Geçici kabulün nasıl yapılması gerektiğine hakkında açıklayıcı karar. (Sayıştay)

Karar

Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı

Tutanak No : 42098
Tutanak Tarihi : 21.06.2016

1- 941 sayılı İlam’ın 3. maddesiyle; … (…) yüklenimindeki “… Üniversitesi … Hastanesi Y2-Y3 Blokları Tevsii İnşaatı” işinde; mevzuata uygun olmayan bir şekilde geçici kabul tutanağı düzenlenmek suretiyle, işin süresinde bitirilmemesinden doğan gecikme cezasının anılan yükleniciden eksik tahsil edildiği gerekçesiyle … TL’nin tazminine ilişkin hüküm tesis

edilmiştir.

Konunun Esası Yönünden İnceleme:

Sorumlunun karar düzeltilmesi dilekçesinde düzenlenen tablodan da anlaşılacağı üzere … Üniversitesi … Hastanesi Y2-Y3 Blokları Tevsii İnşaatı Yapım İşine ilişkin olarak … Üniversitesi Rektörlüğü ile yüklenici … (…) arasında 960.000,00 TL’si inşaat imalatları, … TL’si makine imalatları ve … TL’si elektrik imalatları olmak üzere toplam … TL bedelle 10.11.2006 tarihinde sözleşme düzenlenmiş, yükleniciye işyeri "işyeri teslim ve işe başlama tutanağı" ile 14.11.2006 tarihinde teslim edilmiş, 16.04.2007 tarih ve 407 sayılı yazıyla 150 takvim günü, 27.09.2007 tarih ve 1150 sayılı yazıyla 83 takvim günü ek süre vermek suretiyle iş bitim tarihi 31.12.2007 tarihi olarak belirlenmiş, kontrol görevlileri, hastane yetkilileri ve yükleniciyle birlikte 03.07.2007 tarihinde düzenlenen tutanakla … TL inşaat imalatları + … TL makine tesisat imalatları + … TL elektrik-elektronik imalatları olmak üzere toplam … TL tutarındaki iş ihale kapsamından çıkartılmış, yüklenici 31.12.2007 tarihinde geçici kabulün yapılması için idareye müracaat etmiş, Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı tarafından 02.01.2008 tarih ve 80/5-B sayılı yazıyla üç personelden oluşan geçici kabul komisyonu oluşturulmuş, geçici kabul komisyonunca 07.01.2008 tarihinde işyerine gidilerek yüklenici tarafından yapılmış imalatlar geçici kabul bakımından incelenmiş, geçici kabul bakımından muayene ve inceleme işlemlerinin yapılması görevi komisyona verilmiş söz konusu işin geçici kabulü komisyonca uygun görülmemiş ve yetkili makamın onayına sunulmak üzere söz konusu işe ait “kabulü uygun olmayan geçici kabul tutanağı” (… inşaat + … makine + … elektrik-elektronik imalatları) olmak üzere toplam … TL olarak tespit edilen eksik işin tamamlanması için 22.04.2008 tarihine kadar süre verilmek suretiyle düzenlenmiş, bu aşamada tadilat ve onarımları planlanan Y2-Y3 Blokları 4., 3., 2., 1. ve Bodrum katlardaki eksik imalatların proje şartnamesine uygun kullanıma engel olmayacak konuma geldiği gerekçe gösterilerek 14.01.2008 tarihinde yapı denetim görevlileri ve hastane idarecileri tarafından düzenlenen "geçici işgal tutanağı" ile hizmete açılmasına karar verilmiş, geçici kabul komisyonunca 15.05.2008 tarihinde işyerine yeniden gidilerek yüklenici tarafından yapılan imalatlar geçici kabul bakımından ikinci kez incelenmiş, geçici kabul bakımından muayene ve inceleme işlemlerinin yapılması görevi komisyona verilmiş söz konusu işin geçici kabulü bu kez komisyonca uygun görülmüş ancak … TL makina tesisat + … TL elektrik tesisat + (önceden yapılan) … TL idarece yapılmamasına karar verilen tutanak icmali imalatları olmak üzere toplam … TL tutarındaki iş eksiği ile sözleşme bedeli … TL olarak revize edilmek suretiyle 14.05.2008 tarihi olarak itibar edilmek üzere geçici kabul tutanağı düzenlenmek suretiyle söz konusu işin geçici kabulü gerçekleştirilmiştir.

