Mevzatta yer alan þekle uygun yapýlmayan iþ artýþý ve iþ eksiliþleri kamu zararý oluþturur mu? (Sayýþtay)

Karar

- K A R A R -

Sayýþtay, Temyiz Kurulu Kararý

Tut No: 31094

T: 02.02.2010

Müteahhit … Taah. Merkezi’nin yüklenimindeki TL. ihale bedelli… Belediyesi Hizmet Binalarýnýn-Bakým Onarým iþi’ne ait hakediþlerle ilgili olarak, 13 ayrý mahalde yapýldýðý kabul edi ­lerek hakediþlere dahil edilen inþaat iþlerine iliþkin imalatlardan 10 ayrý mahaldekilerin yapýlmadýðý gerekçesiyle, Sayýþtay 2. Dairesince TL tutarýnda tazmin hükmü verildiðini, yapýlan imalatlar için hizmet verilen kamu kuruluþlarýnýn yetkilileri ta ­rafýndan hizmetin yapýldýðýna iliþkin tutanaklar imzalandýðýný, asýllarý belediyede olan tutanaklarýn fotokopilerinin ekte sunulduðunu, bu belgelerde görüleceði üzere.. TL’lik sözleþme kapsamýna 2004 yýlýnda Sayýþtay’ca tazmin hükmedilen …… Iiranýn da bulunduðunu,

Yapýlan imalatlarýn tümünün gerçek gereksinimler karþýlýðý ol ­duðunu, gerek 1050 sayýlý Muhasebe-i Umumiye Kanunu’nun 13, 28 ve deðiþik 22 inci maddeleri hükümlerine, gerekse tahakkuk belgelerinin þekil ve içerik yönünden mevzuata uygun ve doðru olmasý ilkelerine tamamen uyulduðunu,

Fazla ödeme olarak nitelendirilen imalatlarýn, zaman yetersizli ­ði nedeniyle ayrý ihale konusu yapmak yerine, söz konusu Ona ­rým Ýþi Yüklenicisine yaptýrýlarak bitirildiðini ve bedellerinin de verile emirlerine ekli hakediþlere yansýtýldýðýný,

Anayasanýn yerel yönetimleri düzenleyen127. maddesinde, yerel yönetimlerin “Ýl, belediye veya köy halkýnýn mahalli müþ ­terek ihtiyaçlarýný karþýlamak üzere… kurulacaklarýnýn” açýk biçimde belirtildiðini, belediyenin de; “belde sakinlerinin ma ­halli müþterek nitelikteki ihtiyaçlarýný karþýlamak üzere kurulan ve karar organý seçmenler tarafýndan seçilerek oluþturulan, idarî ve mali özerkliðe sahip kamu tüzel kiþisi” þeklinde taným ­landýðýný,

5393 sayýlý Belediyeler Kanunu’nun 14. maddesinin bu harca ­malara izin verdiðini, yapýlan iþlerin, bir okulun göçmek üzere olan ve Milli Eðitim imkanlarý ile yapýlamayan bahçe duvarý ­nýn tamir edilmesi örneðindeki ve bunun gibi iþler olduðunu, fazla ve yersiz ödeme yapýlmadýðýný, Sözleþme Eki Özel idari þžartname’nin 4 üncü maddesinde aynen;

“Ýdare isterse bakým ve onarým yapýlacak binalarda özel detay ve son halinin rölevesini deðiþtirebilir ve yükleniciden yeni pro ­je, detay ve kesit isteyebilir. Mahal listesinde belirtilen imalat ­larda deðiþiklik yapýlabilir” hükmünün yer aldýðýný;

Ýdarenin; Sözleþme eki Özel idari þžartname’ nin 4 üncü ve Tip Sözleþme’nin 25 inci madde hükümleri ile Yapým iþleri Genel þžartnamesi’nin 13 ve 14 üncü maddelerinin içerdiði hükümle ­re istinaden, Ana Sözleþmeye ekli projeler ve iþin yapýlacaðý mahallerde, (acil ve mevsim koþullarý gereði yapýlmasý zorunlu ­luklarýný göz önünde bulundurarak) deðiþiklik yaparak bir kýsým yapým ve onarým iþinden önce, aþaðýdaki iþ mahallerinin yapým ve onarým iþlerini ayný yükleniciye uygun rayiç ve birim fiyatlar ­la yaptýrarak söz konusu iþe ait hakediþlere dahil edilmesine onay vererek, bedelinin yükleniciye ödendiðini,

