Yüklenici tarafýndan teslim edilen akaryakýt istenilen vasýfta olmadýðýnýn tespit edildiði takdirde, tespit tarihinden önce verilen akaryakýt içinde bedelden indirim istenebilir mi? (Yargýtay)

Karar

-KARAR-

Yargýtay HGK

E: 2009/19-194

K:2009/298

Taraflar arasýndaki tazminat davasýndan dolayý yapýlan yargýlama sonunda; Silivri Asliye Hukuk Mahkemesince davanýn kabulüne dair verilen 15.06.2004 gün ve 2002/295 E-2004/1125 K. Sayýlý kararýn incelenmesi davalý vekili tarafýndan istenilmesi üzerine, Yargýtay 19.Hukuk Dairesinin 05.06.2006 gün ve 2006/1222-5999 sayýlý ilamý ile;

…Davacý vekili, müvekkili þirketin 30.07.2001 ile 18.01.2002 tarihleri arasýnda davalýdan satýn alýnan kalorifer yakýtýnýn ayýplý olduðunu malýn ayýplý olduðunun yapýlan tahlil sonucu tesbit edildiðini ayýplý mal nedeniyle davalýya fazla ödemede bulunduklarým ve kalorifer sisteminde malýn ayýbýndan dolayý arýza meydana geldiðini ve bunun için de masraf yaptýklarýný iddia ederek fazlaya dair haklar saklý kalarak 40.000.000.000.TL. nin tahsilini talep ve dava etmiþtir. Mahkemece, davanýn kabulüne karar verilmiþtir.

Taraflar arasýnda 4 nolu kalorifer yakýtý alýmý konusunda anlaþma yapýlýp 30.07.2001 tarihinden baþlamak üzere 18.01.2002 tarihine kadar mal alýmýný yapýldýðý konusunda uyuþmazlýk bulunmamaktadýr.

Davacýnýn talebi üzerine 09.01.2002 tarihinde teslim olunduðu beyan edilen yakýtýn boþaltýldýðý belirtilen davacýya ait depodan davalýnýn huzuru ile alýnan numune üzerinde yapýlan inceleme sonucu yakýtýn 4 nolu deðil 6 nolu kalorifer yakýtý olduðu tesbit edilmiþtir. 09.01.2002 tarihinde anlaþmaya aykýrý þekilde farklý mal teslim edilmesi nedeniyle bu teslimata iliþkin olarak 4 nolu yakýt için fatura karþýlýðý yapýlan ödeme ile 6 nolu yakýt için ödenmesi gereken fiyat arasýndaki farkdan davalý sorumludur.

Ne varki 09.01.2002 tarihinde teslim alýnan yakýtýn dýþýnda kalan ve tüketilen diðer yakýtlarýn anlaþmadaki 4 nolu yakýttan farklý nitelikte olduðu yolunda bir tesbit bulunmadýðý ve kanýtlanamadýðý halde tüm satým konusu malýn 6 nolu yakýt olduðu kabul edilerek zarara hükmedilmesi doðru görülmemiþtir.

Diðer yandan 4 nolu yakýt ile 6 nolu yakýt arasýndaki fiyat farký ile fazla ödemenin tesbiti için alýnan delil tesbiti raporunda 4 nolu yakýtýn birim fiyatý (537.000) olduðu kabul edilerek hesaplama yapýlmýþtýr. Oysa dosyaya mübrez ve davacý yancada itiraza uðramadan kayýtlarýna alýnan satýþ faturalarýnda 4 nolu yakýt bedeli olarak (315 000 ile 510.00) arasýnda deðiþen fiyatlarda alým yapýldýðý ve bu faturalara ödemede bulunulduðu anlaþýlmaktadýr. Hal böyle olunca zararýn tesbiti için itiraza uðramayan faturalardaki fiyatlar ile yapýlan ödeme ve 6 nolu yakýt için ödenmesi gereken miktar arasýndaki fark (her bir fatura için ayrý ayrý) hesaplanmasý gerekirken ve davalýnýn bu yöndeki itirazý da dikkate alýnmadan eksik inceleme ile düzenlenen tesbit raporuna göre zarara hükmedilmesi doðru görülmemiþtir.

Öte yandan, davalýya yönelik diðer zarar iddiasý 4 nolu yakýt yerine 6 nolu yakýt verilerek kalorifer sisteminde arýzaya yol açýlmasý ve tamirat gideri ödenmesidir.

