Personel taşıma işi aşırı düşük açıklamasında akaryakıt fiyatlarına ilişkin dağıtıcının internet sitesinde yer alan fiyatlar üzerinden belgelendirme yapılabilir mi?

İhaleyi Yapan Daire:

Başvuru Tarih ve Sayısı:

Başvuruya Konu İhale:

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

Gaziantep Hava Limanı Başmüdürlüğütarafından 16.10.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan "Gaziantep Havalimanı Personel Taşıma İşi"ihalesine ilişkin olarak Giray Turizm Petrol Ürünleri Pazarlama ve   Tic. Ltd. ş�ti.nin 28.11.2012 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 29.11.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 10.12.2012 tarih ve 40548 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 10.12.2012 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2012/4629 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

Karar:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) ş�ikâyete konu ihaleye verilen tüm teklifler birbirine çok yakın olmasına rağmen, tüm isteklilerin tekliflerinin ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak kabul edildiği, idarenin yaklaşık maliyetini yerel bazda değil, genel müdürlük bazında yapması sonucunda piyasa gerçeklerine uygun olmayan bir yaklaşık maliyetin ortaya çıktığı ve tüm tekliflerin aşırı düşük teklif haline geldiği, ihale komisyonunun bu aşamada ya ihaleyi iptal etmesi ya da yerel gerçeklere göre teklifleri değerlendirmesi gerektiği, yaklaşık maliyete göre yapılan teklif değerlendirmesinin sağlıklı olmayacağı,

2) Tekliflerine ilişkin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun görülmemesine ilişkin gerekçelerin Kamu İhale Genel Tebliğine aykırı olduğu,

3) İhale dokümanında araçların günlük 40 km yol yapacakları düzenlenmişken, idarece sözlü olarak araçların günlük 80 km yol yapacakları kabulü ile aşırı düşük teklif açıklaması sunulması gerektiği, aksi halde değerlendirme dışı bırakılacaklarının ifade edildiği, bu durumun ihale dokümanı ile çelişki yarattığı ve isteklileri tereddüte sürüklediğiiddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

1 ) Başvuru sahibinin 1'inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "İdareye şikayet başvurusu"başlıklı 55'inci maddesinde,

        "ş�ikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla   bu   işlem   veya   eylemlerin   farkına   varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.â€�hükmü,

        İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik'in "Başvuru süreleri"başlıklı 6'ncı maddesinin birinci fıkrasında idareye şikâyet süresinin; ihale sürecindeki şikâyete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanun'un 21'inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gün olduğu,

        "Başvuruların şekil unsurları"başlıklı 8'inci maddesinin 10'uncu fıkrasında ise idareye yapılan şikâyet başvurusunda belirtilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

        İtirazen şikâyet dilekçesinde yer alan birinci iddianın, başvuru sahibinin teklifinin aşırı düşük teklif olarak tespit edildiği ve teklifine ilişkin yazılı açıklama istenildiği 30.10.2012 tarihli idare yazısının tebliğinden itibaren 10 gün içinde şikâyete konu edilmesi gerekirken, bu husus süresi içinde şikâyet konusu edilmemiş ve 28.11.2012 tarihinde idareye yapılan şikâyet başvurusunda da dile getirilmemiştir.

Dolayısıyla başvuru sahibinin, idareye şikâyet başvurusunda konu edilmeyen iddiasına ilişkin olarak 4734 sayılı Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince başvurunun reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.

2 ) Başvuru sahibinin 2'nci iddiasına ilişkin olarak:

Başvuru sahibi Giray Turizm Petrol Ürünleri Pazarlama ve Tic. Ltd. ş�ti. tarafından birim fiyat teklif cetvelinin 1'inci ve 3'üncü satırında yer alan 2013 Yılı 365 Gün Minibüs İle Personel Taşıma Hizmeti ile 2014 Yılı 365 Gün Minibüs İle Personel Taşıma Hizmeti için 77,00.-TL birim fiyat üzerinden toplamda 184.800,00.-TL, birim fiyat teklif cetvelinin 2'nci ve 4'üncü satırında yer alan 2013 Yılı 365 Gün Midibüs İle Personel Taşıma Hizmeti ile 2014 Yılı 365 Gün Midibüs İle Personel Taşıma Hizmeti için 97,00.-TL birim fiyat üzerinden toplamda 419.040,00.-TL olmak üzere 603.840,00.-TL bedel teklif edildiği görülmüştür.