Bu iþ kapsamýnda yapýlmýþ imalatlar içinde yer alan ve Sayýþ ­tay 2. Dairesince tazmin hükmü çýkan … -lira kapsamýndaki imalatlara iliþkin listenin savunma ekinde sunulduðunu,

Yine savunma ekinde bulunan … Belediyesi 2003-2004 Faali ­yet raporunun 61. sayfasýnda “Fen Ýþleri Müdürlüðü” faaliyet ­leri baþlýðý altýnda;

Ýlçede mevcut 80 adet okul bahçelerinin düzenlenmesi, asfalt bordur yapýmý, Atatürk Büst Kaidesi yapýmý, baba dikimi, spor sahalarýnýn yapýmý, WC tamiratlarý, bahçe duvarý ve korkuluk ­larýn tamiratlarý, iç, dýþ boyalarýn yapýlmasý, çatý onarýmlarý, elektrik ve aydýnlatma tamiratlarýnýn yapýldýðýnýn açýkça belir ­tildiðini,

Yukarýda açýklanan yasal gerekçeler ve Temyiz nedenleri ve gerçek Türkiye koþullarýnýn göz önünde bulundurularak, mevzu ­ata uygun bir þekilde Kamu hizmeti olarak yapýlan söz konusu inþaat ve onarým iþleriyle ilgili olarak verilen tazmin hükmünün kaldýrýlmasýný,

Talep etmiþtir.

Rapor dosyasý ve eklerinin incelenmesinde, Belediyesi Hiz ­met Binalarýnýn Bakým-Onarým inþaatý’ iþi adý altýnda, belediye ­ye baðlý 13 ayrý hizmet birimini kapsayacak þekilde   11.08.2003 tarihinde müttehait… ins. Proje ve Taahhüt Merkezine 4734 sayýlý kanuna göre… liraya ihale edildiði, 2003 yýlýnda 1 ve 2 nolu hakediþlerin, 2004 yýlýnda 3,4,5 ve 6Kesin) nolu hakdiþlerin ödenerek 16.03.2004 tarihinde geçici kabul yapýlarak %19,74 keþif artýþý ile birlikte “iþin sözleþme fiyatlarý ile…..liraya bitirildiði anlaþýlmaktadýr.

Hesabý inceleyen denetçi ve iþin kontrol mühendisinin de dahil olduðu ve … Belediye Baþkanlýðýnca denetimlerde yardýmcý olmak amacýyla görevlendirilmiþ iki inþaat mühendisinden mü ­teþekkil komisyon marifetiyle sözleþme kapsamýndaki 13 ayrý birimlerin tümü gezilerek 2004 yýlýnda bedeli ödenen hak ediþlerin ekleri olan metraj cetvellerinde gösterilen imalat kalemlerinin fiili tespiti yapýlmýþtýr. 8.6.2004 tarihli tespit tutanaðýna” göre; söz konusu 13 ayrý   birime ait imâlatlarýn 10′unda yapýldýðý   belirtilen imalatlarýn bulunmadýðý, ancak bedellerinin ödendiði kayýt altýna alýnmýþtýr.

Hakediþ eki metraj cetvellerinde yerleri gösterilerek bedeli ödenen sözleþme kapsamýndaki birimlerde yapýlmadýðý fiili de ­netim sonucu tespit edilen imalat kalemleri tek tek ayrýlarak, yapýlmayan ancak yapýlmýþ gibi gösterilerek bedeli ödenen iþ tutarýnýn 2004 yýlý için …. lira olduðu belirlenmiþtir.

1050 sayýlý kanunun 7. maddesinde devlet giderinin devlet adý ­na yapýlan bir hizmet karþýlýðý olarak yapýlmasýnýn mümkün ol ­duðu, 13. maddesinde memurlarýn düzenledikleri evrakýn doð ­ruluðundan ve kanunlara uygunluðundan sorumlu olduklarý, 22. maddesinde giderin gerçek gereksinme karþýlýðý olmasýndan görevli olanlarýn sorumlu olduðu ve mevcut olmayan inþaat ve onarým var gibi gösterilerek gerçek dýþý belge düzenlenmesi hâlinde ceza kanunlarýna göre iþlem yapýlmasýný, 28. madde ­sinde devletçe ödenecek giderlerin bütçede gösterilmesi ge ­rektiði belirtilmektedir.

