belgeler” başlıklı 35’inci maddesinde ise “(1) Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait;

a) Yayınlanması zorunlu olan yıl sonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin,

b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin,

her ikisinin de idarece istenilmesi zorunludur.

(2) Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında;

a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini,

b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi,

sunar.

(3) Adayın veya isteklinin ikinci fıkra uyarınca sunduğu belgelerde;

a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),

b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),

c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması,

ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.

(4) Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

(5) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

(6) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin bilançoları için bu hesap dönemi esas alınır.

(7) Bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur…” hükmü yer almaktadır.

Teklifi özel ortağa ait bilançonun uygun bulunmaması nedeniyle değerlendirme dışı bırakılan Baranoğlu Müh. Turz. San. Tic. Ltd. Şti. – Zeyni Baran İş Ortaklığının özel ortağı Zeyni Baran tarafından İdari Şartname’nin 7.4.2’nci maddesi kapsamında sunulan bilanço ve eş değer belgeler incelendiğinde;

Anılan şahsa ait 2014, 2015 ve 2016 yıllarına ilişkin bilanço bilgilerini içeren 16.10.2017 tarihli ve SMMM onaylı bilanço bilgileri tablosu ile söz konusu yıllara ait e-bilançoların sunulduğu,

Bilanço bilgileri tablosunda 2014, 2015 ve 2016 yılı bilançolarında yer aldığı belirtilen değerlere göre yapılan hesaplamada cari oranın 3,797376161, öz kaynak oranının 0,223668832 ve kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,044912148 olduğu ve bilançoya ilişkin kriterlerin karşılandığı görülmüştür.

Anılan özel ortağın 2016 yılına ait e-bilançosunda yer alan kısa vadeli banka borçları esas alınarak yapılan hesaplamada kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 1,6273 değerine tekabül ettiği ve söz konusu değerin ihalede sağlanması gereken oranı (0,50 küçük) karşılamadığı, 2016-2015 ve 2016-2015-2014 yıllarına ait değerlerin ortalaması üzerinden yapılan hesaplama sonucunda da istenilen oranın sağlanmadığı görülmüştür.

Dolayısıyla SMMM tarafından onaylanan bilanço bilgileri tablosunda 2016 yılına ait kısa vadeli banka borçlarının hatalı gösterildiği ve kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının söz konusu değer üzerinden hesaplandığı görülmüştür.

Teklifinin değerlendirme dışı bırakılması üzerine başvuru sahibi iş ortaklığı tarafından idareye yapılan şikayet başvurusu ekinde özel ortak Zeyni Baran’a ait 2014, 2015 ve 2016 yıllarına ait bilanço bilgileri tablosunun, 2016 yılına ait e-bilançonun ve detay mizanın yeniden sunulduğu, yeniden düzenlenen ve belge düzenlenme tarihi “16.10.2017” olarak belirtilen bilanço bilgileri tablosuna göre Zeyni Baran’ın kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının ise 0,39546388 olarak belirtildiği görülmüştür.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması” başlıklı 57’nci maddesinde  “…(4) Başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan belgelerden herhangi birinin, aday veya isteklilerce sunulmaması halinde, bu eksik belgeler idarelerce tamamlatılamaz.

(5) Başvuru veya teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, sunulan belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Bu çerçevede, tamamlatılması istenen bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak, idare tarafından iki iş gününden az olmamak üzere tamamlama süresi verilir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayanların başvuru veya teklifleri değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir.

(6) İdarelerce bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin olarak verilen süre içinde aday veya isteklilerce sunulan belgelerin son başvuru veya ihale tarihinden sonraki bir tarihte düzenlenmesi halinde, bu belgelerin, aday veya isteklinin son başvuru veya ihale tarihi itibarıyla ihaleye katılım şartlarını sağladığını göstermesi gereklidir…” hükmüne yer verilmiştir.

Başvuru sahibi tarafından teklif dosyası içinde sundukları 2016 yılına ait e-bilançoda kısa vadeli banka borçlarına ilişkin kısmın eksiklikler içerdiği, söz konusu durumun serbest muhasebeci mali müşavirin ödenen bazı banka kredilerinin kısa vadeli borçlardan düşmemesinden kaynaklandığı, düşürülen kredi borçlarından sonra yeniden oluşturulan e-bilançoya göre istenilen oranı sağladıkları, söz konusu hususun bilgi eksikliği kapsamında tamamlatılabilecek nitelikte olduğu iddia edilmekle birlikte; İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinin 7.4.2’nci bendi uyarınca isteklilerce yıl sonu bilançosunun veya bilançonun gerekli kriterleri sağladığını gösteren bölümlerinin veya meslek mensubu tarafından standart forma uygun olarak düzenlenen belgenin (bilanço bilgileri tablosu) sunulmasının zorunlu olduğu, söz konusu belgenin ihaleye katılımda bir yeterlik kriteri olduğu ve isteklinin ihale tarihi itibariyle söz konusu kriteri karşıladığını göstermesi gerektiği, özel ortak Zeyni Baran tarafından sunulan 2016 yılına ait e-bilançoya göre ise ihale tarihi itibariyle ihaleye katılım şartının sağlanmadığının anlaşıldığı, idareye yapılan şikayet başvurusu ekinde bilanço bilgileri tablosu ile 2016 yılına ait e-bilançonun yeniden sunulmasının ise bilgi eksikliği değil yeterlik kriterini sağlamaya yönelik belge tamamlama niteliğinde olduğu, ayrıca yeniden sunulan bilanço bilgileri tablosunda belge düzenlenme tarihinin “16.10.2017” olarak belirtildiği, ihale tarihinden sonra sunulan söz konusu belgenin ihaleden önceki tarihli olarak düzenlenmesinin de yanıltıcı nitelikte olduğu hususları göz önüne alındığında, ihaleden sonraki tarihte yeterlik kriterinin sağlandığını gösteren bilanço bilgileri tablosunun ve e-bilançonun bilgi eksikliği kapsamında tamamlatılabilecek nitelikte belgeler olmadığı, bu nedenle idarece anılan gerekçe ile iş ortaklığının teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işleminin yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.