Hükme esas alýnan tesbit raporunda 6 nolu yakýt kullanýlmasýnýn enerji kaybýna neden olacaðý ve pompa arýzasý, brulör deðiþimi ve baca çekiþ problemi doðacaðý belirtilmiþtir.

Davacýnýn davalýdan ilk yakýt alýþýnýn 30.07.2001 tarihi olduðu ve bu malýn ayýplý olduðunun ispat edilemediði 08.08.2001 tarihinde yapýlan tadilata kadar baþka yakýt almadýðý ve tadilat sonrasý 18.01.2002 tarihine kadar yakýt almaya devam ettiði ve kullandýðý 08.08.2001 ile 18.01.2002 tarihleri arasýnda sistemde arýza olduðuna dair bir tesbit bulunduðunun iddia ve ispat edilemediði 09.01.2002 tarihinde alýnan ve 6 nolu olduðu anlaþýlan yakýt ile 08.08.2001 tarihindeki tadilat arasýnda zararýn meydana gelmesi yönünden uygun illiyet baðý bulunmadýðý gözetilmeden yazýlý þekilde sistem arýzasý nedeniyle yapýlan masraftan da davalýnýn sorumlu tutulmasý hatalýdýr.

Yerel mahkeme kararýnýn açýklanan nedenlerle davalý yararýna bozulmasý gerekirken Dairemizin 21.10.2005 tarih 13482-10516 sayýlý ilamý ile onandýðý anlaþýldýðýndan davalý vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü gerekmiþtir…”) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapýlan yargýlama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiþtir.

TEMYÝZ EDEN : Davalý vekili

HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararýnýn süresinde temyiz edildiði anlaþýldýktan ve direnme kararýnýn verildiði tarih itibariyle H.U.M.K.nun 2494 sayýlý Yasa ile deðiþik 438/II.fýkrasý hükmü gereðince duruþma isteðinin reddine karar verilip dosyadaki kaðýtlar okunduktan sonra gereði görüþüldü:

Dava, davalýnýn taraflar arasýndaki anlaþmaya aykýrý þekilde, davacýya 4 numara yerine 6 numaralý kalorifer yakýtý teslim ettiði ve böylece fazla para aldýðý, ayrýca, davacýnýn kalorifer sisteminde arýzalara ve fazla yakýt tüketimine, dolayýsýyla da zarara neden olduðu iddiasýna dayalý, tazminat istemine iliþkindir.

Davacý K…… G… Ýþletmecilik Turizm ve Tic.A.þž. vekili, taraflar arasýnda kalorifer yakýtý alým-satýmý konusunda mutabakata varýldýðýný, 30.07.2001 tarihinden 18.01.2002 tarihine kadar muhtelif zamanlarda davalýnýn faturalar karþýlýðýnda davacýya sözde kalorifer yakýtý sattýðýný, davacýnýn kalorifer tesisatýnda süregelen arýzalar sonucu, sorunun yakýttan kaynaklandýðýnýn teknik elemanlarca tespit edildiðini, 09.01.2002 tarihinde de davacýnýn aldýðý yakýtýn arýza verdirmesi sonucu, satýlan yakýtta problem olduðunun anlaþýldýðýný, durumun sözlü olarak davalýya aktarýldýðýný, müteakip zamanlarda da durumun aksettirilmesi sonucunda, davalýnýn temsilcisi T….. T…..’u 23.01.2002 tarihinde gönderdiðini, O’nun da huzuruyla, ayný gün noter aracýlýðýyla davalýnýn sattýðý yakýttan alýnan numunenin dava dýþý Petrol Ofisi A.þž.ne ait H…… Tesisat Müdürlüðüne analiz için gönderildiðini, 24.01.2002 tarihli analiz raporunda, satýlan yakýtýn T….. Kalorifer Yakýtý þžartnamesine uygun olmadýðýnýn belirtildiðini, zararýn tazmini istemiyle davalýya ihtarname gönderildiðini, ancak sonuçsuz kaldýðýný; daha sonra 28.01.2002 tarihinde de mahkeme aracýlýðýyla ve delil tespiti yoluyla yakýttan örnek alýnarak analize gönderildiðini, düzenlenen analiz raporunda da ayný sonucun bildirildiðini, böylece, davalýnýn davacýya hileli ve gizli ayýplý mal sattýðýnýn ortaya çýktýðýný, davalýnýn bu nedenle, sattýðý kötü yakýt ile þartnameye uygun yakýt arasýndaki bedel farkýný ödemekle, makinelerdeki arýzadan kaynaklanan zararý tazminle yükümlü olduðunu, ayrýca, kötü yakýt kullanýmýndan doðan fazla enerji ve fazla yakýt sarfý sonucu oluþan zararý da tazmin etmesi gerektiðini ileri sürerek, davacýya kötü yakýt satýlmýþ olmasýndan ötürü, fazlaya iliþkin hak saklý kalmak kaydýyla þimdilik 40 milyar TL. tazminatýn, temerrüt tarihinden itibaren temerrüt faiziyle birlikte davalýdan tahsiline karar verilmesini istemiþtir.

