Ýdarenin lehine fazla bir imalat yapýlmýþ ve bu iþlerin yapýmýnda zorunluluk bulunuyor ise, yapýlan imalatlarýn iþ artýþý sýnýrý içindeki kýsmý sözleþme kapsamýnda, bu sýnýrýn üstündeki iþler ise vekaletsiz iþ görme hükümleri çerçevesinde ödenmesi gerektiði hakkýnda.
- K A R A R -
Yargýtay ,15.HD
E: 2011/3956
K: 2012/5229
T:09.02.2011
Dava, eser sözleþmesinden doðan alacaklarla ilgili hakediþlerden eksik ve kusurlu iþler karþýlýðý haksýz kesinti yapýlmasý sebebiyle iadesi ve fazla imalât bedelinin ödetilmesi istemine iliþkindir. Mahkemece davanýn ýslahla arttýrýlan miktar da dikkate alýnarak kabulüne dair verilen karar, davalý iþ sahibi vekilince temyiz edilmiþtir.
1-Dosyadaki yazýlara, kararýn dayandýðý delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle karar baþlýðýnda davacý iþ ortaðý yüklenici Kabukçuoðlu Ýnþaat Tic. Ltd. þžti.’nin yazýlmamýþ ve davacýlarýn ortak giriþim olduðunun gösterilmemiþ olmasý maddi hataya dayalý olup mahallinde düzeltilmesinin mümkün bulunmasýna göre davalý vekilinin aþaðýdaki bendin kapsamý dýþýnda kalan diðer temyiz itirazlarý yerinde görülmemiþ, reddi gerekmiþtir.
2-Davacý ortak giriþim ile davalý iþ sahibi arasýnda imzalanan 24.10.2007 tarihli sözleþme ile davacý yüklenici davalýya ait binalarda bina dýþý ýsýtma daðýtým hattý, ýsý merkezi iþ ocaklarý ve sera ýsýtma, garaj ýsýtma, Destek Grup Komutanlýðý binasý ýsýtma, yemekhane binasý ýsýtma, mutfak binasý ýsýtma ve buhar ile çamaþýrhane binasý ýsýtma ve buhar tesisatý iþlerinin yapýmýný üstlenmiþlerdir. Sözleþme eki teknik þartnamenin 3.1. maddesinde yapýlacak iþin genel özellikleri, 3.2. maddesinde de makine tesisatý imalât ve malzeme özellikleri gösterilmiþtir. Sözleþmenin 9.2-1. maddesine göre Yapým Ýþleri Genel þžartnamesi sözleþmenin ekleri arasýnda sayýlmýþtýr.
Davacý sözleþme dýþý imalât yaptýðýný da ileri sürmekte, davalý tarafça da sözkonusu iþlerin fazla imalât olmayýp sözleþme konusu iþin ifasý için yapýlmasý zorunlu ve sözleþme kapsamýnda kalan iþlerden olduðunu savunmaktadýr. Dairemizin yerleþik içtihat ve uygulamalarýnda sözleþme ve ekleri ile beklenen amaca uygun olarak yapýlmasý gerekenler dýþýnda iþ sahibi yararýna olan ve yapýlmasýnda zorunluluk bulunan iþlerin fazla imalât olduðu ve bedelinin istenebileceði kabul edilmektedir. Az yukarýda belirtildiði üzere Yapým Ýþleri Genel þžartnamesi sözleþmenin eki olduðundan adý geçen þartnamenin 22. maddesi gereðince sözleþme anahtar teslimi götürü bedelli iþlerde sözleþme bedelinin %10, birim fiyatlý iþlerde ise %20′sine kadar oranýn dahilinde süre hariç sözleþme ve ihale dökümanlarýndaki hükümler çerçevesinde ayný yükleniciye yaptýrýlabileceði, baþka bir ifade ile sözleþme fiyatlarýyla yaptýrýlabileceði düzenlenmiþtir. Bu oranlarý aþan fazla imalâtýn 818 Sayýlý BK’nýn 410 ve devamý maddelerine göre yapýldýðý yýl mahalli piyasa rayiçlerine göre bedilinin tahsili istenebilir. Mahkemece bilirkiþi kurulundan rapor ve ek rapor alýnmýþ ise de davalý itirazlarýnýn karþýlanmamýþ ve belirtilen imalâtlarýn fazla imalât sayýlmasýnýn nedenleri gerekçeli ve denetime elveriþli olarak gösterilmemiþtir.
Bu durumda mahkemece konusunda uzman iki inþaat ve bir makine mühendisinden oluþturulacak teknik bilirkiþi kurulundan, gerekirse mahallinde keþif ve bilirkiþi incelemesi de yapýlarak sözleþme hükümleriyle eki teknik þartnamenin 3.1. ve 3.2. maddeleri ile varsa projeler ve mahal listeleri de incelenmek suretiyle yapýldýðý ileri sürülen imalâtlarýn sözleþme dýþý ve fazla imalât olup olmadýðý, yapýlmasýnda zorunluluk ve davalý yararýna bulunup bulunmadýðý Yapým Ýþleri Genel þžartnamesi’nin 22. maddesi de dikkate alýnarak gerekçeli ve denetime elveriþli olarak tespit ettirilip sözleþme dýþý fazla imalât olmasý ve iþ sahibinin yararýna bulunmasý halinde fazla imalâtýn iþin bütününe göre oraný da tespit ettirilip oranýn Yapým Ýþleri Genel þžartnamesi’nin 22. maddesinde belirlenen oranlardan az olmasý halinde sözleþme birim fiyatlarýna göre ihale tenzilatýný da ve varsa fazla olduðu ileri sürülen iþlerdeki hususlar da gözönünde tutularak bedelinin hesaplattýrýlmasý, oranýn þartnamedeki miktarlarý aþmasý halinde bu oranlarý aþan kýsmýn yapýldýðý yýl mahalli piyasa rayiçlerine göre bedeli hesaplattýrýlýp, haksýz yapýldýðý belirtilen eksik ve kusurlu iþler bedeli de dikkate alýnarak sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken bu hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ve yanlýþ deðerlendirme ile davanýn yazýlý þekilde kabulü doðru olmamýþ, kararýn bozulmasý uygun bulunmuþtur.
SONUÇ: Yukarýda 1. bentte açýklanan nedenlerle davalýnýn diðer temyiz itirazlarýnýn reddine, 2. bent uyarýnca kabulü ile hükmün davalý yararýna BOZULMASINA, 09.07.2012 gününde oybirliðiyle karar verildi.