Araç kiralama hizmet alım işinde, bir başka firmaya ait seyahat acentası belgesi ile katılınabilir mi?

İhaleyi Yapan Daire:  

Başvuru Tarih ve Sayısı:  

Başvuruya Konu İhale:  

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:  

Seydişehir Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğütarafından 05.12.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan " şžoförü ile Birlikte 1 Adet Otobüs ve 1 Adet Minibüs Kiralama Hizmet Alımı" ihalesine ilişkin olarak Ali Gebik Turizm Seyahat Nakliye İhtiyaç Maddeleri Tic. Taah. Ltd. şžti.nin 06.12.2012 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 10.12.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 17.12.2012 tarih ve 41724 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 14.12.2012 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

                      Başvuruya ilişkin olarak 2012/4817 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

Karar:  

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, İdari şžartname'nin 7'nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde A, B, C grubu turizm yetkili acenta belgesi ile D2 yetki belgesi sahibi olma şartı getirildiği, ancak ihale üzerinde bırakılan Gülpembe Taş. Oto. ve İnş. Tic. Ltd. şžti.nin A, B, C grubu turizm yetkili acenta belgesi bulunmamasına karşın adı geçen firmanın Bedirhan Turizm'e ait A grubu acenta belgesini teklif dosyası kapsamında idareye sunduğu, başka bir firmaya ait yetkili turizm acenta belgesi ile ihaleye katılmanın mevzuata aykırı olduğu, çünkü 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu'na göre işletme belgelerinin devredilemeyeceği ve işletme belgesi alınmadan seyahat acentalığı yapılamayacağı, başka bir firmaya ait A grubu turizm yetkili acenta belgesi ile ihaleye katılmış olması sebebiyle adı geçen firmanın teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

                      İhale konusu işle ilgili olarak, İdari şžartname'nin " İhale konusu işe ilişkin bilgiler" başlıklı 2'nci maddesinde,

" 2.1. İhale konusu hizmetin;

a) Adı: şžoförü ile birlikte 1 adet otobüs ve 1 adet minibüs kiralama hizmet alımı

b) Miktarı ve türü: Hizmetin miktarı ve türü ekte yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: Seydişehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşiler Müdürlüğü kültür ve sportif faaliyetler gezileri" düzenlemesi,

Teknik şžartname'nin " Amaç" başlıklı kısmında  " Belediyemizin eğitim, kültür, sosyal ve sportif faaliyetleri için yapacağı her türlü gezi ve seyahatlerde kullanılmak üzere 1 adet en az 46 kişilik en az 2003 model otobüs ve 19+1 kişilik en az 2008 model minibüs; şoför, yardımcıları ve her türlü gideri ile birlikte kiralama hizmet alımı yapılacaktır."  düzenlemesi yer almaktadır.

                      İddia konusu hususla ilgili olarak ise, İdari şžartname'nin " İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri" başlıklı 7'nci maddesinde,

" 7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeleri teklifleri kapsamında sunmaları gerekir:

h) A, B, C turizm yetkili acenta belgesi, D2 yetki belgesi" düzenlemesi,

Teknik şžartname'nin 4'üncü maddesinde ise  " Araçların Karayolları Yönetmeliğine uygun olması zorunludur. Uygun olmaması durumunda doğabilecek tüm sorumluluk yükleniciye ait olacaktır. Söz konusu araçlarda D2 yetki belgesi ile A-B-C turizm yetkili acenta belgesi ihaleye girme aşamasında yeterlik kriteri olarak istenilecektir."  düzenlemesi yer almaktadır.

                      Başvuru sahibi firma, ihale üzerinde bırakılan Gülpembe Taş. Oto. ve İnş. Tic. Ltd. şžti.nin A, B, C grubu turizm yetkili acenta belgesinin bulunmamasına karşın adı geçen firmanın Bedirhan Turizm'e ait A grubu acenta belgesini teklif dosyası kapsamında idareye sunduğunu, başka bir firmaya ait yetkili turizm acenta belgesi ile ihaleye katılmanın mevzuata aykırı olduğunu, çünkü 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu'na göre işletme belgelerinin devredilemeyeceğini ve işletme belgesi alınmadan seyahat acentalığı yapılamayacağını, başka bir firmaya ait A grubu turizm yetkili acenta belgesi ile ihaleye katılmış olması sebebiyle adı geçen firmanın teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiğini iddia etmektedir.

