Anahtar teslim işlerde iş eksilişi yapılacak imalatlar bedeli nasıl belirlenmeli? (Sayıştay)

Karar

 

-KARAR-

 

Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı  

Tut No:35477

 T: : 25.09.2012

 

Savcılık; “İlamın 1. maddesi ile ilgili olarak, Makinalı Hafriyat İnşaat Sanayi ve Ltd. şirketinin yüklenimindeki Müh-Mim. Fak. 4. Kısım İkmal-2 İnşaatı işinde yapımından vazgeçilen işlerin fiyatlandırılmasında, yüklenicinin teklif fiyatları yerine daha düşük birim fiyatların esas alınması nedeniyle adına tazmin hükmolunduğu, oysa yükleniciye herhangi bir imalat için kendi fiyat teklifindeki fiyatına göre değil, idarenin o imalat için belirlediği pursantaja göre ödeme yapılması işleminin doğru olduğu, yüklenicinin ihale aşamasında öngördüğü fiyatların artan ve eksilen imalatlarda kullanılmasının sakıncalı olacağı ileri sürülmekte ve tazmin kararının kaldırılması istenilmektedir.

Söz konusu anahtar teslimi götürü bedel işinde yüklenicinin teklif bedelini gösteren hesap cetvelinin idarece istenilmesi ve yüklenici tarafından idareye sunulması göz önüne alındığında, yüklenicinin imalatı yaptığı takdirde ödenecek bedel ile imalatın yapımından vazgeçilmesi halinde eksilecek bedelin aynı tutarda olması gerekeceğinden yapımından vazgeçilen imalat kalemlerinin fiyatlandırılmasında yüklenicinin teklifi kapsamında sunduğu fiyatların esas alınması gerekir. Bu nedenle talebin reddedilerek Daire Kararının onanmasıâ€� şeklinde görüş bildirmiştir.

İlama konu olayda sözleşmenin yürütülmesi aşamasında, bazı iş kalemlerinin yapılmasından vazgeçilmiş ve yerine yeni iş kalemlerinin yaptırılmasına karar verilmiştir. Sözleşme eki Yapı İşleri Genel ş�artnamesinin 23. maddesinde;

 

‘‘a) Doğal afet sebebiyle ön veya kesin proje üzerinden sözleşmeye bağlanan işler ile işin yapımı sırasında arazi ve zemin etütleri gerektirmesi sebebiyle kesin proje üzerinden sözleşmeye bağlanan işlerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği, ancak birim fiyat teklif cetvelinde fiyatı bulunmayan yeni iş kalemlerinin bedelleri,

b) Bu şartnamenin 22 nci maddesine göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri,

Yüklenici ile birlikte aşağıdaki usuller çerçevesinde tespit edilen yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödenir.

(Değişik: 22/06/2005 – 25853 R.G. / 85 md.) Yeni birim fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki analizlerden biri kullanılır:

a) Yüklenicinin birim fiyatların tespitinde kullanarak teklifinin ekinde idareye verdiği ve yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizler.

c) Yeni iş kaleminin yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları ile işçi ve makinelerin çalışma saatleri esas alınarak oluşturulacak analizler.

(Değişik: 22/06/2005 – 25853 R.G. / 85 md.) İşin niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri uygulanır :

1) Yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler.

2) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.

3) İdarenin veya diğer idarelerin sözleşmeye bağladığı benzer yapım işlerinde ortaya çıkan fiyatlar

4) İdarece kabul edilmek şartı ile uygulama ayına ait Ticaret ve/veya Sanayi Odasınca onaylanmış yerel rayiçleri.

Yeni birim fiyat yüklenici ile birlikte yukarıda belirtilen usullerden biri ile tespit edilerek düzenlenen tutanak idarenin onayına sunulur ve otuz gün zarfında idarece onaylanarak geçerli olur. Yeni birim fiyat tespitinde yüklenici ile uyuşulamaz ise, taraflarca anlaşmazlık tutanağı düzenlenir ve anlaşmazlık idare tarafından on gün içerisinde Bayındırlık Kuruluna intikal ettirilir. Bayındırlık Kurulu tarafından tespit edilen fiyatın iki tarafça kabulü zorunludur. Yüklenici, birim fiyat uyuşmazlığı hakkındaki Bayındırlık Kurulunun kararını beklemeden idare tarafından tespit edilmiş fiyat üzerinden işe devam etmek zorundadır.