Davalý S..-P.. Petrol Ürünleri San.ve Tic.Ltd.þžti.vekili, davacýnýn davalýdan yakýt satýn aldýðýný, dava dilekçesinde sözü edilen analiz raporlarýnýn da doðru olduðunu, ancak, analizlerin davalýdan satýn alýnan yakýt numuneleri üzerinde yapýlmadýðýný, bu nedenle analiz sonuçlarýnýn davalýyý ilgilendirmediðini; süresinde yapýlmýþ bir ayýp ihbarý bulunmamasý nedeniyle davanýn dinlenemeyeceðini, aldýðý yakýtlarla ilgili altý adet fatura bedelini ödememiþ olan davacýnýn, borcunu ödemeyi geciktirmek amacýyla iþbu davayý açtýðýný savunarak davanýn reddini istemiþtir.

Yerel Mahkeme; davalý þirketin davacýya sözleþme ve faturalara uygun olmayan ayýplý ürün teslim ettiði ve bu nedenle ayýplý mal tesliminden doðan zararlardan sorumlu bulunduðu gerekçesiyle davanýn kabulüne, davalýdan satýn alýnan kalorifer yakýtýnýn standartlara uygun olmamasý nedeni ile meydana gelen zarar bedeli olarak ve istemle baðlý kalýnarak 40.000.000.000.-TL.nin temerrüt tarihi 06.03.2002′den itibaren reeskont faizi ile birlikte davalýdan tahsiline, davacýnýn fazlaya iliþkin hakkýnýn saklý tutulmasýna karar vermiþ; Özel Daire bu kararý metni yukarýda bulunan ilamla bozmuþ; Yerel Mahkeme bozmaya kýsmen uyulmasýna ve kýsmen direnilmesine karar vermiþtir.

1-Yerel Mahkemece, bozma ilamýnýn bedel farkýna iliþkin bölümüne uyulmak suretiyle verilen karara iliþkin temyiz itirazlarýný inceleme görevi Özel Daireye ait bulunduðundan, bu yönden inceleme yapýlmak üzere dosyanýn Özel Daireye gönderilmesi gerekir.

2- Direnme kararýna yönelik temyiz itirazlarýnýn incelenmesine gelince:

Taraflar arasýnda, davacýnýn davalýdan 4 nolu kalorifer yakýtý satýn almasý konusunda yazýlý þekilde düzenlenmeyen bir sözleþmenin bulunduðu, bu sözleþme çerçevesinde davalýnýn davacýya 30.07.2001, 24.08.2001, 18.09.2001, 20.10.2001, 24.10.2001, 29.10.2001, 06.11.2001, 15.11.2001, 21.11.2001, 26.11.2001, 29.11.2001, 03.12.2001, 08.12.2001, 12.12.2001, 14.12.2001, 18.12.2001, 20.12.2001, 22.12.2001, 24.12.2001, 28.12.2001, 13.01.2002, 08.01.2002, 09.01.2002, 17.01.2002, 18.01.2002 tarihli faturalar karþýlýðýnda kalorifer yakýtý satarak teslim ettiði, faturalarda satýma konu kalorifer yakýtýnýn (4) nolu olduðunun belirtildiði, bu faturalarýn münderecatýna davacý tarafça itiraz edilmediði çekiþmesizdir.

Dosya kapsamýna göre; davacýnýn baþvurusu üzerine, taraflarýn temsilcilerinin de hazýr bulunmasýyla, Silivri 1.Noterliðince, davacýya ait tesislerin ýsýtýlmasýnda kullanýlan ve davalý tarafýndan 09.01.2002 tarihinde 4 numaralý kalorifer yakýtý olduðu bildirilerek teslim edilen, tespit sýrasýnda tank içerisinde bulunan yakýttan tahlil yapýlmak üzere numune alýnmýþ; yapýlan analiz sonucunda düzenlenen 24.01.2002 tarihli raporda, numunenin T….. Kalorifer Yakýtý þžartnamesine viskozite yönünden uygun bulunmadýðý, %52 oranýnda fuel-oil; %48 oranýnda kalorifer yakýtý karýþýmý olduðu belirtilmiþtir.

