Yaklaşık maliyetin üzerindeki teklife ihalenin bırakılması kararının idarenin takdirinde olduğu hakkında

Karar

Toplantı No	: 2017/057
Gündem No	: 58
Karar Tarihi	: 15.11.2017
Karar No	: 2017/UM.II-3070

 

 

 

BAŞVURU SAHİBİ:

Yol-Bak Yol Bakım ve Kar Mücadele Araçları San. Tic. Ltd. Şti.,

 

İHALEYİ YAPAN İDARE:

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Satın Alma Müdürlüğü,

 

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2017/315483 İhale Kayıt Numaralı “Tuz Serpme Makinası ve Kar Küreme Aparatı Alımı” İhalesi

 

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Satınalma Müdürlüğü tarafından 04.08.2017 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Tuz Serpme Makinası ve Kar Küreme Aparatı” ihalesine ilişkin olarak Yol-Bak Yol Bakım ve Kar Mücadele Araçları San. Tic. Ltd. Şti.nin 22.09.2017 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 29.09.2017 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 06.10.2017 tarih ve 55023 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 06.10.2017 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

 

Başvuruya ilişkin olarak 2017/2501 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

 

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

 

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

 

1) Söz konusu ihalede teklif dosyası kapsamında Mengerler Ticaret A.Ş. adına ve Hases Otomotiv Yatırım ve Pazarlama A.Ş. adına kesilen faturaların noter tasdikli olarak sunulduğu, özel sektöre yapılan işe ait kesilen faturaların teklif zarfı kapsamında ihale komisyonuna sunulmasına karşın sözleşmelerin sunulmadığı, İdari Şartname’de faturalarla birlikte sözleşmelerin de sunulmasına dair düzenlemenin bulunmadığı ve İdari Şartname ekinde buna uygun herhangi bir form bulunmadığından söz konusu belgenin eksikliğinden dolayı tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması işleminin mevzuata uygun olmadığı, mevzuat uyarınca teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bilgi eksikliklerinin idarelerce tamamlatılması gerektiği,  

 

2) İdari Şartname’nin 7.5.6.2’nci maddesinde yer alan listede birden fazla marka model teklif edilmesinin alternatif teklif oluşturmadığı, verilen tekliflerin idarenin ihtiyaçlarına yönelik tercihte bulunabilmesini sağlamak amacıyla yapıldığı ve fiyat farkı içermediği, tekliflerinin alternatif teklif niteliği taşımadığı, bu gerekçe ile tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata aykırı olduğu,

 

3) İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklif bedelinin idarenin belirlemiş olduğu yaklaşık maliyetin 670.804,80 TL+KDV üzerinde olmasına rağmen ihaleye devam edilmesinin kamu zararına sebep olacağı, idarenin ödeneği olsa dahi aradaki farkın kabul edilebilir bir miktar olmadığı, dolayısıyla ihalenin iptal edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

 

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

 

 

1. Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

Söz konusu iddia hakkında idarece “Kamu İhale Genel Tebliği’nin yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler başlıklı 16.3’üncü maddesinde “Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir. Bu durumda sorumluluk idareye aittir” hükümleri gereği yapılan değerlendirme sonucunda istekli tarafından teklif edilen bedel yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte piyasa rayiçlerini yansıttığı ve kabul edilebilir nitelikte görüldüğü, idarenin bu hususta takdir yetkisi de bulunduğu göz önüne alındığında başvuru sahibinin bu iddiası da yerinde bulunmamıştır.” şeklinde cevap verilerek iddia reddedilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Yaklaşık maliyet” başlıklı 9’uncu maddesinde “Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.” hükmü,

 

Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına ilişkin ilkeler” başlıklı 7’nci maddesinde “(1) İdare tarafından, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre ihale konusu malın KDV hariç olmak üzere yaklaşık maliyeti hesaplanır ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir.

(2) Ön ilan yayımlanmadan önce tahmini alım miktarı esas alınarak hesaplanan yaklaşık maliyet, ihale veya ön yeterlik ilanı öncesi alım miktarı ve diğer hususlar göz önünde bulundurularak yeniden hesaplanabilir.

(3) İhale konusu alımın bir kısmına teklif verilmesinin mümkün olduğu hallerde, yaklaşık maliyet her bir kısım için ayrı ayrı olmak üzere işin tamamı dikkate alınarak hesaplanır.