İdari ş�artname'nin 7.5.2'nci maddesinde istenen kendi malı olma şartını tevsiken, 15.10.2012 tarihinde düzenlenen Yeminli Mali Müşavirlik Özel Amaçlı Tespit Raporunda, başvuru sahibi isteklinin aktifinde kayıtlı 2 adet 17 yolcu kapasiteli 2012 model Ford Transit 350 E marka minibüs ile, 4 adet 27 yolcu kapasiteli 2011 model İsuzu Nova araç olduğu bilgisine yer verilmiştir.

Adı geçen isteklinin teklifine ilişkin sunmuş olduğu açıklamalar incelendiğinde ise;

12.11.2012 tarihli ve 16.11.2012 tarihli iki farklı açıklamanın sunulmuş olduğu anlaşılmaktadır.

12.11.2012 tarihli ilk açıklamada;

Yeni edinilen 2 adet minibüs olduğunun ifade edildiği ve bu minibüslerin fatura bedeli üzerinden iki yıllık amortisman bedeli hesaplanarak, istenilen sefer sayısı başına amortisman maliyetinin teklife dahil edildiği,

İhalede istenilen 2 adet minibüsün sarfedeceği yakıt bedelinin tespitinde; araçların günlük ortalama sefer başına 40 km. yol katedeceği şeklindeki teknik şartname düzenlemesi uyarınca toplam 95.628 km yol yapılacağına göre hesaplama yapıldığı, bu hesaplamada aracın 100 km'de 13 lt. yakıt tüketeceğinden hareket edildiği ve ekinde aracın teknik kataloğunun sunulduğu, akaryakıt birim fiyatı için ihale günü olan 16.10.2012 tarihli bayi satış fiyatlarına dair Petrol Ofisi A.ş�. internet sayfası çıktısı ve Gazikent Petrol Akaryakıt ve Otomotiv San. Tic. A.ş�.nin başvuru sahibi istekliye litre başına %5 iskontolu satış yapacağına dair yazının eklendiği, Petrol Ofisi A.ş�. Tavsiye Edilen Akaryakıt Satış Fiyatları fiyat dökümünden, 16.10.2012 tarihinde Petrol Ofisi bayii Gazikent Petrol Akaryakıt ve Otomotiv San. Tic. A.ş�.nin motorin satış fiyatının KDV hariç 3,63.-TL olduğu, buna göre Gazikent Petrol Akaryakıt ve Otomotiv San. Tic. A.ş�.nin %5 iskontolu fiyatının 3,46.-TL (3,457142857 TL)'ye tekabül ettiği, başvuru sahibi tarafından yapılan yakıt bedeline ilişkin hesaplamada ise 4,07.-TL tutarındaki KDV dâhil motorin fiyatının esas alındığı ve sefer başına yakıt maliyetinin 21,08.-TL olarak tespit edildiği görülmüştür.

Midibüsler için ise 4,07.-TL tutarındaki KDV dâhil motorin fiyatı ve hizmet süresi boyunca 151.632 km yol yapılacağından hareketle sefer başına yakıt maliyetinin 24,29.-TL olarak tespit edildiği görülmüştür.

16.11.2012 tarihli açıklamada, 12.11.2012 tarihli açıklamada kilometre hesaplaması ve yakıt tüketimi ile ilgili aritmetik hataların yapıldığı ifade edilerek, hataların düzeltilmiş haliyle açıklamaların yeniden sunulduğu belirtilmiştir.

İkinci açıklamada, ilk açıklamadan farklı olarak, minibüslerin günlük ortalama 78 km. yol yapacağından hareketle hizmet süresi boyunca 187.200 km üzerinden hesaplama yapıldığı, bu hesaplamada aracın 100 km de 13 lt. yakıt tüketeceğinin belirtildiği, motorin fiyatının ise KDV hariç 3,45.-TL olarak dikkate alındığı ve sefer başına yakıt maliyetinin 34,98.-TL olarak tespit edildiği görülmüştür.

Midibüsler için ise KDV hariç 3,45.-TL motorin fiyatı ve hizmet süresi boyunca 293.760 km yol yapılacağından hareketle sefer başına yakıt maliyetinin 39,88.-TL olarak tespit edildiği görülmüştür.

Bu çerçevede sunulan her iki açıklamadaki temel farklılık 2 adet minibüs ve 4 adet midibüsün hizmet süresi boyunca yapacakları mesafeden ve yakıt bedelinin ilk açıklamada KDV dâhil, ikinci açıklamada ise KDV hariç olarak dikkate alınmasından kaynaklandığı anlaşılmıştır.