                      İddia konusu hususla ilgili olarak, 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu'nun" Tanım" başlıklı 1'inci maddesinde,

" Bu Kanunun uygulanmasında;

a) Bakanlık: Kültür ve Turizm Bakanlığını,

b) Birlik: Seyahat Acentaları Birliğini,

c) İşletme belgesi: Bakanlıkça verilen seyahat acentası belgesini,

ç) Paket tur: 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda tanımlanan paket turu,

d) Tur: Türkiye'nin tarihi, doğal, kültürel, turistik değerlerinden en az birini tanıtma ve ulaştırmayı birlikte kapsayan, bu hizmetlerin dahil olduğu tek bir fiyatla satılan veya satış taahhüdü yapılan ve hizmeti yirmidört saatten kısa bir süreyi kapsayan ticari faaliyeti,

e) Seyahat acentası: Kâr amacı ile turistlere turizm ile ilgili bilgiler vermeye, paket turları ve turları oluşturmaya, turizm amaçlı konaklama, ulaştırma, gezi, spor ve eğlence hizmetlerini görmeye yetkili olan, oluşturduğu ürünü kendi veya diğer seyahat acentaları vasıtası ile pazarlayabilen ticari kuruluşu,

f) Rehber: Bakanlıkça verilen rehber belgesini haiz kişiyi,

ifade eder."  hükmü,

" Gruplandırma" başlıklı 3'üncü maddesinde,

" Seyahat acentaları gördükleri hizmetlere göre üç grupta toplanırlar:

A) (A) Grubu seyahat acentaları – 1 inci maddede söz konusu olan tüm seyahat acentalığı hizmetlerini görürler.

B) (B) Grubu seyahat acentaları – uluslararası kara, deniz ve hava ulaştırma araçları ile (A) grubu seyahat acentalarının düzenliyecekleri turların biletlerini satarlar.

C) (C) Grubu seyahat acentaları – yalnız Türk vatandaşları için yurt içi turlar düzenlerler.

(B) ve (C) grubu seyahat acentaları kendi hizmetleri dışında kalan diğer seyahat acentalığı hizmetlerini göremezler. Ancak kendilerine (A) grubu seyahat acentalarının verecekleri hizmetleri görürler.

(Mülga üçüncü fıkra: 28/12/2006-5571/29 md.)

Yabancı uyruklu seyahat acentaları yurt dışına tur tertibedemezler.

(A) grubu seyahat acentaları, yurt dışına tertipleeekleri turlarda kara ulaştırma araçlarını kullanmak istedikleri takdirde, kendilerinden dış hatlara karayolu ile yolcu nakliyatı ruhsatnamesi istenmez. Ancak, aracın Bakanlıkça tespit edilen vasıflara uygunluğu aranır."  hükmü,

" İşletme belgeleri" başlıklı 4'üncü maddesinde,

" Türkiye'de seyahat acentalığı faaliyeti göstermek için Bakanlıktan işletme belgesi almak zorunludur.

İşletme belgesi almak isteyenlerin başvurularına ilişkin usulve esaslar yönetmelikle belirlenir.

İşletme belgeleri bir işletmeye mahsus olmak üzere tüzel kişilere verilir. İşletme belgeleri devredilemez.

Yurt dışında ve/veya yurt içinde yolcu taşımacılığı yapan otobüs işletmelerinin hizmetleri nakliyecilik hizmeti niteliğinde olup, bu Kanun hükümlerine tâbi değildir.

Seyahat acentaları, işletme belgesi almak sureti ile seyahat acentalığı faaliyeti yapabilirler. 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri saklıdır." hükmü,

" Faaliyetten men etme" başlıklı 29'uncu maddesinde,  " Geçici işletme veya işletme belgesiz olarak seyahat acentalığı faaliyetinde bulunan seyahat acentaları bulundukları yerlerin en büyük mülki amirleri tarafından derhal faaliyetten men edilir." hükmü,

" Ceza" başlıklı 30'uncu maddesinde,

" Bakanlıktan belge almaksızın bu Kanun uyarınca seyahat acentalarının yapabileceği faaliyetlerde bulunanlar hakkında, 29 uncu maddede belirtilen idari soruşturmadan ayrı olarak, mülki amir tarafından ikibin Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar idari para cezasına hükmolunur"  hükmü yer almaktadır.

Yukarıda aktarılan Kanun hükümleri dikkate alınarak, İdari şžartname'nin " İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri" başlıklı 7'nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendindeki düzenleme doğrultusunda, ihale uhdesinde bırakılan Gülpembe Taş. Oto. ve İnş. Tic. Ltd. şžti.nin sunduğu işletme belgesi (seyahat acentası belgesi) aşağıda incelenmiştir.

