İdarece istenilen aracın idarenin ihtiyacının çok üstünde olmasının ihalede rekabeti engelleyiceği hakkında

Toplantı No

: 2017/061

Gündem No

: 66

Karar Tarihi

: 30.11.2017

Karar No

: 2017/UH.I-3228

BAŞVURU SAHİBİ:

Yavuz Selim ER,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Bornova Belediye Başkanlığı Temizlik İşleri Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2017/513863 İhale Kayıt Numaralı “Bornova Belediyesi Sınırlarında Yer Alan Meydan, Bulvar, Cadde ve Sokakların ve Pazaryerlerinin Çöpünün Alınması, Nakledilmesi, Süpürülmesi ve Çöp Konteynerlerinin Bakım ve Temizliği Hizmeti İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Bornova Belediye Başkanlığı Temizlik İşleri Müdürlüğü tarafından 13.11.2017 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Bornova Belediyesi Sınırlarında Yer Alan Meydan, Bulvar, Cadde ve Sokakların ve Pazaryerlerinin Çöpünün Alınması, Nakledilmesi, Süpürülmesi ve Çöp Konteynerlerinin Bakım ve Temizliği Hizmeti İşi” ihalesine ilişkin olarak Yavuz Selim Er’in 20.10.2017 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 27.10.2017 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 06.11.2017 tarih ve 60734 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 06.11.2017 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2017/2788 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

İdari Şartname’nin 7.5.2’nci maddesinde yer verilen ve Teknik Şartname EK-D’de özellikleri tanımlanan araçların teknik özelliklerinin Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde yer alan rekabet ilkesine ve Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 16 ve 41’inci maddelerine aykırılık teşkil ettiği, şöyle ki;

Teknik Şartname EK-D’de beş numaralı başlıkta yer verilen “Çok Amaçlı Vinç Sistemli Çöp Kamyonu”nun motor gücünün en az 360 hp ve çöp kasası kapasitesinin en az 20 m³ olmasının istenildiği, ancak bu alanda faaliyet gösteren firmalar incelendiğinde Türkiye’de söz konusu araçların 260 hp ile 320 hp arası motor gücüne ve en az 13 m³, en fazla 19 m³ çöp kasası kapasitesine sahip olduklarının görüleceği, Bornova Belediyesi tarafından gerçekleştirilen bir önceki ihalede de 235 hp gücünde ve 17 m³ hacimli araçların istenildiği, taraflarınca işin gerçekleştirileceği yerde yapılan incelemelerde idarece istenilen hacimdeki araçların Bornova Belediyesinin dar sokaklarında çöp almasının imkânsız olduğunu tespit ettikleri, ayrıca motor gücünün yüksek olmasından kaynaklı olarak yakıt sarfiyatının artacağı, bu durumun çevre kirliliğine sebebiyet vereceği gibi ihalede akaryakıtın idare tarafından karşılanacağı göz önünde bulundurulduğunda kamu zararının da oluşacağı, söz konusu araçlardan bir tanesinin isteklinin kendi malı olmasının istenilmesine karşın ihaleye katılmak maksadı ile çok amaçlı vinç sistemli çöp kamyonu alınmak istenmesi halinde aracın tesliminin 90 günden önce gerçekleşmesinin mümkün olmadığı, ihale ilanı ile ihale tarihi arasında 28 gün olduğu göz önünde bulundurulduğunda ihalede rekabet ortamının tamamen ortadan kalktığı, belirtilen gerekçeler nedeniyle ihaleye katılımın artırılması için söz konusu aracın sektörde birçok firmada bulunduğu gibi en az 260 hp ve 18 m³ özelliğinde olması gerektiği,

Taraflarınca yapılan araştırmada idarece “Mekanik Vakumlu Yol Süpürme Aracı” için istenilen özelliklerin Isal veya Dulevo marka ithal araçları işaret ettiğini tespit ettikleri, bu durumun Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 16’ncı maddesine aykırılık teşkil ettiği, idare tarafından istenilen söz konusu araçların Türkiye piyasasına 2017 yılında girdiği, 2015 yılında anılan araçların Türkiye’de bulunmadığı, 2014 yılına kadar var olan muadillerinin ise en fazla 5 m³ kapasiteye sahip olduğu, şuanda Türkiye’de bulunan 1 veya 2 aracın 2017 model olduğu, aracın satın alınmak istenmesi halinde teslim süresinin 120 ila 150 gün aralığında olduğu da göz önünde bulundurulduğunda ihalede rekabetin kısıtlandığı,

Öte yandan İdari Şartname’nin 7.5.2’nci maddesinde yer verilen araçların 2015 model olmasının istenildiği, ancak 365 numaralı VUK Genel Tebliği Eki Amortismana Tabi Kıymetler gereğince yol ve çevre düzenlemeye mahsus iş makinalarının (çok amaçlı vinç sistemli çöp kamyonu, mekanik yol süpürme aracı, yol süpürme aracı 1,3 m³, yol süpürme aracı 0,5 m³ ve vakumlu yol süpürme aracı 1,8 m³) faydalı ömürlerinin 7 yıl, çöp temizleme araçlarının faydalı ömürlerinin ise 5 yıl olduğu, bu nedenle idarece 2015 model araç istenilmesinin yerinde olmadığı, anılan Tebliğ çerçevesinde ihalede en az 2014 model araçların istenilmesi gerektiği,

Yukarıda aktarılan nedenlerden ötürü idare tarafından araçların özelliklerinin katılımı genişletecek, rekabeti engellemeyecek, fırsat eşitliğini sağlayacak şekilde belirlenmesi ve model yıllarının en az 2014 olarak düzeltilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

…….