Yeni birim fiyatın hesabında, (a) bendine göre, teklif analiz ile kıyaslanarak bulunan analizin kullanılması halinde, bu analizin temsil ettiği iş kalemi miktarı ile yeni tespit edilecek iş kalemi miktarının rayiçlere ve genel giderlere tesiri dikkate alınır.

İdare istediği takdirde sözleşme ve ekleri kapsamında bulunmayıp ayrıca bir yükleniciye yaptırılması mümkün olan işi başkasına da yaptırabilir, bundan dolayı yüklenici herhangi bir hak talebinde bulunamazâ€� hükmü yer almaktadır.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin (YİİUY) 34. maddesine göre;

“…Ayrıca, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde ve sözleşmenin uygulanması aşamasında kullanılmak üzere, idarelerce isteklilerden tekliflerinin ekinde; anahtar teslimi götürü bedel işlerde, teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatlar ile bu fiyatlara ilişkin idarenin tanımladığı yapım şartlarına uygun analizler ve teklif bedelini gösteren hesap cetveli; teklif birim fiyatlı işlerde ise, teklif edilen fiyatlara ilişkin idarenin tanımladığı yapım şartlarına uygun analizler, istenebilir….â€� hükmüne yer verilmiştir.

Görüleceği gibi, sözleşme eki YİGş�'nin 23. maddesinde, “… sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleriâ€� nin yeni birim fiyat oluşturularak belirlenmesi gerektiği ifade edilmekte, aynı maddede yeni birim fiyata kaynaklık edecek analizler ile bu analizlere uygulanacak rayiçler belirtilmektedir.

Öte yandan, YİİUY ve İdari ş�artname hükümleri uyarınca, ihale dokümanına hüküm konulmak suretiyle anahtar teslimi götürü bedel işlerde “teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatlar ile bu fiyatlara ilişkin idarenin tanımladığı yapım şartlarına uygun analizler ve teklif bedelini gösteren hesap cetveliâ€� istenebilmekte ve Yönetmeliğin aynı maddesinde yer alan “..sözleşmenin uygulanması aşamasında kullanılmak üzere …â€� hükmünün gereği olarak sunulan bu belgelerin yeni birim fiyat yapımlarında kullanılması mümkün bulunmaktadır.

Söz konusu anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen işte, ihale aşamasında isteklilerden Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 34. maddesine göre; teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatlar ile bu fiyatlara ilişkin idarenin tanımladığı yapım şartlarına uygun analizler ve teklif bedelini gösteren hesap cetvelinin istenildiği ve yüklenici tarafından idareye sunulduğu görülmüştür.

Anahtar teslimi götürü bedelli olarak ihalesi yapılan Mühendislik Mimarlık Derslikleri 4. Kısım İkmal – 2 İnşaatı kapsamında uygulama projesinde olmasına rağmen yapılmamasına karar verilen imalat bedellerinin tespitinde, bazı kalemler için Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 2007 yılı inşaat ve tesisat birim fiyatları, bazı kalemler için ise uygulama ayına ait Ticaret ve/veya Sanayi Odasınca onaylanmış yerel rayiçlerinin esas alındığı görülmüştür.

Yapım işleri Genel ş�artnamesinin 23. maddesinde, anahtar teslimi bedel işleri de kapsayacak biçimde, iş artışı sebebiyle ortaya çıkan ilave işlerin bedellerini tespit yöntemi düzenlenmiş, ancak azalan işlerin fiyatlandırılması konusuna bir açıklık getirilmemiştir.

Bu kapsamda bilinmesi gereken husus, YİGş�'nin ‘‘Sözleşmede bulunmayan işlerin birim fiyatının tespiti'' başlıklı 23. maddesi uygulamasının, maddenin (a) bendinde ifade edildiği gibi, ön veya kesin proje üzerinden fiyat teklifi alınarak ihale edilen ve Birim Fiyat Sözleşme ile yürütülen yapım işleri ile (b) bendinde ifade edildiği gibi Genel ş�artnamenin 22. maddesi çerçevesinde verilen bir iş artışının söz konusu olduğu yapım işlerinde, ancak uygulanabileceği hususudur.