Dilekçi, sözleþme kapsamýnda bulunan 13 ayrý belediye biriminde iþlerin yapýlmadýðýný kabul etmektedir. Ancak, bu imalatlarýn sözleþme kapsamý dýþýnda çeþitli kamu kuruluþlarý (MEB’na
baðlý okullar, adliye binasý, saðlýk ocaðý, hastane, polis karakolu) taksi duraðý ve mahalle camilerinde, imalat yerler inin ve projelerin deðiþtirilerek yapýldýðýný iddia etmektedir. Dolayýsýyla,08.06.2004 tarihli tutanakla belgelendirilen imalatlarýn, sözleþme kapsamýndaki birimlerde yapýlmadýðý dilekçi tarafýndan’ dolaylý olarak ifade edilmektedir.

Belediye hizmet birimleriyle ilgili olmayan ve belediyenin gö ­rev kapsamý dýþýnda kalan bazý kamu kuruluþlarýna ait onarým bedellerinin belediye bütçesinden karþýlanmasý 1580 sayýlý Be ­lediye Kanunu ile 1050 sayýlý Muhasebe-i Umumiye Kanununa aykýrýdýr. Bu kuruluþlara ait onarým iþlemi yapýlmasý mümkün olduðu varsayýlsa bile, bunun usulü, bir taahhüt kapsamý içi ­ne baþka iþlerin içine gizlenerek yaptýrýlmasý deðil. bu iþler için ayrýca yasalara uygun olarak ihaleye çýkýlarak yapýlmasýdýr. Bu iþler için usulüne uygun olarak ihale yapýlmadýðý gibi. usulüne uygun ilave keþifler tanzim edilerek adý geçen … Belediyesi Hizmet Binalarýnýn Bakým Onarým inþaatý kapsamýnda da yaptý ­rýlmamýþtýr. Yani resmi belgeler kapsamýnda bu iþlerle ilgili hiçbir kayýt bulunmamaktadýr. Bunun kabul edilmesi, yasalar yok sayýlarak yapým iþleri yaptýrýlmasý anlamýna gelir ki, bu durumu, idarelerin yasalara uygun iþlem yapmalarýný öngören hukuk devleti ilkesi ile baðdaþtýrmak mümkün deðildir.

Dilekçi tarafýndan yapýldýðý iddia edilen onarýmlara iliþkin belgeler ile taahhüt konusu olan hakediþler incelendiðinde, iþin geçi ­ci kabulünün yapýldýðý tarihin 16.03.2004 olmasýna raðmen, di ­lekçede belirtilen onarým iþlerinin hakediþlerde yer almadýðý ve hakediþlerin iþin keþfinde belirtilen mahallerde yapýlan imalatlara göre düzenlendiði görülmektedir, idare tarafýndan deðiþik mahallerde yaptýrýlmasýna karar verilen iþlere iliþkin herhangi bir belge (keþif artýþý, yeni imalat oluru, vb.) hakediþ raporlarýn ­da yer almamaktadýr. Ayrýca dilekçi tarafýndan dilekçe ekinde yapýlan iþlerle ilgili olarak verilen bilgi ve belgelerde de çeþitli tutarsýzlýklar yer almaktadýr. Tutanaklarýn üç tanesinde herhangi bir imza bulunmamakta, bazýlarýnda tarih bulunmamakta, ba ­zýlarýndaki tarih ise geçici kabul tarihinden sonraki bir tarihe ait “bulunmaktadýr. Butun bu tutarsýzlýklar ve çeliþkiler de, yerinde denetim sýrasýnda istenip verilmeyen fakat sonradan   savunma eki olarak gönderilen tutanak, metraj cetvelleri ve çizimlerin gerçekleri yansýtmadýklarýný   göstermektedir.

Açýklanan bu sebeplerle, dilekçi iddialarýnýn reddi ile 868  sayýlý ek ilam ile verilen tazmin hükmünün tasdikine, karar verildi