Yer tesliminin kýsmen yapýlamamýþ olmasý idareyi temerrüde düþürür mü? (Yargýtay)

Karar

-KARAR-

Yargýtay 15.HD.

E: 77/268

K: 77/1109

T: 12.5.1977

        Mahkeme kararýnda, inþaat alanýnýn istimlakinin geciktirildiði ve yüklenicinin köylülerin müdahalesine maruz kaldýðý gerekçesinden hareketle, davalý idareyi mütemerrit saymýþ ve ihaleyi idarenin ihlal ettiðini kabul ile davacý istekleri  doðrultusunda karar vermiþtir. Oysa sözleþmenin eki olan DSÝ, Genel þžartnamenin  10. ve müteakip maddelerinde “… istimlak edilecek veya geçici olarak iþgal edilecek
yerlerin istimlak veya muvakkat iþgal muameleleri de DSÝ tarafýndan ikmal edildikçe  peyderpey yükleniciye teslim olunur.

Yerin tesliminde iþ_programýna göre gecikme olmasý halinde yüklenicinin bjr itirazda bulunamayacaðý ve tazminat isteyemeyeceði belirtilmiþtir. Bu durumda geciken istimlaklerden ve arazinin kýsým kýsým tesliminden  dolayý yüklenicinin herhangi bir itiraz ileri sürmesi ve tazminat istemesi hukuken mümkün deðildir.

Öte yandan davacý þirkete yerin teslim edildiði 25.9.1974 tarihinden dava günü olan 14.7.1975 tarihine kadar geçen süre içinde istimlak iþlemleri bitirilerek davacýya iþ alaný olarak býrakýlan toplam arazi tutarý araþtýrýlmalý, böylece 1.11.1974′te tasdik edilen iþ programýna nazaran, davacýnýn projelerini ne zaman hazýrladýðý, sözü edilen iþlemlerden mukavele ve iþ programýna göre davacýnýn ne miktarýný inþa ettiði incelenerek, yüklenicinin sözleþme hükümlerine riayet edip etmediði yani akdi sorumluluðunu ne ölçüde yerine getirdiði tespit olunmalýdýr.

Ayrýca tüm arazinin kamulaþtýrýlmamýþ olmasýnýn inþasý istenen iþlerin yapýlmasýna engel teþkil edici nitelikte bir olay olup olmadýðý araþtýrýlmalý ve bu hususun engel teþkil etmediði iþlerde yüklenicinin hangi iþlere baþlayýp hangilerini bitirdiði soruþturulmalýdýr.

2- Civar köylülerin inþaatý engellediði iddiasýna gelince; Davalý idarenin ibraz ettiði belge ve tanýk ifadelerinde bu tarz engellemenin 10 günden ibaret bulunduðu anlaþýlmakla olayda iþin yürütülmesini engelleyecek derecede bir müdahale ve tecavüzün varlýðýndan söz edilemez.

3- Davacý þirketin inþaat mahalline getirdiði araç ve gereçlerin atýl kalmasý ve personele ödenen para ile yoksun kalýnan kâr toplamý 5.100.000 lirayý talep etmesine gelince:

Olayda sözleþme þirket tarafýndan bozulmuþtur. Bu durumda BK’ nun 106. maddesine göre, davacý yalnýz sözleþmenin geçerli olduðu ve yürürlükte kalacaðý inancý ile yaptýðý ve sermayeden kayýp þeklinde ortaya çýkan harcamalarý isteyebilir. Yoksa iþin bitirilmesi halinde elde etmesi muhtemel kârý isteme hakkýndan yoksundur. Davacýnýn belirtilen menfi zararý alabilmesi ise ancak davalý idarenin |mütemerrit olduðu veya davranýþý ile akdin bozulmasýna sebebiyet verdiðinin anlaþýlmasý halinde söz konusudur.^

4- Olayla ilgili iþe ait teminat mektuplarýnýn yükleniciye verilebilmesi için DSÝ Genel þžartnamesinin 41. maddesinde yüklenici adýna konan þartlarýn yerine getirilip getirilmediðinin araþtýrýlmasý gerekir.