Sözleşme imzalandığı sırada işin gerçekleştirilmesinin imkansız olması, sözleşmeyi batıl kılar mı? (Yargıtay)

Karar

 - K A R A R -

Yargıtay 15.HD

E: 2009/6813

K: 2010/7050

Asıl dava kira sözleşmesi gereği ödenen kira ve yaptırılan reklam panosu bedelinin kiralayandan tahsili, karşı dava ise aynı sözleşme gereği kiralayan tarafından yaptırılan çelik konstrüksiyon bedelinin kiracıdan tahsili istemlerine ilişkindir. Mahkemece asıl ve karşı davanın kısmen kabulüne dair verilen karar, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.

1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle davacı kiracı tarafından yaptırılıp da kullanılamayan tahta reklam panolarının istemi halinde davacıya iade edileceğinin tabiî bulunmasına göre taraf vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.

2-Yanlar arasında imzalanan 15.02.2006 tarihli Nişantaşı Alışveriş Merkezi Dış Cephe Reklam Panosu Kira Sözleşmesi başlıklı sözleşmenin konusu, alışveriş merkezi inşaatı yapılan taşınmazın dış cephesi üzerinde sözleşme eki projeye göre kiracı tarafından monte edilecek panoların reklam alanı olarak kullanılmasıdır. Sözleşmenin 5.2. maddesinde panoların 55×20 metre ebadında olacağı 5.1. maddesinde resmi kurumlardan alınması gerekli izinlerin kiracı tarafından alınacağı kararlaştırılmış, 5.8. maddesinde reklam panosunun ……………………… tamamen reklam fonksiyonunu yitirmesinden ötürü ve vs. sebepler ile reklam panosu tamamen kullanılamaz ise bunda kiralayanın herhangi bir kusurunun bulunmaması kaydı ile kiralayandan herhangi bir tazminat istenemeyeceği ve kullanılamayan reklam panosu (kısmı) sebebi ile herhangi bir kira bedeli ödenmeyeceği kabul edilmiştir.

Davacı 28.02.2006 tarihli yazı ile Büyükşehir Belediye Başkanlığı Kentsel Tasarım Müdürlüğü'ne asmak istedikleri panolarla ilgili izin başvurusunda bulunmuş, Projeler Daire Başkanlığı Kentsel Tasarın Müdürlüğü 26.04.2006 tarihli yazısıyla kurulan sistemin mevcut haliyle değil Reklam İlan ve Tanıtım Yönetmeliğinin 13. maddesinin I. fıkrası hükümlerine uygun olması kaydıyla izin verildiği bildirilmiştir. Davacı bunun üzerine 02 Mayıs 2006 gün 57172 yevmiye nolu ihtarla sözleşme ile öngörülen amacın gerçekleşmesinin mümkün olmaması, sözleşmeye uygun reklam panosu kullanma imkânının “tamamen ortadan kalkması derecesindeâ€� fevkalade önemli surette azaldığı gerekçesiyle sözleşmeyi feshederek ödediği kira bedeli ile yaptırdığı tahta reklam panosu bedelinin ödenmesini talep etmiş, ödenmemesi üzerine eldeki davayı açmış, kiralayan da karşı davasında bu reklam panolarının monte edileceği ve kendilerinin yaptırdığı konstrüksiyon bedelinin tahsilini istemiştir.

Taraflar arasında reklam amacı için kullanılacak yüzeyin 55×20= 1100 m2 olmasının kararlaştırıldığı konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Dosyadaki bilirkişi raporuna göre reklam ve ilan yönetmeliği uyarınca 77,5 m2'lik alan için izin alınabilmiştir. Yanlar arasındaki sözleşme gereğince davacının amacı ve davalı tarafından yüklenilen edim, davalının yapmakta olduğu inşaatı çevreleyen dış cephede 55×20 metre ebadındaki bir yüzeyde reklam panosu asılmasını ve sözleşme süresince bu panoların o yerde takılı kalmasını sağlamaktır. Büyükşehir Belediyesi Proje Daire Başkanlığı Kentsel Tasarım Müdürlüğü'nün yazı cevabı ve 20.08.2008 günlü bilirkişi kurulu raporuna göre bu miktarda reklam panosu kurulması ve sergilenmesinin yasal yönden imkânsız olduğu anlaşılmaktadır. Buna göre sözleşme konusu işin (55×20=1100 m2 alanlı reklam panosu asılması işinin) mevzuat gereği başkaları tarafından dahi yerine getirilmesi mümkün olmadığından sözkonusu imkânsızlık konu imkânsızlığıdır. Sözleşme öncesi mevcut olan ve taraflara bağlı bulunmayan objektif imkânsızlıktır.

Bu durumda sözleşme tarihinde mevcut olan hukuki imkânsızlık sebebiyle BK'nın 20. maddesi uyarınca yanlarca imzalanan sözleşme batıldır. Batıl olan sözleşme hukuki sonuç doğurmayacağından ifasının talep edilmesi mümkün olmayıp bu halde taraflar sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre verdiklerini geri isteyebilirler. Buna göre davacı kiracı kullanamadığı reklam panoları nedeniyle ödediği kira bedelini istemekte haklı olduğundan, mahkemece asıl davada davalıya ödendiği ihtilâf konusu olmayan 236.000 USD kira bedelinin istirdadı ile ilgili istemin tamamen kabulü gerekirken, yanlış değerlendirme sonucu kusur değerlendirmesi yapılarak kısmen kabulü doğru olmamıştır.

Asıl davada davacının reklam panoları, karşı davada kiralayan davalının çelik konstrüksiyon bedelleri ile ilgili taleplerine gelince; sözleşme konusu işin yapılması reklam ve ilan yönetmeliğine göre ilgili belediyenin iznine tabî olup sözleşmede kararlaştırılan reklam alanı için izin alınmasının imkânsız olduğu, taraflarca bu imalâtların izinden sonra yapılması gerektiği, imkânsızlık sebebiyle baştan itibaren geçersiz olan sözleşmeye göre yapılan imalâtların ekonomik değeri olmayacağı ve karşı tarafın malvarlığında artı değer yaratmayacağından bunların bedeli istenemez. Hal böyle olunca asıl davadaki reklam panosu bedeli ve karşı davadaki konstrüksiyon yapım bedeli ile ilgili istemlerin tamamen reddi gerekirken bu husus gözden kaçırılarak kısmen kabulü de usul ve yasaya aykırı olmuştur.

Belirtilen sebeplerle kararın bozulması gerekmiştir.

SONUÇ:Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle tarafların diğer temyiz itirazlarının reddine, 2. bende göre kabulü ile hükmün taraflar yararına BOZULMASINA, 750,00'şer TL duruşma vekâlet ücretinin taraflardan ayrı ayrı alınarak Yargıtay duruşmasında vekille temsil olunan diğer tarafa verilmesine, fazla alınan temyiz peşin harçlarının istek halinde temyiz eden taraflara geri verilmesine, 20.12.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.