(4) Özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde; işçilik, malzeme ve alımla ilgili diğer hususlar dikkate alınarak yaklaşık maliyet hesaplanır. İdare tarafından ihale konusu malın üretimi için yükleniciye verilecek malzeme ve ekipmanlar yaklaşık maliyetin hesaplanmasında dikkate alınmaz.

(5) İhale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet teklif fiyatlarıyla birlikte açıklanır. Pazarlık usulü ile yapılan ihalede ise yaklaşık maliyet, son yazılı fiyat teklifleriyle birlikte açıklanır. Bu aşamadan önce yaklaşık maliyet açıklanamaz ve ilan edilemez.

(6) Yaklaşık maliyetin idarelerce hesaplanması esastır. Ancak, işin özelliğinden dolayı, idarelerce hazırlanmasının mümkün olmaması sebebiyle teknik şartnamenin danışmanlık hizmeti alınarak hazırlatılması durumunda, bu kapsamda yaklaşık maliyet de aynı danışmanlık hizmet sunucusuna hesaplatılabilir.

(7) İhale komisyonu, yaklaşık maliyetin ihale tarihine kadar geçen sürede değişikliğe uğradığını belirlemesi durumunda; değişikliğin gerekçelerini belirtmek suretiyle güncellediği yaklaşık maliyeti dikkate alır.” hükmü,

 

Aynı Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanması” başlıklı 8’inci maddesinde “(1) İdare yaklaşık maliyetin hesaplanmasında; alım konusu malın niteliğini, miktarını, teslim süresini, nakliyesini, sigortasını ve diğer özel şartlarını belirterek KDV hariç fiyat bildirilmesini ister. Ancak, idare, gerçek piyasa fiyatlarını yansıtmayan ve yaklaşık maliyetin hesaplanmasında hatalara sebep olabilecek fiyat bildirimlerini ve proforma faturaları değerlendirmeye almaz.

(2) Yaklaşık maliyetin hesaplanmasında kullanılan her tür bilgi ve belgeye hesap cetveli ekinde yer verilir. Değerlendirmeye alınmayan fiyat bildirimleri ile proforma faturaların değerlendirmeye alınmama gerekçeleri de hesap cetvelinde belirtilir.

(3) İdare, alımın niteliğini ve piyasa koşullarını göz önünde bulundurmak suretiyle, aşağıdaki (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentleri çerçevesinde elde ettiği fiyatların birini, birkaçını veya tamamını kullanmak suretiyle yaklaşık maliyeti hesaplar:

a) İdare, alım konusu malın özelliğine göre kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından fiyat isteyerek yaklaşık maliyeti hesaplayabilir.

b) İdare, piyasada alım konusu malı üreten veya pazarlayan gerçek veya tüzel kişilerden de fiyat bildirimi veya proforma fatura isteyerek yaklaşık maliyeti hesaplayabilir.

c) İdare, alım konusu mala ilişkin olarak Bütçe Uygulama Talimatlarında ve/veya Sağlık Uygulama Tebliğlerinde yer alan fiyatları kullanarak yaklaşık maliyeti hesaplayabilir. Bu fiyatlarda KDV veya farklı nitelikte giderler bulunması durumunda bu giderler fiyatlardan indirilerek yaklaşık maliyet hesaplanır.

Ç) İdare, alım konusu mal ile ilgili daha önceki dönemlerde alım yapmış ise bu alımlarda ortaya çıkan sözleşme bedelleri, endeks veya Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan ilgili endekslerden uygun olanı kullanmak suretiyle güncelleyerek yaklaşık maliyeti hesaplayabilir. Döviz ile yapılmış olan alımlarda ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru veya çapraz kur üzerinden fiyatlar güncellenerek yaklaşık maliyet hesaplanabilir.

d) İdare, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfalarında yayımlanan fiyatları kullanarak yaklaşık maliyeti hesaplayabilir.” hükmü yer almaktadır.

 

Yukarıya aktarılan mevzuat hükümlerine göre; ihale yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyetin belirleneceği ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterileceği, alım konusu malın niteliğini, miktarını, teslim süresini, nakliyesini, sigortasını ve diğer özel şartlarını belirterek KDV hariç fiyat bildirilmesini isteyebileceği, alımın niteliğini ve piyasa koşullarını göz önünde bulundurmak suretiyle, yukarıda (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen yöntemler çerçevesinde elde ettiği fiyatların birini, birkaçını veya tamamını kullanmak suretiyle yaklaşık maliyeti hesaplayabileceği anlaşılmaktadır.

