Anahtar teslim işlerde pursantaj oranları değiştirilerek iş artışı yapılabilir mi? (Sayıştay)

Karar

 -KARAR-

Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı

Tut No:33232

T:17.05.2011

Anahtar teslimi götürü bedel usulüyle ihale edilen … Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi Yapım İşi’ne ait Uygulama Projesinde yer alan Plastik örtü- HDP E 2 mm teşkili, temini ve serilmesi, Koruyucu jeotekstil temini ve serilmesi ve Jeogrit temini ve montajı imalatlarının bu imalatlarla ilgili her hangi bir iş artı olmadığı halde, söz konusu imalatların pursantaj listesindeki miktarlarının ve buna bağlı olarak oranlarının yeterli olmadığı gerekçesiyle pursantaj oranlarının artırılarak ödemede bulunulduğu tespit edilmiştir.

4735 sayılı Kamu ihale Sözleşmeleri Kanunu’nun sözleşme türleri belirleyen 6. maddesinin (a) bendinde yer alan; “Yapım işlerinde; uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden anahtar teslimi götürü bedel sözleşme, … düzenlenir.” hükmüyle, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 6 maddesinin (c) bendinde yer alan; “Uygulama projesi bulunan yapım işlerini anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale yapılması zorunludur. Hükmü birlikte değerlendirildiğinde anahtar teslimi götürü bedel teklif almak ve ihale sonucunda da anahtar teslimi götürü bedel sözleşme düzenleyebilmek iç mutlaka uygulama projesinin mevcut olması gerektiği anlaşılmaktadır.

Anahtar teslimi götürü bedel sözleşmede yüklenicinin, ihaleden önce zemin   yapısını, arazi şartlarını, ulaşım imkanlarını, projeyi, mahal listesini ve teknik şartnameyi en ince ayrıntısına kadar incelediği ve kendi şartları çerçevesinde en uygun fiyat teklifini verdiği kabul edilir ve imzalanan sözleşme tutarı bütün kar   veya zarar risklerini bünyesinde taşır. Zira, anahtar teslimi götürü bedel teklif ve sözleşme türü uygulanan bir ihalede, yüklenici işin tamamı için tek bir fiyat vermekle ve verdiği bu fiyatla ihale konusu işi uygulama projesine, mahal listelerine ve teknik şartnameye uygun olarak gerçekleştirmeyi üstlenmiş olmakladır.

Dolayısıyla, anahtar teslimi götürü bedel işlerde uygulama projeleri ile mahal listeleri yüklenicinin teklifine temel teşkil eden ve onun yükümlülük alanını belirleyen belgeler olup, özellikle uygulama projesi hem sözleşme ekleri arasında teknik içerikli en öncelikli belge olması, hem de diğer teknik içerikli belgelere kaynak teşkil etmesi bakımından son derece önemlidir.

Esasen bu sonuç, işe ait Tip Sözleşmenin 9. maddesine göre ihale dokümanını oluşturan belgeler arasında birinci önceliğe sahip olan Yapım İşleri Genel şžartnamesinin “Projelerin Uygulanması” başlıklı 13. maddesinde yer alan; “Sözleşme konusu işler, idare tarafından yükleniciye verilen veya yüklenici tarafından hazırlanıp idarece onaylanan uygulama projelerine uygun olarak yapılır. ” hükmünden de çıkartılabilir.

Ayrıca, işe ait Tip Sözleşmenin 6. maddesinde; “Bu Sözleşme, anahtar teslimi götürü bedel sözleşme olup, ihale dokümanında yer alan uygulama “projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için yüklenici tarafından teklif edilen toplam bedel üzerinden akdedilmiştir.

Yapılan işlerin bedellerinin ödenmesinde, yüklenicinin teklif etliği toplam bedel esas alınır. ” hükmü mevcut bulunmaktadır.