Bu çerçevede bakıldığında, bahse konu olan imalatların sözleşmede bulunmayan bir iş olmadığı ve anahtar teslimi götürü bedelli olarak ihale edilmiş işin, iş artışından kaynaklanmadığı nedeniyle konunun, YİGş�'nin 23. maddesi kapsamında değerlendirilemeyeceği açıktır.

Bu durumda yapımından vazgeçilen işlerin bedeli işe ait sözleşme ve ekleri dahilinde kalınarak tespit edilmelidir.

İşin yaklaşık maliyetine esas miktar hesaplamaları ve pursantaj değerleri esas alınarak, yapımında vazgeçilen işlerin pursantaj cetvelinde yer alan ağırlıklarını toplam sözleşme bedeliyle mukayese etmek suretiyle fiyatlandırma yapılması gerekir.

Söz konusu anahtar teslimi götürü bedel işinde yüklenicinin teklif bedelini gösteren hesap cetvelinin istenildiği ve yüklenici tarafından idareye sunulduğu göz önünde bulundurulması gerekeceğinden, yukarıda belirtilen doğrultuda yapımından vazgeçilen imalat kalemlerinin fiyatlandırılmasında yüklenicinin teklifi kapsamında sunduğu fiyatların esas alınması gerekir.

Zira yüklenici teklifi ekinde sunmuş olduğu rayiçleri kendi hesap ve kabullerine göre hazırlayıp vermiştir.Bu itibarla iş azalışları olduğu taktirde fiyatların yöntem paralelliği çerçevesinde teklif fiyatlarının esas alınması gerekir.Yüklenicinin imalatı yaptığı taktirde ödenecek bedel ile imalatın yapımından vazgeçilmesi halinde eksilecek bedelin aynı tutarda olması işin tabiatına ve hakkaniyetine uygun düşmektedir.

 

Yapımında vazgeçilen imalat kalemleri için esas alınan fiyatların, yüklenicinin teklifi kapsamında sunduğu fiyatlardan çok düşük olduğu, böylece sözleşme bedelinde daha çok azalış meydana gelmesi gerekirken daha az miktarda azalış meydana gelmiştir. Dilekçede, artan imalatlar ile azalan imalatların benzer nitelikte olduğunu, dolayısıyla artan ve azalan işlerin birbirinden bağımsız imalatlar olarak değerlendirilip ayrı ayrı kategorilerde ele alınarak fiyatlandırma yönteminin uygulanmasının makul olmayan fiyatların belirlenmesine yol açacağı, dolayısıyla yapılmasından vazgeçilen imalatlar için piyasa fiyat araştırması yönteminin uygulanması gerektiği belirtilmişse de,

YİGş�'nin 23. maddesinde, “… sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleriâ€� nin yeni birim fiyat oluşturularak belirlenmesi gerektiği ifade edilmekte, aynı maddede yeni birim fiyata kaynaklık teşkil edecek analizler ile bu analizlere uygulanacak rayiçler belirtilmektedir.Diğer bir ifadeyle, anahtar teslimi bedel işleri de kapsayacak biçimde, iş artışı sebebiyle ortaya çıkan ilave işlerin bedellerinin tespit yöntemi düzenlenmiş, ancak azalan işlerin fiyatlandırılması konusuna bir açıklık getirilmemiştir.

Söz konusu olayda iş eksilişi olduğu, dolayısıyla konunun, YİGş�'nin 23. maddesi kapsamında değerlendirilemeyeceği açıktır. Bu durumda yapımından vazgeçilen işlerin bedeli işe ait sözleşme ve ekleri dahilinde kalınarak tespit edilmelidir.Söz konusu anahtar teslimi götürü bedel işinde, idare tarafından yükleniciden teklif bedelini gösteren hesap cetveli istenildiğinden ve yüklenici tarafından da idareye sunulduğundan yukarıda belirtilen doğrultuda yapımından vazgeçilen imalat kalemlerinin fiyatlandırılmasında, yüklenicinin teklifi kapsamında sunduğu fiyatların esas alınması gerekir.

İş eksilişine ait fiyatların, yüklenicinin teklif fiyatlarından daha düşük belirlenmesi durumunda, yükleniciye, yapılmayan bir iş için fiyatlar arasındaki fark kadar fazla ödeme yapılmış olacaktır.

 

Bu itibarla 671 sayılı ilamın 1.maddesi ile …….ye ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE,

 

 

Bu sayfa 3504 kez görüntülendi.