Kısım kısım teslimat öngörülen akaryakıt alım işine ilişkin idari şartname ve sözleşmede kısmi teslimat ta yaşanacak gecikmeler için ceza öngörülmediği halde gecikme cezası kesilebilir mi? (Sayıştay)

Karar

-KARAR-

 Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı

Tut no:30249

T:24.06.2008

Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra gereği görüşüldü;

166 sayılı ilamın 2.maddesi ile Gaziantep Ata Petrol Ltd. ş�ti. yüklenimindeki 1.170.000,00 YTL ihale bedelli Gaziantep Üniversitesine fuel-oil alım ihalesinde geç teslimat yapıldığı halde gecikme cezası kesilmediği gerekçesi ile 479.700,00 YTL.ye tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi özetle;

1-) Üniversitelerinin 2600 ton fuel-oil ihtiyacı için yapılan ihale sonucunda İş'in Ata Petrol Ltd. ş�ti. Gaziantep firmasına ihale edildiğini, 4734 sayılı KİK.’da ön görülen usul ve esaslara uygun olarak yürütülen ihalenin, ihale dokümanının, idari şartnamenin gecikme halinde alınacak cezalar başlıklı 52.maddesinde aynen ” Yüklenici sözleşmeye uygun olarak, malı süresinde teslim etmediği-işi bitirmediği takdirde gecikilen her takvim günü için sözleşme bedelinin 1000/10 (0%,10) oranında gecikme cezasına tabii olacaktır…” denilerek gecikme cezasına ilişkin düzenleme getirildiğini, yine sözleşmenin gecikme cezası başlıklı 17.1.maddesinde de aynen ” idare tarafından sözleşmenin 18.maddesinde belirtilen süre uzatımından ve sözleşme kapsamından yaptırılacak iş artışlarından kaynaklanan haller hariç, işi zamanında bitirmediği/mal teslim edilmediği takdirde geçen her takvim günü için yükleniciye yapılacak ödemelerden sözleşme bedeli üzerinden 1000/10 (0%10) oranında gecikme cezası kesilecektir.” denilerek benzer düzenlemeye yer verildiğini,

2-) Üniversitelerinin Isı Santralinin stok kapasitesi dikkate alınarak yüklenici firmaya şartname ve sözleşmedeki cezai koşullar da hatırlatılarak 19/10/2005 tarih ve B.30.2.GZP.0.70.73.00/300 sayılı yazıyla 05/11/2005 tarihine kadar 800 ton Fuel-oil getirilmesi bildirildiğini, Yüklenici firmanın bu bildirime istinaden ekte irsaliye fotokopileri bulunan 2 tanker fuel-oil getirerek sevkıyata başladığı sırada stoklara boşaltma olanağı bulunmadığından mal iade edildiğini, Üniversitelerine yakıt getiren tankerlerin giriş ve çıkışlarını kontrol amacıyla hazırlanan ve tankerin plakası, firması, yükü, giriş tarihi, giriş saati, aracın dolu ağırlığı, aracın boş ağırlığı, teslim alınan ürünün net miktarı, aracın çıkış tarihi, aracın çıkış saati belirtilen bu form satın alma görevlisi, kantar görevlisi, Yapı İşleri Teknik Daire Başkanlığı görevlisi araç şoförü ve ısı santrali görevlisi tarafından imzalandıktan sonra aracın Üniversiteden çıkış yapabildiğini, ekli 2 adet petrol tankerleri çıkış pusulasında da belirtildiği gibi “serpantiler patlak olduğundan yakıt alınmayarak iade edildiğini,”Ekâ€�3 ve “Ek 4â€�de sunulan 27.10.2005 tarihli tutanağın tetkikinde anlaşılacağı üzere,

a-) Üniversitelerinin ısıtılmasını sağlayan ısı santralinde bulunan 3 adet yakıt tankından 1 nolu yakıt tankının eşanjör serpantini (yakıtın donmasını önleyen sıcak su sistemi), 2 nolu yakıt tankının taban serpantinleri (yakıt tankının içerisindeki, yakıtın donmaması için devri daim yapan sıcak su boruları) patladığından yakıtın ısıtılmasında kullanılan suyun yakıta karışarak tankların taştığını,