Özetle;

Hizmet süresi içinde 2 adet minibüsün yapacağı toplam kilometre;

12.11.2012 tarihli ilk   açıklamada                                  95.628;

16.11.2012 tarihli ikinci açıklamada                         187.200 olarak;

Hizmet süresi içinde 4 adet midibüsün yapacağı toplam kilometre;

12.11.2012 tarihli ilk   açıklamada         151.632;

16.11.2012 tarihli ikinci açıklamada   293.760 olarak tespit edilmiştir.

Yakıt bedeli ilk açıklamada 4,07.-TL, ikinci açılamada 3,45.-TL olarak dikkate alınmıştır.

Farklı tarihlerde sunulan ve birbirinden farklı bilgiler içeren her iki açıklamanın da isteklinin teklif etmiş olduğu birim fiyat tekliflerini karşılar nitelikte olduğu anlaşılmaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği'nin "Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi" başlıklı 79.4.2.8'inci maddesinde,

"İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatının, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında  (ihale  tarihi  hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir.(Örnek: EPDK tarafından il bazında günlük olarak yayımlanan akaryakıt fiyatları vb.)"açıklaması yer almaktadır.

EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarına yönelik incelemede,

İhale ilan tarihi ile ihale tarihi arasında Gaziantep ilinde Petrol Ofisi motorin fiyatlarının KDV dahil 3,93.-TL ile 4,28.-TL arasında olduğu görülmektedir. Buna göre, KDV hariç azami motorin fiyatının 3,63.-TL olduğu anlaşılmakta olup, başvuru sahibi tarafından ilk açıklamada 4,07.-TL olarak belirtilen yakıt bedelinin kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen motorine ilişkin asgari fiyatlara uygun olduğu görülmüştür.

Kaldı ki, her ne kadar başvuru sahibi tarafından akaryakıt birim fiyatını tevsiken 16.10.2012 tarihli Petrol Ofisi A.ş�. internet sitesinden alınan Gaziantep ili bayi satış fiyatlarına dair belgelendirme yapılmış ise de, EPDK tarafından il bazında yayımlanan akaryakıt bayi fiyatlarının oluşturulmasında, Petrol Piyasası Fiyatlandırma Sistemi Yönetmeliğinde düzenlenen esaslar çerçevesinde, bayilerce EPDK'ya bildirilen "bayilerin kullanıcılara akaryakıt satışı yapabileceği tavan fiyatların"esas alındığı, dolayısıyla Petrol Ofisi A.ş�.'ne ait internet sitesinden yapılan belgelendirmenin bu yönüyle mevzuata aykırı olmadığı anlaşılmıştır.

Ancak Gazikent Petrol Akaryakıt ve Otomotiv San. Tic. A.ş�.nin başvuru sahibine verdiği 09.11.2012 tarihli yazıda; EPDK ve POAş� tarafından Gaziantep ili için motorin litre pompa satış tutarının KDV dâhil 4,28.-TL olarak belirlendiği, başvuru sahibine bu tutar üzerinden %5 iskonto yapılarak motorin satışının gerçekleştirileceği yönündeki beyan içeren yazıya istinaden ikinci açıklamada fiyatın 3,45.-TL olacak şekilde oluşturulduğu görülmektedir.

Kamu İhale Genel Tebliği'nde proforma fatura sunulmak suretiyle yapılan açıklamaya ilişkin olarak,

"79.4.2.4.  Tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;

a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,

b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %  80'inin,

altında olamaz.

Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; "Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim."ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; "Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80'inin altında olmadığını beyan ederim."ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir."açıklaması ile aynı Tebliğ'in 79.4.2.16'ncı maddesinde "İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak proforma fatura yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir."açıklaması yer almaktadır.

                  Kamu İhale Genel Tebliği'nin yukarıya aktarılan açıklamaları ışığında, Gazikent Petrol Akaryakıt ve Otomotiv San. Tic. A.ş�.den alınan akaryakıtın birim fiyatını tevsik etmek üzere sunulan yazının proforma fatura olarak değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmıştır. Ancak söz konusu yazıda meslek mensubuna ait herhangi bir onayın bulunmadığı "Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80'inin altında olmadığını beyan ederim."ibaresinin yer almadığı görüldüğünden geçerli bir açıklama olarak kabul edilemeyeceği tespit edilmiştir.