Bu haliyle, 12.03.2009 tarihinde düzenlenen 8. hakediş raporunda ise … TL sözleşme bedelinden … TL tutarındaki yapımından vazgeçilen imalatlar düşülerek toplam … TL (küsüratlarla … TL) iş bedeli üzerinden … TL (küsüratlarla … TL) hakediş tahakkuk ettirilmiş, bu hakediş üzerinden ise sadece, eksik imalatların tamamlanması için verilen 22.04.2008 ile geçici kabul itibar tarihi arasındaki 14.05.2008 tarihleri arasına ait … TL gecikme cezası kesintisi yapılmış, geçici kabul şartlarından ilkinin [işin kusurlu ve eksik kısımlarının bedelleri toplamının işin sözleşme bedelinin % 5’inden (yüzde beşinden) fazla olmaması şartının] gerçekleşmemesi dolayısıyla geçici kabul itibar tarihine kadar tüm günler için gecikme cezası kesilmesi gerektiğinden bahisle Dairece tazmin hükmü verilmiş, Temyiz Kurulunca da aynı gerekçeyle tazmin hükmünün tasdikine karar verilmiştir.

İşin sözleşmesinde öngörülen bitiş tarihi, kural olarak işin tümünün bitirilmesi gereken tarihtir. İşin tümünün bitirilmesi ise “geçici kabule hazır hale gelmesi” demektir. İşin tümünün sözleşmede gösterilen tarihte bitirilmemiş olması halinde bu tarihten sonraki her “takvim günü için” gecikme cezası kesilecektir. 

İşin yapıldığı tarihte (05.03.2009 tarihinden önce) yürürlükte bulunan Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Geçici Kabul” başlıklı 42’nci maddesinin 1’inci fıkrasına göre sözleşmesindeki tarihte (süre uzatımları da dikkate alınmak suretiyle) işin geçici kabule hazır olup olmadığının tespiti için yüklenicinin yazılı olarak idareye başvurması gerekmektedir.

Diğer taraftan aynı maddenin 5’inci fıkrasında aynen:

“Kabul komisyonu gerçekleştirilen işlerin nev’ini, niteliğini, sözleşme ve ekleri ile teknik gereklere ve iş sırasında onaylanan değişikliklere uygunluğunu ve kabule hazır olup olmadığını inceler. Bu inceleme sonucunda komisyon, nitelikleri yukarıda belirtilen kusur ve eksikliklerin varlığını tespit ederse, kabul tutanağını yapmakla birlikte, gördüğü kusur ve eksikliklerin ayrıntısını gösterir bir liste düzenler ve bunların giderilmesi için gerekli olan süreyi tespit eder.” 

Denilmektedir.

Aynen yer verilen fıkrada yer alan "... nitelikleri yukarıda belirtilen kusur ve eksiklerin ..." ifadesinde geçen kusur ve eksiklikler, yine Yapım İşleri Genel Şartnamesi 42’nci maddesinin 4’üncü fıkrasında; “Kabul komisyonunun oluşturulması ve işyerine gönderilebilmesi, yapılan işin kusurlu ve eksik kısımlarının bedelleri toplamının işin sözleşme bedelinin yüzde beşinden fazla olmamasına bağlıdır. Bu oranı geçmeyen kusur ve eksiklikler, aynı zamanda işin idareye teslimine ve kullanılmasına engel olmayacak ve herhangi bir tehlikeye meydan vermeyecek nitelikte olmalıdır.” şeklinde açıklığa kavuşturulmuştur.

Bu hükme göre, kabul komisyonunun oluşturulması ve işyerine gönderilebilmesi ve işin kusurlu ve eksik olmasına rağmen kabul tutanağı düzenlenmesi iki şarta bağlanmıştır. Bunlar;

1- İşin kusurlu ve eksik kısımlarının bedelleri toplamının işin sözleşme bedelinin % 5’inden (yüzde beşinden) fazla olmaması,

2- İşin idareye teslimine ve kullanılmasına engel olmaması ve herhangi bir tehlikeye meydan vermeyecek nitelikte olmasıdır.