b-) Yakıta karışan suyun dibe çökmesi beklendikten sonra yakıt tanklarının dip vanaları açılarak tabanda oluşan suyun tahliye edildiğini, bu tanklarda bulunan ve sudan ayrışan yakıtlarda 3 nolu tanka aktarılma koşulları oluştukça transfer edilmek suretiyle 1 ve 2 nolu yakıt tanklarının boşaltılması ve bakıma alınma yoluna gidildiğini,

c-) Mevsimin kış olması ve yakıtın akışkanlığını sağlayan serpantinlerin arızalı olması nedeniyle, yakıt tankların tabanında oluşan 30-35 ton taban tortusu temizlenemediğinden kış şartlarının geçmesini beklemek zorunda kalınmış ve mevsim itibarıyla hava koşullarının uygun olduğu dönemde gereken bakım onarım çalışmalarına başlanıldığını,

d-) Bahse konu her iki yakıt tankının tamir, bakım ve onarımını yapacak personel ve ekipman bulunmadığından konu ihale edilerek, tankların kullanılabilir hale getirildiğini,

3-) Yüklenici firma tarafından kullanılabilir halde bulunan 3.tankın kapasitesi dikkate alınarak akaryakıt teslimatı talep edilmiş ve bu taleplerinin de, şartnameler ve sözleşmelere uygun olarak karşılandığını, bu hususun ekte sunulan yakıt teslim tutanakları fotokopilerinin tetkikinden de anlaşılabileceğini,

4-) Yukarıda 1 nolu paragrafta derç edilen cezaya ilişkin düzenlemelerin yüklenici firmanın kusuruna dayalı olarak teslimat yapılmamasına yönelik yaptırımlara ilişkin olduğunu, oysa, yukarıda iki nolu paragrafta arz edilen arızalar nedeniyle stok kapasitesinin yetersizliği sebebiyle teslimatın uzun bir süreye yayıldığını,

5-) Stok sistemlerinde meydana gelen arıza nedeniyle teslimatın, uzun süreye yayılması yüzünden yüklenici firmanın sabit fiyatla alım yapıldığı cihetle zaman zaman sözlü ve yazılı olarak talep edilen farkın borçlar kanunu’nun 117.maddesinde düzenlenen ifanın imkansızlığı nedenleriyle kabul edilmediğini,

6-) İhale dokümanında öngörülen cezaların uygulanmasının, yüklenicinin kusurundan kaynaklanan teslim etmeme koşuluna bağlı olduğunu, tüm bu izahlardan açıkça görüleceği üzere gerek idari şartnamede gerekse sözleşmede ön görülen ceza tahsili koşullarının oluşmadığını, koşulları oluşmayan nedenlerle ceza tahsili yoluna gidilmesinin yüklenici firmanın yargı yoluna gitmesi sonucunu doğuracağının geçmişte edinilen deneyimlerinden bilindiğini, bu durumun da gereksiz faiz, yargı gideri ve avukatlık vekalet ücreti ödenmesi sonucunu doğuracağı kanaatinde olduğunu,

7-) Satınalma Müdürü olarak gerek ihale aşamasında, gerekse mal ve hizmetin ifası noktasında bugüne kadar Devlet Memuru olmasına rağmen basiretli iş adamı gibi davranarak kurumumun her kuruşunun peşine düşen bir kişi olduğunu, bu çabalarına mevzuatla getirilen düzenlemelere uygun hareket etmekte gösterdiği hassasiyete ve en rasyonel alımın gerçekleştirilmesine gösterdiği özene rağmen böyle bir sonuçla karşılaşması nedeniyle çok üzüldüğünü,

Sonuç olarak bahse konu kararın yanlış bilgilendirme ve eksik inceleme sonucu alındığından bozularak kaldırılmasını talep etmiştir.