Buna göre, ihale uhdesinde bırakılan Gülpembe Taş. Oto. ve İnş. Tic. Ltd. şžti.nin teklif dosyasında bulunan A Grubu Seyahat Acentası İşletme Belgesinde aşağıdaki bilgiler bulunmaktadır:

Yukarıda da görüldüğü gibi, ihale üzerinde bırakılan firmanın sunduğu A Grubu Seyahat Acentası İşletme Belgesi, Bedirhan Turizm Seyahat Taahhüt ve Isıtma Sistemleri Ticaret Ltd. şžti.ne aittir.

Söz konusu isteklinin teklif dosyasında bulunan, Seydişehir Belediye Başkanlığına hitaben yazılmış, üzerinde imza ve Bedirhan Turizm Seyahat Taahhüt ve Isıtma Sistemleri Ticaret Ltd. şžti.nin kaşesinin bulunduğu, bila tarihli " Taahhütname" başlıklı belgede,  " Belediyenizin açmış olduğu eğitim, kültür, sosyal ve sportif faaliyetleri için yapacağı hertürlü gezi ve seyahatlerde kullanmak üzere, şoför, yardımcıları ve hertürlü gideri ile birlikte kiralama hizmeti veren adresinde bulunan Gülpembe Taş. Otom. ve İnşaat Tic. Ltd. şžti. Bedirhan Turizm Seyahat Acentasına ait A grubu işletme belgesini bir yıl boyunca Seydişehir Belediyesinin dilediği hizmetlerde kullanabilir."  ifadeleri yer almaktadır.

Ancak, 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu'nun yukarıda aktarılan maddelerinde, seyahat acentalarının gördükleri hizmetlere göre A, B ve C olmak üzere üç grupta toplandığı, seyahat acentalığı faaliyeti gösterebilmek için Bakanlıktan işletme belgesi (seyahat acentası belgesi) alınmasının zorunlu olduğu, işletme belgelerinin" bir işletmeye mahsus olmak üzere"  tüzel kişilere verileceği,  " işletme belgelerinin devredilemeyeceği" , seyahat acentalarının işletme belgesi almak sureti ile seyahat acentalığı faaliyeti yapabilecekleri, Bakanlıktan belge almaksızın mezkûr Kanun uyarınca seyahat acentalarının yapabileceği faaliyetlerde bulunanlar hakkında cezai işlem uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, Bakanlıkça verilen seyahat acentası belgesi veya işletme belgesi sadece  " bir işletmeye mahsus olmak üzere" verilir ve bu belge başkaları tarafından kullanılamaz. Bunun dışında, seyahat acentası belgesi olmaksızın bu alanda faaliyet gösterilemez.

Türkiye Seyahat Acentaları Birliğinin internet sitesi üzerinden yapılan incelemede, Bedirhan Turizm Seyahat Taahhüt ve Isıtma Sistemleri Ticaret Ltd. şžti.nin belge kaydı çıkmakta, buna karşın ihale uhdesinde bırakılan Gülpembe Taş. Oto. ve İnş. Tic. Ltd. şžti. hakkında herhangi bir kayıt bulunmamaktadır.

Bu durumda, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Bedirhan Turizm Seyahat Taahhüt ve Isıtma Sistemleri Ticaret Ltd. şžti. adına düzenlenmiş olan A Grubu Seyahat Acentası Belgesi ihale uhdesinde bırakılan Gülpembe Taş. Oto. ve İnş. Tic. Ltd. şžti. tarafından kullanılamaz ve işletme belgesi olmayan Gülpembe Taş. Oto. ve İnş. Tic. Ltd. şžti.nin seyahat acentası olarak faaliyet göstermesi mümkün değildir.

Sonuç itibariyle, başka bir firma adına düzenlemiş bir seyahat acentası belgesi ile ihaleye katılan Gülpembe Taş. Oto. ve İnş. Tic. Ltd. şžti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği neticesine ulaşılarak, başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmüştür.

B)  İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen hususlar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:

Yukarıda aktarılan Kanun hükümleri dikkate alınarak, İdari şžartname'nin " İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri" başlıklı 7'nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendindeki düzenleme doğrultusunda, başvuru sahibi Ali Gebik Turizm Seyahat Nakliye İhtiyaç Maddeleri Tic. Taah. Ltd. şžti.nin sunduğu işletme belgesi (seyahat acentası belgesi) aşağıda incelenmiştir.