Bu bağlamda, Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 42’nci maddesi gereğince kontrol teşkilatı tarafından ön inceleme sonunda, “yapılan işin kusurlu ve eksik kısımlarının bedelleri toplamının işin tamamına ait bedelin yüzde beşinden (% 5’inden) fazla” olduğunun anlaşılması halinde, söz konusu işin geçici kabule hazır olmadığından bahisle “geçici kabule hazır hale gelinceye değin” gecikme cezası kesilmesi gerektiğinden hareketle tazmin hükmü verilmişse de; 14.01.2008 tarihinde teknik olarak kabulünde sakınca görülmeyen ve işin hastane kullanımına ve işletilmesine engel olmayan kısımlarının (Hastanenin Y2-Y3 Bloklarının 4, 3, 2, 1 ve Bodrum Katları)nın "İşgal Tutanağı" ile kullanıma açılmış olması; diğer bir ifadeyle, tevsii inşaatının faal bir hastaneye ilişkin olması nedeniyle hizmetine acil ihtiyaç duyulan bu bölümlerin idarece geçici işgal tutanağı düzenlenerek kullanıma alınmış olması hasebiyle, bu bölümlere ilişkin imalatların 14.01.2008 tarihinde geçici kabulünün yapıldığını kabul etmek gerekmektedir.

Söz konusu kabulün yapılması halinde de sorumlunun dilekçesinde belirttiği gibi Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 42’nci maddesinde yer alan:

“…

Kabul komisyonu gerçekleştirilen işlerin nev’ini, niteliğini, sözleşme ve ekleri ile teknik gereklere ve iş sırasında onaylanan değişikliklere uygunluğunu ve kabule hazır olup olmadığını inceler. Bu inceleme sonucunda komisyon, nitelikleri yukarıda belirtilen kusur ve eksikliklerin varlığını tespit ederse, kabul tutanağını yapmakla birlikte, gördüğü kusur ve eksikliklerin ayrıntısını gösterir bir liste düzenler ve bunların giderilmesi için gerekli olan süreyi tespit eder.

Kabul komisyonunun tespit ettiği eksiklikler, belirlenen sürede yüklenici tarafından giderilmezse bu sürenin bitiminden sonra eksikliklerin giderilmesine kadar geçecek her gün için, giderilecek eksikliklerin durumuna göre sözleşmesinde günlük gecikme cezası olarak yazılan miktarın belli bir oranında günlük ceza uygulanır ve geçici kabul tarihi kusur ve eksikliklerin giderilmesi tarihine ertelenir. Ancak bu gecikme otuz günü geçtiği takdirde idare, yüklenici hesabına eksiklerin giderilmesini kendisi yaptırabilir. Bu takdirde de eksikler tamamlanıncaya kadar ceza uygulaması devam eder ve kabul tarihi ertelenir.

…”

Hükmü doğrultusunda 31.12.2007-14.01.2008 tarihleri arası (eksiltme yapılmadan) ilk sözleşme bedeli üzerinden; resmi geçici kabulün yapıldığı 14.05.2008 tarihine kadar ise, işin eksik kalan kısmı olan 8. hakediş bedeli üzerinden gecikme cezası kesilmesi gerekmektedir.

Bu minvalde, dilekçe ekinde (duruşma sırasında bir kez daha) gönderilen yeni kamu zararı tablosu, bir husus hariç makul görülmüş olup, bu husus 31.12.2007-14.01.2008 tarihleri arasındaki hesapta (eksiltmelerin dikkate alındığı) revize edilmiş sözleşme bedelinin uygulanmasıdır. 

İş artışı veya iş eksilişi işin süresi dışında hiçbir sözleşme ve şartname hükmünü etkilemeyecektir. İş eksilişi sonucu işin süresinin de -uygulamada pek yapılmamakla birlikte- öne alınması gerektiğinden, gecikme cezası da öne alma sonucu belirlenen yeni sürenin bitiminden sonraki günler için uygulanacaktır. Diğer bir ifadeyle, yasal mevzuat, iş eksilişi durumunda işin süresine ilişkin sözleşme ve şartname hükmünün sadece süre azalışı yönünde değişmesini öngörmektedir.

Dolayısıyla, 31.12.2007-14.01.2008 tarihleri arası (eksiltme yapılmadan) ilk sözleşme bedeli üzerinden gecikme cezası üzerinden gecikme cezası kesilmesi gerektiği hususu da dikkate alınmak suretiyle sorumlunun hazırlamış olduğu kamu zararı tablosunun değişik ve doğru olan hali şu şekilde olacaktır:

…

Tüm bu açıklamalar çerçevesinde, sorumlunun konuya ilişkin iddialarının kısmen kabul edilerek 941 sayılı İlam’ın 3. maddesiyle verilen … TL tutarındaki tazmin hükmünden mevzuata uygun olarak ödenen … TL’nin düşülerek, geriye kalan ve mevzuata aykırı olarak ödenen … TL’nin; Hakedişi Düzenleyenler (…) …, (…) …, Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ile Harcama Yetkilisi (…) … uhdelerinde kalmak üzere, hükmün 20.070,15 TL olarak DÜZELTİLEREK TASDİKİNE,