Ayrıca, 12.11.2012 tarihini taşıyan ilk açıklama ekinde 22.11.2011 tarihli Koluman Motorlu Araçlar Tic. ve San. A.ş�.ce düzenlenen faturanın sunulduğu, söz konusu faturanın KDV hariç 67.779,75.-TL üzerinden tek bir araç için düzenlendiği görülmüştür. Başvuru sahibinin ihale konusu işin gerçekleştirilmesinde faturası sunulan Mercedes Benz Sprinter marka araç kullanacağından hareket ederek, minibüslerin sarfedeceği yakıt miktarını hesapladığı, idarece teklif ekinde kendi malı olarak Ford Transit 350 E marka araca ilişkin belgelendirme yaptığı, dolayısıyla teklif ekinde sunmuş olduğu araç ile aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında belgelerini sunduğu aracın farklı olması, teklifin değerlendirme dışı bırakılma gerekçesi olarak ileri sürülmüştür.

İdari ş�artname'nin 7.5.2'nci maddesinde,

"İsteklinin hizmete sunacağı teknik şartnameye uygun araçlardan, 1 (Bir) adet midibüs ve 1 (Bir) adet minibüs yüklenicinin kendi öz malı olacaktır. İsteklinin söz konusu araçların şahsına ait olduğunu tevsik edici (Ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı yada YMM veya SMMM raporu) belgeler.â€�düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuru sahibi tarafından teklifine ilişkin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, Koluman Motorlu Araçlar Tic. ve San. A.ş�.ce düzenlenen faturanın sunulduğu, söz konusu faturanın tek bir araç için düzenlendiği görülmüş olup, 2 adet minibüs kullanılması öngörülen ihalede, ikinci minibüse ilişkin bir belgelendirme yapılmadığı, teklif ekinde kendi malı olarak Ford Transit 350 E marka araca ilişkin belgelendirme yapılmışken, aşırı düşük teklif açıklamasında her iki aracın yakıt sarfiyatının Mercedes Benz Sprinter marka araç üzerinden belirlendiği görülmüş, dolayısıyla açıklamanın uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

3 ) Başvuru sahibinin 3'üncü iddiasına ilişkin olarak:

Başvuru konusu ihaleye ait Teknik ş�artname'nin servis güzergâhları listesine ilişkin ekinde, araçların yapacakları mesafelere yer verilmiştir. Ancak, belirtilen mesafelerin tek yön veya gidiş dönüş olarak tespit edildiğine yönelik bir bilgi yer almamaktadır.

                      Bu hususa ilişkin idareden bilgi istenilmiş olup, idarenin 08.01.2013 tarihinde kurum kayıtlarına alınan yazısında, limana geliş ve limandan kalkış olarak güzergâh uzunluklarının ayrı ayrı belirtildiği ifade edilmiştir. Ayrıca, yaklaşık maliyetin tespitinde de, limana geliş ve limandan kalkış mesafeleri toplamından hareket edildiği görülmüştür.

                      Diğer taraftan, teklifi idarece aşırı düşük teklif olarak belirlenen istekliler açıklamalarını belirtilen kilometreleri ikiyle çarparak, gidiş ve dönüş olarak toplam mesafe üzerinden yapmışlardır.

                      Başvuru sahibi de, ikinci açıklamasını aynı şekilde gidiş ve dönüş olarak kilometre hesabına dayandırmış her iki açıklamanın da teklif edilen bedeli karşıladığı görülmüştür.

                      Dolayısıyla, her ne kadar ihale dokümanında, Teknik ş�artname ekinde yer alan güzergâh mesafelerinin limana kalkış ve limana geliş olarak ayrı ayrı belirtilmesi ya da belirtilen seyir mesafesinin gidiş ve dönüş olarak belirlendiği hususunda net bir belirleme yapılması gerekirken, bu hususa ilişkin açık bir düzenleme yapılmamış olmakla beraber, başvuru sahibi de dâhil olmak üzere, sunulan tüm aşırı düşük teklif açıklamalarının idarenin öngördüğü şekilde sunulduğu görülmüş olup, bu aşamada ihale dokümanındaki belirsizliğin ihale sonucuna etkisinin olmadığı anlaşılmıştır.

                      Kaldı ki, idareye bu hususa ilişkin herhangi bir şikâyet başvurusunun olmadığı, idareden herhangi bir açıklama talebinde bulunulmadığı görülmüştür.

Dolayısıyla başvuru sahibinin, idareye şikâyet başvurusunda konu edilmeyen iddiasına ilişkin olarak 4734 sayılı Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince başvurunun reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65′inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54′üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.