Buna göre, başvuru sahibi Ali Gebik Turizm Seyahat Nakliye İhtiyaç Maddeleri Tic. Taah. Ltd. şžti.nin teklif dosyasında bulunan A Grubu Seyahat Acentası İşletme Belgesinde aşağıdaki bilgiler bulunmaktadır:

Türkiye Seyahat Acentaları Birliğinin internet sitesi üzerinden yapılan inceleme sonucunda Ali Gebik Turizm Seyahat Nakliye İhtiyaç Maddeleri Tic. Taah. Ltd. şžti. adına kayıtlı belge numarası ile adı geçen firmanın teklif dosyasında bulunan belgeye ait numarasının aynı olduğu görülmektedir.

                      Bu sonuca göre başvuru sahibi Ali Gebik Turizm Seyahat Nakliye İhtiyaç Maddeleri Tic. Taah. Ltd. şžti.nin teklif dosyasında bulunan A Grubu Seyahat Acentası İşletme Belgesinin ilgili mevzuat açısından uygun olduğu neticesine ulaşılmıştır.

                      Ek olarak, idarece Kuruma gönderilen ihale işlem dosyasında, ihale konusu işe ilişkin sözleşmenin 21.12.2012 tarihinde ihaleyi yapan idare ile Gülpembe Taş. Oto. ve İnş. Tic. Ltd. şžti. arasında imzalandığı görülmektedir.

                      4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun " İdareye şikayet başvurusu" başlıklı 55'inci maddesinin son fıkrasında  " İdareye şikayet başvurusunda bulunulması halinde, başvuru üzerine alınan kararın son bildirim tarihini, süresi içerisinde bir karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini izleyen tarihten itibaren on gün geçmeden ve itirazen şikayet başvurusunda bulunulmadığı hususuna ilişkin sorgulama yapılmadan veya itirazen şikayet başvurusunda bulunulması halinde ise Kurum tarafından nihai karar verilmeden sözleşme imzalanamaz."  hükmü,

" Kuruma itirazen şikayet başvurusu" başlıklı 56'ncı maddesinin üçüncü fıkrasında ise  " Kanunda belirtilen sürelere ve usule uyulmadan sözleşme imzalanmış olması veya itirazen şikayet başvurusundan feragat edilmesi itirazen şikayet başvurusunun incelenmesine ve 54 üncü maddede sayılan kararlardan birinin alınmasına engel teşkil etmez."  hükmü mevcuttur.

                      Yapılan incelemede, ihale kararının 06.12.2012 tarihinde onaylandığı, başvuru sahibinin şikâyet başvurusunun aynı tarihte idare kayıtlarına girdiği, idarece şikâyete verilen 10.12.2012 tarihli cevabın aynı tarihte istekliye tebliğ edildiği, başvuru sahibinin itirazen şikâyet dilekçesinin 17.12.2012 tarihinde Kurum kayıtlarına girdiği ve aynı tarihte esasın incelenmesine geçildiği görülmektedir.

                      Zikredilen şikâyet sürecinde kamu ihale mevzuatında belirlenen süreler açısından bir aykırılık bulunmamasına rağmen, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun " İdareye şikayet başvurusu" başlıklı 55'inci maddesinin son fıkrasında belirtilen hükme aykırı olarak ihale üzerinde bırakılan firmanın idare tarafından 17.12.2012 tarihinde sözleşmeye davet edildiği ve 21.12.2012 tarihinde de sözleşme imzalandığı belirlenmiştir.

                      Ancak, aynı Kanun'un yukarıda aktarılan " Kuruma itirazen şikayet başvurusu" başlıklı 56'ncı maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen hüküm doğrultusunda, Kanun'da belirtilen sürelere ve usule uyulmadan sözleşme imzalanmış olması mezkûr Kanun'un 54'üncü maddesinde sayılan kararlardan birinin alınmasına engel teşkil etmeyeceğinden, ihale üzerinde bırakılan Gülpembe Taş. Oto. ve İnş. Tic. Ltd. şžti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

                      Bunun dışında, ihale üzerinde bırakılan Gülpembe Taş. Oto. ve İnş. Tic. Ltd. şžti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması hâlinde geriye kalan tek geçerli teklifin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu görülmektedir. Bu durumla ilgili olarak ise idarece Kamu İhale Genel Tebliği'nin " Yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler" başlıklı 16.3 numaralı maddesi doğrultusunda hareket edilmesi gerektiği neticesine ulaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Gülpembe Taş. Oto. ve İnş. Tic. Ltd. şžti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.