Gaziantep Ata Petrol Ltd.ş�ti. Vekili Av.A. Atakan Güneş tarafından 26.09.2005 tarihinde Gaziantep Üniversitesi Rektörlüğüne yazılan yazıya karşın İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığının 19/10/2005 tarih ve 300 sayılı yazısında;â€�Bu güne kadar ihale konusu 2600 ton fuel-oil'in 1550 tonunun Üniversite santrali tanklarına döküldüğü, kalan 1050 tonun 800 tonunun 05.11.2005 tarihine kadar kalan kısmın da sözleşme ve şartnameye uygun olarak acilen Üniversite ısı santrali tanklarına dökülmesi gerektiğiâ€� belirtilmektedir.

Söz konusu alıma ait Tip İdari ş�artname'nin 2.maddesinde alımı yapılan malın 2600 ton fuel-oil, teslim yerinin de Gaziantep Üniversitesi olduğu, işe başlama ve bitirme (malın teslim ) tarihi başlıklı 49.maddesinde de; “Sözleşmenin imzalanmasını müteakip idare tarafından yüklenicinin kendisine veya tebligat için gösterdiği adrese yapılacak işe başlama talimatının tebliğinden itibaren mal teslim edilecek / işe başlanacaktır. Fakat alınacak olan Fuel-Oil Üniversitemizin yıllık ihtiyacı olduğundan depo durumu ve ihtiyaca göre istenecektir. İşin süresi sözleşme yapılmasına müteakip 31.12.2005 tarihine kadardır. Takvim günüdür.â€� denilmektedir.

Yine söz konusu alıma ait sözleşmenin 10 maddesinde sözleşme süresinin işe başlama tarihinden itibaren 31.12.2005 tarihe kadar olduğu, 11.1.maddesinde; malın teslim yerinin Üniversitenin merkezi ısı santrali olduğu, 11.2. maddesinde; işe başlama tarihinin sözleşme tarihinden itibaren başlayacağı ve 31.12.2005 tarihinde biteceği, 11.4.maddesinde de; teslimat programının sözleşme tarihinden sonra başlayacağı ve 31.12.2005 tarihinde biteceği, hüküm altına alınmış bulunmaktadır.

Öte yandan, İşe ait şartnamenin gecikme halinde alınacak cezalar başlıklı 52.maddesinde; yüklenicinin sözleşmeye uygun olarak, malı süresinde teslim etmediği/işi bitirmediği takdirde, gecikilen her takvim günü için sözleşme bedelinin 0%10'u oranında gecikme cezasının kesileceği, ancak bu gecikmenin 10 günü aşması ve idarenin ihtarına rağmen aynı durumun devamı halinde ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminatın gelir kaydedileceği ve sözleşmenin feshedilerek hesabının genel hükümlere göre tasfiye edileceği, cezai durumlara diğer hususlar kısmında da yer verildiği belirtilmiştir.

ş�artnamenin VI Diğer Hususlar kısmında, yüklenici tarafından getirilen petrol ürünün Mühendislik Fakültesinde yapılan tahlil sonucunda şartnamede belirtilen standartlara uygun olmaması durumunda ve bu durumun tekerrürü halinde alınacak para cezaların miktarı düzenlenmiş fakat idare tarafından istenilen petrol ürünlerinin en geç talep tarihinden itibaren 48 saat sonra getirilmediği takdirde yani kısmi teslimatta gecikme olması halinde ne gibi bir işlem yapılacağına ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir.  

Yapılan incelemede; 800 ton fuel-oil teslimatının 31.12.2005 tarihinden önce, 16.12.2005 tarihinde tamamlandığından, söz konusu alıma ait tip idare şartname ve sözleşmesine göre bir gecikme söz konusu değildir. Bu nedenle yapılan alımlarda gecikme cezası kesilmemesinde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.

Bu itibarla dilekçi iddialarının kabulü ile, 166 sayılı ilamın 2.maddesi ile 479.700,00 YTL.ye ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün KALDIRILMASINA, Oybirliği ile,

24.06.2008 tarihinde karar verildi.