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri çerçevesinde ihale konusu iş için gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısına ve niteliğine ihale dokümanında yer verilmesi gerektiği ve kendi malı olma şartının aranmamasının esas olduğu, ancak idare tarafından ihale konusu işin niteliği gereği makine, teçhizat ve ekipmanın isteklinin kendi malı olmasına yönelik olarak düzenleme yapılabileceği, öte yandan idarelerin gereksinimlerini 4734 sayılı Kanun’un 5’nci maddesinde yer alan temel ilkeler doğrultusunda belirlemekle yükümlü oldukları ve ihtiyaçları olan hususların tespiti noktasında belirli bir serbestiye sahip oldukları ancak yeterlik değerlendirmesinde belirlenen kriterlerin ihaleye katılımı ve rekabeti engelleyici sonuç doğuracak şekilde tespit edilmemesi gerektiği anlaşılmaktadır.

İncelemeye konu İhale İlanı ile ihale dokümanı incelendiğinde idare tarafından iş kapsamında 23 farklı çeşitte olmak üzere toplam 68 adet araç istenildiği, söz konusu araçlardan 1 adet çok amaçlı vinç sistemli çöp kamyonu (20 m³), 1 adet mekanik yol süpürme aracı (6 m³ -7 m³), 1 adet yol süpürme aracı (1,3 m³ -1.4 m³) ve 1 adet yol süpürme aracı (0,5 m³ - 0,8 m³) ile hidrolik sıkıştırmalı çöp kamyonlarının (8+1 m³, 13+1,5 m³,15+1,5 m³ ve 18+1,5 m³) toplam kasa hacminin %20'sine denk gelen sayıda çöp kamyonunun isteklinin kendi malı olmasına yönelik düzenleme yapıldığı görülmüştür.

Başvuru sahibinin İdari Şartname’nin 7.5.2’nci maddesinde yer verilen araçların 2015 model olmasının istenildiği, ancak 365 numaralı VUK Genel Tebliği Eki Amortismana Tabi Kıymetler gereğince yol ve çevre düzenlemeye mahsus iş makinalarının (çok amaçlı vinç sistemli çöp kamyonu, mekanik yol süpürme aracı, yol süpürme aracı 1,3 m³, yol süpürme aracı 0,5 m³ ve vakumlu yol süpürme aracı 1,8 m³) faydalı ömürlerinin 7 yıl, çöp temizleme araçlarının faydalı ömürlerinin ise 5 yıl olduğu, bu nedenle idarece 2015 model araç istenilmesinin yerinde olmadığı yönündeki iddiası incelendiğinde idare tarafından İdari Şartname’de yer verilen ve Teknik Şartname Ek-D’de özellikleri tanımlanan araçların en az 2015 model olmasının istenildiği görülmüş olup ihalede 2015, 2016 ve 2017 model araçların sunulabileceği, ihale konusu işin süresi çerçevesinde işin 2018 ve 2019 yıllarını da kapsadığı göz önünde bulundurulduğunda idarece araçların en az 2015 model olarak istenmesinin kabul edilebilir bir durum olduğu, idarelerin istenilen araçların modellerini belirlerken faydalı ömürlerine göre belirleme yapma zorunluluklarının bulunmadığı, idarece makul bir model yılının belirlenmesinin yeterli olduğu sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri çerçevesinde ihale dokümanı incelendiğinde idare tarafından yer verilen teknik özelliklerin çok detaylı düzenlendiği, düzenlemelerin bir kısmının asgari ve azami olacak şekilde aralık belirtilerek değil spesifik olarak belirlendiği, bir kısım düzenlemelerin ise isteklileri tereddüte düşürecek mahiyette olduğu, çok amaçlı vinç sistemli çöp kamyonunun motor gücünün başvuru sahibinin iddia ettiği gibi ihale konusu işe ilişkin sektörde istenilen kapasitenin çok üzerinde olduğu, idarenin bir önceki ihalesinde de iddia konusu araç için 235 hp motor gücü talep edildiği, idarelerin ihtiyaçları süreç içerisinde değişkenlik gösterebilmekle birlikte Bornova Belediyesinden çok daha büyük belediyelerde dahi 360 hp kapasitede motor gücü istenmiyor olduğu göz önünde bulundurulduğunda yapılan düzenlemenin idarenin ihtiyaçları ile açıklanmasının mümkün olmadığı, her biri ayrı ayrı değerlendirildiğinde ihalenin iptalini doğurmayacak söz konusu gerekçelerin bir bütün olarak ihale dokümanında bir arada yer almasının ihalede rekabeti kısıtladığı, nitekim ihalede 33 adet doküman alınmasına/indirilmesine karşın ihaleye 3 isteklinin katılmasının ve tek geçerli teklif bulunmasının da bu durumu teyit ettiği sonucuna varılmış olup yapılan tespitler çerçevesinde ihalenin iptal edilmesi gerektiği anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,