 

Yaklaşık maliyet cetveli ve eki olan belgeler ile ihale onay belgesi incelendiğinde, yaklaşık maliyetin piyasada faaliyet gösteren firmalardan alınan teklifler ve benzer özellikteki ekipmanların 2015 yılı alım fiyatının güncellenmiş halinin aritmetik ortalaması alınması suretiyle KDV hariç 8.128.945,20 TL hesaplandığı, kullanılabilir ödenek tutarının da 8.128.945,20 TL belirlendiği görülmüştür.

 

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler” başlıklı 16.3’üncü maddesinde “16.3.1. Yaklaşık maliyetin üzerindeki tekliflerin kabul edilip edilemeyeceği hususunda tereddütler olduğu anlaşılmaktadır. İhale komisyonu;

a) Yaklaşık maliyet hesaplanırken değerlendirilmeyen her hangi bir husus olup olmadığını,

b) Yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını,

c) Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını,

Sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese eder ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurarak, teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi ve varsa ikinci teklifi belirlemek veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir yetkisine sahiptir.

16.3.2. Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir. Bu durumda sorumluluk idareye aittir” açıklaması yer almaktadır.

 

Tebliğ’in yukarıda yer alan düzenlemesinde, yaklaşık maliyetin üzerinde fiyat teklif edilmesi halinde ihale komisyonunun, yaklaşık maliyet hesaplanırken değerlendirilmeyen herhangi bir husus olup olmadığını, yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını, verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese edeceği ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurarak, teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi ve varsa ikinci teklifi belirlemek veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ise ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir yetkisine sahip olduğu, diğer taraftan yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında tekliflerin kamu yararı ve hizmet gereklerine göre kabul edilebileceği ve bu durumda sorumluluğun idareye ait olduğu belirtilmiştir.

 

15.09.2017 tarihli ihale komisyonu kararı incelendiğinde ihalenin 8.799.750,00 TL teklif sunan Koluman Motorlu Araçlar Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketinin üzerinde bırakıldığı, söz konusu teklifin başvuru sahibinin de iddiasında belirttiği üzere yaklaşık maliyetin 670.804,80 TL üzerinde olduğu görülmüştür.

 

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Satın Alma Daire Başkanlığının ek ödenek talebi konulu 25.08.2018 tarih 1918 sayılı yazısında “ … İhale dosyasındaki yaklaşık maliyet cetveli üzerinde yapılan incelemede; yaklaşık maliyet olarak en yüksek fiyat teklifi hariç, benzer özellikteki ekipmanların 2015 yılı alım fiyatının güncellenmiş hali ile diğer tekliflerin aritmetik ortalamasının esas alındığı, 2015 yılı güncel fiyat hariç bütün tekliflerin aritmetik ortalamasının 10.200.750,00 TL+KDV olduğu anlaşılmış olup ihalede yaklaşık maliyetin üzerinde kalan ve en düşük geçerli teklif olarak verilen 8.799.750,00 TL+KDV tutarındaki teklifin kamu yararı ve hizmet gerekleri dikkate alındığında uygun olduğu kanaatine varılmıştır …” ifadesiyle başkanlık makamından ilave ödenek tahsis talebinde bulunulduğu anlaşılmıştır.

 

Söz konusu talep yazısına karşılık 07.09.2017 tarih ve 986173-9055 sayılı cevap yazısında talep edilen ek taahhüt kaydının yapıldığı ve yeni ödenek tutarının 8.799.750,00 olarak güncellendiği belirlenmiştir.

 

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 16.3.2’nci maddesinde “Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir. Bu durumda sorumluluk idareye aittir” yer alan açıklamada dikkate alındığında idarenin ihaleyi yaklaşık maliyetin üzerinde teklif eden istekli üzerinde bırakması noktasında yapılan açıklamalara uygun olarak gereken işlemleri yerine getirerek mevzuata uygun şekilde işlem tesis ettiği belirlendiğinden, başvuru sahibinin bu iddiasının da yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

 

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

 

Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

 

   Oybirliği ile karar verildi.

Bu sayfa 1915 kez görüntülendi.