Davacý, davalýdan yakýt alýmýný durdurduktan sonra, 28.01.2002 günlü dilekçeyle delil tespiti istemiþ ve yapýlan tespit sonucunda düzenlenen bilirkiþi raporunda da, numunesi alýnan ürünün (6) nolu fuel-oil özelliði gösterdiði açýklanmýþtýr. Ancak, delil tespiti sýrasýnda alýnan numunenin, hangi tarihli faturayla satýlan yakýta iliþkin olduðu belirsizdir.

Bu durumda, ortada sadece 09.01.2002 tarihli faturayla satýlýp teslim edilen yakýtýn sözleþmeye ve faturaya uygun bulunmadýðý yönünde bir belirleme bulunmaktadýr. Tarihleri yukarýda belirtilen diðer faturalara konu yakýtlar bakýmýndan ise herhangi bir tespit mevcut deðildir.

Bu durumda, varsayýma dayalý olarak, 09.01.2002 tarihli fatura dýþýndaki diðer faturalara konu yakýtýn da (6) numaralý yakýt olduðunun kabulüne ve davadaki tazminat kalemlerinin bu kabul çerçevesinde deðerlendirilmesine hukuken olanak yoktur.

Davadaki tazminat isteminin konusunu oluþturan kalemlerden biri, kötü yakýt kullanýlmasýndan kaynaklanan arýza nedeniyle oluþan zararýn tazminidir. Davacý taraf, bu konuda sadece yapýlan tamirata iliþkin olduðunu bildirdiði 08.08.2001 tarihli faturaya dayanmýþtýr. Bu faturanýn tarihinden önce, davacýnýn davalýdan bir kez, 30.07.2001 tarihli fatura karþýlýðýnda yakýt aldýðý anlaþýlmaktadýr. Yukarýda açýklandýðý gibi, bu faturayla satýlan yakýt üzerinde herhangi bir tespit yapýlmýþ deðildir. (6) numaralý olduðu tespit edilen 09.01.2002 tarihli faturaya konu yakýtýn, yaklaþýk beþ ay önce oluþan arýzaya neden olduðunun kabulü de mümkün deðildir.

Hal böyle olunca, Yerel Mahkemece yapýlmasý gereken, 09.01.2002 tarihli fatura dýþýnda kalan diðer faturalara konu yakýtlarýn (6) numaralý olduðu yönündeki davacý iddiasýnýn kanýtlanamadýðý benimsenmek suretiyle, kötü yakýt kullanýmýndan doðan fazla enerji ve fazla yakýt sarfý sonucu oluþan zarara iliþkin tazminat talebinin sadece 09.01.2002 tarihli faturaya konu yakýtla sýnýrlý olarak deðerlendirilmesi, bu konuda ek bilirkiþi raporu alýnmak suretiyle, ortaya çýkacak uygun sonuç çerçevesinde bu talep hakkýnda hüküm kurulmasý; davalýnýn teslim ettiði yakýtlarla arýza arasýnda nedensellik baðý bulunduðunun kanýtlanamamýþ olmasýndan dolayý, buna yönelik tazminat talebinin ise reddine karar verilmelidir.

Yerel Mahkemece, gerekçesi ve sonucu itibariyle ayný yönde bulunan bozmaya uyulmasý gerekirken, eksik inceleme ve yanýlgýlý deðerlendirmeyle önceki kararda direnilmiþ olmasý usul ve yasaya aykýrýdýr. Direnme kararý bu nedenle bozulmalýdýr.

S O N U Ç : 1-Yukarýda birinci bentte açýklanan nedenle, bozmaya kýsmen uyulmak suretiyle oluþturulan karara yönelik temyiz itirazlarýnýn incelenmesi için dosyanýn 19.Hukuk Dairesine gönderilmesine,

2-Davalý vekilinin temyiz itirazlarýnýn kabulü ile,direnme kararýnýn yukarýda ikinci bentte ve Özel Daire bozma kararýnda gösterilen nedenlerden dolayý H.U.M.K.nun 429.maddesi gereðince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peþin harcýnýn geri verilmesine, ilk görüþmede çoðunluk saðlanamadýðýndan, 01.07.2009 günü ikinci görüþmede oyçokluðu ile karar verildi.