İhale aşamasında öngörülemeyen veya öngörülüpte hesaba katılmayan nedenlerle işin yapımı önemli oranda güçleşirse sözleşmede yer alan birim fiyatlar artırılabilir mi? (Yargıtay)

Karar

-KARAR-

Yargıtay 15.HD.

E: 2012/7362

K: 2013/1153

T: 21.06.2011

Davalı vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesine gelince;

Yanlar arasında 07.12.2007 tarihli ve “Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşmeâ€� yapılmıştır. İşin niteliği sözleşmenin 3.1. maddesinde açıklanmış olup, davalıya ait açık ocaklarda dekapaj, kömür kazı ve yapım işini sözleşmedeki koşullarla davacı yüklenmiştir. İş bedelinin birim fiyat esasına göre hesaplanacağı sözleşmenin 6. maddesinde açıklanmıştır. İhale dökümanını oluşturan eklerin tarafları bağlayıcı olduğu sözleşmenin 9.1. maddesinde belirtilmiş ve 9/2. maddesinde ise ihale dökümanını oluşturan belgeler arasındaki öncelik sıralamasına göre Yapım İşleri Genel ş�artnamesi’nin sözleşme hükümlerinden sonra birinci sırada uygulanacağı açıklanmıştır. Yanlar arasındaki sözleşme, somut olayda uygulanması gereken 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 355. maddesinde tanımı yapılan bir eser sözleşmesidir. Davacı ortaklık yüklenici; davalı ise iş sahibidir.

Yapım İşleri Genel ş�artnamesi’nin 12/1. maddesi hükmü gereğince, birim fiyat esaslı sözleşmelerde, işlerin ön veya kesin projeleri, şartnameler ve diğer belgelerle birlikte, sözleşmenin imzalanması sırasında iş sahibi tarafından yükleniciye verilir. Davalı tarafından anılan şartnamenin 12. maddesi hükmü gereğinin yerine getirilmiş olduğu çekişmesizdir. Kaldı ki, davacı ortaklığın yetkili temsilcileri tarafından 24.10.2007 tarihli “Birim Fiyat Teklif Mektubuâ€� sunulmuş ve ihale dökümanının tamamının kabul edildiği açıklanmıştır. Diğer yandan, dosya kapsamındaki “Zemin Klas Tutanaklarınınâ€� sözleşmenin taraflarının yetkililerince imzalanmış olduğu da çekişmeli değildir.

818 Sayılı Borçlar Kanunu’nun 365/II. maddesi hükmü gereğince, önceden kestirilemeyen veya tahmin olunup da iki tarafça gözönüne alınmayan durumlar, eserin meydana getirilmesine engel olur veya meydana getirilmesini son derece güçleştirirse, hakim, değerleme yetkisine dayanarak, ya kararlaştırılmış olan iş bedelinin arttırılmasına veya sözleşmenin bozulmasına karar verir. 818 Sayılı Borçlar Kanunu’nun 365/I. maddesinde kural olarak, yüklenicinin yapılacak işi kararlaştırılan fiyata yapmaya mecbur bulunduğu benimsenmiştir. Yukarıda açıklandığı üzere; anılan Yasa’nın 365/II. maddesi gereğince, işin yapımını son derece zorlaştıran koşulların oluşması halinde; iş bedelinin arttırılabileceği ya da sözleşmenin bozulabileceği kabul edilmiş ise de; bu Yasa hükmünde öngörülen koşulların gerçekleştiğinin öncelikle saptanması gerekir.

Diğer yandan, dosya kapsamındaki tüm hakedişler incelendiğinde; yüklenici ortaklık tarafından ara hakedişlere Yapım İşleri Genel ş�artnamesi’nin 40. maddesi hükmü gereğince, itiraz olunmadığı ve kapsamlarının davalı yararına kesinleştiği açıklıkla anlaşılmaktadır.

Yukarıda açıklanan hukuksal nedenlerle; sözleşmenin, 818 Sayılı Borçlar Kanunu’nun 365/II. maddesi hükmü gereğince, uyarlanması koşulları oluşmadığından uyarlama yapılarak sözleşme bedelinin arttırılmasına karar verilemez. O halde; mahkemece, davanın reddine karar verilmesi gerekirken, hükme yeterli olmayan bilirkişi raporları dayanak alınarak, davanın kabulüne karar verilmesi doğru olmamış ve kararın bozulması gerekmiştir.