Kararda, yapılan incelemede, ihale onay belgesinin ekinde “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” analiz girdilerinin tutarları itibariyle küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu”nun yer aldığı görülmüş olmakla beraber, aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısının ekinde açıklama istenecek iş kalemleri/grupları listesinin ve açıklanması istenmeyen analiz girdileri tablosunun isteklilere gönderilmemesinin mevzuata aykırı olduğu tespit edilmiştir, denilmiştir
Toplantı No : 2016/013
Gündem No : 35
Karar Tarihi : 24.02.2016
Karar No : 2016/UY.III-618
Şikayetçi:
Baranoğlu Mühendislik Turizm İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.
İhaleyi Yapan Daire:
Orman Ve Su İşleri Bakanlığı 11. Bölge Müdürlüğü Samsun Şube Müdürlüğü
Başvuru Tarih ve Sayısı:
02.02.2016 / 6771
Başvuruya Konu İhale:
2015/169999 İhale Kayıt Numaralı "Sarıgazel Tabiat Parkı Kır Lokantası" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
Karar:
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan: Mahmut GÜRSES
Üyeler: II. Başkan Kazım ÖZKAN, Ali Kemal AKKOÇ, Ahmet ÖZBAKIR, Mehmet Zeki ADLI, Hasan KOCAGÖZ, Hamdi GÜLEÇ, Dr. Mehmet AKSOY
BAŞVURU SAHİBİ:
Baranoğlu Mühendislik Turizm İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.,
Bahçelievler Mah. İsmetpaşa Cad. No:82/1 İlkadım/SAMSUN
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Orman ve Su İşleri Bakanlığı 11. Bölge Müdürlüğü Samsun Şube Müdürlüğü,
19 Mayıs Mahallesi Ağabali Caddesi No:13/A 55030 İlkadım/SAMSUN
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2015/169999İhale Kayıt Numaralı “Sarıgazel Tabiat Parkı Kır Lokantası” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Orman ve Su İşleri Bakanlığı 11. Bölge Müdürlüğü Samsun Şube Müdürlüğü tarafından 22.12.2015 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Sarıgazel Tabiat Parkı Kır Lokantası” ihalesine ilişkin olarak Baranoğlu Mühendislik Turizm İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 25.01.2016 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 27.01.2016 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 02.02.2016 tarih ve 6771 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 02.02.2016 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2016/344 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında maliyet avantajlarının belgelendirilmediği, analiz formatına uygun analiz düzenlenmediği, bazı analizlere ait alt analizlerin sunulmadığı, analizlerde girdi miktarlarının düşük alındığı, işçilik fiyatları için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenen 2015 rayiçlerinin kullanılmadığı, alt analizlerdeki ve proforma faturalardaki fiyatların analizlere, analizlerdeki fiyatların hesap cetveline doğru aktarılmadığı, hesap cetvelinde rayiçlerin ve miktarların çarpımının en iki ondalık sayıya getirilecek şekilde yuvarlanmadığı, nakliye gerektiren kalemlerde nakliyenin hesaplanmadığı, proforma faturalarda alınan tekliflerin iş kalemlerinin tam karşılığı olmadığı, proforma faturaların o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınmadığı, eki tutanakların yetkililer tarafından düzenlenmediği, dolayısıyla söz konusu tutanakların ilgili meslek mensubundan istenmesi gerektiği, tesisat iş kalemlerinde malzeme ve montaj bedellerinin ayrı ayrı açıklanmadığı, %25 kar marjının vergi, SGK, ihale masrafları, all-risk poliçe bedeli, sözleşme damga vergisi, teknik personel ücreti, şantiye kurulumu gibi giderleri karşılamaya yetecek kadar olmadığı, açıklama istenmeyen imalatlarda da miktarların çok düşürüldüğü, fiyatların ticari hayata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler” başlıklı 38’inci maddesinde “38.1. İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenecektir. Sıralı iş kalemleri/grupları listesi oluşturulurken, iş kalemleri/grupları tutarlarının yaklaşık maliyete oranları, en yakın dört ondalık basamaklı sayıya getirilecek biçimde yuvarlanacak ve bu oranların toplamının, yuvarlama nedeni ile 1 den farklı olması dikkate alınmayacaktır.” açıklaması,
Anılan Tebliğ’in “Aşırı düşük teklif değerlendirmesi” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
…
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.” açıklamaları yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin
a) Adı:Sarıgazel Tabiat Parkı Kır Lokantası
b) Yatırım proje no'su/kodu:
c) Miktarı ve türü:
19 Mayıs İlçesi, Sarıgazel Tabiat Parkına 248 metre2 taban alanlı, teraslı betonarme kır lokantası yapımı işi
19 Mayıs İlçesi, Sarıgazel Tabiat Parkına 248 metre2 taban alanlı, teraslı betonarme kır lokantası yapımı işi
ç) Yapılacağı yer: Samsun İli, 19 Mayıs İlçesi, Sarıgazel Tabiat Parkı” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almıştır.
İdarece belirlenen sınır değerin altında teklif verdiği tespit edilen Yüksel Altanlar ve Zirveyol İnş. Müh. Taah. Haf. Maden Turizm Nak. ve Tic. Ltd. Şti.den 23.12.2015 tarihli yazılar ile aşırı düşük teklif açıklamasının sunulmasının istendiği, idarece yapılan aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda Zirveyol İnş. Müh. Taah. Haf. Maden Turizm Nak. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, Yüksel Altanlar tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun görüldüğü, 12.01.2016 tarihli ihale komisyon kararı ile ihalenin Yüksel Altanlar üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak sınır değerin üzerindeki ilk geçerli teklif sahibi olan başvuru sahibinin belirlendiği görülmüştür.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden idare tarafından yaklaşık maliyetin hazırlanması aşamasında aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibariyle küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu”nun hazırlanması, ihale komisyonunca açıklama istenecek iş kalemlerinin tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı %80 oranına kadar olan iş kalemleri ile kümülatif toplama eklendiğinde %80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemlerinin sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri olarak belirlenmesi gerekmektedir.
Yapılan incelemede, ihale onay belgesinin ekinde “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” analiz girdilerinin tutarları itibariyle küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu”nun yer aldığı görülmüş olmakla beraber, aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısının ekinde açıklama istenecek iş kalemleri/grupları listesinin ve açıklanması istenmeyen analiz girdileri tablosunun isteklilere gönderilmediği tespit edilmiştir.
Yapılan tespitler neticesinde idare tarafından yapılan aşırı düşük teklif sorgulamasının mevzuatta yer verilen usule uygun yapılmadığı görülmektedir. Usulüne uygun yapılmayan bir aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda, istekliler tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olup olmadığının sağlıklı bir şekilde değerlendirebilme imkânı olamayacağından, açıklama istenecek iş kalemleri/grupları listesinin ve açıklanması istenmeyen analiz girdileri tablosunun isteklilere bildirilmek, ayrıca açıklanması istenen iş kalemleri arasında bulunan özel (ve varsa paçal) pozlara ilişkin analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatları da oluşturularak yazı ekinde isteklilere gönderilmek suretiyle teklifi sınır değerin altında olan isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenmesi gerektiği neticesine varılmıştır.