Pıırsantaj oranları ise, işin iş programına uygun biçimde gerçekleştirilme seviyesinin ölçülmesinde ve toplam sözleşme bedelinin o gerçekleşmeye isabet eden yüzdesinin yükleniciye ödenmesinde kullanılacak itibari değerler niteliğinde olup, temsil ettikleri oranlar itibariyle işin gerçek karşılıklarını göstermemektedirler. Bu nedenle yüklenici, işin gerçekleştirilmesi sırasında bu oranların toplam bedel içerisindeki ağırlıklarının değiştiği ve bu değişikliğe uygun biçimde bedel revizyonuna gidilmesi gerektiği gibi bir talepte bulunamaz. Ayrıca, pursantaj oranları ihale dokümanının bir parçası olarak sözleşme eki niteliğinde bulunduğundan öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması hali dışında işin yürütülmesi sırasında değiştirilemez/er.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Sözleşme Kapsamında Yaptırılabilecek İlave İşler, İş Eksilişi ve İşin Tasfiyesi” başlıklı 24. maddesinde;

“Mal ve hizmet alımlarıyla yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan iş;

                    a)   Söz/eşmeye esas proje içinde kalması,

b)İdareyi külfete sokmaksıznı asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik
olarak mümkün olmaması, şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde söz/eşme bedelinin % 10′ıına, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise %20′sine kadar oran dahi/inde. süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir.

…” hükmü bulunmaktadır.

Ayrıca, Tip Söz/eşmenin 28. maddesinde, yapım sözleşmelerinde öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorun/u olması halinde, Yapım işleri Genel şžartnamesi’nin 22 ve 48 inci madde hükümlerinin uygulanacağı belirlenmiştir.

Yapım İşleri Genel şžartnamesinin “Sözleşme Kapsamında Yaptırılabilecek ilave İşler” başlıklı 22. maddesinde, yapım sözleşmelerinde öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan işin sözleşmeye esas proje içinde kalması ve İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10′una kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabileceği hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar ışığında; anahtar teslimi götürü bedel usulüyle ihale edilen Antakya Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi Yapım işi ‘ne ait Uygulama Projesinde yer alan Plastik örlü-IIDPE 2 mm teşkili, temini ve serilmesi. Koruyucu jeotekstil temini ve serilmesi ve Jeogrit temini ve montajı imalatlarının, sözleşmede öngörülemeyen durumlar nedeniyle İdarece uygun görülen bir iş artışı olmadığı halde, söz konusu imalatların pursantaj listesindeki miktarlarının ve buna bağlı olarak oranlarının yeterli olmadığı gerekçesiyle pursantaj oranlarının artırılarak ödemede bulunulması mümkün değildir.

Kaldı ki, Plastik örtü-ITDPE 2 mm teşkili, temini ve serilmesi, Koruyucu jeotekstil teinini ve serilmesi ve Jeogrit temini ve montajı imalatlarına ait pursantaj oranlarının yüklenici firmanın talebi üzerine artırılması hususu İdare tarafından Proje Müellifi Serdar Mühendislik Müşavirlik İnşaat San. ve Tic.Ltd.şžti’ye sorulmuş olup anılan şirket tarafından gönderilen 17.12.2005 tarih ve 820 sayılı yazıda, anahtar teslimi götürü bedel usulü ile ihale edilen işlerde yapılacak imalatlarla ilgili miktar verilmemesinin esas olduğu, fakat burada özel bir uygulama olması nedeniyle sadece Jeogrit için uygulama proje raporunda yaklaşık bir metraj verildiğini; proje raporu, projeler ve teknik şartnamelere göre imalatların gerçekleştirileceğini ve tesisin çalışır hale getirileceğini, miktar tahkikinin yapılamayacağını, bu nedenle de yüklenicinin Jeogrit ile ilgili miktar mukayesesi yapmasının söz konusu olamayacağını belirtmek suretiyle, projede yer alan ve dolayısıyla sözleşme bedeli dahilinde yapılması gereken imalat kalemleri için miktar mukayesesi yapılarak sözleşme bedelinin artırılamayacağı vurgulandığından, tazmin hükmünün TASDİKİNE.